Wat voor nut heeft een kunstmaan
Radio en Televisie
Kijk mam, déze lieeft Pappa altijd!
RECHTSZAKEN
AARDE EN KOSMOS IN KAART
I in de Verenigde Staten hebben de verschillende typen aard-
I satellieten bepaalde namen gekregen. Zo kennen we de Explorers,
de Pioneers, de Tiros, de Transit, de Midas, de Echo, de Courier, de
Discoverer, de Samos enzovoort.
ITALIË GEKOZEN
IN ECOSOC
NEDERLANDS SCHIP
GEZONKEN
Donderdag 20 april 1961
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 9
DOOR DE MENS GELANCEERDE AARDSATELL1ETEN LEREN ONS
DE RUIMTE KENNEN
Zo nu en dan loopt men nog tvel eens tegen mensen aan, die het nut van het lance
ren van kunstmanen niet inzien. „Al dat gedoe met die raketten, wat heeft het voor
-in?" vraaen zij. Het zijn er gelukkig maar weinigen die zo denken. Het grootste deel
berijpt wel, dat de onderzoekingen in de ruimte door middel van aardsatellieten zijn
nut heeft, al weten de meesten misschien niet precies welk nut.
Het is daarom wel eens interessant om na te gaan, welke resultaten het lanceren
tan deze raketten met als belangrijkste onderdeel de neuskegel met instrumenten
- heeft opgeleverd. De Russen zijn bijzonder schaars met hun mededelingen over de
resultaten, dus zullen we ons voorlopig bepalen tot dat wat de Amerikanen bekend
maakten, hetgeen ons wel een duidelijk 'beeld geeft van het belang van deze lan
ceringen voor de wetenschap en wel speciaal met betrekking tot de kennis van de
ruimte.
Zo ontdekte de Explorer I de binnenste „Van Allen stralings
gordel Het blijkt namelijk, dat er twee van die gordels om onze
aarde hangen en die bestaan uit een laag electrisch geladen deeltjes.
Deze binnenste Van Allen gordel wordt vastgehouden in de lagere
regionen van het aardse magnetische veld.
De Explorer VI bracht beide Van Allen stralingsgordels en het
aardse magnetische veld in kaart en maakte ruwe televisiebeelden
van wolken, uiteraard vanuit een punt waar vandaan de mens tot
nu toe wolken niet kon observeren.
Di; LiFI IS PEERVORMIG
ZO ontdekte de Vanguard I,
Idoor observeringen vanuit de
ruimte onder andere, dat de aar
de niet ki gelrond of afgeplat is,
maar een peervormige gedaante
heeft en bovendien bleek ook,
Bat druk van het zonlicht
sterk genoeg is om een kunst
maan .n geringe mate uit haar
jkoers te brengen.
De Explorer VII ontdekte dat
[elektrisch geladen gaswolken, die
door Ie zon worden uitgestoten,
er de c - zaak van zijn, dat de bui
tenste Van Allengordel samen
trekt opgevangen deeltjes uit
stort de dampkring van de
(Noord- n Zuidpool. Deze kunst
maan droeg ook bij tot de ont
dekking dat kosmische stralen,
die dc aarde vanuit de ruimte
buiten ons zonnestelsel naderen,
worden afgebogen.
De Pioneer V. die in een baan
(rond d zon draait en die berich
ten o\i '-einde van niet minder
dan 35 '.f 10.384 km afstand, maak
te ons bekend met het feit, dat
het aai dse magnetische veld zich
tweemaal zo ver uitstrekt als
tot nog toe werd aangenomen en
wel tot ongeveer 100.000 km. Bo-
Ivendien ontdekte deze satelliet
interplanetair magnetisch
te oorsprong,
"ok bevestigde deze het bestaan
.an een reeds eerder ontdekte
met een ronde doorsnede
lat elektronen, die op een hoog
te van ongeveer 65.000 km rond
de equator cirkelt.
BETERE WEERS
VOORSPELLING
DE Tiros I zond met behulp
(van twee speciale televisiecame
ra - meer dan 3000 beelden van
wolkenformaties uit en stelde
past. dat wolken ingewikkelder
In opbouw zijn dan tot dusver
"erd aangenomen. Waarnemin
gen werden gedaan van het ont
staan van stormen, die zich over
ui'gestrekte gebieden te land en
ter zee verbreiden. Hiermee werd
!de grondslag gelegd voor de
praktische toepassing van kunst
manen ten behoeve van de weers
voorspelling.
De Transit IB was de eerste
experimentele satelliet, waarmee
de ontwikkeling wordt beoogd
van een onder alle weersomstan-
|digheden praktisch uitvoerbaar
navigatiesysteem, waarbij het
niet meer nodig is de zon en de
iStorren als vaste punten te ge-
[briuken voor plaatsbepaling.
De Transit IIA is een verbe
terde satelliet van -IB, waarmee
men thans ervaring opdoet. Tot
[het instrumentarium van deze
satelliet behoort ook een elektro
nische klok, waarmee getracht
wordt te komen tot een nauwkeu-
rieer tijdnorm over de gehele we-
freld.
Dan kennen we nog de Echo I,
«en plastic ballon van niet min-
der dan 30 meter doorsnede, die
«Is relaisstation kan dienen voor
radioboodschappen, die vanaf de
sarde worden uitgezonden.
De Courier IB toont de uitvoer
baarheid aan van een stelsel
_van kunstmanen voor 'n wereld-
"mspannende radio-communica-
ie.
De Tiros n is een weersatelliet,
die 2 speciale televisiecamera's
bevat met het doel de mogelijk
heid te onderzoeken of de voor-
|sPelling van orkanen kan worden
ontwikkeld.
WAARSCHUWING VOOR
STORMEN
ZO zouden we door kunnen
aan en ongetwijfeld hebben de
ussen met hun experimenten
k hiizonder interessante ont
gingen gedaan, die voor de
^ftenschap van uitzonderlijk be-
zijn. De z.g. „kunstmanen",
dn de instrumenten waardoor
mens in staat wordt gesteld
langrijke wetenschappelijke on-
frzoekingen in de ruimte te ver-
chten, onderzoekingen waartoe
U anders beslist niet in staat
aijn en die hem een schat
aan gegevens verstrekken over
de ruimte ver buiten onze aarde.
We zien ook heel duidelijk hoe
de resultaten van deze lancerin
gen van belang kunnen zijn voor
het leven op onze planeet. We be
hoeven hierbij maar aan enkele
dingen te denken, zoals de moge
lijkheid van een exacte plaatsbe
paling zonder gebruik van zon
en sterren, waardoor de mogelijk
heid geschapen wordt deze
plaatsbepaling uit te voeren on
geacht de weersomstandigheden.
Zoiets kan mensenlevens sparen.
We zien hoe de mogelijkheid
wordt ontwikkeld voor een we
reldomvattende radiocommunica
tie en waarschijnlijk in de toe
komst evenzo voor televisie.
Eveneens kan men door onder
zoekingen met deze satellieten
komen tot een beter inzicht met
betrekking tot het ontstaan van
orkanen, stormen die soms voor
miljoenen schade aanrichten, om
nog niet te spreken van de men
senlevens die zij kosten. Men be
hoeft natuurlijk niet te verwach
ten dat we zo ver komen, dat we
dergelijke orkanen kunnen voor
komen, maai- het is wel zó, dat
in de toekomst het mogelijk zal
worden vooruit te zien waar ze
ontstaan, wannéér ze ontstaan en
tijdig waarschuwingen uit te ge
ven, die de schade van een plot
seling en onverwacht opduikende
orkaan kunnen beperken. Scheep-
en luchtvaart kunnen hiervan
profiteren.
Het nut van het lanceren van
kunstmanen is door de resultaten
wel bewezen.
(Nadruk verboden).
DRIE MAANDEN GEËIST
VOOR SCHAKING.
Drie maanden gevangenisstraf
met aftrek van voorarrest, waar
van twee maanden voorwaarde
lijk met een proeftijd van drie
jaar heeft de officier van Justi
tie bij de rechtbank te Den
Haag geëist tegen de 33-jarige
Ambonese losarbeider J. F. van
H. uit Den Haag. De man was er
van beschuldigd een minderjarig
meisje, de 16-jarige Lucienne
Krul, uit Den Haag te hebben
geschaakt.
Het meisje is op de avond van
26 november van het vorig jaar,
nadat ze met verdachte was uit
geweest, niet in de ouderlijke
woning teruggekeerd. Nadat ze
half januari werd aangehouden
in een koffiehuis, heeft ze tegen
over de politie verklaard, weg
gelopen te zijn, omdat haar
ouders dreigden haar naar een
inrichting te sturen. Van H.
heeft op generlei wijze de hand
gehad in haar verdwijning, zo
verklaarde ze tegenover de po
litie.
Verdachte zelf ontkende even
eens met klem zich aan schaking
te hebben schuldig gemaakt.
Pas op 4 december had hij het
meisje, met wie hij enige tijd om
gang had, terug gezien. Hij ver
keerde in de veronderstelling, zo
zei hij, dat het meisje op de
avond van 26 november naar huis
was teruggekeerd. Toen de poli
tie hem op 9 december aanhield,
heeft hij echter verzwegen, dat
hij het meisje op 4 december
had ontmoet. Ook verklaarde hij
tegenover de politie en de rech
tercommissaris, dat hij niet wist,
waar het meisje zich op dat mo
ment bevond. „Ik was bang, om
dat de politie mij verdacht van
schaking", zo zei hij.
Op de ochtend van de vierde
december bezocht het meisje
verdachte op zijn kamer. Ze zijn
toen samen naar kennissen ge
gaan. Daar zou Van H. gezegd
hebben, dat hij reeds enige
weken met het meisje samen
leefde en dat ze kamers zochten,
zo verklaarde gisteren een ge
tuige ter zitting. Bovendien
bleek, dat verdachte het meisje
bij andere kennissen onder een
De algemene vergadering van
de V. N. heeft dinsdag Italië ge
kozen als lid van de economische
en sociale raad (E.C.O.S.O.C.).
Hierdoor is een einde gekomen
aan de impasse, die sinds sep
tember j.l. bestond over de bezet
ting van de zetel, die tot het ein
de van het vorige jaar door Ne
derland werd ingenomen.
Tot dusver waren België en In
dia kandidaten voor de zetel,
maar geen van beide landen kon
de vereiste meerderheid van twee
derden behalen. Daarop liet Bel
gië weten, dat het zijn kandida
tuur introk ten gunste van Ita
lië, mits India hetzelfde zou doen.
De Afrikaanse en Aziatische lan
den gingen ook met dit voorstel
akkoord, op voorwaarde echter
dat de twee zetels, die thans door
Afghanistan en Spanje worden
bezet, aan twee leden van de
Afrikaans-Aziatische groep zul
len toevallen, als zij aan het ein
de van dit jaar vakant worden.
valse naam heeft voorgesteld.
Daarvoor kon hij geen verkla
ring geven.
Als getuige a décharge werd
gehoord de moeder van de ver
dachte, die sprak van een „goede
verhouding" tussen haar zoon
(vader van zes kinderen en thans
gescheiden) en het 16-jarige
meisje. De ouders van het meis
je waren er tegen, want ze deug
de niet, zo zou de moeder van
Lucienne haar meermalen heb
ben verteld.
De officier van Justitie acht
te schaking het primair ten
laste gelegde bewezen.
Wanneer schaking niet bewe
zen wordt geacht door de recht
bank is er naar de mening van
de officier sprake van overtre
ding van artikel 180: het ont
trokken houden van het meisje
aan justitiële na- en opsporing
door het verstrekken van on
juiste inlichtingen.
De rechtbank zal op 2 mei uit
spraak doen.
HILVERSUM I: 7.00 Nws
Gym.; 7.23 Gram. en act.;
Nieuws; 8.18 Gram. en act.; 9.00
Gym. voor de vrouw; 9.10 Gr.;
9.35 Waterst.; 9.40 Schoolradio;
10.00 Dit en het andere, gesprek;
10.05 Morgenwijding; 10.20 Voor
de vrouw; 11.00 Voor de kleu
ters; 11.15 Pianorecital; 11.40 Or
gelspel; 12.00 Lichte muz.; 12.20
Regeringsuitz.12.30 Land- en
tunibouwmeded.; 12.33 Sport en
prognose; 12.50 Carillon en draai
orgel; 13.00 Nws, med. en beurs
berichten; 13.30 Lichte muziek;
14.00 Kamermuz.; 14.20 Voordr.;
14.40 Gevar. progr.; 16.00 Muzik.
lezing; 16.30 Voor de zieken;
17.00 Tijd voor teenagers; 17.53
Act.; 18.00 Nieuws; 18.15 Polit.
lezing; 18.25 Lichte muz.; 18.50
De puntjes op de i, praatje; 19.00
Voor de kleuters; 19.10 Kinder
koor; 19.30 Het platteland nu,
gesprek; 19.45 VPRO-nws; 20.00
Nws; 20.05 O.p het eerste gezicht,
toneelpraatje; 20.15 Kamermuz.;
20.35 Honderd jaar modernisme,
lezing; 20.50 De wereld verga
dert, lezing; 21.00 Quiz; 21.50
Eén van deze kinderen, klankb.;
22.15 Buitenl. weekoverz.; 22 30
Nieuws; 22.40 Zorg om de mens,
gesprek; 23.00 Soc. nws in Espe
ranto; 23.06 Wereldkampioensch.
biljarten driebanden; 23.10 Muz.
gesprek; 23.55 Nieuws.
Het 250 ton metende Neder
landse vaartuig „Tuskar" is gis
terochtend in de Ierse Zee ter
hoogte van de „Chicken Rock"
(eiland Man) gezonken nadat het
aan de grond was geraakt. De
bemanning is ongedeerd door het
Britse kabelschip „Ariel" aan
boord genomen.
De „Tuskar" was weer losge
raakt maar maakte water en een
slagzij van dertig graden. De
pompinstallatie werkte klaarblij
kelijk niet en het schip zonk.
VRIJDAG 21 APRIL
7.10 HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
8.00 7.10 Gram.; 7.30 Een woord voor
de dag; 7.40 Gewijde muz.; 8 00
Nws; 8.15 Radiokrant; 8.35 Gr.;
9.00 Voor de zieken; 9.35 Gram.;
9.40 Voor de huisvrouw; 10.10
Gram.; 10.15 Morgendienst; 10.45
Klarinet en piano; 11.15 Voor de
oudere luisteraars; 12.00 Lichte
muz.; 12.30 Land- en tuinbouw-
meded.; 12.33 Orgelspel; 12.48
Gram. of act.; 13.00 Nws; 13.15
Instr. kwint.; 13.40 Gram.; 14.05
Schoolradio; 14.25 Koorz.; 14.45
Metropole orkest; 15.20 Gram.;
15.40 Lichte muz.; 16.00 Wenken
voor de tuin; 16.15 Oude muziek;
16.45 Gram.; 16.55 Voordr.; 17.15
Sopraan en piano; 17.40 Beurs
berichten; 17.45 Gram.; 18.00
Kinderkoor; 18.20 De Hangmat;
18.50 Regeringsuitz.; 19.00 Nws;
19.10 Op de man af, praatje;
19.15 Gram.; 19.30 Radiokrant;
19.50 Lichte muz.; 20.15 Gevar.
progr.; 21.30 Geestelijke liederen;
22.00 Kongo tussen hoop en
vrees, rep.; 22.15 Gram.; 22.30
Nws; 22.40 Wijd als de wereld,
lezing; 23.00 en 23.25 Gr.; 23.55
Nieuws.
BRUSSEL (VI): 12.00 Nieuws;
12.03 Gram.; 12.30 Weerbericht;
12.50 Koersen; 13.00 Nws; 13.15
Orgel en zang; 14.00 Schoolradio;
15.15 Gram.; 16.00 Koersen; 16.06
en 16.15 Gram.; 17.00 Nws; 17.15
Gram.; 17.45 Duitse les; 18.00
Gram.; 18.10 Voordr.; 18.20 Voor
de soldaten; 18.50 Sportkroniek;
19.00 Nieuws; 19.40 Gram.; 20.00
Orkestconc.; 20.50 Kunstkaleido-
scoop; 21.05 Orkestconc. (verv.);
21.40 Gram.; 22.00 Nieuws; 22.15
Gram.; 22.55 Nieuws.
Televisieprogramma's.
NED. TV: 20.00 Weekjournaal;
20.30 De toestand in de wereld,
lezing; 20.45 TV-kron.; 21.15 Ge
varieerd progr.; 22.0022.15 Pro
gramma over Parijs.
VL. BELG. TV: 19.00 Gast-
progr.; 19.30 Voor de vrouw;
20.00 Nws; 20.30 Toneelstuk; 22.20
Filmkroniek; 23.05 Nieuws.
Wat vader doet is altijd goed! En hier komen zijn argumenten: overal in
Nederland ben je altijd dichtbij een Shell-servicepunt. Dat wil zeggen: beste
produkten voor m'n auto. (Vader bedoelt „SUPER SHELL" met I.C.A. en
„SHELL X-IOO" Multigrade). Bovendien word je er verwend met snelle
en welkome service! Kortom... Stil maar vader! We zijn al overtuigd!
UW VRIEND LANGS DE WEG!
