De besprekingen in Evian
Het proces
tegen Challe en Zeiler
De Rondetafelconferentie
met De West geopend
Het bezoek van Kennedy
Parijs t
aan
Weeroverzicht
HOOGWATER
ZON- en MAAI
MSTAh
DEN
WEERBERICHT
EERSTE BLAD
lJaard te uater
De bestandsbesprekingen
in Laos
BOMONTPLOFFING
IN LISSABON
DE CONFERENTIE
OVER LAOS
DE KERNSTOP
CONFERENTIE
TE GENEVE
Prinses Irene
in Noord-Brabant
INDIA EN PORTUGAL
TSJOMBE
IN LEOPOLDSTAD
DINSDAG 30 MEI 1961
17e Jaargang Nr 5303
Advertentieprijs per mm 15 et; minimum per
•"Ivertentie 2,25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels ƒ1.Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties 'rij vooruitbetaling.
Vermelding: Bripven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad. 20 eent meer.
Inzending advertenties to» 's namiddags 2 uur.
Voor het mnandagnumn.er- zaterdags 10 uur.
Krariktrino op at» nnemenl: I'ere.eu/en
Ibrec-teur-Hoofdreriarteui I van de -Sarde
Redactie-adies: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073
Gironummei 38150
Abonnementsprijs: 6,— nei kwartaal; per
maand f2.—'1. pei «eek 48 ct. Losse nrs 9 ct.
Ridha Maiek, woordvoerder
der Algerijnse afvaardiging naar
het overleg in Evian, heeft maan
dagavond in Genève verklaard
dat maandag concrete besprekin
gen zijn gevoerd over de vraag -
stukken-, die verbonden zijn aan
do toepassing van het recht tot
zelfbeschikikng in Algerië.
„De beraadslagingen hebben
inans een actiever stadium be-
•elkt, waarin meer- op nauw af
gebakende problemen wordt in
gegaan", aldus Maiek.
Maiek ging niet in op, een
vraag, of er ook was gespróken
over een staken van het vuren
m Algerië. Zijn antwoord was
aeili herhaling, dat er over het
recht tot zelfbeschikking was
gesproken.
Op vragen over de Sahara wil
de hij evenmin antwoorden.
In antwoord op de vraag of er
■ts nieuws viel te melden over
-ien Bella en de vier andere „mi
nisters" der „voorlopige Alge-
:jnse regering", antwoordde 5.1a-
irtk dat het vraagstuk van hun
deelneming aan het overleg te
Evian nog niet was opgelost.
Hij voegde hieraan toe: „Wij
-jjn niet van plan de Franse mi
nister van Justitie vergunning
te vragen om ons telefonisch
met hen in verbinding te mogen
stellen".
Belkacim Krim, de leider der
Algerijnse delegatie, opende gis
terochtend het overleg te Evian
met een uiteenzetting van het
Algerijnse standpunt aangaande
de beginselen, op grond waarvan
de Algerijnen het recht tot zelf
beschikking zouden moeten uit
oefenen.
Louis Joxe, het hoofd van de
-'ranse afvaardiging, antwoord
de in de middagzitting. Hierop
ontspon zich een debat dat
woensdagochtend a.s., wanneer
"r weer wordt vergaderd, zal
.vorden voortgezet.
De woordvoerder der Franse
delegatie verklaarde dat maan
dag gesproken is over de waar
borgen voor de Franse minder
heid in Algerië. Men acht het
mogelijk dat de uitslag van het
overleg zal worden bepaald dooi
de beantwoording van de vraag,
of op dit punt overéêhsttenming
kan worden bereikt.
Men wilde van Franse zijde
geen bijzonderheden mededelen
over het verloop der besprekin
gen van maandag, die twee uur
er. drie kwartier hebben geduurd.
Van welingelichte zijde wordt
er eenter de nadruk op gelegd,
dat voor de Fransen het lot van
hun landgenoten m een onafhan
kelijk Algerië een vraagstuk
vormt, dat alle andere te Evian
ter taiei tc brengep of reeds be
sproken problemen in de scha
duw stelt.
Men schaarde zich van deze
zijde niet achter de in een aan-
tai Franse bladen gegeven voor
stelling van zaken, volgens wel
ke het o-verieg te Evian zou kun
nen stranden op het vraagstuk
van de toekomst der Sahara of
de Franse wens tot het behou
den van militaire bases in een
onafhankelijke Algerijnse staat.
„Frankrijk en de leiders der
Algerijnse opstandelingen zouden
zonder veei moeilijkneden een
algemene overeenkomst kunnen
bereiken, indien er in Algerië
niet een miljoen Fransen woon
de, voor wier toekomst de Fran
se regering verantwoordelijk is",
aldus de meining ijj welingelieh.
te kringen.
De leider der Franse afvaar
diging Joxe heeft maandag ge
steld dat niet kan woiden aan
vaard dat Franse inwoners van
Algerië hun Franse nationaliteit
zouden moeten opgeven om het
staatsburgerschap van een onaf
hankelijk Algerië te verwerven.
De vertegenwoordigers der Al
gerijnse opstandelingen verwier
pen evenwel het denkbeeld van
„buitengewone burgers".
Naar verluidt hebben de Alge
rijnen verzocht ook de bewoners
van cte Sahara het recht tot zelf-
beschiking te verlenen. De Fran
se regering handhaaft, als be
kend dat de Sahara geen deel
'zal uitmaken van een onafhan
kelijk Algerië.
Van beide zijden wordt ver
klaard dat het overleg in een
onberispelijke geest wordt ge
voerd. De woordvoerder der Al
gerijnen heeft maandagavond te
Genève verklaard dat er een
„wederzijdse wens tot begrip"
bestaat.
Waarnemers te Evian zijn van
'•Kjuii". e«»n paard van de be
reden politie in New York,
^brok zó hevig; van een pas-
^rende auto, dat het pardoes
East River in sprong. Zijn
berijder, de politieman John Jez-
sek, kon er nog maar net af
springen. Hij ontdeed zich van
'-tin bovenkleding en dook even
eens in het water om zijn vier
voeter te helpen. Even later
kwam ej- nog een politieagent
hjj. Met behulp van drie roei
boten, een helicopter, een kraan
e* vele helpende handen werd
„Kam" na twee uren gered.
Bij de bestandsbesprekingen in
Na Mon tussen vertegenwoordi
gers van de rechtse regering van
prins Boen Oem, de Pathet Lao
on van de neutralistische ex-
premier Soevanna Phoema is
maandag overeenstemming be
reikt over de agenda's van de
komende besprekingen over de
vorming van een coalitieregering
en van de besprekingen over het
bestand tussen de militaire ver
tegenwoordigers der drie groe
pen.
mening dat de onderhandelaars
na tien dagen van overleg thans
de basisvraagstukken betreffende
de toekomst van Algerië op
grondige en verantwoorde wijze
behandelen, dit niettegenstaande
de weigering van het Algerijnse
bevrijdingsfront om het voor-
beeld van Frankrijk, dat eenzij
dig de vijandelijkheden in Alge
rië deed staken, te volgen.
Zij achten het echter onwaar
schijnlijk dat omstreeks 20 juni
a.s. - de datum, waarop de ho
teleigenaars in Evian, naar hun
werd toegezegd, weer de beschik
king over hun hotels zullen krij
gen voor het onderbrengen van
toeristen reeds overeenstem
ming over de voorwaarden voor
een beëindiging van de strijd in
Algerië zal zijn bereikt.
Zondagavond is een plastiek-
bom in een telefooncel van een
station van Lissabon ontploft,
waardoor vier personen werden
gewond. Men vermoedt dat de
bom is geplaatst door tegen
stander van de regering-Sala-
zar.
Onder de gewonden bevindt
zich een politieman, die op het
moment van de aanslag geen
dienst had.
De veertien-landenconferentie
over Laos, die maandagmiddag
na een reces van vier dagen her
vat had moeten worden, is weer
verdaagd, zo heeft een Britse
woordvoerder in Genève meege
deeld. De Britse en Russische
delegatie hebben echter een ge
meenschappelijke verklaring uit
gegeven, waarin gezegd wordt
dat de conferentie zo spoedig mo
gelijk hervat zal worden.
Van gezaghebbende zijde werd
meegedeeld, dat de beide voor
zitters van de conferentie, de Brit
Malcolm MacDonald en de Rus
Georgi Poesj kin, het maandag
morgen niet eens zijn kunnen
worden over de onderwerpen die
maandagmiddag besproken kon
den worden. De Rus wilde maan
dagmiddag beginnen met bespre
king van de voorstellen, die door
de Russische minister van Bui-
tenlande Zaken, Gromiko, zijn in
gediend.
De Brit wilde echter beginnen
met een discussie over de uit
rusting, die de internationale
commissie van toezicht voor
Laos nodig heeft.
Sir Frank Roberts, de Britse
ambassadeur in Moskou, heeft
maandag opdracht gekregen om
de Russische regering opnieuw te
benaderen over de kwestie-Laos
zo heeft het Britse ministerie
van Buitenlandse Zaken latei-
meegedeeld.
Het proces tegen de voormali
ge Franse generaals Maurice
Challe en André Zeiler, dat gis
teren in Parjjs is begoimen, is
spoedig na de opening geschorst
omdat de 63-jarige Zeiler bij de
ondervraging in elkaar stortte.
Het proces wordt gehouden in
dezeiloe zaai waar destijds maar
schalk Pelain ter dood werd ver
oordeeld.
Challe en Zeiler wor den ervan
beschuldigd dat zij het bevel van
iegeraldeiingen neoben overge
nomen zoncier wettige reden en
aat zij een opstandige beweging
neóben georganiseerd en daar
aan neboen deelgenomen. Op
oeide.. vergrijpen siaai de doou-
stral.
Beide mannen staan terecht
voor een noog militair gerechts
nol, bestaanue uit 5 militairen
en 4 ourgers.
Zoals oekend zijn de twee
andere leiders van oe mislukte
opstand, de voormalige generaals
icooul Baian en Kdmona Jouhaud,
nog steeds voortvluchtig.
/.ellcr werd plotseling bleek
toen hij begon te spreken. Hij
ging zitten en mompelde: „Ik
„en zo moe, zo moe..."
De zitting werd daarna tien
minuten verdaagd, waarna Zei
ler zittende vei der sprak. Een
pair minuten- later, toen hij net
wilde oeginnen met een uiteen
zetting van de motieven voor
zijn optreden, stortte hij weer in.
Hij viel terug in zijn stoel, tracht
te toen opnieuw te spreken,
rnaar zakte weer achterover.
Men riep de hulp van een arts
in, waarna Zeiler werd wegge
leid.
Vóór het incident met Zeiler
had Challe zijn visie gegeven op
do gebeurtenissen die geleid heb
ben tot de mislukte opstand. Met
duidelijke stem zei hij dat de
veiligheid van het Westen in Al
gerië op het spel staat.
De leiders van de „voorlopige
Algerijnse regering" hebben
reeds banden met Moskou en
Peking.
Toen ik. aldus Challe, in ok-
iober 1958 als plaatsvervanger
van Salan, die toen opperbevel
hebber was, in Algerië aankwam,
was de politieke toestand daar
uitstekend. Op militair gebied
was er vooruitgang geboekt. In
mei 1958 hadden de Mohamme
danen betoogd voor een Frans-
Algerië. Zij wilden Fransen blij
ven. En deze wens had de hou
ding van de Franse troepen
tegenover de Mohammedanen
bepaald. In april 1960, toen ik
Algerië verliet na daar als op
volger van Saian opperbevelheb
ber te zijn geweest, waren de
opstandelingen, militair gezien,
zo goed als verslagen.
Zoals bekend werd ik toen
opperbevelhebber van de Navo-
st; ijdkrachten in Midden-Europa.
Ik was echter teleurgesteld dat
ik mijn functie van opperbevel
hebber in Algerië had moeten
opgeven.
Challe verklaarde dat de be
lofte, die De Gaulle in septem
ber 1959 had gedaan, de Fran
sen in Algerië met ontzetting
had vervuld. De Gaulle beloofde
de Algerijnen toen zelfbeschik
king. De Mohammedanen be
grepen niet wat dat betekende,
aldus Challe.
Ik ben van mening, dat de
Franse regering een „tactisene
fout" heeft gemaakt toen zij ak
koord ging met het openen van
vredesonderhandelingen niet de
Mohammedaanse ï-eoellen.
Eind december 1960 nam ik
ontslag bij de luchtmacht omdat
ik, zeus in mijn „vergulde" po
sitie als Navo-opperbevelhebber,
de politiek van de regering 'niet
langer kon steunen.
Vrienden hadden mij gezegd,
dat het zó niet verder kon gaan
in Algerië, aldus Challe. Zij zei
den aat alles verloren zou zijn
na de vredesbesprekingen in
Evian.
Tot aan de persconferentie van
generaal De Gaulle op 11 april
bleef ik echter twijfelen. Op de
12de april had ik echter een on
derhoud met Zeiler en wij stel
den toen de datum voor de op
stand vast. Wij waren van plan
een psychologisch offensief te
beginnen. Daarna zouden wij
overgaan tot pacificatie. Hier
voor hadden wij een periode van
twee a drie maanden uitgetrok
ken, aldus Challe.
Challe verklaarde dat de op
stand mislukt was omdat zijn
troepen de voornaamste steden
alleen maar hadden kunnen hou
den als zij „wrede methoden"
hadden toegepast. „Maar wij
wilden geen bloed vergieten en
ook niet op onze kameraden
schieten".
Toen de zitting hervat werd.
zei de verdediger van Zeiler, dat
hij Zeilers overtuiging als volgt
wilde samenvatten: „In het
diepst van mijn hart wil ik dat
Algerië Frans blijft".
Om aan de bezwaren van de
Russen tegen het Westelijke
voorstel om jaarlijks 20 inspec
ties op Russisch grondgebied te
houden tegemoet te komen, heb
ben Engeland en de V. S. maan
dag op de conferentie over het
staken van de kernproeven te
Genève een nieuw compromis
voorstel ingediend.
Hei Westen wil nu jaarlijks 12
inspecties op Russisch grondge
bied laten houden plus nog één
extra voor elke vijf „niet nader
geïdentificeerde" aardschokken.
Het totale aantal mag dan de 20
in geen geval overschrijden. De
Rus Tsarapkin zag niet veel heil
in dit nieuwe voorstel. Het Wes
ten blijft maar vasthouden aan
een „onrealistische verhouding"
tussen het aantal „seismische
voorvallen" en het aantal inspec
ties, zo zei hij. „Als het Westen
akkoord gaat met een algemene
en algehele ontwapening, kan
het in de Sowjet-Unie komen
kijken waar het wilt".
Zoals bekend willen de Rus
sen niet meer dan drie inspecties
per jaar op hun grondgebied
toestaan.
De Brit sir Michaël Wright
noemde de reactie van Tsarap
kin „verontrustend en verbijste
rend".
Toen gistermiddag vice-premier
drs. H. A. Korthals met een
hamerslag de rondetafel-confe
rentie van Nederland, Suriname
en de Ned. Antillen punctueel op
tijd geopend verklaarde, trad
merkwaardig genoeg op het stuk
der bedrijvigheid een anti-climax
in. Tevoren was er bij dergelijke
gelegenheden grote drukte ge
weest, veroorzaakt door het per
soneel van de film- en televisie
journaals en- fotografen, die
„voorplaatjes" maakten van 'iet
plaats nemen der autoriteiten en
de belangrijkste gedelegeerden.
Ook was er een ruime belang
stelling van de zijde der binnen-
en buitenlandse pers.
Dit alles speelde zich af in de
aloude Tréves-zaaj op het Haag
se Binnenhof, waarin weliswaar
geen ronde tafel stond opgesteld,
doch een groot carré in langwer
pige vorm. Aan de ene sorie
zijde waren gezeten de Neder
landse premier, prof. dr. J. E.
de Quay, met aan zijn zijden de
premiers van Suriname, mr. S.
D. Emanuels en van de Ned. An
tillen. de heer E. Jonekheer,
naast wten de voorzitter der
Nederlandse delegatie, drs. H.' A.
Korthals, was gezeten.
Aan ae linkerzijde van deze
„hoofdtalel" hadden plaats ge
nomen de Antilliaanse ministers
J. E. Irausquin en Isa, met naast
hen gevolmachtigd minister W.
F. M. Lampe en de directeur van
diens kabinet, mr. N. Debrot
daarnaast.
Dan volgden aan de lange zijde
de ministers J. M. A. H. Luns
van Buitenlandse Zaken en mr.
A. C. W. Beerman van Justitie.
Aan de lange rechterzijde had
den plaats genomen- de Suri
naamse ministers A. J. Morpur-
go, dr. J. Sedney, dr. ir. F. Es-
sed en H. Shriemisier. Dan de
gevolmachtigde minister dr. R.
H. Pos en statenvoorzitter J. S.
P. Kraag.
Na de opening gaf de voor
zitter der Nederlandse delegatie
die, tenzij door de conferen
tie anders zal worden beslist,
haar voorzitter blijft het
woord aan prof. De Quay, na
wien de drie delegatieleiders een
uiteenzetting gaven- van hun
kijk op de thans begonnen ge
beurtenis.
Te ongeveer kwart vóór vier
sloot drs. Korthals deze open
bare bijeenkomst, die in een be
sloten vergadering werd vooit-
gezet.
Een beeld van het bezoek, dat
H. K. H. Prinses Irene zsiiertfcip
aan Noord-Brabant heeft ge
bracht. We zien de Prinse>
hier op de tentoonstelling van
beeldende kunst en edelambacht
te Tilburg, waar haar een map
met aquarellen en litho's werd
aangeboden.
Premier Nehroe heeft maan
dag op een bijeenkomst van het
dagelijks bestuur van de con
grespartij in Durgapoer felle
kritiek geleverd op het koloniale
beleid van Portugal. De Portu
gese regering voert in Angola
„een onmenselijke en barbaarse
politiek en heeft duizend Afrika
nen laten afslachten".
Nehroe zei het recente bezoek
van de Engelse minister van
Buitenlandse Zaken lord Home
aan Portugal te betreuren en
waarschuwde de NAVO-landen,
Portugal niet aan te moedigen.
Voorts sprak Nehroe de hoop uit
dat Gao, thans in Portugees be
zit, spoedig Indisch zal worden.
Ruim 10.630
politiemannen,
De Pariise politie heeft zondag
avond en maandagochtend bij
een van haar grootste razzia's op
Noord-Afrikanen ruim 900 Alge
rijnen voor ondervraging aange
houden. 'De aanleiding hiertoe
was het doodschieten van twee
Parijse politiemannen op zondag.
gendarmes en brandweerlieden
zullen zorg dragen voor de ver.
ligheid van president Kennedy,
als deze woensdag voor een be
zoek van drie dagen aan Parijs
aankomt.
De auto's waarmee de presi
dent en zijn gezelschap van het
vliegveld Orly naar Parijs rijden,
zullen vooraf worden gegaan
door vijf veegauto's van de
stadsreiniging, die o.a. eventueel
gestrooide kopspijkers moeien-
verwijderen.
De politie heeft er al voor ge
zorgd, dat er geen politieke ex
tremisten verblijven in gebou
wen langs de route. Als een ver
dere voorzorgsmaatregel zullen
politiemannen en brandweerlie
den posten- betrekken op de
daken, terwijl rechercheurs zich
onder de menigte zullen mengen.
Politie-lnspecteurs die zijn uit-
geüniformeerde gekozen voor hun goed uiterlijk,
rechercheurs, zullen mevrouw Kennedy bege
leiden.
Vóór de ontvangst in de be
roemde spiegelzaal van het paleis
van Versailles op donderdag
avond zullen 2.000 politiemannen-
de omliggende vertrekken onder
zoeken.
Naar uit politiekringen wordt
vernomen, zal er steeds een rij
dend laboratorium bij de hand
zijn, als president en mevrouw
Kennedy iets gebruiken. Zo
nodig zullen het voedsel en de
dranken tevoren worden onder
zocht.
VERANDERLIJKE
BEWOLKING
Een groot gedeelte van Euro
pa bevindt zich in polaire lucht
waarin de middagtemperaturen
laag bleven.
In ons land varieerden deze
van 12 tot 14 graden. In Oost-
Duitsland werd het op vele
plaatsen niet warmer dan 8 tot
10 graden, wat het gevolg is van
langdurige regenval.
DINSDAG 30 MEI
v.m.
n.m.
Breskens
1.41
2.08
Terneuzen
2.16
2.43
Hansweert
2.56
3.23
Walsoorden
3.06
3.33
President Tsjombe van Ka-
tanga is maandag per schip van
Coquilhatstad, waar hij geïnter
neerd was, naar Leopoldstad
overgebracht, evenals zijn minis-
ter van Buitenlandse Zaken,
j Kimba. Er was een escorte van
200 soldaten aan boord.
Tsjombe leek in goede wel
stand te verkeren. Hij en zijn
minister zijn naar een militair
j kamp op 10 km van Leopoldstad
Dit regengebied hangt samen i gebracht,
met een warmtefront boven Po- Tsjombe is door de overheid
len dat zich zeer langzaam naar 'n Leopoldstad beschuldigd van
het Westen beweegt.
Op de Oceaan bevindt zich het
front van een depressie die zich
in de richting van de Golf van
Biscaje uitbreidt.
Tussen beide storingsfronten
strekt zich boven ons land een
rug van hoge luchtdruk uit die
weinig van plaats verandert.
hoogverraad. Men wil hem be
rechten.
Hij werd, toen hij aan land
stapte, begroet door de chef van
de veiligheidsdienst in Leopold
stad, Victor Ndeka.
In de personenauto, waarmee
Tsjombe naar het legerkamp
werd vervoerd, namen geen mili-
In verband hiermee blijft hel i tairen plaats. De auto werd wel
huidige weertype voortduren, j voorafgegaan en gevolgd door
waarbij een geringe tempera-drie vrachtauto's soldaten.
ZON
op onder
MAAN
op onde:
20.47
20.48
20.57
22.03
een geringe
tuursstijging is te verwachten.
medegedeeld door het K. N. M. I.
te De Bilt, geldig van dinsdag
ochtend tot dinsdagavond.
Noordoostelijke wind.
Veranderlijke bewolking met
enkele verspreid voorkomende
buien. Dezelfde temperaturen als
gisteren of iets hogere. Zwakkezullen worden ondergebracht in
tot matige wind tussen noord en I een villa in het parachutisten
o°st. kamp bij Leopoldstad.
De mensen op de kade schenen
Tsjombe gunstig gezind. Zij rie
pen opgewonden zijn naam. Op
vallend was het verschil in be
handeling van Tsjombe en des
tijds Loemoemba.
De achttien mensen van het
gevolg van Tsjombe zijn naai
Makala, op 10 km van Leopold-
-tad overgebracht, waar de mo
dernste gevangenis van Kongo is
gelegen.
Tsjombe en Kimba schijnen te
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen