Algemene Vergadering van de V.N.
Stichting van de Arbeid over
loonpolitiek
Premier Eyskens maakt regerings
programma bekend
Overeenstemming over Toto
.WOENSDAG 28 SEPTEMBER 1960
16e Jaargang Nr 5097
Nasser hoopt op „vredeszitting
HET WEER
WEERBERICHT
ZON- en MAANSTANDEN
HOOGWATER
H.M. de Koningin
bij uitreiking
gouden katoenbol
Radio de Koek
RONDE-TAFEL-
CONFERENTIE OVER
KONGOLESE CRISIS
Frankering bij abonnement: Temeuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand f 2,per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Temeuzen
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per
advertentie ƒ2,25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels 1,Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Bi,j de voortzeting van liet, de
bat over de internationale poli
tiek in de algemene ergadering
beeft dinsdag de Roemeense
communistische partijleider, Ghe-
orghiu-Dej, Chroesjtsjefs voor
del om Hammerskjoeld door
een driemanschap te vervangen,
onderschreven.
Hij was het mei de Sowjet-
premier eens, dat de secretaris
generaal in feite optrad als
woordvoerder van de koloniale
politiek en dat hij met het com
mando van de V. n.-strijdmacht
in Kongo systematisch het ge
zag van de regering-Lomoemba
had ondermijnd.
Dp Roemeense partijsecretaris
pleitte voorts voor toelating van
ommunistisch China tot de
V N. Hij noemde de ontwape
ningskwestie het belangrijkste
vraagstuk en hij achtte het Rus
sische voorstel voor algemene
en volledige ontwapening de
beste manier om oorlogen uit te
bannen.
Chroesjtsjef was als gewoon
lijk de eerste topleider die de zaal
betrad. Hij scheen in een uitste
kend humeur.
Na de Roemeense leider sprak
president Nasser van de V.A.R.
Hij werd hartelijk toegejuicht
toen hij naar het spreekgestoelte
liep.
Nasser zei dat zijn grootste
wens was, dat deze zitting van
de algemene vergadering de ge
schiedenis zal ingaan ais de
„vredeszitting".
Hij sprak zich uit voor toela
ting van communistisch China
tot de V. N De jongste gebeur
tenissen in Kongo toonden, vol
gens hem aan ,.hoe het imperia
lisme had getracht zijn voordeel
te trekken uit de les van de
Suez-kwestie door voor zichzelf
een antwoord te vinden op zijn
onzekerheden". Het gevaar vooi
het Kongolese volk was. dat 'iet
imperialisme trachtte de volke
renorganisatie als masker voor
zijn oogmerken te gebruiken.
Van deze manoeuvre dreigden
zowel de Kongolezen als de V. N.
het slachtoffer te worden. Ten
aanzien van Kongo zou men
moeten terugkeren tot de toe
stand voor het verzoek om hulp
van de Kongolese regering.
De president van de V.A.R.
eiste herstel van de volledige
rechten van „het volk van Pa
lestina". Hij zei dat de V. N.
hun .verantwoorde] ij khede n
jegens Palestina en het Arabi
sche volk" moesten dragen.
Voor de Algerijnen eiste hij
het recht van zelfbeschikking op.
gebaseerd op een volksstemming
onder toezicht en bescherming
van de V. N. De strijd in Alge-
ric kon slechts eindigen met „de
overwinning van de vrijheid".
Hij deelde mee, dat de Franse
regering hem in begin 1956 had
gevraagd te bemiddelen in het
Algerijnse conflict. Na een eer
ste bespreking met leiders van
de Algerijnse verzetsbeweging in
Cairo was de Franse delegatie
echter nooit teruggekomen.
Nasser verklaarde voorts dat
de 96 leden van de V.N. de lei-
dors van de V. S. en de Sowjet-
Unie moeten aanbevelen, onder
dc vlag van de volkerenorgani
satie met elkaar te gaan praten,
of met andere door de algemene
vergadering aan te wijzen lei
ders, opdat zij onder auspiciën
van de V. N., richtlijnen konden
opstellen voor een nieuwe po
ging om tot ontwapening te
komen. De aanwezigheid van
zoveel regeringsleiders en andere
vooraanstaande personen bood
daartoe een goede gelegenheid.
De president van de V.A.R. her
innerde er aan, dat zowel presi
dent Eisenhower als premier
Chroesjtsjef zich bereid had ver
klaard, ontwapeningsbesprekin
gen te beginnen.
De president van dc V.A.R.
verklaarde dat de V.A.R. het
Suezkanaal thans doeltreffender
beheert dan het geval was vóór
de naasting van deze waterweg.
Ondanks alle moeilijkheden was
het gemiddelde jaarinkomen
van de bewoners van Egypte in
de loop van de zeven jaar na de
revolutie met 70 procent toege
nomen.
Naser herhaalde dat de V.A.R.
gelooft in de politiek van niet-
aansluiting bij één of ander
machtsblok en dat zij zich hier
nauwgezet aan blijft houden.
Zijn betoog werd herhaaldelijk
onderbroken door applaus van
de zijde der Arabische landen.
Ook Tito klapte toen Nasser
pleitte voor hervatting van het
ontwapeningsoverleg tussen de
V. S. en dc Sowjet-Unie. Aan
het einde van zijn rede werd hij
o.a. ook door Chroesjtsjef toe
gejuicht. Fidel Castro drukte
hcjm hartelijk de I. id toen hij
nar zijn plaats terugkeerde.
Tijdens dc middagzitting dien
de dc Poolse premier Gomulka
enkele voorsteilen met betrek
king tot ontwapening in. Deze
omvatten vaststelling door de
V. N. van een datum waarop de
thans aan dc gang zijnde bespre
kingen in Genève over een ver
bod van kernproeven uiterlijk
zullen moeten worden beëindigd.
Bij gebreke hiervan zou dit
vraagstuk aan een buitengewone
zifting van de algemene verga
dering moeten worden voorge
legd. In afwachting van een be
slissing van de assemblee zou
De aanvoer van polaire lucht
via Zweden en Denemarken
wordt in stand gehouden door
een hogedrukgebied ten westen
van Noord-Noorwegen met een
uitloper boven de Noordzee en
een depressie boven do Oostzee.
Deze depressie, die in zuid-Zwe
den regen bracht waardoor de
temperaturen aldaar ovevdag
niet boven de 10 graden kwamen,
breidl langzaam zijn invloed
over Noord-Duitsland uit. Bij
Ierland is een nieuwe depressie
aangekomen, die de barometer
boven de Britse eilanden gelei
delijk doet dalen. Tengevolge van
deze ontwikkeling zullen in ons
land de wolkenvelden wat talrij
ke! worden, waaruit hier en daar
een bui kan vallen. De wind
neemt iets toe on zal nu en dan
vrij krachtig zijn. in hoofdzaak
tussen noordoost cn oost. Dc
temperaturen, die dinsdag op dc
meeste plaatsen niet boven de 16
graden kwamen, zullen mogelijk
nog iets lager blijven.
medegedeeld door hel K.N.M.I. te
De Bill, geldig tot hedenavond.
Meer bewolking
Nu en dan overdrijvende wol
kenvelden en hier en daar ecu
bui. Dezelfde temperaturen als
gisteren of iets lagere. Matige, af
en toe vrij krachtige wind tus
sen noordoost en oost.
ZON MAAN
op onder op onder
Sept.
2S 6.35 18.26 11.44 23.46
29 6.37 IS.24 15.33
30 6.38 18.21 16.15 0.54
Tom secretaris-generaal l)ag
Hammarsk.ioeld zijn rede voor
dc vergadering had beëindigd,
roffelde premier Chroesjtsjef
met zijn uisten op de lessenaar.
Links minister Grnmyko. Achter
president Tilo.
een verbod tot het houden van
kernproeven van kracht moeten
zijn.
Bij de landen, die niet over
lanceerinstallaties voor raketten
beschikken, moet worden aange
drongen om niet tot de bouw
daarvan over te gaan, terwijl aan
andere landen een verbod daar
toe zou -moeten worden opge
legd.
Met betrekking tot West-Duits-
land liet Gomulka een woord van
protest horen tegen het manifest
van de Westduitse generaals, die
kernwapens Verlangen, en tegen
de uitlatingen van bondskanse
lier Adenauer, vice-kanselier Er-
hard en de bondspresident Liib-
ke over de voormalige Duitse
gebieden in het Oosten. Hij ver
klaarde, dat de feiten hebben
.uitgewezen, dat de Westduitse
regering het territoriale revisio
nisme tot haar programma heeft
gemaakt.
Gomulka betoogde, dat het ten
hoogste tijd is dat de onderteke
naren van het verdrag van Pots
dam voorzover zij zulks nog
niet hebben gedaan bevestigen,
dat de huidige Poolse en Duitse
grenzen definitief en onherroepe-
lijk zijn. Om het Duitse gevaar
te elimineren stelde Gomulka
voor een vredesverdrag met de
beide Duitslanden te sluiten. Hij
sprak de hoop uit, dat dit vraag
stuk met de Westelijke mogend
heden en andere belanghebbende
landen gemeenschappelijk zal
kunnen worden opgelost. Zo
niet, dan zou Polen, lezamen
met de andere landen die daar
toe bereid zijn, gedwongen zijn
een vredesverdrag met Oost-
Duitsland te sluiten.
H. M. de Koningin heeft maan
dagmiddag in het Tropeninsti
tuut te Amsterdam de eerste uit
reiking bijgewoond van de Gou
den Katoenbol 1960 aan de win
naars van een ontwerpwedstrijd
voor vrijetijdskleding. Het Neder
lands Katoeninstituut had deze
wedstrijd uitgeschreven ter ge
legenheid vart het jaarlijkse
congres van de International
Federation of Cotton and Allied
Textile Industries, dal maandag
in Amsterdam is begonhen.
Foto: H.M. de Koningin en de
voorzitter van het Nederlands
Katoeninstituut, de heer A. J.
Blijdenstein, lopen door een haag
van kostuumdragende dames uit
verschillende landen.
(Adv.)
Noordstraat 102 - Telefoon 3128
Jerneuzen
De Stichting van de Arbeid
heeft aan de minister-president
een brief gezonden over de loon
politiek. Deze brief luidt als
volgt:
Een grootscheeps programma
voor economische expansie, sa
nering van het Belgische over
heidsapparaat in al zijn geledin
gen, besparingen en belasting
verhoging zijn de maatregelen,
die prof. Eyskens dinsdagmid
dag in de Belgische Kamer van
Volksvertegenwordigers heeft
voorgesteld in het nieuwe, door
het gewijzigde Belgische kabinet
opgestelde regeringsprogramma.
De staatsuitgaven zullen met
10 miljard worden verminderd
(750 miljoen gulden), waarbij in
het bijzonder zal worden bezui
nigd op de uilgaven wat betreft
de gemeentelijke financiën, de
spoorwegen, de kolenindustrie,
de sociale voorzieningen en de
militaire uitgaven. De nieuwe
belastingen, die naar de Belgi
sche minister-president mede
deelde van tijdelijke aard zullen
zijn, zullen zes miljard frank
(450 miljoen gulden) moeten
opbrengen. Dit bedrag wordt in
de regeringsverklaring genoemd
als het fïhancicK. gevolg van dc
gebeurtenissen in Kongo voor
de Belgische staatskas: vier mil
jard meer uitgaven en twee mil
jard minder inkomsten.
In het programma wordt voorts
een vijfjarenplan voor de expan
sie van de Belgische economie
aangekondigd. Het doel daar
van is met regeringssteun de
nationale produktie jaarlijks met
ten minste 4 procent te verho
gen en werkgelegenheid te
scheppen voor 100.000 arbeiders,
20.000 per jaar. Daarnaast komt
er een 15-jarcnplan voor open
bare werken, waarvoor een auto
noom fonds in het leven zal wor
den geroepen. Ter bevordering
van de industriële ontwikkeling
kondigde prof. Eyskens voorts
de oprichting aan van een natio
nale en van een regionale inves
teringsmaatschappij, die over
„ruime middelen" zal beschik
ken. Ook zal het toegepast
WOENSDAG 28
SEPTEMBER.
v m.
n.m.
Ereskens
6.50
7.13
Temeuzen
7.15
7.48
Hansweert
7.55
8.28
Walsoorden
8.05
8.38
Joseph Ileo, die in opdracht
van Kasavoeboe een Kongolese
regering heeft gevormd, "heeft,
gisteren in Leopoldstad bekend
gemaakt dat er een Ronde-
Tafelconferentie over de
Kongolese crisis gehouden zal
worden. Kasavoeboe. Kolondji
de leider van de „mijnstaat"
in Kasai Moboetoe en ik zijn
het hierover eens geworden, zei
hij. Het. ligt in de bedoeling dat
alle Kongolese leiders aan de
conferentie deelnemen.
Mcbuetoe verklaarde tegenover
verslaggevers dat Loemoemba
de conf- eniie slechts wilde bij
wonen op voorwaarde, dat hij
eerste minister zou blijven. Hij
zei verder te hopen dat de bij
eenkomst „binnen enkele dagen"
kan beginnen.
Het was nog niet direct dui
delijk, of de voorgenomen be
sprekingen ook zullen worden
bijgewoond door de Katangese
premier Tsjombe. Men meent
dat Kasavoeboe en Tsjombe in
de afgelopen dagen, via hun ver
tegenwoordigers in Brazzaville,
overleg hebben gepleegd. Het zou
er hierbij om gaan welke rol
Tsjombe Loemoemba in een
nieuwe centrale Kongolese re
gering wil laten spelen, waar
van hijzelf ook deel zou uit
maken.
Waarnemers menen dat het er
vooral om gaat de steun van
Tsjombe te verkrijgen voor een
nieuwe centrale Kongolese re
gering. Zijn staat Katanga levert
60 procent van de inkomsten
van Kongo op. En Tsjombe is
een kracht;g tegenstander van
Loemoemba.
wetenschappelijk onderzoek wor
den bevorderd ter stimulering
van nieuwe produktiemethoden
en het ontwerpen van nieuwe
machinerieën.
Als onderdeel van de indus
triële ontwikkeling zal de Belgi
sche regering voorts maatrege
len nemen om te komen tot een
verlaging van de kostprijs van
energie. Een nationaal bureau
voor de coördinatie van het
energiebeleid zal in het leven
worden geroepen,
Naast de bevordering van de
industriële produktie beval het
regeringsprogramma maatrege
len ter rationalisatie van de
landbouw en visserij.
De noodzaak van versobering,
economische expansie en ratio
nalisatie toelichtend zeide de
Belgische premier, dat „een al
gemeen herstel nodig is om in
België te komen tot een verdere
uitbreiding van de economische
activiteit, een vergroting van de
arbeidsgelegenheid, een dynami
sche en gedurfde politiek, die
een verhoging van het loon van
de massa en het nationaal inko
men tot gevolg zal hebben".
De regeringsverklaring hield
voorts in:
1. België zal het voogdijschap
over Ruanda-Urundi volbrengen
in volledige overeenstemming
met de bepalingen van het V. N.-
mandaat.
2. Snellere cn ruimere aanpas
sing aan de nieuwe omstandig
heden, voortvloeiend uit de ver
snelling van de gemeenschappe
lijke markt.
3. Strikte controle op de over
heidsuitgaven cn verhoging van
het rendement van alle openbare
diensten.
4. Maatregelen om de ge
meentelijke financiën in even
wicht te brengen door verho
ging van de inkomsten (onder
meer door gemeentelijke inkom
stenbelasting) en verlaging der
uitgaven.
5. Belastingtaciliteiten voor
particuliere investeringen.
6. Een onderzoek naar het ge
bruik van aardgas en kern
energie.
7. Een rationele coördinatie
van de transportmiddelen en sa
nering van de spoorwegen.
8. Doelmatiger bestrijding
van de conjuncturele werkloos
heid door aanpassing van,,over
heidsinvesteringen.
9. Het hervormen van de
ziekteverzekering en het opstel
len van een nationaal program
ma voor de volksgezondheid-
10. Bevordering van de parti
culiere woningbouw waarbij de
overheidssteun zal worden aan
gepast aan de inkomsten en las
ten van het gezin.
11. Hervorming van het fis
cale stelsel ter bestrijding van
de belastingontduiking en bevor
dering van de sociale rechtvaar
digheid mei een beter evenwicht,
tussen directe en indirecte belas
tingen.
De regeringsverklaring werd
door de regeringspartijen mei
applaus ontvangen. Uit de (socia.
listischei oppositicbanken klon
ken geluiden van afkeuring. De
Kamer zal heden met het debat
over het nieuwe programma be
ginnen.
„In de bespreking, welke ver
tegenwoordigers van de Centrale
Organisaties van Werkgevers en
Werknemers op 19 september jl.
met de ministers van Sociale
Zaken en Volksgezondheid, van
Economische Zaken en van Fi
nanciën en met de staatssecre
taris van Sociale Zaken en
Volksgezondheid mochten heb
ben, werd toegezegd, dat het be
stuur van de Stichting van de
Arbeid aan de regering zijn
oordeel zou geven over het
vraagstuk van de tussentijdse
herziening van collectieve ar
beidsovereenkomsten, in het bij
zonder in vel band met de hui
dige economische situatie.
Het bestuur van de Stichting
van den Arbeid heeft zich in zijn
vergadering van 23 september
jl. op dit vraagstuk beraden en
geeft u in het navolgende zijn
oordeel.
Wat de juridische zijde van het
vraagstuk betreft moet op grond
van het beginsel van de con
tractsvrijheid een tussentijdse
herziening van een C.A.O. steeds
mogelijk worden geacht. Partijen
dienen er zich echter rekenschap
van te geven, dat dergelijke her
zieningen het karakter van de
C.A.O. (het voor een zekere pe
riode vaststellen van de arbeids
voorwaarden) zouden kunnen de
valueren en een in het kader van
het sociaal-economische beleid
wenselijk te achten spreiding in
de tijd zouden kunnen frustre
ren.
Ons bestuur heeft in verband
met de huidige spanningen in
onze economie, een open oog
voor de gevaren, welke voor het
loon- en prijsbeleid en voor het
economische evenwicht aan tus
sentijdse herzieningen van
C.A.O.'s zijn verbonden. Worden
dergelijke herzieningen aan het
College van Rijksbcmiddelaars
ter goedkeuring voorgelegd, dan
zal bij de beoordeling aan de
hand van de algemene aanwij
zing d.d. 31 juli 1959, dan ook in
het bijzonder op de punten 3, 5
en 7 van deze aanwijzing moe
ten worden gelet.
Een deel van ons bestuur (om
vattende de vertegenwoordigers
van het Kath. Verbond van
Werkgeversvakverenigingen, het
Verbond van Protèstants Chris
telijke Werkgevers in Nederland,
de 3 Centrale Landbouworgani
saties, de 3 Centrale Midden
standsorganisaties en de K. A.
B. i is van oordcel. dat onder de
huidige economische .omstandig
heden en gelet op het gevaar van
repercussies, tussentijdse verbe
teringen van lonen in collectieve
arbeidsovereenkomsten thans on
wenselijk moeten worden geacht.
Een extra-produktiviteitsstijging
zal volgens dit deel van liet be
stuur, naast een wenselijke ver
laging van de prijzen, voor een
verbetering van de inkomens
positie der werknemers kunnen
worden aangewend in de vorm
van maatregelen in de secun
daire sfeer, met name die, welke
de bezitsvorming stimuleren.
In bijzondere omstandigheden
ware te denken aan de invoering
van een beperkte ondernemings
gewijze differentiatie in de lonen.
Een ander deel van liet be
stuur'(omvattende de vertegen
woordigers van het Centraal So
ciaal Werkgevers Verbond het
Christelijk Nationaal Vakver
bond en het Nederlands Verbond
van Vakverenigingen: wil naast
hetgeen door het bestuur hier
voor reeds over de juridische zij
de van hel vraagstuk is gesteld,
nog opmerken dat de C.A.O. van
een zo grote maatschappelijke
betekenis is, dat met een tussen
tijdse wijziging daarvan de
nodige voorzichtigheid moet wor
den betracht. Toch kunnen er
zich tijdens de duur van de
C. A. O. omstandigheden voor
doen, die het naar het oordeel
van partijen wenselijk en recht
vaardig doen zijn wijzigingen
aan te brengen. In het raam van
de huidige meer gedifferentieer
de loonvorming ligt aan de in
houd van een C.A.O. in zeer be
langrijke mate de ontwikkeling
van de produktiviteil ten grond
slag. Indien zich tijdens de duur
van een C.A.O. met een betrek
kelijk lange looptijd, een vrij
sterke, niet voorziene stijging
van de produktiviteit voordoet,
kan dit de reden zijn voor par
tijen over een tussentijdse herzie
ning overleg te plegen. Bij dit
overleg dient -men mede reke
ning te houden met de algemene
economische situatie.
Daarenboven is men gebonden
aan de geldende regelen, zoals
neergelegd in de algemene aan
wijzing met betrekking tot het
loon- en prijsbeleid.
Dit deel van het bestuur is van
oordeel daarbij de wenselijk
heid van prijsverlagingen, daar
waar mogelijk, op de voorgrond
stéllende dal bij herzieningen
als boven bedoeld met name aan
dacht moet worden geschonken
aan verbeteringen in de secun
daire sfeer, waarbij o.m. gedacht
wordt aan winstdeling, spaar
regelingen cn andere bezitsvor
mende maatregelen.
Daarnaast zal echter eventueel
samen met bovengenoemde ver
beteringen ook loonsverhoging
mogelijk moeten zijn. De wense
lijkheid van ondernemingsge
wijze differentiatie" zal bij aan 'e
brengen verbeteringen onder het
oog moeten worden gezien
Het is gewenst, indien er in
dc huidige economische omstan
digheden tussentijdse loonsver
hogingen worden voorgesteld,
dat partijen daarbij, in verband
met het bepaalde in punt 7 van
de algemene aanwijzing, sterk^
matiging betrachten."
IJe toto is voorlopig gered. Dit
is bet resultaat van een onder
houd tussen de minister van Ju
stitie jnr A. C. W. Beerman en
staatssecretaris nir Y. Scholten
en de vertegenwoordigers van de
Nederlandse sportfederatie met
hei comité sportprijsvragen, dat
dinsdagavond op het departe
ment. van Justitie werd gehou
den.
In feite komt het hierop neer.
dat binnen het kader van de
(oude) loterijwet een oplossing is
gevonden. De minister is bereid
de toto op de oude voel doorgang
te laten vinden, met dit verschil,
dat deze niet meer wordt geor
ganiseerd door de Koninklijke
Nederlandse Voetbalbond, maai
door de Nederlandse Sportfede
ratie en het comité Sportprijs
vragen in een verhouding van
3:1. Hetgeen betekent dat de
toto bij wijze van spreken drie
weken voor de sport (N.S F.) en
één week voor charitatieve doel
stellingen etc. i comité Sportprijs
vragen) zal draaien.