De kabinetsvorming in West-Duitsland Koningin Elisabeth van België op Schiphol Twee Nederlandse toeristen in Rusland aangehouden Weero verzicht Spoedige onafhankelijkheid voor Jamaica? HOOGWATER WEERBERICHT ZON- en MAANSTANDEN VRIJDAG 22 SEPTEMBER 1961 17e Jaargang Nr 5402 EERSTE BLAD PRINS BERNHARD EN PRINSES BEATRIX NAAR TOULOUSE HET VUREN IN KATANGA GESTAAKT DE ONRUST ONDER DE IRAAKSE KOERDEN MR. H. R. NORD SECR.-GENERAAL VAN HET EUROPESE PARLEMENT NA DE STRIJD IN KATANGA BOODSCHAP VAN NKROExVIA AAN DE ALGEMENE VERGADERING BESPREKINGEN RUSK—GROM IKO BEZOEK VAN PREMIER DE QUAY AAN BELGISCHE MINISTER-PRESIDENT DE AGENDA COMMISSIE VAN DE VERENIGDE NATIES Frankerine bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur 1. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55 57 Administratie-adres: Smidswai Telefoon 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,- per kwartaal; pa maand ƒ2,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE ZEEUW Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs pei mm 15 ct: minimum per advertence f 2.25 Rubriek K!")ne Advertenties igêén nandela advertenties): 5 regels f l. Iedere regel meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad. 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zatr.dags 10 uur. Dr. Adenauer heeft bij zijn pogingen om een nieuwe rege ring te vormen, donder dag de sociaal-democrai 'sche oppositie uitgenodigd voor besprekingen. Een woordvoerder van de so ciaal-democraten deelde mee, dat de 85-jarige bondskanselier had voorgesteld, donderdag al een gesprek te hebben, maar dat de sociaal-democraten hadden laten weten aat zij hot onderhoud lie ver lot het begin van de volgen de week wilden uitstellen. Van 25 tot 30 september zullen 400 jonge mensen, voor het merendeel studenten, in Toulouse bijeenkomen om tezamen het vraagstuk van de Europese een wording te bestuderen. De Neder landse delegatie bestaat uit 25 personen. Deze „rencontre" wordt geor ganiseerd door liet Franse comi té van de Fontation Europeënni de la Culture. De Fundation zelve heeft een belangrijke sub sidie gegeven. 's Morgens zullen sprekers, on der wie Louis Armand, oud-pre sident van Euratom, de hoog leraren Koning (Keulen), sir Roy Harrod (Oxford) en Vedel Parijs), aspecten van de Euro pese eenwording belichten. Des middags komen de studenten in kleine groepen bijeen om onder ling over het 's morgens gehoor de té discussiëren. Z K. H. Prins Bernhard, voor zitter van de Fondation, en H. K. H. Prinses Beatrix zullen de laat ste dagen van het congres bijwo nen. Prinses Beatrix zal, naar de rijksvoorlichtingsdienst mede deelt, op 30 september de slui tingstoespraak houden. Volgens betrouwbare berichten die Leopoldstad hebben bereikt, is in Elisabethstad het vuren ge slaakt. Het voornaamste pro bleem in Katanga wordt nu ge vormd door de 30 a 40.000 Baloe- ba-vhichtelingen die een toe vlucht in de V.N.-kampen heb ben gezocht en in zeer behoef tige omstandigheden verkeren. In een verklaring van de so ciaal-democratische partij werd gezegd, dat zij het belangrijk acht te verklaren, dat de besprekingen alleen kunnen plaats vinden od grond van de resolutie, welke zij onlangs aan de drie partijvoor zitters heeft doen toekomen. Hierin werd gevraagd .,de inter nationale toestand en de komende moeilijke beslissingen openhartig en oprecht in ogenschouw te nemen". De sociaal-democratische par tij zal bij het gesprek met Aden auer vertegenwoordigd worden door burgemeester Brandt van West-Berlijn, de kandidaat voor het bondskanselierschap, partij voorzitter Ollenhauer en door diens plaatsvervanger Wehner. De vrije democraten die in de nieuwe bondsdag een sleutelposi tie innemen, nu de christen-de mocraten hun absolute meerder heid hebben verloren, hebben in tussen laten weten, dat zij niet zullen deelnemen aan een coali tieregering onder Adenauer. Volgens een bekendmaking van de SPD zullen de drie sociaal democratische leiders maandag een ontmoeting met bondskanse lier Adenauer hebben. De pers dienst van de SPD merkte overi gens op, dat de christen-demo craten het bij het verkeerde eind hebben, als zij menen dat zij Adenauer om prestige redenen als kandidaat voor het bondskan selierschap moeten handhaven. „Het behoud van partijprestige is nog geen politiek. Wij zijn van oordeel dat de CDU zeer spoedig het Duitse publiek moet vertel len. waarom zij er op staat dr. Adenauer nog eens met het ambt van kanselier te belasten", aldus de SPD. Genoemde persdienst meldde ook, dat de leider der vrije demo craten, dr. Mende, in antwoord op de sociaal-democratische op roep voor besprekingen over de internationale toestand, had laten weten, dat er eerst een krachtige regering moet worden gevormd. Bondskanselier Adenauer als hoofd van de CDU en minister van Defensie Strauss als leider van de Beierse zusterorganisatie CSU zijn door de gemeenschap pelijke bondsdag-fractie belast met het voeren van besprekingen met de vrije democraten over de vorming van een regering. Het Bagdadse dagblad ,,A1- Ahd Al-Jadeed" meldt dat de molla (Mohammedaanse pries ter) Moestafa el Barzani, die een mislukte opstand van in Noord- Irak wonende Koerden zou heb ben geleid, zich thans schuil houdt. Vele van zijn volgelingen zouden de bergen zijn ingevlucht. Volgens het blad is de toestand in Noord-Irak weer normaal ge worden. Volgens „Al-Ahd Al-Jadeed" hebben opstandige Koerden in de afgelopen dagen medeburgers doodgeschoten en andere ont voerd, om het volk te dwingen eveneens tegen de regering te Bagdad op te staan. „Zij, die zich verzetten, werden de oren afge sneden", aldus het blad. EVACUATIE BIJ OOSTBERLIJNSE SECTORGRENS De Oostberiijnse politie is woens dag begonnen met de evacuatie van mensen, die aan de sector grens wonen. Foto: Oostberltfnse kinderen staan hier toe te kijken hoe hun speelgoed op een vrachtauto wordt geladen. Mr. H. R. Nord, de voorzitter van de Europese beweging in Nederland, is benoemd tot secre taris-generaal van het Europese parlement. De heer Nord, die 41 jaar is, is door het bureau van het par lement gekozen uit totaal acht tien kandidaten, die voor deze functie waren gesteld. Hij volgt de Nederlander mr. De Neree tot Babberich op, die de functie tot eind vorig jaar heeft vervuld. Mr. Nord, die van beroep ju ridisch adviseur is, zal de okto- berzitting van het Europese par lement reeds bijwonen. Het Europese parlement oefent de politieke controle uit over de Europese gemeenschappen (E. E. G., „Euratom" en E. G. K. S.) en telt 142 afgevaardigden uit de zes gemeensehapslanden, te weten: Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland en Italië. In het bureau van het parlement, dat de keuze donder dag deed, hebben de voorzitter en de zeven vice-voorzitters van het parlement zitting, voor déze gelegenheid uitgebreid met de voorzitters van de drie politieke fracties. President Tsjonbe van Katan ga heeft na de aankondiging van de wapenstilstand op een pers conferentie gezegd, dat aan Ka tangaanse zijde in de strijd tegen de V.N.-troepen ongeveer duizend man zijn gesneuveld. De mate riele verliezen worden op 50 mil joen dollar geschat. De V.N.-vertegenwoordiger Chiari heeft meegedeeld dat aan de kant van de Ver. Naties 8 doden en 42 gewonden zijn, maar sommige waarnemers hebben de indruk (lat er voel meer slacht offers zijn gevallen. va^°mbete? Chiari z')n zich er van bewust, dat de overeenkomst 'n/taka ea" van het vuren het probleem-Ka tanga niet na- eter tot een oplosing brengt. President Kwame Nkroema van Ghana heeft de algemene veigadering van de Ver. Naties gezegd, dat er in Katanga geen wapenstilstand dient te zijn „voordat die provincie volkomen •s opgegaan in Kongo als een soevereine, onafhankelijke en eenheidsstaat". In een woensdagavond gezon den nota verklaart Nkroema, dat de Ghanese regering van oordeel is, dat een bestand, dat gebaseerd is op een de facto-erkenning van een afgescheiden staat, fatale ge- olgen zou hebben voor de inter nationale orde en voor het gezag en de toekomst van de Ver Na ties. Volgens de nota steunt Ghana v.N.-actie in Katanga volko- do men| President Nkroema beschuldigt „zekere machten buiten het Afri kaanse continent, die het gezag van de Ver. Naties willen vernie tigen en het koloniale bewind en de uitbuiting in Afrika willen handhaveni" De kleine 86-jarige nog altijd vitale koningin Elisabeth van België, grootmoeder van koning Boudëwijn, is gistermiddag met haar dochter Marie José en een klein select gezelschap in Men Russisch vliegtuig naar Moskou vertrokken. Nadat de hoge gas ten de reis per auto van België naar Nederland hadden gemaakt, stapten zij gistermiddag kort na twaalf uur in het Tupolev-lijn- toestel van de Sowjet-Russische De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Dean Rusk, en zijn Sowjet-ambtgenoot, An- drej Gromiko, z-jn donderdag in New York besprekingen over de Berlijnse crisis en andere kritieke kwesties begonnen. Op de conferentie van Weste lijke ministers van Buitenlandse Zaken, die vorige week in Wash ington werd gehouden, werd be sloten dat Rusk de mogelijkheden zou onderzoeken van onderhan delingen met de Sow jet-Unie over Berlijn. Men verwacht dat de ministers ook zullen spreken over de crisis in de Verenigde Naties die is ontstaan door de dood van Hammarskjoeld. In kringen van de Amerikaan se delegatie bij de Verenigde Na ties, acht men het mogelijk dat er tijdens de zitting van de alge mene vergadering een serie bij eenkomsten van de ministers zal worden gehouden ter bespreking van gemeenschappelijke proble men van Oost en West. I luchtvaartmaatschappij Aeroflot. Na een oponthoud van circa twee dagen in Moskou zal het gezel schap, dat uit 8 personen bestaat, van Moskou naar Peking door vliegen. „Koningin Elisabeth praat lie ver niet over haar leeftijd.zei de Belgische baron Allard, die de grijze koningin op haar reis be geleidt. „Ze prefereert het wan neer het als volgt wordt uitge drukt: ze blijft altijd 20 jaar, mogelijk drie a vier maal." Haar dochter Marie José is de echtgenote van ex-koning Um- berto van Italië. De laatste woont al jaren in Portugal. Zij zelf houdt thans verblijf bij haar moe der, die in kasteel Stuyvenberg te Laken dichtbij haar zoon Bou dëwijn woont. Veel andere details, dan dat koningin Elisabeth door de vrouwenbeweging van de Chi nese volksrepubliek tot een be zoek aan Peking is uitgenodigd en dat dit haar eerste bezoek aan China is, zijn over deze reis niet bekend gemaakt. Aangenomen wordt, dat zij zowel in Moskou als in Peking van haar bekende culturele belangstelling blijk zal geven. Op haar reis wordt de oude koningin vergezeld door haar lijfarts, de heer Van Cutsem, door madame DeguentHuysmans, .dochter van C. mie Huysmans, voormalig burgemeester van Antwerpen en ex-voorzitter van de Kamer van Volksvertegen woordigers, en door twee hof dames. Aangezien ook de echt genote van baron Allard tot het gezelschap behoort, bestaat dit uit 8 personen. Op Schiphol trok het vertrek weinig of geen belangstelling, omdat de komst van de Belgische gasten aan vrijwel niemand be kend was. Ter uitgeleide waren onder meer aanwezig dë consul- generaal van België, de heer H. R. de Vleesehouwer, en de zaak gelastigde van de Chinese volks republiek, de heer Li Hshieh. In Sowjet-Transkarpathië zijn op 20 augustus twee Nederlandse toeristen gearresteerd, die zich schuldig zouden hebben gemaakt aan spionage. Het Sowjet-pers- bureau Tass dat dit donderdag bekendmaakte, oegde hieraan toe, dat bij de Nederlandse rege ring een protest is ingediend. Transkarpathië of Zakarpatsk is een deel van de Sowjet-repu- bliek Oekraine. In het protest dat op de Ne derlandse ambassade te Moskou is overhandigd, werd gezegd dat de twee toeristen hadden bekend dat zij in opdracht van de Ne derlandse geheime dienst Sowjet- gebied bezochten om spionage- inlichtingen voor de Navo te verkrijgen. Bij hun aanhouding hadden zij films en een notitie boek in hun bezit met spionage- gegevens. Ook bezaten zij „tech nische apparaten voor visuele waarneming en voor het foto graferen van militaire objecten". De twee toeristen hadden ver klaard, dat zij vóór hun vertrek naar de Sowjet-Unie te Amster- VADER VAN DE LUCHTBRUG" IN BERLIJN Ds Westberlijnse burgemeester V\ illy Brandt is hier gefotogra feerd met de Amerikaanse gene raal Lucius D. Clay, de speciale afgevaardigde van president Kennedy in West-Berlijn, die in West-Duitsland bekend staat als „de vader van de luchtbrug". De premier van Jamaica, Nor man Manley, heeft donderdag in de hoofdstad Kingston, na een spoedbijeenkomst van zijn kabi net, verklaard dat hij de Britse minister van Koloniën MacLeod zal verzoeken een afvaardiging van zijn regering te ontvangen voor overleg over het vaststellen van een datum, waarop de onaf- athankelijkheid van Jamaica zal ingaan. Manley achtte het wenselijk dat deze datum zo nabij als slechts mogelijk zou worden ge steld. De delegatie zou de minister tevens officieel in kennis moeten stellen van de uitslag der dins dag j.l. gehouden volksstemming waarin de kiezers van Jamaica zich uitspraken voor algehele on afhankelijkheid van hun eiland buiten het verband van de West- ïndische Statenbond. Manley verklaarde verder dat, voordat de onafhankelijkheid van Jamaica een feit is geworden, al gemene verkiezingen zullen wor den gehouden, opdat de Jamai- canen zich kunnen uitspreken over de regeringsvorm, welke zij voor een onafhankelijk Jamaica wensen. Premier Manley was vóór de verkiezingen voorstander van een voortgezet Jamaicaans lid maatschap van de Wëstindische statenbond. De leider van de socialistische oppositiepartij, sir Alexander Bustamente, wilde ook toen reeds een onafhankelijk Jamaica. Op een eerder gehouden pers conferentie had de Jamaicaanse premier drie redenen genoemd die, naar hij meende, een meer derheid der Jamaicaanse kiezers tegen een deelgenootschap van hun eiland van de Westindische statenbond hadden doen stem men, n.l. de krachtige nationale gevoelens der Jamaicanen, de grote afstand tussen hun eiland en de overige eilanden der fede ratie en de vrees, die in de ver kiezingscampagne werd geuit over belastingheffing en vrijheid van beweging in de federatie na een Jamaicaans toetreden. Oppositieleider sir Alexander Bustamente heeft verklaard dat hij een aftreden der regering- Manley, als gevolg van de uit slag der volkstemming, verwacht. De Nederlandse minister-presi dent, prof. De Quay, heeft don derdagmiddag in Brussel een ont moeting gehad met de Belgische premier Th. Lefèvre. Het bezoek werd gekarakteriseerd als een tegenbezoek van prof. De Quay aan zijn Belgische collega, die, op 22 juni j.l. in Den Haag werd ontvangen. Na afloop van het gesprek tus sen de twee Benelux-premiers weigerden beiden mededelingen over hun besprekingen te doen. Verwezen werd naar het com muniqué, dat in de namiddag werd verstrekt en waarin wordt gezegd, dat „het onderhoud in een sfeer van verstandhouding en vriendschap verliep, die de be trekkingen tussen Nederland en België kenmerkt en een waar borg is voor de goede samenwer king van beide landen in Bene lux". Minister-president van België onderscheiden. De Belgische eerste minister, de heer Theo Lefèvre. is door H. M. de Koningin begiftigd met het grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De versierselen van deze hoge onderscheiding zijn aan de eerste minister uitgereikt door de Nederlandse minister-president, prof. J. de Quay, ter gelegenheid van het bezoek dat deze gisteren aan zijn Belgische ambtgenoot heeft gebracht. dam in tegenwoordigheid van Navo-vertegenwoordigers waren opgeleid. Het onderzoek naar he. incident duurt nog voort, aldus de Russische verklaring. In het mondelinge protest dat woensdag ter kennis van de Ne derlandse ambassade werd ge bracht, werden de namen van de betrokkenen opgegeven als Even Reidon, geboren in 1931, en Lou de Jager, geboren in 1936. Zij waren op 21 juli te Oezjgorod aangekomen. Vandaar hadden zij zich per auto naar Lwow, Kief, Charkof, Jalta en Odessa en vervolgens weer via Kief terug naar Oezjgorod begeven. Daar waren zij,aangehouden. De talrijke films die in beslag wer den genomen, waren aangetrof fen in zwembroeken, die speciaal voor dit doel waren gemaakt, aldus de verklaring. Het ministerie van Buiten landse Zaken deelt hel volgende medeDe Nederlandse regering was absoluut onkundig van het verblijf van de heren De Jager en Reidon in Rusland totdat op 11 september j.l. de stiefvader van de heer De Jager, die reeds geruime tijd niets van hen had gehoord, verzocht of inlichtingen konden worden ingewonnen. Dit heeft de ambassade te Moskou gedaan. Daarop werd geen an'- woord ontvangen totdat op 20 september aan de Nederlandse ambassade werd medegedeeld, dat de heren De Jager en Reidon on 20 augustus in Transkarna- tië waren aangehouden. De Ne derlandse ambassade heeft aan stonds aangedrongen op het mo gelijk maken van het verlenen van de gebruikelijke consulaire bijstand". Begin september werd een Amerikaanse student, de 22-jari- ge Harvin William Makinen, oo beschuldiging van spionage tij dens een toeristen verblijf in de Sowjet-Unie tot acht jaar ge vangenisstraf veroordeeld. Hij zou ook in het gebied Oezjgorod- Lwow-Kief hebben gereisd. Tegenover Amerikaanse con sulaire ambtenaren heeft Maki nen verklaard, dat hij de Russi sche bepalingen ten aanzien van het fotograferen had overtreden. Een van de in Rusland gear resteerden is de 25-jarige Louw de Jager, de pleegzoon van de burgemeester van Oost-Donger- adeel in Friesland, de heer F. Sytsma. De heer Sytsma deelde mede, dat zijn pleegzoon onge veer zes weken geleden met een vriend naar "Rusland is vertrok ken. Dit zeer tegen de zin van de pleegvader in. Sinds het ver trek van de heer De Jager heeft men niets meer van hem verno men. De heer Sytsma deelde ver der mee, op 11 september ernstige vermoedens te hebben gekregen dat zijn pleegzoon in moeilijk heden was komen te verkeren. Gisteren werden die vermoe dens bevestigd. Voorts zei d"> heer Sytsma dat via diplomatieke kanalen getracht wordt zijn pleegzoon weer naar Nederland te doen terugkeken. De heer De Jager is leerling van een zee vaartschool. De cursus aan die school is woensdag weer begon nen, zodat de heer De Jager in ieder geval vóór woensdag werd terugverwacht. De andere in Rusland gearres teerde Nederlander is de heer E. B. Revdon, 29 jaar óud en van beroep scheepsmachinist. De heer Reydon is gehuwd en hij woont in Amsterdam. De vader van de gearresteerde, ir. J. Rey don in Bussum, verklaarde van het bericht van de arrestatie van zijn zoon erg te zijn geschrokken. Hij vertelde voorts sinds onge veer een jaar geen contact meer met zijn zoon te hebben gehad. De agenda-commissie van de algemene vergadering der Ver. Naties is donderdag begonnen met de indeling van het werk voor deze zitting. Als streef datum voor het einde van de zit ting werd 20 december vastge steld. Zonder stemming besloot de agenda-commissie aan te bevelen de kwestie-Angola op de agenda te plaatsen. De Portugese afge vaardigde gaf uiting aan het „plechtigste voorbehoud" van zijn regering ten aanzien van de gevolgen van dit besluit. Een omvangrijk hogedrukge- bied boven Noordwest-Europa heeft een uitloper over onze stre ken naar de Golf van Biscaye. De nachtelijke afkoeling heeft plaatselijk mistvorming tot ge volg. Deze mist kan zich ook in de ochtenduren hog geruime tijd handhaven. In de middag zal hei evenwel op de meeste plaatsen vrij zonnig zijn met ongeveer de- VRIJDAG 22 Breskens Terneuzen Hansweert Walzoorden SEPTEMBER v.m. 11.35 0.10 0.50 1.00 n.m. 11.59 L14 1.24 ZATERDAG 23 SEPTEMBER Breskens Terneuzen Hansweert Walzoorden v.m. 0.27 1.02 1.42 1.52 n.m. 12.47 1.22 2.02 2.12 zelfde temperaturen als donder dag of iets hogere. Op de Oceaan bij IJsland is een zeer diepe depressie versche nen, die zijn invloed echter slechts langzaam uitbreidt in de richting van de Britse eilanden. medegedeeld door het K. N. M. I., geldig tot vrijdagavond. Rustig weer. Droog weer met enkele zon nige perioden en in de ochtend plaatselijk mist of laaghangende bewolking. Dezelfde temporatu ren als gisteren of iets hogere. Meest zwakke wind. ZON op ender Sept. 23 6.26 18.38 24 6.28 18.35 25 6.30 18.33 MAAN op onder 18.29 18.57 19.24 4.42 6.04 7.23

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1961 | | pagina 1