Het huwelijk van Koning Boudewijn Chroesjtsjef in de Verenigde Naties gemengde (jlMMlwill Het Sachsenhausen- proces HET WEER WEERBERICHT HOOGWATER Feestvreugde en bedenkingen in België - „Derde man" in Kongo - Verdeelde of Verenigde Naties - Zweden kiest anders. Brief van Powers aan de New York Times Radio de Koek ZON- en MAANSTANDEN Frankering bij abonnement: Terneuien Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 55—37 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 et. DE VRIJE ZEEUW ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1960 16e Jaargang Nr 5095 Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen Advertentieprijs per mm 15 et; minimum per advertentie 2,25 Rubriek Kleine Advertenties (géén handels- advertenties): 5 regels ƒ1,—. Iedere regel meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad. 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. Onze Zuiderburen, de Belgen, altijd tuk op feestvieren, hebben nu een grootse aanleiding gekregen tot het organiseren van de door hen zo geliefde kleurige volksfeesten en luisterrijke optochten: hun konin Boudewijn, heeft zich verloofd met de. Spaanse Donna Fabiola de Mora y Aragon. De voldoening, die de aankondiging van de verloving en het huwelijk heeft gewekt, was des te groter, daar de eenzaamheid van de jonge vorst vele Belgen een doorn in het oog was. Velen zagen daarin de invloed van de stiefmoeder des konings, prinses Liliane, die een huwelijk niet zou wensen. Zij hopen nu, dat Donna Fabiola spoedig zo populair zal worden, dat prinses Liliane er van zelf door naar de achtergrond zal worden geschoven. Hoe groot de vreugde echter ook is, zij wordt in Belgische poli tieke kringen ietwat getemperd door bepaalde bedenkingen. Het zijn werkelijk niet de socialisten alleen, maar ook vele katholieken en liberalen, die zich bij herhaling hebben beklaagd over de onge wenste invloed, die de zeer conservatieve hofhouding op de koning en door middel van hem op 's lands zaken zou uitoefenen. Verkeerde invloed Op het hoogtepunt van de Kon- go-crisis is de aard van deze be ïnvloeding weer eens duidelijk aan het daglicht getreden, toen ae koning, op raad van zijn advi seurs, trachtte de regering-Eys- kens te doen aftreden. Van de Spaanse feodale jonkvrouwe, zo gelooft men, kan men moeilijk de invoering van meer democrati sche zeden aan het Belgische hoi verwachten Daarbij vormt het feit, dat donna Fabiola uit Spanje komt, in het bizonder voor de Belgische linkerzijde, aanleiding tot een, zij het ook door eerbied voor het vorstenhuis gematigde, kritiek. Vele Belgen zijn op Spanje ge beten, omdat het steeds heeft ge weigerd de uit de oorlog beruch te Rexistenleider Leon Degrellc, in België bij verstek ter dood veroordeeld, uit te leveren. Het ts, gezien dit alles, een buitengewoon moeilijke taak, waarvoor donna Fabiola, als ko ningin der Belgen zal komen te staan. Do belangrijkste kant daarvan is wel deze: er aan mede te werken, het vertrouwen van België in de rol van het koning schap, dat sinds de oorlog enige malen aanzienilijk is geschokt, te herstellen. Uiteraard hopen wij, in het noordelijk deel van de Eenelux, dat zij daarin ten volle zal slagen. .Wie regeert in Kongo Koning Boudewijn, zo is ver klaard, had zijn verloving reeds eerder willen aankondigen., maai stelde dit uit in verband met de voor België zo pijnlijke gevolgen van het schenken der onafhan kelijkheid aan Kongo. Inmiddels is de situatie in deze jonge Afri kaanse staat nog aanzienlijk chaotischer geworden dan zij al was. Waren er een week geleden twee regeringen, die van Loe- moemba en Ileo, die elkaar de macht betwistten, deze week be gon met een nieuwe man, die op die macht aanspraak maakt: kolonel Moboetoe, Gebruik ma kende van de afwezigheid van Loemoemba's trouwste troepen die waren naar Kasai en Ka- tanga gestuurd om daar de macht voor hun patroon te ver overen nam Moboetoe, steu nende op de in Leopoldstad ach tergebleven militairen, het heft in handen. Zijn eerste daad was het „neutraliseren" der beide re- gei ingen, dal wil zeggen hij schoof die eenvoudig opzij. Zijn tweede slap was no spectaculair der: hij sloot cle ambassade van de Sowjet-Unie en Tsjecho-Slo- wakije, een maatregel, die zonder al te veel tegenstribbelen, door Moskou en Piaag is geslikt. In het Westen is men daar over nogal verheugd: men ziet daar in de gedwongen aftocht der twee ambassadestaven een nederlaag voor do Sowjet-Unie bij haar pogingen, invloed in Af rika te winnen. Er bleef echter het gevaar, dat ook het regiem- Moboetoe het niet zou bolwer ken en natuurlijk zou dan de re actie bizonder fel en ongunstig voor het Westen zijn. Weliswaar leek kolonel Moboetoe in de ver warring, die in Kongo heerst, het meeste gezag te bezitten, maai de enige dagen dood gewaande Loe- moembo hij heeft zijn leven nota bene te danken aan do troe pen der V. N. die hij het land wil de uitzetten! is weer opgedo ken en roerde zich. of hij alleen het in Kongo voor het zeggen heeft. En wie durft voorspellen, wie er morgen weer de touwtjes in handen neemt? Verdeelde(?) Naties We kunnen het de Veilig- he .aad nauwelijks kwalijk nemen, dat hij tegenover de chaos in Kongo moeilijk zijn hou ding kan bepalen, temeer niet. waar. zoals wij een week ge leden al veronderstelden, de me dewerking van de Sowjet-Unie voor doelmatige oplossingen niet is te verkrijgen. De situatie is nu zó, dat Hammarskjoeld, de be kwame secretaris-generaal der V. N., al heeft gedreigd, zijn functie neer te leggen, indien men hem niet in staat stelt in de Kongo datgene te doen, dat ge daan moet worden om een mini mum aan orde en rust te schep pen. Tegenover het geharrewar in de raad zou iemand allicht in de verleiding kunnen komen, het eens te zijn met generaal De Gaulle, die de Verenigde Naties laatdunkend Verdeelde Naties heeft genoemd. Toch zou een dergelijke houding onjuist en geva'arlijk zijn, alleen al om het feit, dat er in de gehele wereld, behalve de V. N., geen enkele macht bestaat, die potentieel bij machte is om te verhinderen, dat de toestand in Kongo waarlijk catastrofale internationale gevol gen krijgt. Gelukkig kermen de V. N. naast het orgaan van de Veilig heidsraad nog dat van de Alge mene Vergadering, die zojuist in haar jaarlijkse zitting bijeen is gekomen. Gezien de aanwezig heid van niemand minder dan Chroesjtsjef zelf en politieke leiders als een Fidel Castro, zul len in deze zitting zonder twijfel vele demagogische geluiden op klinken. Maar één groot voor deel heeft de Algemene Verga dering boven de Veiligheidsraad: zij kan onder bepaalde voorwaar den besluiten nemen, die niet blootstaan aan torpedering door bij voorbeeld een Russisch veto. Ook in de Kongo-affaire Verkiezingen in Zweden Tot slot vroegen de zondag in Zweden gehouden verkiezingen de aandacht, omdat deze een nogal opvallend resultaat had den: de socialisten behaalden een flinke overwinning. Dal im mers is geheel in strijd met de „trend", die men overal elders in West-Europa kan waarnemen. Ook in Zweden hadden de niet-socialistische partijen ge steld, dat de „welvaartsstaat" der sociaal-democraten te groot en te kostbaar geworden was. Ver laging van staatsuitgaven en be lastingen waren hun favoriete verkiezinsleuzen. Maar anders dan elders bleken de Zweden hun welvaartsstaat de meest ontwikkelde ter wereld ten volle te willen handhaven en daarvoor te willen betalen ook. (Nadruk verboden.) (Advertentie) BINNENVERINGBED HAZ ET-FABRIEK EN ZEVENBERGER- SCHUIMRUBBERBED In het proces tegen de drie SS-ers, die gedurende de oorlog als bewakers van het concentra tiekamp Sachsenhausen fungeer den zijn vrijdag nieuwe gruwe lijke bijzonderheden aan het licht gekomen. De „Reichsführcr SS" Hcinrich Himmler had hot parool uitge geven „decimeren en nogmaals decimeren" en dc SS heeft over wogen de overvolle barakken door de Duitse luchtmacht te laten bombarderen of in de lucht te laten vliegen. De meeste gevangenen, die in de laatste oorlogsmaanden uit de z.g. buitenkampen naar Sachsen hausen kwamen, werden volgens een verklaring van hoofdver dachte August Höhn dood uit de goederenwagons gehaald. De overlevenden hadden allen ern stige bevriezingen. Höhn ont kende dat een groep Hongaarse Joden onmiddellijk na aankomst in Sachsenhausen was doodge schoten. Hij bevestigde echter dat in 1945 velen slechts naar Sachsenhausen werden gebracht om te worden gedood. Deze men sen werden „gemerkt" met een blauw kruis op het voorhoofd. Höhn ontkende eveneens tij dens de transporten, toen het kamp voor de oprukkende Rus sen werd ontruimd, talrijke ge vangenen. die niet meer mee konden, eigenhandig te hebben doodgeschoten. Met de beide an dere beklaagden. Otlo Böhn en Horst Hempel. wierp hij de gebeurtenissen in Sachsenhausen op zijn superieuren. Hempel, die door de gevange nen de „Todesengel" werd ge noemd, zei nooit de bevoegdheid te hebben gehad gevangenen voor-executie uit te zoeken. Hij beschuldigde Bólim transporten te hebben sameF-^sleld voor het crematorium ,*ja: voortdurend rookte". De speculaties over de huwe lijksdatum van koning Boudewijn en Dona Fabiola zijn vrijdag weer toegenomen nadat donder dag een niet door het Belgische hof tegengesproken bericht de ronde deed, dat de plechtigheid in „de tweede week van novem ber" za) plaatsvinden. Ais meest waarschijnlijke data worden genoemd woensdag 9 of bij het Nederlands koninklijk be zoek aan België. De scholen is verzocht niet de kinderen in kias- severband langs de route, die koning Boudewijn en Dona Fa biola zaterdag door Brussel zul len volgen, op te stellen. „De kinderen, die hun toekomstige koningin toch willen zien. zijn natuurlijk welkom", aldus de koninklijke wens. Niettemin zijn voor de ont vangst op het stadhuis niet min der dan 900 gasten genodigd, van wie een groot deel aan Dona Fa biola zal worden voorgesteld. Langs de weg, die hel ver loofde paar van het koninklijk paleis naar het stadhuis zal vol gen, zullen loOO politiemannen voor het handhaven van de orde zorgen. Doiia Fabiola de Mora Y Aragon zal de vijfde koningin der Belgen worden sedert 4830. l.inks boven: Louise-Marie, echtgenote van Leopold I. Rechts boven: Marie-Henriëtte, echtgenote van Leopold II. Linksonder: Elisabeth, echtgenote van Albert I. Midden onder: Astrid, echtgenote van Leopold III. Rechts onder: Dona Fabiola de Mora Y Aragon, de toekomstige koningin der Belgen. donderdag 10 november. Op 8 november moet namelijk het nieuwe zittingsjaar van liet par lement beginen en II november is wapenstilstandsdag. Voorts is bekend geworden, dat op uitdrukkelijke wens van koning Boudewijn de officiële ontvangst door de stad Brussel van het verloofde paar zaterdag een „zo eenvoudig mogelijk ka rakter" zal hebben. Op de grote markt zal niet zoals gebruikelijk bij officiële gebeurtenissen een folkloristisch spel worden opge voerd en het stadhuis en de gil- dehuizen zullen niel worden ver sierd met de tapijten, zoals in juni van dit jaar nog gebeurde Het blad van de Russische communistische partij, de Prawda, heeft gisteren een brief gepubliceerd, die de in de Sowjet-Unie gevangen zittende Amerikaanse U-° piloot Francis Powers aan de New York Timps heeft gezonden. De Prawda heeft dezer dagen gemeld, dat Power's .vader heeft gezegd dat de U-2 van zijn zoon, die op 1 mei boven de Sowjet-Unie vloot, niet door een Russische raket is neergehaald. In zijn brief aan de New York Times zegt Powers vol gens de Prawda. dat hoewel hij niet gezien heeft wat de ont ploffing veroorzaakt heeft het toestel zelf niet ontploft is. „Ik ben er zeker van dat mijn va der niet goed begrepen heeft wat ik tijdens het proces heb gezegd en als dit zo is kan het zijn, dat anderen mij ook niet goed begrepen hebben. Ik hoop dat deze brief elk misverstand over deze kwestie zal hebben weggenomen.'* Premier Chroesjtsjef heeft vrijdag in cle algemene verga dering van de Verenigde Naties nieuwe ontwapeningsvoorstellen gedaan, opgeroepen tot steun aan de onafhankelijkheidsstrijd van de koloniale volkeren en voorgesteld dat de secretaris generaal van de Verenigde Na ties wordt vervangen door een uitvoerende commissie van drie, die de communistische, kapitalis tische en neutra listische landen vertegenwoordigen. zaamheden nauwkeurig in over eenstemming met het handvest van de Verenigde Naties en de besluiten van de Veiligheidsraad zal verrichten". Het hoofdkwartier van de Verenigde Naties kan beter wor den gevestigd in Oostenrijk of Zwitserland. Ook de Sowjel- Unie kan de volkerenorganisatie ..de best mogelijke voorwaarden bieden, volledige vrijheid en vei ligheid voor de afgevaardigd: n van allp staten, onafhankeliik van hun politieke of godsdiensti ge overtuiging en huidskleur" aldus de Sowjet-premier. Premier Chroes.itsef en «ie se cretaris van de Poolse commu nistische partij (ïomoelka po seerden in het gebouw van de Chroestjsjef leverde kritiek op Hammarskjoelds optreden in Kongo en beschuldigde hem er van partij voor de „kolonialisten'* te hebben gekozen. „Dit is bij zonder gevaarlijk". „Deze uitvoerende commissie zou een afspiegeling zijn van de tegenwoordige toestand in de wereld. De Verenigde Naties omvatten landen die zijn aange sloten bij de militaire blokken van het Westen, de socialistische staten en de neutralistische lan den. Het lijkt ons redelijk en rechtvaardig dat de uitvoerende macht van de Verenigde Naties niet één persoon is de secre taris-generaal maar dat drie vertegenwoordigers van de lan den die tot de bovengenoemde grote groepen behoren het ver trouwen van de Verenigde Na ties zouden krijgen." Deze commissie zou beter in staat zijn beslissingen uit te voe ren dan de secretaris-generaal. De instelling van deze commis sie zou bovendien in overeen stemming zijn met de democra tische beginselen, „hetgeen nu, maar vooral in de toekomst noodzakelijk zal zijn". Voorts gaf hij in overweging, liet hoofdkwartier van de Ver enigde Naties uit New York te verplaatsen. Kennelijk doelend op de be perkingen van de bewegingsvrij heid die de Amerikaanse rege ring hem, Castro. Kadar en cio Albanese premier Shehu heeft opgelegd, sprak Chroesjtsjef in dit verband over de „ongemak ken" waarmee verschillende delegaties te kampen hebben. Geheel in de lijn met het pro gramma voor algehele en alge mene ontwapening in vier jaar dat hij in 1959. tijdens zijn be zoek aan de Verenigde Staten, aan de V. N.-assemblee voorlegde stelde Chroesjtsjef ontwapening in drie fasen voor. Na algehele en algemene ont wapening zouden de landen'zich moeten verplichten eenheden van de militie ter beschikking van de Veiligheidsraad te stellen. Een deel van de gelden die vrij komen kan worden aangewend voor economische hulp aan on derontwikkelde landen. De Sowjet-delegatie in de Verenigde Naties gaf een verkla ring uit waarin de voornaamste bepalingen van het door Chroesjtsjef voorgestelde ont wapeningsverdrag worden opge somd. Hierin wordt o.m. gezegd dat communistisch China aan de ontwapeningsbesprekingen moet deelnemen. Chroesjtsjefs aanval op Ham marskjoeld was in scherpe be woordingen gesteld. Hammarskjoeld wordt door de „kolonialisten" gebruikt om „hun vuile zaakjes" op te knan- pen. „Dit is beschamend". „De algemene vergadering behoort de kolonialisten en hun handlan gers een scherpe terechtwijzing toe te dienen en mr. Hammar skjoeld tot de orde te roepen, zodat hij zijn positie als secreta ris-generaal niet kan misbruiken en de hem opgedragen werk Verenigde Naties voor <ie foto grafen. De Russische staatsman toont zich steeds weer in een andere gedaante. „Er moeten voorzieningen worden getroffen om te voorko men dat een land in dezelfde hachelijke toestand komt als waarin Kongo thans verkeert. Wij zijn er zeker van dat andere landen begrip hebben voor dit gevaar". „Thans zijn de omstandig heden rijp geworden waarin de functie van secretaris-generaal, de man die alleen de staf be stuurt en alleen cfe besluiten van de Veiligheidsraad interpreteert en uitvoert, behoort te worden opgeheven. Het is thans raad zaam at te zien van een systeem waarbij al het praktische werk in de periode tussen de zittingen van de algemene vergadering en de bijeenkomsten van de Veilig heidsraad uitsluitend door de secretaris-generaal wordt be paald". De Sowjet-premier sprak van „Belgische agressie" in Kongo, die niet werd begonnen uit be zorgdheid over het leven van de Belgische burgers in dit land, „maar om de meer tastbare be langen van de oppermachtige monopolies, die zich hier hebben genesteld, veilig te stellen". De Belgische regering deed „een roekeloze poging" om het volk van de jonge republiek op de knieën te brengen. Hiertoe werd met de andere leden van de Navo een samenzwering ge smeed. „De Sowjet-regering is van mening dat slechts de troepen van de Afro-'Aziatische landen in Kongo behoren te blijven. Deze troepen mogen slechts met toestemming van de wettig ge kozen regering van Loemoemba in het land worden gestationeerd en slechts met goedvinden van zijn regering worden gebruikt om het normale functioneren van het wettige parlement van de republiek Kongo te verzeke ren". Chroesjtsjef stelde tevens een „verklaring over het toekennen van onafhankelijkheid aan de koloniale landen en volkeren" voor: 0 Onmiddellijk volledige onaf hankelijkheid voor alle kolo niale landen, trustschapsge- bieden en niet zelfbesturende gebieden. Elke vorm van ko loniaal bestuur moet worden afgeschaft, opdat de volkeren hun eigen lot en bestuurs vorm kunnen bepalen. Het opruimen van alle „kolo nialistische bruggehoofden" in de vorm van bezittingen en pachtgebieden op het grond gebied van andere staten. 0 Alle landen moeten zich nauw keurig houden aan de bepalin gen van het handvest van de Verenigde Naties met betrek king tot gelijkheid en eerbied voor de soevereine rechten en territoriale integriteit van alle landen. Chroesjtsjef noemde o.a. de Algerijnse nationalisten, die reeds zes jaar ,met weergaloze moed voor de vrijheid en onaf hankelijkheid van hun land strij den". De Fransen sneuvelen voor een onrechtvaardige zaak, zo voegde hij hier aan toe. Welke beschaving heeft ..vijf eeuwen tyranniek koloniaal be stuur Angola. Mozambique en Portugees Guinee gebracht? Mi sère en wetteloosheid, verban ning van de boeren naar onhcr- bergzame gebieden, willekeurig optreden, honger, onwetendheid en ziekten". In de Portugese gebieden „be staat nog slavernij en dwangar beid. Er is niet can enkele in stelling voor hoger onderwijs, én inrichtingen voor middelbaar onderwijs ontbreken nagenoeg geheel". „Wie kan kalm blijven bij ae nimmer aflatende slachting van de volkeren van Njassaland, Angola. Mozambique, Rhodesia, Roeanda-Oeroendi. Zuidwest- Afrika, Tanganyika en Oeganda", aldus Chroesjtsjef. Chroesjtsjef wijdde slechts enkele woorden aan Berlijn. „De Sowiet-reeering is bereid nog enige tijd te wachten" op een regeling van de kwestie Berlijn. Zii stelt zich voor overeenstem ming over een Duits vredesver drag te bereiken „op de topcon ferentie die de Sowjet-Unie heeft voorgesteld over enkele maanden te houden". Voorts bepleitte Chroesjtsjef „onmiddellijke en volledige" terugtrekking van de Ameri kaanse troepen uit Zuid-Korea. DUIKBOTEN TER HOOGTE VAN NEWFOUNDLAND De Amerikaanse marine heeft donderdag bekendgemaakt dat. een verkenningsvliegtuig in de nacht van dingdag on woens dag op 400 mill van Newfound land twee duikboten heeft waar genomen in de nabijheid van een Russische tankboot en een Russische sleepboot. Het vlieg tuig had daarbij gebruik ge maakt van zijn schijnwerper. Hoven eén van de duikboten vloog een hefschroefvliegtuig dat waarschijnlijk van het tank schip afkomstig was. De duik boten doken toen het verken ningsvliegtuig in de buurt was. (Adv.) Noordstraat 102 - Telefoon 3128 Terneuzen AFNEMENDE BEWOLKING. Een storing, die over Engeland naar de Noordzee trok, bracht vrijdag voornamelijk in het wes ten van het land regen. De wind bleet zwak z.uidelijk, en er bleef de gehele dag veel bewolking. Achter de storing naderde over Engeland een hogedrukgebied, dat vrijdagavond zijn invloed over ons land ging uitbreiden. Dit hogedrukgebied zal van daag bij ons het weer beheersen. Het zal ons droog weer met af nemende bewolking brengen bij een zwakke wind. De temperatu ren, die vrijdag tot 15 a 17 gra den opliepen, zullen vandaag over het algemeen wat hogere waar den bereiken. medegedeeld door het K. N. M. I te De Bilt, geldig van zaterdag ochtend tot zaterdagavond. Afnemende bewolking. Droog weer met zonnige perio den. Zwakke wind. Over net alge meen iets hogere middagtempe- raturen. ZATERDAG 24 SEPTEMBER. v.m. n.m. Terneuzen 4.19 4.33 Breskens 3.44 3.58 Hansweert 4.59 5.13 Walsoorden 5.09 5.23 ZONDAG 25 SEPTEMBER. Terneuzen Breskens Hansweert Walsoorden v.m. n.m. 4.58 5.15 4.23 4.40 5.38 5.55 5.48 6.05 ZON MAAN op onder op onder Sept. 24 6.28 1S.35 10.21 20.29 23 6.30 18.32 11.33 21.07 26 6.32 18.30 12.42 21.51

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1960 | | pagina 1