cMdenauer contra zBrandt Katangaanse leger valt V.N.-troepen op diverse plaatsen aan Rammeioo's Bajar en Mendéres ter dood veroordeeld ZON- en MAANSTANDEN 15 september 190] ZATERDAG 16 SEPTEMBER 1961 17e Jaargang Nr. 5397 IN DE SCHADUW VAN DE BERLIJNSE CRISIS Steeds meer rwi ijfel Waar blijft de hereniging? Ehrharclt kanselier? E actio de Koek, KONINGIN EN PRINS NAAR PRESIDENT DE GAULLE Truitjes Vesten gebreide Pakjes exclusief) DAMESMODEHUIS HOOGWATER ONDERGRONDSE AMERIKAANSE KERNPROEF BOM AAN ADENAUER ONDERSCHEPT DE BESPREKINGEN VAN SPAAK IN MOSKOU DEPORTATIE VAN OOSTDUITSERS? WAT DE ORKAAN „CARLA" VERNIETIGDE HET WEER WEERBERICHT Aanvang 8 UUr :cesrijkste t, JAN VAN EES, FOONS e.v.a. 'ax Tak. en van deze puur „de schele" en ntiek zo moeilijk ïg alle leeftijden. >r-Theater. :n DONDERDAG Frankering bij abonnement: Terneuzer. Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; pel maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 ct IAANDAG 18 SEPT. uur :zocht programma tisweek NORMAN TAUROG een mariribiuitenaift" een Indiaan „Krij- ïele vloot op stelten niet als Kerstdiner IE zingt de nieuwste in van de lach als U tot een gekkenhuis Jegang alle leeftijden. geeft wat hij - belooft: t gaan zien Degang alle leeftijden. ONDERDAG 21 SEPT. 8 uur hADIZ OW,A,C0M ■/LANK cot.OR by Bi LUXE t achter de coulissen :ijn in hun liefde en ie scènes, adembene- Toegang 14 jaar. e rolbezetting en een |n JANTJES" (alle leeftijden) 4 BRUID "(alle leeft DE VRIJE Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v'/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per advertentie ƒ2,25. Rubriek Kleine Advertenties (géén handels advertenties)5 regels 1,Iedere regèl meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adre* Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags i2iuur. Voor het maandagnummer: zaterdags'10 uur. Tc midden tan de Berlijnse crisismet haar tan dag tot dag wisselende spanningen, moet West-Duitsland zondag a.s. een nieuw par lement kiezen en daarmede indirect de man aanwijzen, die de regering voor ds komende tier jaar samenstelt. Zal die rege ringsleider, de kanselier, opnieuw de al bijna aartsvaderlijke, 85-jarige Konrad Adenauer zijn, of zal het Westduitse tolk, na een twaalfjarig bewind tan de christen-democra ten, ditmaal de voorkeur geven aan de aan trekkelijke, jonge burgemeester van Berlijn, Willy Brandt, leider der sociaal-democraten KAK DE OUDE KANSELIER ZICH HANDHAVEN? Nog maar enkele maanden ge-leden het geval was, de absolute leden zou niemand er aan hebben meerderheid in het parlement getwijfeld, dat Adenauer en zijn C. D. V, die sinds de geboorte Aan de bondsrepubliek zo domi nerend hun stempel op liet West duitse politieke en economische leven hebben gedrukt, bij de ver kiezingen weer de overgrote meerderheid van het kiezersvolk achter zich zouden verenigen. Zij hebben West-Duitsland uit de armoede en de chaos van een verloren oorlog geleid naar een welvaart, waarop sommige dei- overwinnende naties jaloers kunnen zijn. En zij zijn er in ge klaagd bun land, dat na de neder laag uiteraard vrijwel elk aan zien in de wereld iniste, een uiterst belangrijke plaats in de westelijke alliantie tc verschaf fen. Zo groot was het succes van Adenauer en zijn partij, dat het de sociaal-democraten, die de grootste oppositiepartij vormen, in de laatste jaren gedwongen heeft, liun programma op tal rijke essentiële punten te her- zien. In feite bestaat er thans in de buitenlandse politiek van de C. D. U. en van de S P. D., die bij voorbeeld eens gekant was tegen deelneming aan de NAVO, om dat dit naar haar mening de kan sen op een vereniging der beide Duitslanden sterk moest vermin deren, geen verschil meer. En in de binnenlandse politiek heeft de S. P. D. een van haar meest ken merkende eisen, die tot nationa lisering der grote ondernemin gen, geheel geschrapt. Waar echter fundamentele ver. schillen tussen dé partijen ont breken, ligt het in de verwach ting, dat kiezers hun voorkeur zullen laten uitgaan naar de oude, vertrouwde leiders. Zeker er bestaan in het hui dige West-Duitsland op bepaalde gebieden nog sociale onrecht vaardigheid en tekortkomingen. Ook geloven vele jonge intellec tuelen, dat onder het langdurige, nogal autoritaire bewind van Adenauer de herwonnen demo cratie wat in de verdrukking is geraakt. Maar de roep om wat sociale verbeteringen op onder geschikte punten, de eis. dat er meer ..Autobahnen" worden aan gelegd en het uitspreken van be zorgdheid over de toekomst van de democratie zijn geen bijzon der aantrekkelijke verkiezings leuzen. Dat was. zoals gezegd, de si tuatie, voordat Moskou de crisis om Berlijn ontketende. Wat er sindsdien is gebeurd, heeft, naai de cijfers aantonen, vele West duitse kiezers onzeker gemaakt. Bij een in de lente gehouden opinie-onderzoek gaven achttien van de honderd ondervraagden >e kennen, dat zij nog niet wisten, op welke partij zij hun stem zou den uitbrengen Bij een onlangs ingesteld nieuw onderzoek bleek het percentage der twijfelaars te zijn geslegen tot 31 De oorzaak van deze onzeker heid is duidelijk. In het verleden heeft Adenauer, met al het ge wicht van zijn ouderdom en zijn autoriteit, de Duitse kiezers niet slechts het behoud van hun wel vaart, hun veiligheid in de NAVO, hun vrijheid en vrede be loofd, maar hun bovendien ver zekerd, dat zij binnen afzienbare tijd bovendien nog de hereniging op de koop toe zouden krijgen. En welke Duitser kan aan dit laatste nu nog geloven? Nog is het niet zo, dat Ade nauers C. D. U. en de met haar verbonden Beierse C. S. U. door de nederlaag worden bedreigd. Maar waar bij de politieke ver houdingen in Duitsland de niet- gebonden tussengroep de door slag geeft, is het zeer wel mo gelijk, dat de C. D. U./C. S U. weliswaar de grootste partij fujil, maar niet, zoals in het ver- verovert. Dat zou betekenen, dat zij na zondag een coalitie zou moeten aangaan, die de handen van Adenauer in aanzienlijke mate bindt. Slechts twee partijen komen voor zo'n coalitie in aanmerking: de S. P. D. en de liberale F. P. b. van dr. Erich Mende, In feite is Brandt als partner door Adenauer reeds afgewezen en dat laat Mende als enige mo gelijke compagnon over. Deze heeft al verklaard, tot een coali tie bereid te zijn, maar dan moetEhrhafdt, de succes volle minister \an Economische Zaken, kanselier worden. De reden van deze eis is de hoge leeftijd van Adenauer, die het verre van zeker maakt, dat hij een nieuwe ambtstermijn als kanselier zal kunnen uitdienen en het vermoeden, dat hij zijn favoriet, de minister van Defen sie Strauss, als opvolger naar voren zal schuiven. Tegen deze figuur, opvallend intelligent doch geweldig heerszuchtig, bestaan buiten de C. D. U./C. S U„ maar. ook wel daarbinnen, 'grote be zwaren. Op de eis van dr. Mende heeft Adenauer inmiddels gereageerd met de verklaring dat, wanneer hij opnieuw kanselier zal wor den, hij zijn functie na 2 jaar zal neerleggen en overdragen aan Ehrhardt. Dit bewijst, dat hij zeif niet geheel gerust is ten aanzien van de verkiezingsresultaten van aanstaande zondag. Want hij is er werkelijk de man niet naar, zich zonder noodzaak op enig punt vast te leggen. En voor het overige vertrouwt hij op de leuze, dat men bij zwaar weer niet van stuurman moet wisselen. (Nadruk verboden.) BINNENVER1NGBED bet beste bed ooit gemaakt SCHUIMRUBBERBED met versterkte middensector 1fabrieken Zevenbergen Noordstraat 102 - Telefoon 31U Terneuzen President De Gaulle heeft bij het bekend worden van hun voorgenomen bezoek aan Neder landse legeronderdelen in La Courtine Koningin Juliana en Prins Bernhard uitgenodigd om dan bij hem een maaltijd te ge bruiken. De Koningin en de Prins zijn voornemens, ook nu hun bezoek aan La Courtine geen doorgang kan vinden, aan deze uitnodiging gevolg te geven. Daartoe zullen zij op 20 sep tember a.s. per regeringsvlieg tuig op en neer naar Parijs vlie gen om daar bij de president de lunch te gebruiken. De legeronderdelen, die Konin gin en Prins oorspronkelijk in La Courtine hadden willen be zoeken, zullen nu door hen bin nenkort in Nederland worden bezocht. Katangaanse gendarmes, geleid door Europese officieren, heb ben woensdag en donderdag een V N.-vluchtelingenkamp voor Baloeba's met mortieren en machinegeweren beschoten, al dus heeft dr Sture Einner, de leider van de civiele operaties van de Verenigde Naties in Kongo, meegedeeld, Europese officieren van de gendai merie, die na 28 augustus onderdoken, „beroemen zich er thans openlijk op dat zij de aan vallen op personeel van de Ver enigde Naties leiden". De V. N.-troepen zijn er don derdag in geslaagd hun posities ondanks de Katangaanse aan vallen te handhaven. Deskun digen van de volkerenorganisatie hebben de installaties van radio Eiisabethstad gerepareerd en dit station heeft thans de uitzen dingen hervat. In de nacht van woensdag op donderdag hebben troepen van d'e internationale politiemacht drie aanvallen op het postkan toor van Eiisabethstad afgesla gen. De 150 man V. N.-troepen die in Jadotstad worden belegerd kregen donderdag een ultimatum geven. De belegeraars worden om zich voor de avond over te aangevoerd door niet-Kongolese officieren. Een straalvliegtuig met rode kentekenen heeft de V. N.-troe pen in Jadotstad gebombar deerd en beschoten „Naar verluidt is dit toestel 'opgeste gen van Kolwezi en werd het bestuurd door een Rhodesische piloot die daar 13 september is aangekomen. Het staat na melijk vast dat er geen Kongo lese piloot in staat is een der gelijk type vliegtuig te bestu ren", aldus dr Linner. De V. N.-troepen op de basis Kamina zijn aangevallen door een compagnie Katangaanse gendarmes die over twee pant serwagens beschikten. De eerste aanval werd afgeslagen, maal later kwam het kamp onder zwaar mortiervuur. De radiover bindingen zijn verbroken. De vertegenwoordigers .van de Verenigde Naties in Eiisabeth stad hebben alles in het werk ge steld om in contact te komen met Tsjombe en te trachten overeenstemming te bereiken over een wapenstilstand, aldus dr Linner. Kort nadat woensdag de eerste schoten waren gewisseld belde Tsjombe de vertegenwoordiger van de Verenigde Naties op. Hij verklaarde zich bereid een wa penstilstand te sluiten waarbij de V.N.-troepen ,.hun opdracht zon der tussenkomst van de gendar merie zouden kunnen uitvoeren Maar ongeveer twee v.ur later begonrien de gendarmes opnieuw te schieten. De Katangaanse minister van Financiën Jean Kibwe, die in een kamp van de Verenigde Naties verbleef, stemde er donderdag in toe president Tsjombe te vragen een beroep op de gendarmerie te doen „zich niet door buitenland se huurlingen te laten verleidén tot daden die strijdig zijn met hun belangen". Kibwe en de vertegenwoordiger van de Verenigde .Naties in Ka- tanga, dr O'Brien, brachten daarop een bezoek aan de Britse consul in Eiisabethstad. „in wiens aanwezigheid Kibwe zijn gelofte herhaalde". Ondanks deze gelofte keerde Kibwe niet naar het kamp van de Verenigde Naties terug. Po gingen een ontmoeting te arran geren met luitenant-kolonel Moke de commandant van. de gendar merie, hadden geen resultaat. Donderdag riep radio-Katanga een verklaring van Kibwe om waarhij alle leden van de gen darmerie werd gelast het vuren „onmiddellijk" te staken en „alle verzet, dat slechts tot bloedver gieten kan leiden op te geven" Donderdag kwam tevens een niet geïdentificeerd radiostation in de lucht, dat in naam van pre sident Tsjombe giftigeanti-V. N.- propaganda uitzond. In Eiisa bethstad werden pamfletten van overeenkomstige strekking ver spreid. Dr Linner heeft aan zijn rap port de tekst van een rede toe gevoegd die president Tsjombe op 28 augustus heeft uitgespro ken. Hij zegt hierin o.m. dat de Katangaanse regering „buigt voor de besluiten van de Ver enigde Naties" met betrekking tot de terugtrekking van niet- Kongolees personeel uit de gen darmerie. „Voortaan zullen Ka- tanganen het bevel voeren over de strijdkrachten van Katanga. „Tsjombe zei dat de vertegen woordiger van de Verenigde Na ties hem schriftelijk en monde ling had verzekerd dat de gen darmerie of de politie niet zou worden ontwapend. Op 8 september waren 273 man niet-Kongolees personeel geëva cueerd. Op dit tijdstip wachten 65 man nog op evacuatie en wer den 104 man „vermist". (Zie verder pag. 3) PRINSES BEATRIX OPENT SCHOOL Prinses Beatrix heeft in Leeu warden de officiële opening ver richt van de Buitenschool van de Vereniging Parkherstellingsoord. Foto: Vrolijk lachende dankt Prinses Beatrix Grietje de Vries en Roeli Fabriek (beiden 7 jaar), die een door andere kinderen samengesteld boeket van Dahlia's hadden aangeboden. Op de ach tergrond links staat de kinder verzorgster mej. S. de Boer, die de supervisie had over de activi teiten van de leerlingen. Westkolkstraat 38 A Telef. 2606 - Terneuzen De voormalige Turkse presi dent Djelal Bajar en oud-premier Adnan Mendéres zijn door het Turkse hooggerechtshof in het proces, dat op het nabij de Turk se kust gelegen eiland Jassi is gevoerd, ter dood veroordeeld. Het hooggerechtshof heeft in totaal twaalf terdoodveroordelin gen uitgesproken. Vijftien beklaagden zijn tot levenslange dwangarbeid ver oordeeld, 35 kregen gevangenis straffen, vijf werden vrijgespro ken. Oud-premier Mendéres was niet aanwezig, toen het hof uit spraak deed. De voorzitter van het hof las een medisch rapport voor, waarin werd verklaard dat Mendéres door ziekte verstelt moest laten gaan. Volgens de voorlopige Turkse grondwet, die na de militaire staatsgreep van generaal Gursel c.s. werd ingesteld, zijn de straf fen definitief De doodvonnissen moeten echter door het regeren de comité van nationale eenheid worden bekrachtigd. Een functionaris van het Turk se ministerie van Voorlichting heeft, als gemeld, donderdag j.l. te Istanbul verklaard dat door het comité bekrachtigde doodvon nissen waarschijnlijk binnen 24 uur zouden worden voltrokken. Het proces tegen vooraan staande leden van de Turkse de mocratische partij, die onder Ba jar en Mendéres de regerings partij was, is veertien oktober 1960 begonnen. Het Turkse hoog gerechtshof is 220 dagen in zit ting geweest en het heeft 1.068 getuigen gehoord. De openbare aanklager heeft tegen meer dan honderd be klaagden de doodstraf geëist. Zij werden beschuldigd van schen ding der grondwet, het-heramen van moord op oppositieleiders, verduistering van staatsgelden en gedwongen opheffing van een republikeins dagblad. Meer dan zeshonderd functio narissen van de op 27 mei 1960 afgezette democratische regering hebben op het eiland Jassi te recht gestaan. De zittingen van het Turkse hooggerechtshof zijn in Turkije met grote belangstelling gevolgd Ongeveer 150.000 personen heb ben de zittingen persoonlijk bij gewoond. Vier der vijftien beklaagden, die tot levenslange dwangarbeid werden veroordeeld, zijn voor malige ministers. Het zijn de ge wezen vice-premier Berk, de oud minister van staat Akcal, de voormalige minister van justitie Jardimji en de gewezen minister van openbare werken Ileri. DOODVONNISSEN BEVESTIGD Het Turkse comité van natio nale eenheid heeft de doodvon nissen bevestigd, die zijn uitge sproken tegen ex-premier Men- deres, de oud-minister van Bui tenlandse Zaken Zorlu en de vroegere minister van Financiën Hassan Polatkan. ZATERDAG 16 SEPTEMBER Breskens Terneuzen Hansweert Walzoorden ZONDAG 17 Breskens Terneuzen Hansweert Walzoorden v.m. 5.19 5.54 6.34 6.44 n.m. 5.35 6.10 6.50 7.00 SEPTEMBER v.m. 6.02 6.37 7.17 7.27 n.m. 6.22 6.57 7.37 7.47 MAANDAG 18 SEPTEMBER Breskens Terneuzen Hansweert Walzoorden v.m. 6.56 7.31 8.11 8.21 n.m. 7.29 8.04 8.44 8.54 Het Witte Huis heeft vrijdag bekendgemaakt; dat de Verenig de Staten vrijdagmiddag om fa uur (Ned. tijd) in Nevada een kernbom van geringe kracht on der de grond tot ontploffing heo. ben gebracht. In een verklaring van het Witte Huis zegt president Kennedy dat de Verenigde Staten, na jaren van pogingen om een verbod op kernwapenproeven te verkrijgen, tegen hun wil en omdat zij ge dwongen werden, moesten be sluiten de proeven te hervatten. De explosie heeft volgens de president geen radio-actieve neerslag veroorzaakt. Kennedy noemt de proef van vrijdag de eerste van een Ame rikaans program „om de verde diging van de vrije wereld te ver. sterken". De proeven van dit program zouden dienen om de Verenigde Staten gegevens te verschaffen ter verbetering van hun registratiestelsels en ter be studering van het gebruik van kernexplosies voor vredesdoel einden. Kennedy zegt voorts, dat de Verenigde Staten bereid zijn met de Sowjet-Unie te onder handelen over een „zo ruim mogelijke" overeenkomst aan gaande een gecontroleerd ver bod op kernwapenproeven. Officieel wordt in Bonn mee gedeeld. dat ambtenaren van de veiligheidsdienst een pakje met 'n bom er in, gericht aan bonds kanselier Adenauer, hebben on derschept. Het was een klein pakje, ge post in Miinchen. Er zaten vier batterijen in en 'n springlading. De ambtenaren van de veilig heidsdienst vonden het pakje er verdacht uitzien. Zij openden het zonder dat de lading ontplofte. „Het is duidelijk, dat de uit nodiging van premier Chroesjt- sjef aan minister Spaak het re sultaat is van de stappen van de Belgische minister van de afge lopen weken", schrijft vrijdag het socialistische partijblad „Le Peuple". „Het is eveneens dui delijk, dat de minister van Bui tenlandse Zaken zich niet naai' Moskou begeeft in enige kwali teit van „Westelijke onderhande laar", maar slechts als man van goede wil, die een klein land vertegenwoordigt. hunkerend naar vrede en slachtoffer van twee wrede wereldoorlogen, het geen hem wellicht een betere kans geeft dan vertegenwoordi gers van grotere landen, die macht en kracht vertegenwoordi gen". Langs de grens tussen de Sowjet-sector van Berlijn en Oost-Duitsland Een woordvoerder van de Amerikaanse regering heeft vrijdag in Washington ge zegd dat de Oostduitse re gering met goedkeuring van Sowjet-Rusland de arresta tie en massa-deportatie van Oostduitse burgers voor bereiden, die langs de grens tussen de Sowjet-sector van Berlijn en Oost-Duitsland wonen. De functionaris, die zijn naam niet wilde zeggen, zei dat de de portatie vergezeld zou gaan van het stopzetten tijdens de opera tie van alle verkeer van de be volking in het betrokken gebied. De nog bestaande doorlaatpos ten in Berlijn zouden dan tijde lijk gesloten worden. De berich ten zouden volgens hem afkom stig zijn van ..onze gebruikelij ke bronnen in dat gebied". De massadeportatie kan bin nen de eerstvolgende paar dagen gebeuren, maar de regering van de Ver Staten kent de juiste datum niet. Het bericht is besproken tij dens de bijeenkomst van de vier Westelijke ministers van Buiten landse Zaken, die in Washing ton over het te voeren beleid ten aanzien van Berlijn gehou den wordt, aldus de functiona ris. ..Wanneer de berichten juist zijn, zal de Sowjet-regering op deze manier opnieuw de mense lijke rechten schenden". De functionaris zei niet te we ten of de Westelijke -ministers tegen het uitvoeren van deze deportaties zouden waarscnu- wen. Hij zei: „Bericht wordt dat er plannen zijn gemaakt voor de aanhou ding en massa-deportatie van Duitse burgers uit hun huizen langs dc Westelijke grens van de sectorgrens van Berlijn cn langs verscheidene delen van dc Wes telijke grens van de Sowjet-be- zettingszöne in Oost-Duitsland. Volgens een Rode Kruis-rap- port zijn in Zuid-Texas, dat deze week door de orkaan „Carla" is geteisterd, minstens 40.200 hui zen verwoest of beschadigd. Bovendien werden 900 gebouwen van boerderijen en 875 andere gebouwen verwoest of bescha digd. Volgens de laatste gegevens zijn in de vier Amerikaanse sta ten die door de orkaan zijn ge troffen veertig mensen omge- Komen. WABM. Het K.N.M.I. deelt mede: Aan de rand van een boven Midden-Europa gelegen hoge- drukgebied hebben zuidwestelij ke winden vrijdag warme en vochtige lucht over onze'omge ving gevoerd. Aan het front dat de voorste begrenzing van deze lucht'vorm de kwam vrijwel geen regen voor. Het ziet er naar uit dat de warme lucht zich heden het grootste gedeelte van de dag bij ons zal kunnen handhaven. Bo ven de Golf van Biscaye is n.l. een nieuwe en actieve depressie verschenen, die een voortzetting vormt van dc tropische cycloon Debbie. Verwacht wordt dat deze de pressie zaterdag boven de Brit se eilanden zal aankomen. In verband hiermee zal de wind weer tot krachtig en mo gelijk hard aanwakkeren uit zuidelijke richting. Daarmee zal echter tevens nog warmere lucht uit Frankrijk worden aange voerd. Het is niet uitgesloten dat la ter op de dag een front van de genoemde depressie wat regen zal brengen. Voor dit front ons land zal bereiken kunnen echter opklaringen worden verwacht. medegedeeld door het K. N. M. I. te De Bilt, geldig van zaterdag ochtend tot zaterdagavond. Zuidelijke wind Aanvankelijk opklaringen, later meer bewolking met later op de dag hier en daar wat regen. Tot krachtig en wellicht tot hard toenemende zuidelijke wind. Warm weer. ZON MAAN Sept. 16 17 18 op onder op onder 6.15 18.54 12.51 22.07 6.17 18.52 13.57 22.51 6.18 IS.49 14.59 23.45

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1961 | | pagina 1