Arbeidsvreugde en Arbeidsverdriet
Wetsontwerp verplichte W. A.
DE BRONZEN ADELAAR
Radio en Televisie
Wilde Eisenhower een derde
Amerikaanse partij stichten?
CUBA
Auto
als
huwelijks
geschenk
Pagina 10
DE VRIJE ZEFUW
Donderdag 18 mei 1961
De gevolgen van geestelijk gedraineerde arbeid
worden meer en meer onderkend
DE maandagochtendziekte is
een wijdverbreide kwaal. Maar
er zijn vermoedelijk duizenden
mensen, voor wie het elke dag
maandag is. Die zich elke dag
opnieuw met loden schreden
naar fabriek of kantoor be
geven en die een zucht van ver
lichting slaken als de werktijd
verstreken is.
Sinds de Nederlandse socio
loog dr. M. Ydo zijn boek „Ple
zier in het werk" heeft geschre
ven, heeft ook de wetenschap
hier te lande steeds meer be
langstelling aan de dag gelegd
voor de verhouding arbeider/
werk. Hiermee werd ongetwij
feld in een grote behoefte voor
zien.
Tot dan toe had men zich op
geheel andere aspecten van de
arbeid toegelegd. De bedrijfs
sociologie en het maatschappe
lijk werk hadden hun aandacht
geconcentreerd op de sociale
verhouding arbeider/werk. Tal
drijf en de vakbonden hielden
zich voornamelijk met loonaan-
gelegenheden bezig. Men sprak
over loonsverhogingen en secun
daire arbeidsvoorwaarden, men
liet zijn gedachten gaan over
personeelsverhoudingen en per
soneelsbeleid, kortom er was
een algemeen streven merkbaar
om de arbeider het in zijn werk
situatie zo prettig mogelijk te
maken. Maar aan de eigenlijke
kernvraag, n.l. hoe de arbeider
zich tot zijn werk verhoudt,
kwam men nauwelijks toe. Het
begrip arbeidsvreugde kende
men wel, men ging daar zelden
dieper op in.
De sociologische literatuur
van de laatste jaren houdt zich
echter intensief bezig met. de
verhouding arbeider-werk. Tal
van buiten- en binnenlandse pu
blicaties leggen hiervan getui
genis af. De aandacht van de
moderne wetenschap gaat voor
al uit naar de arbeider in het
industriële bedrijf. Het feit dat
een deel van de werknemers in
de industriële bedrijven her
haalarbeid moet verrichten,
heeft aanleiding gegeven tot
discussies met betrekking tot
gevolgen die deze arbeid heeft
voor degenen, die haar verrich
ten.
HERHAALARBEID SCHENKT
WEINIG ARBEIDSVREUGDE
ONDER herhaalarbeid wordt
verstaanwerk dat weinig ge-
variëerd is, dat eigenlijk door
iedereen verricht kan worden
omdat het geen specifiek vak
manschap vergi. Duizenden
mensen verrichten dagelijks
deze monotone arbeid en de
vraag is, welke gevolgen dit
voor hen zelf heeft.
Vele onderzoekers zijn de
mening toegedaan, dat herhaal
arbeid een nadelige invloed
heeft op de mensen die dit moe
ten verrichten. Het is immers
zulk eenvoudig werk, dat men
het bijna automatisch kan doen.
De gehele menselijke geest
wordt niet in beslag genomen
door dit werk. De geestelijke
vermogens zijn bij dit simpel
werk praktisch uitgeschakeld en
aan de lichamelijke vermogens
worden slechts zeer geringe
eisen gesteld, zodat er moeilijk
sprake kan zijn van een har
monisch gebruik van die ver
mogens. De voortdurende her
haling van een korte arbeids-
cyclus of het voortdurend ge
spannen hemden van de opmerk
zaamheid nemen slechts een
zeer kleine sector van de licha
melijke zintuigelijke vermogens
in beslag. Verschillende ver
mogens behoeven voor dit werk
niet te functioneren. Daarom
komt een arbeider in dit werk
ook nooit tot een zelfverwerke
lijking, welke toch een eerste
voorwaarde is om iets als ar
beidsvreugde te kunnen ervaren.
Veel arbeiders kunnen geen
interesse opbrengen voor hun
werk, dat zij welhaast automa
tisch verrichten zonder er daad
werkelijk bij betrokken te zijn.
Toch kwamen verschillende
onderzoekers tot de conclusie,
dat niet alle arbeiders, die een
tonige herhaalarbeid moeten
verrichten, met. tegenzin hun
werk doen.
INTELLIGENTIE BELANG
RIJKSTE FACTOR
NERVEUZE en intelligente
mensen blijken over het alge
meen het slechtst tegen mono
tone herhaalarbeid te kunnen.
Enkele Amerikaanse onderzoe
kers die het gedrag van een
aantal fabrieksmeisjes obser
veerden, werden getroffen door
het feit, dat de intelligentste
meisjes onder het werk het
meest praatten om zo de ver
veling die hen bij dit werk over
viel, te verdrijven. Steeds weer
blijkt, dat de mensen die het
minst plezier in hun werk heb
ben, degenen zijn die arbeid
moeten verrichten die onder
hun niveau ligt. Tegenzin in het
werk vloeit veelal voort uit een
hunkering naar beter, volwaar
diger, gevarieerder werk. Iemand
die dagelijks werk verricht dat
beneden zijn capaciteiten ligt,
wordt voortdurend gekweld
door de gedachte dat hij be
neden de maat blijft, dat hij niet
is wat hij zou kunnen zijn.
Helaas zijn er duizenden ar
beiders, die niets anders dan
ongeschoold werk verrichten
ofschoon zij de capaciteiten be
zitten om volwaardiger werk te
kunnen doen. De psycholoog P.
van der Heyden heeft in een
studie over de psychotechniek
dit euvel reeds aan de kaak ge
steld en daarbij de verzuchting
geslaakt „dat van een tijdig her
kennen van de goede aanleg bij
de ongeschoolde arbeider nog
vrijwel geen sprake is".
Geestelijke gedraineerde ar
beid eist over het algemeen
zeer weinig aandacht en geeft
de arbeider kans zich met zijn
gedachten bezig te houden. Hij
kan niet aan het werk denken,
omdat hij er toch niets aan kan
veranderen of verbeteren. Hij
moet dus zijn aandacht richten
op iets anders in zijn omgeving
of zich overgeven aan dagdro
men. Ook bestaat er grote kans
dat hij gaat piekeren over zijn
persoonlijke problemen. Zo kan
herhaalarbeid, in het bijzonder
wanneer zij als monotoon wordt
ervaren, nadelige gevolgen heb
ben voor degenen, die haar ver
richten.
INVLOED VAN HET WERK
MILIEU
MONOTONE herhaalarbeid
is helaas inherent aan het in
dustriële bedrijf. Dit werk moet
verricht worden, hoezeer men
dit ook kan betreuren. Noch
tans zijn er mogelijkheden om
de nadelige gevolgen van de
herhaalarbeid enigermate op te
vangen. Onder toenemend gezag
van de sociologen is in brede
kring het inzicht gerijpt, dat er
een verband bestaat tussen de
hoedanigheid van het arbeids
milieu enerzijds, en het plezier
in het werk anderzijds. Mono
tone arbeid wordt minder ver
velend als de omgeving prettig
is. Daarom trachten vele onder
nemers en bedrijfsleiders voor
alles een prettige sfeer in het
bedrijf te scheppen. Aan een
goede verhouding tussen de per
soneelsleden. vooral wanneer
die in ploegverband werken,
wordt veel zorg besteed. In
werkplaatsen waar veel saai
werk verricht moet worden,
speelt een radio. Overigens is
dit niet alleen in fabrieken het
gevgl. Ook bij de routine-arbeid
op kantoren is eenzelfde ver
schuiving te zien van arbeids
vreugde naar gezelligheidsge
noegen.
E» bestaat dus een aantal
typen van arbeid, waarbij de
sociale factoren tomgeving, om
gang mét collega's enz.) belang
rijk zijn als bronnen van per
soonlijk zich-wel-voelen. De ar
beid treedt dan op de achter
grond en het cultiveren van de
sociale relaties doet de arbeider
met zijn werk verzoenen. Maar
de aard van het te verrichten
werk blijft voor veel arbeiders
toch wel het belangrijkst.
Wanneer men die arbeid
dagelijks met tegenzin verricht,
dan zal dit ongetwijfeld na
delige gevolgen hebben. De
tegenzin, ja de afkeer, die vele
mensen jegens hun dagelijkse
arbeid koesteren, wordt tegen
woordig wel met de term „ar-
beidsfrustratie" aangeduid. De
arbeidsfrustratie nu is een ziek
te, die dachten wij we!
heel erg is verbreid. Men kan
ze overal ontwaren als men zijn
ogen gebruikt. De arbeidsfru
stratie is een sociaal en psycho
logisch verschijnsel, dat onze
volle aandacht en zorg stellig
waard is.
Sherman Adams, die de nauw
ste medewerker is geweest van
ex-president Eisenhower schrijft
in zijn boek „Verslag uit de eer
ste hand", dat in juni a.s. het
licht zal zien. dat Eisenhower
zich dermate teleurgesteld heeft
gevoeld door de politiek van zijn
republikeinse partij, dat hij heeft
overwogen een derde partij te
stichten.
Deze partij had dezelfde op
vatting moeten hebben over de
politieke wereldrol, die de Ver.
Staten thans moeten spelen, doch
zij had op het gebied van maat
schappelijke voorzieningen libe
raler moeten zijn dan de repu
blikeinse partij, terwijl zij op het
punt der staatsuitgaven minder
ver had moeten gaan dan de
democraten bereid zijn te gaan.
Volgens Sherman Adams was
Eisenhower het niet eens met
de zeer behoudende gezindheid
van de „oude garde" der repu
blikeinse partij. Hij zou vaak ge
meend hebben dat zijn voorstel
len bij de democraten een gun
stiger ontvangst zouden krijgen
dan bij zijn eigen republikeinse
partij.
Eisenhowers denkbeeld van een
eventuele derde Amerikaanse
partij heeft echter nooit het sta
dium van een concrete uitwer
king bereikt.
Het bovenstaande valt te lezen
in grote uittreksels in het tijd
schrift „Life" uit Adams' nog te
verschijnen boek.
Sherman Adams moest inder
tijd, als bekend, ontslag nemen,
nadat een campagne tegen hem
was gevoerd wegens het aan
nemen van geschenken van een
met hem bevriende fabrikant.
Men zag hierin een poging om
Eisenhowers eerste politieke
raadgever gunstig ten opzichte
van deze fabrikant te stemmen.
Sherman Adams schrijft ook
dat Eisenhower er in 1956 o.a.
in toestemde om zich voor de
tweede maal door de republi
keinse partij kandidaat voor het
presidentschap te doen stellen,
omdat er geen andere republi
keinen waren, die het met succes
tegen de kandidaat der democra
ten zouden kunnen opnemen.
Ook in 1960 zou de ex-presi
dent gevonden hebben dat zijn
partij niet over „nieuwe talen
ten" beschikte. Hij zou de al
gemeen door de partij aanvaar
de kandidatuur van vice-pre
sident Richard Nixon voor het
presidentschap 'n „slechte keus"
hebben gevonden.
(Gemeld is, dat Eisenhower be
reid zou zijn geweest voor de
derde maal een kandidatuur
voor het presidentschap te aan
vaarden, indien dit niet volgens
de Amerikaanse grondwet ver
boden was geweest.)
Een Canadees verkeersvlieg
tuig met 44 nonnen en zeventien
paters en broeders allen Ca
nadezen aan boord is dinsdag
van Havanna naar Montreal ver
trokken. Zij waren allen verbon
den aan scholen die door de Cu
baanse regering zijn overgeno
men.
Premier Fidel Castro heelt, zo
als gemeld, op 1 mei meegedeeld
dat de verblijfsvergunningen van
buitenlandse, „contrarevolutio
naire" geestelijken zullen wor
den ingetrokken.
Zaterdag is reeds een schip
met Spaanse geestelijke van Cu
ba naar Spanje vertrokken
De revolutionaire rechtbank
van Matanzas heeft elf mannen
die schuldig waren bevonden
aan poging tot omverwerping
van de regering, veroordeeld tot
dertig jaar dwangarbeid. Één
man kreeg vijftien, en 24 kregen
tien jaar gevangenisstraf. Nog
zeventien beschuldigden moeten
een jaar op een „volksboerderij"
verblijven en daar scholen be
zoeken.
DELFTSE V 1
WORDT BINNENKORT
VERWIJDERD
Op dinsdag 23 mei zal een aan
nemersbedrijf (firma De Vries
en Zoon te Delf gauw) onder ver
antwoordelijkheid van de heer A.
Drent van de hulpverlenings
dienst van het ministerie van
Binnenlandse Zaken, beginnen
met het opruimen van de V-l in
Delft. Het projectiel ligt sinds
1944 ongeveer tien meter diep in
een weiland van de heer D. P. A.
Zuydgeest, aan de Scbieweg te
Delft. De werkzaamheden zul
len naar schatting twee tot drie
maanden in beslag nemen.
Het projectiel is indertijd af
gevuurd op de lanceerplaats op
het terrein van de Lijm- en Gela-
tinefabriek te Delft. Al spoedig
na de start stortte het neer in
het weiland. De vleugels werden
later in het weiland aangetrof
fen en door de heer Zuydgeest
begraven in de krater van de
neergekomen V-l.
Eerst vorig jaar. toen de ge
meente Delft op 't terrein bezig
was met metingen voor het
bouwrijp maken van dit stuk
Delfts grondgebied, deed de heer
Zuydgeest mededeling van zijn
ervaringen.
Met een detector is inmiddels
de plaats van de vleugels vastge.
steld. Omdat de gebruikte appa
ratuur slechts tot een diepte van
vijf of zes meter nauwkeurig
werkt, kon de plaats Van de V-l
zelf nog niet worden bepaald.
Naar de mededelingen van de
heer Zuydgeest moet deze niet
ver verwijderd zijn van de vleu
gels.
Voor de werkzaamheden heeft
de gemeenteraad van Delft enige
maanden geleden een bedrag
van 75.000 gevoteerd dat ech
ter door het Rijk zal worden
terugbetaald.
De aannemersfirma zal met
een dragline eerst een laag grond
van ongeveer 9 meter verwijde
ren, daarna zal het personeel van
de hulpverleningsdienst aan het
werk gaan. Het projectiel ligt
op ongeveer 100 meter afstand
van de spoorbaan Rotterdam
Den Haag. Wanneer men zover
met het blootleggen is gevorderd
dat er gevaar voor ontploffing
ontstaat, zullen uitgebreide vei
ligheidsmaatregelen worden ge-
f ••effen. Met ingang van dinsdag
23 mei mag men het terrein al
leen nog betreden met 'n speciale
kaart afgegeven door de Delftse
politie.
DODELIJK VERWOND
In de ouderlijke woning aan
het Westeinde te Delft is dins
dagmiddag de 7-jarige Wimpie
Augustinus gevallen door een
grote ruit. die de scheiding tus
sen twee kamers vormde. Het
jongetje werd zó ernstig gewond,
dat het in een ziekenhuis is over
leden.
De minister van Justitie heeft
dinsdag een wetsontwerp aan
sprakelijkheidsverzekering mo
torvoertuigen (en bromfietsen)
bij de Tweede Kamer ingediend.
Dit wetsontwerp behelst een
verplichte aansprakelijkheidsver
zekering (W. A.) op grond van
het desbetreffende Beneluxver-
drag. Op Italië, Spanje en Portu
gal na is ons land het laatste in
West-Europa, dat een verplichte
W. A.-verzekering wil gaan in
voeren.
De wet wil bereiken, dat het
slachtoffer van een verkeerson
geluk in elk geval schadevergoe-
dnig krijgt. De W. A.-verzekering
zal in het algemeen de schade
moeten dekken, die een bestuur
der, ook al is hij niet de eigenaar
van een motorvoertuig, veroor
zaakt. Alleen de aansprakelijk
heid van degenen, die zich door
diefstal of geweldpleging van een
auto e.d. meester heeft gemaakt
en van hem, die dit wetende, er
zonder geldige reden mee rijdt,
behoeft niet te worden gedekt.
In de wet zullen geen minima-
staat, het „Waarborgfonds Mo-
torverkeer". Dit zal worden ge
voed uit bijdragen uit alle ver
zekeringspremies.
Indien een schuldige onbekend
blijft (door doorrijden na een
door hem veroorzaakt ongeluk i,
wanneer een bestuurder het mo
torvoertuig heeft gestolen of in
dien de verzekeraar onvermo
gend blijkt, dan kan een bena
deelde rechtstreeks op dit waar
borgfonds een beroep doen.
Volgens het wetsontwerp zal
het fonds voor gemoedsbezwaar
den een aparte kas binnen het
„Waarborgfonds Motorverlfeer"
hebben. De jaarlijkse bijdrage
van bezwaarden zal lager zijn,
dan een normale premie voor de
verplichte W. A.. omdat deze be
zwaarden geheel aansprakelijk
blijven.
Het wetsontwerp is geheel ge
richt op het voordeel van slacht
offers van verkeersongelukken.
Indien de verplichte W. A. wordt
ingevoerd, dan zullen deze slacht
offers dus onder alle omstandig
heden volledig schadeloos kun
nen worden gesteld.
De centrale registratie van
voertuigen met kentekens ?al
van de verzekeraars steeds op
le schade-bedragen worden op- gave krijgen van de afgesloten
genomen. Deze zullen bij alge
mene maatregel van bestuur
worden vastgesteld.
De memorie van toelichting
stelt echter in het vooruitzicht,
dat deze minima op honderddui
zend gulden voor bromfietsen en
landbouwtractoren, tweehon
derdduizend gulden voor perso
nenauto's en motorfietsen, een
kwart miljoen gulden voor
vrachtwagens en een half mil
joen gulden voor autobussen,
alles per gebeurtenis, zullen be
dragen.
Een „eigen risico" van 50 per
gebeurtenis zal zijn toegestaan.
Het wetsontwerp voorziet in de
mogelijkheid, dat een benadeelde
niet alleen een aansprakelijke
bestuurder, maar ook diens ver
zekeraar rechtstreeks zal kunnen
aanspreken. Dit voorkomt moei
lijkheden bij insolvabiliteit of
faillissement van een bestuurder.
De staat zal van de verzeke
ringsplicht zijn vrijgesteld. Vrij
stelling kan worden verleend
voor bijvoorbeeld handwagens
met hulpmotoren e.d. Voor ge
moedsbezwaarderden is een bij
zondere regeling in het leven ge
roepen. Voor deze categorie, die
dus tenvolle persoonlijk aan
sprakelijk blijft wordt een fonds
in het leven geroepen, waarin
jaarlijks een te bepalen bedrag
moet worden gestort. Uit dit
fonds zullen benadeelden worden
schadeloos gesteld indien een
schuldige gemoedsbezwaarde (in
eens) de schade kan voldoen. Dit
fonds regelt dan verder de zaak
met de schuldige onder voor
waarde van volledig verhaal.
Naast dit fonds voor gemoeds
bezwaarden zal een tweede, gro
ter fonds, in het leven worden
geroepen onder garantie van de
en beëindigde verzekeringen. De
controle op de verzekeringsplicht
van een eigenaar zal dus in de
eerste plaats administratief mo
gelijk zijn. De wet schrijft verder
„een bewijsstuk" van W. A.-ver
zekering voor aan gebruikers
van bromfietsen en landbouw
trekkers. Dit bewijsstuk is niet
nader omschreven.
Nasleep van de stakingen
in België
De Brusselse rechtbank heeft
de 29-jarige Pierre Lerat, die tij
dens een stakingsrel op 30 dec.
in Brussel door revolverschoten
een dertigjarige schildersknecht
doodde en een tweede omstander
met een kogel raakte, tot één
jaar voorwaardelijke gevangenis
straf veroordeeld met een proef
tijd van vijf jaar.
Lerat voerde tot zijn verdedi
ging aan, dat hij alleen had ge
schoten om een door betogers in
het nauw gedreven politieman te
ontzetten. Ondanks de maand
hechtenis en de moeilijkheden,
die dit drama voor mij en mijn
gezin heeft meegebracht, zou ik
in dezelfde omstandigheden weer
precies hetzelfde doen", ver
klaarde hij bij het verhoor.
Het incident had plaats tijdens
één van de vele betogingen in de
roerige dagen van december en
januari bij de stakingen tegen de
„Eenheidswet" van de regering-
Eyskens. Het was het eerste, dat
een dode eiste. Het speelde zich
af in het centrum van Brussel,
waar afdelingen van de rijks
politie trachtten een menigte van
enige honderden met stenen ge
wapende betogers uiteen te drij
ven.
Het niet-nakomen van de ver-
zekeringsplieht wordt in het
wetsontwerp met hechtenis en
l>oete bedreigd. Daarnaast kan
de rechter ontzegging van de rij
bevoegdheid voor een bepaalde
trjd opleggen alsmede het storten
van bedragen tot drieduizend
gulden in het „Waarborgfonds
Motorverheer".
De staat zal voor het vergoe
den van schade rechtstreeks aan
sprakelijk blijven. Bovendien zal
zij ten behoeve van niet te voor
ziene gevallen aan het waar
borgfonds bijdragen.
HET
PROCES-EICIIMANN
Het openbaar ministerie in het
proces-Ëirhmann heeft gisteren
een brief overgelegd van Adolf
Eichmann aan de geheime politie
in Düsseldorf, met de instructie,
Joodse kunstschatten in handen
te krijgen.
Een medewerker van het open
baar ministerie, Jacob Bar-Or,
verklaarde, dat Eichmann een
verklaring voor deze brief had
trachten te geven door te zeggen,
dat rijksmaarschalk Hermann
Goring bijzondere belangstelling
had voor dergelijke kunstvoor
werpen.
Het door het openbaar ministe
rie overgelegde document dateert
van augustus 1941.
Andere documenten die door
het openbaar ministerie zijn
overgelegd zjjn instructies van
Eiehmanns Gestapo-af deling
voor Joodse zaken uit 1942. Hier
in worden de strengste maat
regelen gelast tegen Duitse
Oostenrijkse en Tsjechische Jo
den, die nazipogingen trachtten
te verijdelen om hun eigendom
men te confisqueren voordat zij
naar het oosten werden gedepor
teerd.
20 meisjes wonnen de
honderdduizend
Twintig atelier meisjes van de
confectiefabriek Gazan N.V. in
Schiedam zijn woensdag de ko
ning te rijk. Met elkaar hebben
zij in de staatsloterij de honderd
duizend gewonnen. Een naaister
op het atelier, mevr. Bijlvan
der Klift had het gelukslot in
z'n geheel gekocht bij de heer J.
M. Brouwer aan de Benthuizer-
straat in Rotterdam. Het clubje
speelde al geruime tijd in de
staatsloterij mee. Ondanks een
begrijpelijke hoera-stemming, die
er sinds de heuglijke mededeling
van de heer Brouwer, sinds gis
termorgen op het atelier heerste,
werd getracht normaal door te
werken. Het geld is in gedach
ten bijna al opgemaakt
De winnaressen zijn veelal in
de leeftijd van 17 tot 22 jaar en
met een hoofdje vol trouw- en
andere plannen. Vandaag gaan
zij het geld in Den Haag halen
en eerlijk verdelen. Bij terug
komst op het atelier zal de chef
ongetwijfeld, net als gisteren,
„extra muziek opzetten"
C<
door
BARONESSE ORCZY
23)
Nadruk verboden.
Toen voelde zjj hoe zij uit de
kar gesleurd werd en hoe zij
door die gillende menigte werd
gesleept naar een plaats waar
stilte was. Vandaar werden ze.
höè dat wist ze nauwelijks, naar
Engeland gebracht, waar zij en
haar broer met Jeanne en Hec
tor, hun trouwe bedienden, lan
ger dan twing jaar een toe
vlucht hadden gevonden.
„Het was een dappere daad",
fluisterde madame nog eens.
„Mijn leven lang zal ik van
iedere Engelsman houden, ter
wille van hem, die de Rode Pim
pernel genoemd werd".
„Waarom zou je mij dan zo'n
vulgaire ondankbaarheid toe
schrijven?", bromde de graaf
verwijtend. „Ik vermoed, dat
mijn gevoelens niet anders zijn
dan de jouwe. Doe ik al niet
mijn best, zo vriendelijk moge
lijk te zijn voor die mijnheer
Clyffurde? Hij is een geziene
gast in mijn huis alleen om
dat Sir Percy Blakeney hem bij
mij aanbevolen heeft".
„Het kan niet erg moeilijk
zijn. vriendelijk voor zo'n aar
dige jonge man te zijn", merkte
madame ia' Duchesse droog op.
„Aanbevolen of niet, ik mocht
mijnheer Clyffurde dadelijk
graag als het niet te laat was
om mijn mening te kennen te
geven, dan zou ik zeggen, dat ik
liever gehad had. dat het geld
van mijnheer Clyffurde ons
familieschild in ere had her
steld. Ik heb gehoord, dat hij
heel rijk is".
„Lieve Sophie!", riep de graaf
ontzet uit, >waar denk je aan
„Voornamelijk aan Crystal",
antwoordde de hertogin. ,.Ik
vond Clyffurde heel wat aardi
ger dan De Marmont".
„Nu moet ik je heus verzoe
ken eerst na te denken, vóór je
spreekt. Je opmerkingen zijn
soms te gek om los te lopen!"
„Ik zie heus niet zoiets schok
kends in het idee, dat een dood
arme aristocraat met een rijke
Engelse gentleman zou trou
wen
„Een gentlemanMaar So
phie
„Mijnheer Clyffurde is toch
een gentleman, nietwaar?"
„Ik geloof, dat er niets op zijn
familie is aan te merken".
„Nu dan?"
„Maar... mijnheer Clyffur
de.... je weet
„Nee! Ik weet het niet", zei
madame beslist. „Wat is er dan
toch met mijnheer Clyffurde?"
„Nu dan, Sophie, ik wou het
je gisteren niet dadelijk bij je
aankomst vertellen, om je de
waarheid te zeggen.deze
mijnheer Clyffurde, die je gis
teren in mijn huis ontmoette...
die naast je zat aan mijn tafel...
met wie je later dat lange, ge
animeerde gesprek voerde
is niets meer dan een winke
lier!"
Zonder twijfel verwachtte de
graaf de Cambray, dat na deze
afschuwelijke mededeling de
verontwaardiging van madame
grenzenloos zou zijn. Hij voelde
zich erg schuldig, dat hij haar
in zijn eigen huis zo'n onver
kwikkelijke kennismaking op
gedrongen had. Zijn verbazing
was daarom groot, toen er een
brede glimlach op madame's
gerimpeld gezicht verscheen, die
zelfs veranderde in een vrolijke
lach:
„Een winkelier, beste André?
Een winkelier aan je aristocra
tische tafel? En je verslikte je
niet in je middagmaal? Godver
geve het je, maar ik geloof heus,
dat je een beetje menselijk
wordt".
„Ik had het je natuurlijk eer
der moeten vertellen", begon de
graaf stijf.
„Och lieve hemel, ik wist het
toch immers wel".
„Wist je het al?"
„Natuurlijk. Mijnheer Clyf-
Prinses Birgitta van
Zweden, gefotografeerd
by de Volvo P 1800 sport
wagen, welke zü als hu-
weiyksgesehenk aan haar
man, prins Johann Georg
van HohenzollernSig
maringen zal geven. Het
H is het eerste exemplaar
van de Volvo P 1800 dat
verkocht werd.
furde vertelde me dat interes
sante feit nog vóór hij zijn soep
naar binnen had".
„Vertelde hij je, datdat
hij handelde inin hand
schoenen?"
„Ja, en waarom niet in hand
schoenen? Handschoenen is een
heel aardig artikel. Ze worden
in Grenoble beter gemaakt dan
ergens anders ter wereld. Het is
heel verstandig van de Engelse
dames, dat ze hun handschoe
nen van die vriendelijke mijn
heer Clyffurde uit Grenoble be
trekken".
„Maar, mijn lieve Sophie
mijnheer Clyffurde koopt hier
handschoenen van Dumoulin en
hij verkoopt ze weer aan een
winkel in Londenhij koopt
en verkoopt ook andere dingen
en hij doet het om winst
„Natuurlijk doet hij dat....
Je verwacht toch niet, dat
iemand zoiets voor zijn plezier
zo doen, hè? Mijnheer Clyffur
de", ging madame nu ernstiger
verder, „verloor zijn vader, toen
hij zes jaar oud was. Zijn moe
der en zijn vier zusters hielden
bijna niets over om van te leven.
Toen hij achttien was, besloot
hij aan zijn moeder en zijn zus
ters de kosten van zijn opvoe
ding terug te geven en in plaats
van in het leger te gaan waar
hij als jongen altijd zo naar ver
langd had ging hij in zaken
en binnen tien jaar heeft hij
zijn fortuin gemaakt".
(Wordt vervolgd.)
VRIJDAG 19 MEI.
HILVERSUM I: 7.00 Nws; 7.10
Gram.; 7.30 Een woord voor de
dag; 7.40 Gram.; 8.00 Nws; 8.15
Radiokrant; 8.35 Gr.; 9.00 Voor
de zieken; 9.35 Waterst.; 9.40
Voor de vrouw; 10.10 Gr.; 10.15
Morgendienst; 10.45 Zangrecital;
11.15 Voor de oudere luisteraars;
12.00 Gram.; 12.30 Land- entuin-
bouwmed.; 12.33 Orgelspel; 12.48
Gram. of act.; 12.53 Staatsiebe-
zoek; 13.00 Nws; 13.15 Promena
deorkest en zang; 14.05 School
radio; 14.25 Radiofilharm. ork.;
15.20 Gram.; 15.40 Vocaal ens.;
16.00 Vraaggespr. over tuinbouw;
16.15 Oude muz.; 16.45 Gram.;
17.00 Voordr.; 17.20 Kamermuz.;
17.40 Beursber.; 17.45 Gr.; 18.00
Fanfaremuz.; 18.20 De Hangmat;
18.50 Regeringsuitz.; 19.00 Nws;
19.10 Op de man af, praatje;
19.15 Gram.; 19.30 Radiokrant;
19.50 Lichte muz.; 20.15 Gevar.
progr.; 21.30 Geestelijke liederen;
22.00 De Ronde Lutherse Kerk te
Amsterdam, gesprek; 22.15 Gr.;
22.30 Nws; 22.40 Wijd als de we
reld, lezingen; 23.05 Gram.; 23.55
Nieuws.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.10 Gym.; 7.20 Gram.; 8.00 Nws;
8.18 Gram.; 9.00 Gym. voor de
vrouw; 9.10 Voor de vrouw; 9.30
Gram.; 9.40 Schoolradio; 10.00
Dit en het andere, praatje; 10.05
Morgenwijding; 10.20 Gr.; 10.30
Lichte muz.; 11.00 Voor de kleu
ters; 11.15 Viool en piano; 11.40
Orgelspel; 12.00 Lichte muziek;
12.20 Regeringsuitz.; 12.30 Land
en tuinbouwmeded.; 12.33 Sport
en prognose; 12.50 Openlucht
klanken; 13.00 Nws, meded. en
beursber.; 13.30 Metropole ork.;
14.00 Fluit en piano; 14.20 Boek-
bespr. voor de jeugd; 14.40 Kin
derkoor; 15.00 Levend verleden,
lezing; 15.30 Gevar. muz.; 16.00
Grepen uit de muziekgeschiede
nis, muzikale lezing; 14.30 Voor
de zieken; 17.00 Gr.; 17.25 Roe
meens ork.; 17.50 Act.; 18.00 Nws;
18.15 Pol. lezing; 18.25 Lichte mu
ziek; 18.50 De puntjes op de i,
praatje; 19.00 Voor de kinderen:
19.10 Kinderkoor; 19.30 De stad
nu, lezing; 19.45 VPRO-nieuws;
20.00 Nieuws; 20.05 Boekbespr.;
20.10 Toneelpremières; 20.20 Ka
mermuz.; 20.35 Honderd jaar mo
dernisme, lezing; 20.50 Scholen-
Benelux lezing; 21.00 Spaanse
Zigeunermuz.; 21.25 Ronde van
Nederland; 21.30 Klankbeeld over
Sneek; 22.15 Buitenl. weekoverz
22.30 Nieuws; 22.40 Zorg om de
mens, gesprek; 23.00 Soc. nws in
Esperanto; 23.10 Vergelijkender
wijs, muzikaal gesprek; 23.55
Nieuws.
BRUSSEL (VI.): 12.00 Nieuws;
12.02 Gram.; 12.30 Weerbericht;
12.35 Lichte muz.; 12.50 Koersen;
13.00 Nws; 13.15, 13.30 en 1345
Gram.; 14.00 Schoolradio; 15.45
Gram.; 16.00 Koersen; 16.15 Ka
mermuz.; 16.45 Gram.; 17.00 Nws:
17.15 Gram.; 17.45 Duitse les;
18.00 Pianorecital; 18.10 Voordr.:
18.20 Voor de soldaten; 18.50
Sportkron.; 19.00 Nieuws; 19-40
Schoolwedstr.; 20.00 Orkestkon-
cert; 21.30 Kamermuziek; 22.00
Nws; 22.15 Jazzmuz.; 22.55 Nws.
Televisieprogramma's.
NED. TV: 20.00 Weekjoumaal
en weeroverz.; 20.30 De toestand
in de wereld, lezing; 20.45 TV-
kron.; 21.15 Gevar. progr.; 22.05
Met het oog op22.15 Staat-
siebez. Bondspres. v. Oostenrijk-
Daarna: Ronde van Nederland.
VL. BELG. TV: 19.00 Gastpro-
gramma; 19.50 Voor de vrouw:
20.00 Nws; 20.30 Spel; 22.00 Pre
mière; 22.45 Nieuws.