De N A VO-conferentie te Oslo begonnen Shepard in Washington De toestand in Laos Toespraak van De Gauile Arrestaties in Angola DINSDAG 9 MEI 1961 17e Jaargang Nr 5287 BRITSE BLADEN OVER DE ZAAK-BLAKE State Department richt „waakcentrum" op Persconferentie Shepard HET WEER DE TOESTAND IN KATANGA WEERBERICHT HOOGWATER ZON- en MAANSTANDEN rranKeriiTjr "tl abonnement: Terneuzei Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 5557 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,per kwartaal; per maand ƒ2,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande te Terneuzen Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per advertentie ƒ2,25. Rubriek Kleine Advertenties (géén handels advertenties) 5 regels 1,Iedere regel meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 trur. Hij sprak in dit verband van Russische obstructie. Bilaterale besprekingen tussen Washing ton en Moskou zullen alleen over kwesties van procedure en tech niek gaan, zo zei hij. De Amerikaanse minister deel de voorts mee dat de Amerika nen van plan zijn tegen het ein de van dit jaar een man in een haaif om de aarde te brengen. Ook heeft de regering plannen voov raketschoten naar Venus en Mars. Rusk sprak, aldus de woord voerder, over Laos, Zuid-Viet- nam, Cuba en Zuid-Amerika. De toestand in Kongo is tweemaal De ministers van Buitenland se Zaken van de vijftien landen van de NAVO zijn maandagoch tend omstreeks half tien Neder landse tijd in het parlementsge bouw te Oslo bijeengekomen voor hun voorjaarszitting. De conferentie begon met een openbare bijeenkomst waarop de secretaris-generaal, mr. D. U. Stikker, zei, dat de vijftien lan den vair de NAVO voor geen en kel land of landengroep onder doen of in de toekomst zullen onderdoen op het gebied van be schikbare mensen, economische hulpbronnen, de levensstandaard cn de produktiviteit en tenslotte vooral ook op intellectueel en moreel terrein. De NAVO kan aan elk gevaar het hoofd bieden indien de lid staten bereid zijn zoveel mogelijk samen te gaan en de individuele en collectieve offers te brengen die in het ver leden de prijs van de grootheid zijn geweest en die thans de prijs van de vrede zijn. De heer Stikker wees erop, dat de (lagen waarin de Sowjet-drei- ging werd afgemeten naar de militaire kracht van de Russen en hun politieke agressiviteit in een bepaalde sector in Europa voorbij zijn. De NAVO-landen weten nu dat het gevaar zich over de gehele wereld voordoet, nee, dat het zich uitstrekt tot in de wereldruimte". Op politiek terrein is het nood zakelijk dat krachtig gestreefd wordt naar harmonisering van de buitenlandse politiek van de lid staten aan de vooravond van be langrijke en misschien beslissen de nieuwe ontwikkelingen, aldus mr. Stikker, die hulde bracht aan /ijn voorgangers, lord Ismay en Spaak. Voor mr. Stikker sprak dc Noorse minister van Buitenland se Zaken, Halvard Lange, een welkomstwoord uit. Minister Lange zei in zijn toe spraak dat de Noorse regering en het gehele Noorse volk toe juichen dat zovele nieuwe lan den onafhankelijk worden. Hij zei ervan overtuigd te zijn dat hoe nauwer de samenwerking in de NAVO is, zowel politiek als economisch, des te beter de NAVO-landen zullen kunnen vol doen aan hun verantwoordelijk heid bij de hulpverlening aan de minder gelukkige landen. Lid staten van de NAVO moeten hierbij een beslissende rol spe len, zowel afzonderlijk als in de hoedanigheid van lid van de in ternationale organisaties die het meest geschikt zijn voor be moeienis met deze vraagstukken. Na mr. Stikker sprak de voor zitter van de Raad en minister van Buitenlandse Zaken van Por tugal, Franco Nogueira, die er zijn vreugde over uitsprak dat de opvolger van de Belg Spaak als secretaris-generaal van de NAVO mr. Stikker een even vooraanstaand staatsman en ver tegenwoordiger van het beginsel van de Atlantische solidariteit is als zijn voorganger. Zijn ver beeldingskracht, samen met zijn grote wijsheid en ervaring, zijn van onschatbare waarde voor de oplossing van de ingewikkelde kwesties waarvoor de NAVO zich gesteld ziet. In de halfronde vergaderzaal van het Noorse parlement zat Spaak thans als minister van Buitenlandse Zaken van België. Na de openbare vergadering begonnen in een andere zaal de discussies achter gesloten deu ren. NORMANDIE Een woordvoerder van de r'ï?Tnr\vvv\i NAVO deelde na de ochtendver- tlUr ritiV gadering mee dat de Ameri- DOOR kaanse minister van Buitenland-ti/e-dt/iz t u/ut r-> se Zaken. Rusk, een lange ver- W LtiV ELXV IN D klaring heeft afgelegd over de internationale toestand. Over de mogelijkheid van een Russisch Oostduits vredesverdrag zei de Amerikaanse minister dat een dergelijk verdrag in strijd zou zijn met bestaande overeenkom sten. Rusk verklaarde dat de toegang tot West-Berlijn open dient te blijven en dat de Ame rikanen met alle middelen de status van West-Berlijn zullen handhaven. De Amerikaanse minister wees erop dat de Russen een wereld strategie voeren en dat alle pro blemen met elkaar samenhan gen. Het is noodzakelijk dat de leden op politiek, economisch en psychologisch gebied actief zijn. De Sowjet-Unie heeft niet alleen sterke atoomstrijdmacht even ter sprake gekomen, één maal toen hij sprak over de Rus sische wereldstrategie. De Turkse minister van Bui tenlandse Zaken, Sarper, voerde als tweede en laatste het woord op de ochtendvergadering en wees bij de behandeling van de internationale toestand in het bijzonder op de gevaren van het door de Russen bepleite vreed zaam naast elkaar bestaan. PORTUGESE TROEPEN NAAR ANGOLA Portugal zendt nog steeds troe- penversterkingen naar Angola. In Lissabon gingen 3400 militai ren met volledige uitrusting aan boord van de „Vera Cruz", het zusterschip van de „Santa Maria". Het Portugese blad ..Diario de Noticias" weet te melden dat de politie in Angola documenten in beslag heeft genomen, waaruit gebleken zou zijn dat Ghana, Guinea en het voormalige Bel gische Kongo zich gemengd heb ben in de binnenlandse aange legenheden van Angola. Zo zou den Ghanese V. N.-troepen in Kongo betrokken zijn geweest bij de opleiding van de terroris ten, die nu in Noord-Angola ope reren. In Matadi zou zelfs een school bestaan voor de opleiding in de guerillastrijd. Het blad meldt voorts dat men in Angola verscheidene agitita- tors heeft gearresteerd, die af komstig waren uit Kongo, Gui nea en Ghana. Bij een aanval van opstandelin gen op een boerderij bij Carmo- na in Noord-Angola zijn zondag verscheidene negerarbeiders, die de Portugese overheid trouw wa ren gebleven, om het leven ge komen, zo is maandag in Loean- da vernomen. Een groep rebellen stak voorts een hangar op het vliegveld van San Salvador in Noord-Angola in brand. Volgens het Portugese pers bureau Lusitania hebben Portu gese troepen, gesteund door vliegtuigen, in de nacht van zondag op maandag een aanval van opstandelingen op het dorp Cangola afgeslagen. 60 geleerden uit 15 landen, waaronder Rusland, hebben er tijdens een conferentie in Oslo op aangedrongen, dat de huidige kernmogendheden direct een ver drag sluiten om geen kern wapens aan andere landen te verstrekken. Zij deden ook een beroep op de landen, die geen kernwapens bezitten, om niet te pogen die wapens te krijgen of zelf te maken. Britse bladen hebben maandag uiting gegeven aan hun vrees, dat het Britse spionagenet in het buitenland ernstig in gevaar is gebracht door het optreden van George Blake, die vorige week op beschuldiging van spionage voor de Sowjet-Lnie tot 42 jaar gevangenisstraf is veroordeeld. De pers in Engeland oefent in het algemeen kritiek op de maat regel van de Britse regering, dat over bepaalde aspecten van de zaak niets mag worden gepu bliceerd. Verwacht wordt dat premier MacMilian liet in de ko mende week moeilijk zal krijgen in het Lagerhuis. Volgens de conservatieve Dai ly Telegraph is de organisatie van de Britse geheime dienst in Oost-Duitsland en andere landen achter het ijzeren gordijn en in het Midden-Oosten in gevaar ge bracht door de gegevens welke Blake aan dc Russen heeft ver strekt. Blake zou nauw betrok ken zijn geweest bij de geheime dienst van het Foreign Office, waardoor nu het leven van vele agenten in gevaar verkeert. Ook zou worden gevreesd, dat de Rus sen enige door Blake verraden agenten op vrije voeten Jaten, opdat via hen valse berichten naar Londen kunnen worden doorgegeven. ..Alle afdelingen van de Britse geheime dienst in Europa en 't Midden-Oosten zijn gewaarschuwd en vele agenten zijn teruggeroepen", aldus de Daily Telegraph. Volgens dit blad zijn in het weekeinde be richten ontvangen, waaruit blijkt dat tot dusver in Oost-Duitsland zes Britse agenten zijn aange houden. De Daily Express schrijft dat enige Lagerhuisleden vrezen, dat de nieuwe Russische strafbepa lingen, waarbij de doodstraf o.a. wordt gesteld op het op grote schaal stelen van staatseigen dommen. verband houden met de zaak-Blake. De onafhankelijke conservatie ve Daily Mail bericht, dat de Britse autoriteiten vorige week alle bladen hebben vei zocht, geen speculaties betreffende de zaak- Blake uit Duitse, Franse en Amerikaanse bladert over te nemen. Deze speculaties betrof fen o.a. de veronderstelling, dat Blake een dubbel 'f-gent was en dat hij verantwoordelijk was voor de arrestatie van verschei dene leden van de Britse gehei me dienst. Zondagavond was het verbod echter opgeheven, omdat een zondagblad zich er niet aan had gestoord. Het State Department heeft een nieuw centrum opgericht, dat dag en nacht de „haarden voor een wereldcrisis" in het oog moet houden. Het moet erop toezien dat er onmiddellijk stappen worden genomen zodra zich acute vraag stukken voordoen. De 55-jarige ambassadeur Theodore Achilles is met de lei ding van het centrum belast, dat rechtstreeks onder minister Rusk komt te staan. Het centrum moet er ook voor zorgen dat de besluiten die Rusk en president Kennedy nemen, direct worden uitgevoerd. maar ook sterke conventionele strijdkrachten. Het is daarom noodzakelijk op beide terreinen paraat te zijn. Hij gaf de verzekering dat de Amerikanen zich niet uit Europa zullen terugtrekken. Inzake de conferentie te Ge neve over het beëindigen van de proeven met kernwapens toon de Rusk zich niet optimistisch wegens de nieuwe Russische voorwaarden voor een akkoord. Normandië is getrof fen door een wervel wind. Drie personen kwamen om het leven, terwijl zestig mensen gewond wer den. Enorme schade is aangericht aan ge bouwen, wegen, in stallaties, enz. Foto: Een beeld uit Evreux. De eerste groep waarnemers van de internationale commissie van toezicht op de naleving van het bestand in Laos is maandag in Vientiane aangekomen. De groep is 21 man sterk en staat onder leiding van de Indiër Sing. Bij een gevecht met linkse troepen op 50 km ten noorden van Vientiane zijn maandag twee soldaten van de regeringstroe pen gesneuveld en verscheidene gewond, zo is in Vientiane ver nomen. Uit is het eerste incident waar van melding is gemaakt na de wapenstilstand in Laos, die op het eind van de vorige week ge- loten werd. De militaire delegatie van de regering in Vientiane heeft maandag in Hin Heup opnieuw onderhandelingen gevoerd met vertegenwoordigers van Pathet Lao. Deze besprekingen zijn echter doodgelopen op de vraag waar de formaliteiten voor de wapenstilstand zouden worden voltooid. De regeringsdelegatie stemde in met een voorstel van de Pathet Lao om de bestands- tesprekingen in Ban Na Mone te doen houden, op voorwaarde •lat de politieke besprekingen in .et zuidelijker gelegen Ban Phon Hong zouden plaats heb- >en, hetgeen door de Pathet Lao werd afgewezen. Men ver wacht, dat de besprekingen in de komende dagen zullen worden voortgezet. Intussen beschuldigen beide partijen elkaar van schending van de huidige „stilzwijgende" wapenstilstand. Amerika's eerste ruimtevaar der, kapitein-luitenant ter zee Alan Shepard is maandag op de luchtbasis Andrews bij Washing ton aangekomen, waar hij be groet werd door zijn vrouw Louise en zijn ouders. Circa 1.000 mensen juichten Shepard toe toen hij uit het vliegtuig stapte. Met drie helikopters ging liet gezelschap toen naar het Witte Huis. Het werd daar hartelijk be groet door het echtpaar Kennedy en vice-president Lyndon John son. Op een balkon aan de zuidkant van het Wiite Huis hield presi dent Kennedy, die omringd was door topfunctionarissen, een toe. spraak, ik gelooi dat Snepard en zijn vrouw als burgers van dit grote land beseffen hoe trots wij op hem zijn en hoeveel voldoe ning wij hebben van zijn geslaag de vluent, aldus de president. Kennedy had ook woorden van lof voor dc zes andere astronau ten, die met Shepard naar Was hington waren gekomen. Kapi tein-luitenant ter zee Shepard heeft erop gewezen dat zijn ruimtevluent mogelijk is geweest door een gemeenschappelijke in spanning, waarbij een groot aan tal mensen betrokken waren, zo zei Kennedy. Ik geloot dan ook dat het een eer voor Shepard is dat hij ver bonden is met een dergelijke eminente groep Amerikanen. Daarna gaf Kennedy alle zes een hand. Kennedy wees er vervolgens op dat de eerste bemande ruimte- vlucht in de Verenigde Staten in alle openbaarheid heeft plaats gevonden. Het prestige van de Verenigde Staten had dan ook gemakkelijk gevaar kunnen lopen. Omdat wij grote risico's go- nomen hebben, gelool ik dat wij wel enig recht hebben om te stel len dat deze open gemeenschap van ons, dia zoveel op het spel heeft gezet, ook veel gewonnen heeft. Op dit ogenblik fluisterde me vrouw Kennedy haar man iets in het oor. De president lachte en zei: „Dat zou ik bijna vergeten hebben". Hierna spelde hij She pard de medaille op van het Amerikaanse bureau voor lucht en ruimtevaart. Shepard dankte de president en zei: „Ik dacht dat vrijdag een aangrijpende dag was, maar deze dag overtreft vrijdag nog in dit opzicht. Ik heb zelfs de afgelopen nacht veel korter geslapen dan de nacht voor de vlucht". Wij hebben zo'n twee jaar ge werkt om een mens de ruimte in te kunnen schieten. De bekroning die mij ten deel is gevallen, komt eigenlijk de honderden mensen toe die aan het project hun beste krachten hebben gegeven, aldus Shepard. Daarna ging het gezelschap naar het bureau van de president. Tienduizenden mensen juichten Shepard en zijn vrouw toe toen zij in een open wagen van het Witte Huis naar de stad reden. Staande in de auto beantwoordde de astronaut de toejuichingen met een breed armgebaar. De eerste Amerikaanse ruim tevaarder, kapitein-luitenant ter zee Alan Shepard, heeft maan dagmiddag in een persconferen tie enige mededelingen gedaan over zijn ruimtevlucht. Deze persconferentie werd gehouden in de zaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington, waarin president Kennedy gewoonlijk de pers ontvangt. Shepard was vergezeld van enige van zijn mede-kandidaten voor de thans volbrachte eerste vlucht en ook door zijn vrouw, ouders en zijn zuster. De hon derden journalisten brachten hem een grote ovatie, toen hij het podium in de zaal betrad. De persconferentie werd over radio en televisie over de gehele Verenigde Staten uitgezonden. Wat zijn ervaringen betreft, vertelde Shepard verbaasd te zijn geweest over het „bijzonder prettige opstijgen" van de Red- stoneraket, die hem tot een hoogte van 185 km in de ruim te had gebracht. Hij had meer lawaai en meer trillingen ver wacht. Shepard zei gedurende de ge hele vlucht, ook bij zijn terug keer in de atmosfeer, het ruim tevaartuig onder contróle te hebben gehad. Op een vraag wat wel het slechtste deel van de vlucht was geweest, ant woordde hij dat er voorzover hij zich kon herinneren, geen enkel slecht moment was geweest. Hij heeft zich geen ogenblik onbe haaglijk of verward gevoeld. Zijn tocht door de ruimte ver liep geheel overeenkomstig de verwachtingen en de ervaring die hij in een soort „link-trai ner" had opgedaan. „Alles bijeen zijn wij zeer vol daan over de vlucht en er bij zonder door aangemoedigd. Wij zijn van plan verder te werken aan de sucesvolle voltooiing van het Mercury-project", aldus de ruimtevaarder verder. Shepard gaf toe tevoren wel eens bezorgd te zijn geweest over de vlucht, omdat hij zich bewust was van de mogelijkheid van een gedeeltelijk succes of zelfs van een mislukking. Overi gens ging hij zijn avontuur met „open ogen" tegemoet. De gewichtloosheid, waaraan hij in zijn ruimtecabine enige tijd heeft blootgestaan, noemde Shepard een „prettige sensatie". Gedurende die tijd had hij geen moeite met het manoeuvreren en het onder contróle houden van de cabine. Angstgevoelens heeft Shepard tijdens zijn vlucht niet gekend, en ook geen lichamelijke onge makken. Tijdens zijn opleiding had hij aan een grotere druk van de zwaartekracht bloot ge staan dan nu het geval is ge weest. Dank zij zijn periscoop had Shepard, naar hij vertelde, een prachtig uitzicht. Naar schat ting kon hij ongeveer 1300 km ver zien. Overigens zei Shepard nog zijn vlucht niet te willen verge lijken met die van de Rus Ga garin, „ai zijn we er natuurlijk bijzonder trots op wat we heb ben gedaan". Wat de ruimtecabine betreft zei Shepard daarvoor enkele ondergeschikte veranderingen te zullen aanbevelen. DE SITUATIE IN ALGIERS Franse veiligheidstroepen in Al giers speuren nog steeds naar sympathisanten van de opstan dige generaals. Alle administra tieve gebouwen zijn op wapens doorzocht. Foto: Tijdens het on derzoek in het gebouw van de prefectuur stond er huiten een sterke gewapende wacht aange treden en werd strenge controle uitgeoefend op in- en uitgaande personen. Generaal De Gaulle heeft maan dag in een radio- en televisie toespraak de Franse bevolking van Algerië opgewekt „verouder de mythen en dolzinnige daden" te laten varen en haar moed en bekwaamheden te richten op de grote taak die moet worden vol bracht. Hij zei er zeker van te zijn, dat de jongste rebellie de Franse opmars in geen enkel op zicht heeft vertraagd. De Gaulle zei dat hij bij de komende onderhandelingen in Evian hoopt te komen tot een ak koord over een opbouwend samengaan van Frankrijk en Al gerië, opdat de zelfbeschikking een feit kan worden in een geest van vrede en hoop. Als mocht blijken dat er met de leiders van de opstandelingen een overeen stemming te bereiken is over de toekomst van Algerië, dan zullen de Algerijnen met spoed bij het bestuur van hun land worden in geschakeld opdat, ondanks alles, het nieuwe Algerië toch opge bouwd wordt. Als de Algerijnse bevolking, na zelfbeschikkingsrecht te hebben gekregen, zou besluiten geheel met Frankrijk te breken, dan zou Frankrijk haar niets in de weg leggen, maar het zou in geen ge val zijn eigen kinderen in de steek laten. Het heeft de midde len hen te beschermen. Het zou dc Algerijnen die Frans willen blijven, hergroeperen, en van zijn grondgebied wegzenden hen die dat niet willen. Frankrijk zou geen mensen en geid meer ter beschikking stellen van hen die Frankrijk afwijzen. In elk geval moei de Algerijnse bevolking vrij kunnen kiezen. De voornaamste schuldigen aan de jongste rebellie in Alge rië zullen hun gerechte straf niet ontlopen, aldus president De Gaulle. Het allerbelangrijkste voor de toekomst van Frankrijk is, dat alle Fransen zich aaneenscharen voor een grote nationale inspan ning, gericht op de ontwikkeling van het land. Het V.N.-leger is van plan de blanke huurlingen van het Iiatan- gese leger te Nyocnzoc en oinge- ving gevangen te nemen, zo wordt van welingelichte zijde ver nomen. Het zijn meest Zuidafrikanen, Britten en andere niet-Belgen die tot dusver als aparte eenheden met het Katangese leger hebben geopereerd. Maandagochtend hebben zich zeven Zuidagrikanen aan de V.N. overgegeven. Door de Katange- zen worden zij deserteurs ge noemd. Zowel de Katangese overheid als de V. N. bewaren het stilzwij gen over de toestand in Nyoen- zoe, een kleine stad in Noord-Ka- tanga, die wordt beheerst door 2 compagnieën Maleise troepen. Volgens waarnemers lijkt het er op, dat er tussen Katanga en de V. N. wordt onderhandeld over de blanke huurlingen. Katanga denkt kennelijk tijd te winnen en zijn Belgische officieren le kun nen behouden. Maar in V. N.-krin- gen wordt gezegd dat ook de Bel gen aan de beurt komen. WISSELEND BEWOLKT. Een depressie, die van Schot land naar de Noordzee en van daar naar Denemarken trekt, bracht ons maandag veel wind. In de loop van vandaag neemt de windkracht af, terwijl de wind- lichting noord-westelijk wordt. De aangevoelde lucht blijft van polaire oorsprong, zodat in dc temperaturen weinig verandering verwacht wordt. Het wordt wis selend bewolkt met hier en daar buien. medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig tot hedenavond. Wisselend bewolkt met hier en daar enige buien, weinig veran dering in temperatuur. Aanvan kelijk krachtige tot harde, later matige tot krachtige wind tussen west en noordwest. DINSDAG 9 MEI Breskens Terneuzen Hansweert Walsoorden v.m. 9.05 9.40 10.20 10.30 n.m. 9.36 10.11 10.51 11.01 ZON MAAN op onder op onder Mei 9 4.57 20.17 2.58 13.52 10 4.55 20.18 3.26 15.08 11 4.53 20.20 3.52 16.24 12 4.52 20.22 4.17 17.38

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1961 | | pagina 1