BREIEN N0VITA Felle aanval van de Sowjet-Unic op V. N.-hoofdkwartier in Kongo en Hammarskjoeld Loemoemba en Loendoela vragen bescherming van V. N. Opnieuw onrust in Katanga Weero verzicht Westelijk protest in Moskou HOOGWATER ZON en MAANSTANDEN VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1%0 16e Jaargang Nr 5088 HET DEBAT IN DE VEILIGHEIDSRAAD iWadsworth: „Zorins redevoering arrogant en huichelachtig" Heren Pullovers en -Vesten J, K. VAN DIXHQORN Zn OEROENDI VRAAGT ONAFHANKELIJKHEID „Donna" kwam voorbij V. N. zegt hulp toe TEGEN OOSTDUITSE BEPERKINGEN VOOR WESTDUITSERS Bereidt Oost-Duitsland zich voor op een aanvalsoorlog tegen de bondsrepubliek Opstandige Baloeba omsingelden Europeanen en negers WEERBERICHT DE INVASIE IN KATANGA1 Frankering by abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sarde Redactie-adres: Noordstraat 53—57 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 en 25+0 N4 5 uur uitsluitend 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6.— per kwartaal; per maand ƒ2,—: per week 43 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen Advertentieprijs per mm 15 et; minimum per advertentie ƒ2.25. Rubriek Kleine Advertenties (géén handels- advertenties): 5 regels ƒ1,Iedere regel meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adrea Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. De Sowjet-Unie heeft woensdag in de Veiligheidsraad een felle aanval gedaan op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in Kongo en op secretaris-generaal Hammarskjoeld. Deze is op de bijeenkomst van de raad die tot in de nacht duurde, punt voor punt op de beschuldigingen van de Russische plaatsvervangende minister van Buitenlandse Zaken Zorin ingegaan. Het hoofd van de Amerikaanse ertegenwoordiging, Wadsworth, heeft buiten de raad een verkla ring afgelegd waarin hij zei dat de Russen in hun aanval opzet telijk en te kwader trouw een onjuiste voorstelling van zaken hebben gegeven, in het bijzonder over het samenspannen van de secretaris-generaal met zekere landen. De late-avondvergadering waarop Zorin zijn felle rede hield, was voorafgegaan door een vergadering van de raad van meer dan drie uur waarop werd besloten dat geen van de twee Kongolese delegaties die van Loemoemba onder leiding van Kanza en die van Kasavoeboe onder Bomboko in de raad zouden spreken. Volgens Zorin heeft Hammars kjoeld misbruik van zijn be voegdheden gemaakt en de reso lutie van 9 augustus van de Vei ligheidsraad geschonden waar in wordt toegezegd dat de Ver enigde Naties in Kongo zich niet zullen inlaten met binnenlandse politieke geschillen. Het optreden van het hoofdkwartier van de V.N. in Kongo heeft geleid tot ..uiterst betreurenswaardige" ge volgen. Het heeft om de landen van de NAVO en vooral de Ver enigde Staten te helpen, NAVO- troepen gebruikt om de resolu ties van de raad te ontduiken. Hammarskjoeld en het hoofd kwartier in Kongo moedigen de tegen het volk gerichte elemen ten aan die in het belang van de koloniserenden trachten het land en zijn gebieden te verkopen, al dus Zorin. De Rus zei verder dat de secretaris-generaal niet het minimum aan objectiviteit aan de dag heeft gelegd dat nodig was voor de uitvoering van de resoluties van de Veiligheids raad. De gehele wereld kan zien dat gepoogd wordt ,,een nieuw kolo nialisme in de plaats te stellen van het oude", zei hij. Hammarskjoeld heeft op Zo- rins aantijgingen geantwoord dat de Rus een beetje onvolledig is geweest en bovendien slecht in gelicht blijkt te zijn. Hij zei dat de Verenigde Naties met alle macht trachten inhoud te geven aan de onafhankelijk heid van Kongo. Verkeerd begrip, \erkeerde inlichtingen en er- keerde uitleg mogen dit werk niet belemmeren. Wadsworth noemde Zorins redevoering één van de arro gantste en huichelachtigste verklaringen, die hij ooit bui ten of in de Verenigde Naties heeft gehoord. De Sowjet- Unie heeft, zei hij. welover wogen ingegrepen in de bin nenlandse aangelegenheden van Kongo en militaire voor raden en personeel naar dat land gezonden wat duidelijk in strijd is met de letter en geest van de resoluties van de Vei ligheidsraad. De Veiligheidsraad zette don derdagmiddag zijn bespreking voort van het Kongolese vraag stuk. Secretaris-generaal Ham marskjoeld scheen zijn ergernis van woensdag over de agi-essie- e toespraak van de Sowjet-af gevaardigde Zorin, die een per soonlijke aanval op hem lanceer de, te boven te zijn. Hij was een en al glimlach, rookte ontspan nen een sigaar en maakte grap jes met afgevaardigden. De eerste spreker was de Ame rikaanse afgevaardigde Wads worth. Hij waarschuwde dat de „operatie-Kongo" der Ver. Na ties thans een punt heeft be reikt, waarop uit verschillende wegen de juiste dient te Worden gekozen. „Valt de keus verkeerd uit. dari blijft als enige mogelijk heid een unilateraal optreden door vele partijen over, met alle gevolgen, die dit voor Afrika zou hebben", aldus V/adswérth. Wadsworth zei dat de V. S. ten volle achter het besluit van de leiding der Ver. Naties-troe pen in Kongo om toezicht te doen houden op het gebruik van vliegvelden, havens en verbindin gen (waaronder de radio-om roep». „Dit zijn maatregelen in een noodtoestand. Het is duide lijk, dat zij binnen het kader van de lastgevingen van de Veilig heidsraad, genomen kunnen wor den." „Geen enkele staat mag, bui ten de Ver. Naties om. personeel, voorraden of militaire uitrus ting naar Kongo zenden", zei hij. Wadsworth zei ook dat de V. S. „met bezorgdheid" de „ver traging" hadden geconstateerd, die was opgetreden in het ver trek der laatste Belgische troe pen in Kongo. Hetzelfde gold ten aanzien van de berichten, dat Belgische wapens per vliegtuig naar Ka- tanga waren verzonden. Daarop diende Wadsworth een ontwerp resolutie in, waarin de Veiligheidsraad een oproep doet om, via de V. N„ een fonds voor vrijwillige hulpverlening aan Kongo in ie steil- waaraan, doop de verschillende landen vrijwillig kan worden bijgedra gen. De resolutie dringt er voorts bij de verschillende Kongolese groeperingen op aan hun onder linge geschillen te regelen. In het ontwerp worden alle V.N.-leden verzocht zich te ont houden van elk optreden dat het herstel van de orde en rust in Kongo zou kunnen belemmeren. ..De V.N.-leden dienen zich er speciaal van te onthouden voor- «aden en uitrusting naar Kongo te zenden die. buiten de V. N. om, voor militaire doeleinden kunnen worden gebruikt". In de Amerikaanse ontwerp-re- solutic wordt tenslotte verklaard dat de V.N.-I roepen in Kongo moeten voortgaan met het hand haven van rust en orde. die mede in het belang van dc internatio nale vrede en veiligheid zijn. De Argentijnse vertegenwoor diger, dr Mario Amadeo, ver klaarde dat de Kongolese rege ring thans haar gezag niet op afdoende wijze in het gehele Kongolese republiek kon uitoefe nen. Zij was evenmin in staat ernstige misstanden te voorko men, die vele slachtoffers onder Kongolezen en buitenlanders hadden geëist. „De Veiligheidsraad kan niet uitmaken, wie de wettige leiders der Kongolese regering zijn. De Ver. Naties moeten vooral de twee volgende hoofddoelen pro beren te bereiken: uitschakeling van de buitenlandse bemoeienis met Kongolese aangelegenheden en het handhaven van de orde. Hierop werd de zitting ver daagd. De eerste spreker na de her vatting der besprekingen was do Ecuadoriaanse afgevaardigde Jo sé Correa. Hij verklaarde dat zijn land het optreden van Hammar skjoeld in Kongo goedkeurt. De volgende spreker was de Franse afgevaardigde Pierre Mil let. Deze verklaarde dat de Vei ligheidsraad erop moet toezien, dat de toestand in Kongo niet verslechterde. De laatste spreker van donder dag was de Sowjetrussische afge vaardigde, onderminister van Buitenlandse Zaken Valerian Zo rin, die zich in scherpe termen uitliet over de Amerikaanse ont- werp-resolutie. Hij herhaalde zijn beschuldigin gen, dat Hammarskjoeld en de leiding der V.N.-troepen in strijd hadden gehandeld met de door de Veiligheidsraad aanvaarde re soluties. Hij diende een Russische ont- werp-resolutie in, waarin een be roep op Hammarskjoeld en de V.N.-troepen in Kongo wordt ge daan om „onverwijld de inmen ging in de Kongolese binnenland se aangelegenheden te staken, opdat liet de Kongolese regering mogelijk wordt haar gezag over haar gehele gebied te vestigen". De Sowjet-Unie stelt ook de eis, dat alie V.N.-militairen van de Kongolese vliegvelden worden teruggetrokken en dat alle radio stations ter beschikking van de Kongolese regering worden ge steld. Waarnemers maakten uit Zo rins betoog op. dat de Ameri kaanse ontwerpresolutie waar schijnlijk door een Russisch veto zal worden getroffen. De bijeenkomst van de Veilig heidsraad, die donderdag tot 23.13 uur Nederlandse tijd heeft geduurd, is verdaagd tot heden 15.30 uur Nederlandse tijd. (Adv.) DE GROOTSTE SORTERING in aparte - en modieuse HET ADRES: UW MODE-ADVISEURS Noordslraat 23-25 - Terneuzen Het Belgische mandaatgebied Oeroendi wil onafhankelijk wor den. Twee partijleiders in dit ge bied, Simbavimbere en Roegi- gana, hebben donderdag op een persconferentie in Genève mee gedeeld, dat zij namens de in landse leider van Oeroendi, prins Ëovagasore, een telegram aan secretaris-generaal Hammars kjoeld van de V. N. zullen stu ren, waarin zij zullen vragen de beheerschapscommissie van de V. N. naar Oeroendi te sturen om ter plaatse de ernstige toestand in het land te bestuderen. Zij zullen Hammarskjoeld voorts verzoeken zo snel mogelijk vrije verkiezingen in Oeroendi te or ganiseren en Oeroendi. na deze verkiezingen, onafhankelijkheid te verlenen. Beide partijleiders hebben bij de V. N. geprotesteerd tegen de financiële overeenkomsten, die kortgeleden door België in naam van Roeanda-Oeroendi geratifi ceerd zijn. Zij zeggen dat deze overeenkomsten niet ter goed keuring aan de raadgevende ver gaderingen van Roeanda-Oeroen di zijn voorgelegd. Roeanda dat met Oeroendi deel uitmaakt van het Belgische mandaatgebied, heeft al eerder de V. N. verzocht het hele gebied van Roeanda- Oeroendi onafhankelijkheid te verlenen. Twee beelden van de verwoesting welke aangericht is door de orkaan „Donna" die ook in de Verenigde Stalen danig huis- heeft gehouden. Boven: Ken plaat uit de jachthaven van Boston waar de be manningen van de schepen een vertwij felde strijd voerden met hei natuurge weld. Onder: Het beeld van verwoesting in More- head in Zuid-Caro- lina: rails liggen ver kreukeld verspreid: een zware Diesselloc is ais liet ware non chalant opzij gesme ten en boten werden uit het water geslin gerd om tientallen meters verder op het droge te belanden. DODELIJK BEDRIJFSONGEVAL De 10-iarige elektrisch lasser A. Both is gistermiddag op de plaatwerkerij van Verolme te IJsselmonde getroffen door een drie ton wegende zware arm van de automatische lasboom. Hij was op slag dood. Loemoemba heeft donderdag de Verenigde Naties om be scherming gevraagd, zo heeft een woordvoerder van de vol kerenorganisatie in Leopoldstad meegedeeld. De woordvoerder van de V.N. zei voorts dat ook generaal Loen doela om bescherming van de V.N. heeft gevraagd. Loemoemba is donderdag de gehele dag in de officierskantine van de Ghanese V.N.-troepen in kamp Leopold geweest. Hij werd daar bewaakt door Gha nese soldaten. Ghanese officieren zeiden dat Kongolese soldaten tweemaal ge tracht hadden de kantine binnen te dringen. De eerste keer ver scheen ér een soldaat, die kenne lijk een vijand van Loemoemba was, voor de kantine. Hij trok een granaat uit zijn gordel, ma?r voor hij er iets mee kon doen hadden andere Kongolese sol daten zich al op hem geworpen. Later verscheen er een Kongo lese soldaat met een stengun. Op een gegeven ogenblik richtte deze de stengun op de deur. Hij dacht dat Loemoemba naar bui ten kwam. Hij werd door een Ghanese kolonel ontwapend. Kongolese soldaten, die voor de kantine stonden, deelden mee dat zij een delegatie naar Kasa voeboe hadden gezonden om hem te vragen naar de kantine te komen kijken wat er met Loe moemba gebeuren moest. Een Ghanese officier verklaar de dat er voor de kantine heftig gevochten is tussen vóór- en tegenstanders van Loemoemba. Moboetoe heeft hen gekalmeerd, zei hij. Een woordvoerder van de V. N. zei op een persconferentie dat de V. N. Loemoemba bescherming hebben verleend. Loemoemba werd donderdag avond in een vrachtauto van het leger onder zware escorte uit het legerkamp naar zijn woning overgebracht. Eerder had kolonel Moboetoe aan verslaggevers meegedeeld, dat hij overwoog Loemoemba onder huisarrest te houden. Toen de Kongolese leider in de I auto stapte riepen ongeveer 200 Kongolese soldaten beledigingen naar hem en trachtten hem vast te grijpen. Een trok zijn over hemd stuk, maar een Ghanese en Kongolese wacht slaagden erin Loemoemba in het voertuig to krijgen. De Verenigde Staten, Enge land en Frankrijk hebben in Moskou geprotesteerd tegen de Oostduitse beperkingen ten aan zien van Westduitsers die Oost- Betiijn willen bezoeken. Een woordvoerder van de Ameri kaanse ambassade in Bonn ver klaarde dat do nota maandag werd overhandigd. De drie westelijke ambassa deurs in de Westduitse hoofd stad hadden gisteren een onder houd met vice-kanselier en mi nister van Economische Zaken prof. Erhard. Het gesprek dat op verzoek van Erhard plaats vond, ging over de jongste beperkende maatregelen van Oostduitse zijde. Intussen heeft een woord voerder van de bondsregering meegedeeld dat het „nationale volksleger" van Oost-Duits land zich sinds enige maanden systematisch voorbereidt op een aanvalsoorlog tegen de bondsrepubliek. Dit was gebleken uit verkla ringen van kapitein Alfons Ma- likowski, die midden augustus uit Oost- naar West-Duitsland uitweek. Deze had een belang rijke positie bekleed bij de eer ste gemotoriseerde divisie, die te Potsdam is gelegerd. Zijn onder vraging door tWestduitse mili tairen hadden „alarmerende fei ten" aan het licht gebracht, aldus de Westduitse woordvoerder. Hij kondigde aan, dat Malikowski gisteravond voor de Westduitse radio en televisie zou verschijnen. De regeringswoordvoerder ver klaarde, dat Malikowski met ziin vrouw en twee kinderen was uit geweken, met hel oog op de stel- selmatigte omscholing van het volksleger van een defensief or gaan tot een aanvalslegcr. Uit meegebrachte papieren en magnetofoonbanden was duid"- lijk de bedoeling van de Oost duitse autoriteiten gebleken. Zo was er een oproep van de „stads- commandant van het nationale volksleger" tot de bewoners van de Westduitse stad Kiel. 'waarin zij worden aangemaand, orde en rust te bewaren wanneer de stad eenmaal in handen van het volksleger is. Onder de door Ma likowski meegebrachte stukken bevindt zich ook een „doorgangs- bewijs voor overlopers". Volgens de Westduitse rege ringswoordvoerder werd Mali kowski in 1928 in Danzig ge boren. In het laatste jaar van de oorlog maakte hij als soldaat deel uit van een militaire af deling voor het leggen van rook- tw^ ~ïüïöpesë~~spoörmannen rrrw^rlviMAM KT r, in T clnnVlnelnltro Een Katangese woordvoerder heeft donderdag in Elizabeth- stad meegedeeld, dat er in Noord-Katanga op iwee plaatsen nieuwe onrust is ontstaan. In het kolenbekken van Loeêe op 470 km van Elizabeth- stad hebben de opstandige Ba loeba 800 Europeanen en negers omsingeld. In Boekama hebben 400 met pijlen en asse gaaien gewapende Baloeba stellingen betrokken rond het station. Er zijn maatregelen ge troffen om de orde te herstel len, aldus de woordvoerder. De Baloeba zouden in Loeêna gordijnen. Na in Tsjechoslowa kije door de Russen krijgsge vangene te zijn gemaakt, had hij in Rostof een anti-fascistische cursus gevolgd. Midden-oktober 1949 werd hij vrijgelaten en werd lid van de Oostduitse volks- politie. Sedert drie jaar bad hij de rang van kapitein. Het ministerie van defensie in Bonn verklaarde niet verrast te zijn door de verklaring van Ma likowski. Het departement had, zo zei een woordvoerder, sinds lange tijd over aanwijzingen be schikt, dat het Oostduitse volks leger zich op een aanvalsoorlog voorbereidt. hebben ontvoerd. In Boekawa zouden verscheidene negers ge dood zijn. De woordvoerder zei voorts dat Manono geheel in handen is van de Baloeba. Alle verbindin gen tussen Elisabethstad en Manono zijn verbroken. De twee vliegtuigen, die donderdag morgen uil Elisabethstad ver trokken zijn. om Europeanen op te halen, bevinden zich nog steeds in Manono. De Katangese regering, aldus de woordvoerder, heeft bij de V. N. geprotesteerd tegen de houding van de V. N.-troepten in Manono. WISSELVALLIG Boven de Britse eilanden en de Golf van Biscaje strekt zich een lagedrukgebied uit. dat ge heel met onstabiele lucht ge vuld is. Op de oceaan bevindt zich een krachtig hogerirukge- bied. Tussen beide luchtdruk systemen staat in de bovenlucht een krachtige noord-westelijke luchtstroming van het zeege bied tussen IJsland en Groen land tor. Spanje. In deze stro ming werd een restanl van de tropische cycloon „Donna" meegevoerd, die donderdagmid dag Noord Spanje bereikte en vervolgens als randstoring van het lagedrukgebied boven de Golf van Biscaje over Frank rijk naar het noordoosten trekt. VRIJDAG 16 SEPTEMBER. Terneuzen Breskens Hansweert Walsoorden v.m. 11.22 10.47 0.02 0.12 n.m. 11.58 11.23 12 38 12.48 In verband hiermede blijft er veel bewolking en de kans op tijdelijk regen of regenbuien is dan ook vrij groot. De wind zai zwak tot matig zijn in hoofd zaak tussen zuidoost en oost. De temperaturen ondergaan weinig verandering. medegedeeld door het K.N.M.T. te De Bilt. geldig tot hedenavond. Af en toe regen Veel bewolking mei tijdelijk regen of regenbuien. Zwakke tot matige wind in hoofdzaak tussen zuidoost en oost. Weinig veran dering in temperatuur. ZON MAAN op onder op onder Sept. 16 17 18 19 20 6.15 6.17 6.19 6.20 6.22 18.53 18.51 18.49 1S.46 18.44 1.22 2.21 3.24 4.29 5.36 Deze troepen zouden zich be palen tot bescherming van de Europeanen-en negers, die zelf om deze bescherming hebben gevraagd, en niels doen om de plunderingen en verwoestingen tegen te gaan. Volgens waarnemers blijkt uit de nieuwe onlusten, dat de agitatie in Noord-Katanga niet beperkt is gebleven tol inciden tele gevallen, maar dat het hele gebied van de Baloeba erbij be trokken is. Naar in kringen die in nauw contact met de V. N. in Elisa bethstad staan, is er een einde gekomen aan de gevechten in het gebied van Manono. waar leden van de Baloebastam, die op de hand van Loemoemba zijn, de gendarmerie van de Katan gese regering bestookten. In tegenstelling tot de berichten als zouden er zeventig doden zijn, wordt in genoemde kringen 'verklaard, dat er niet meer dan vijftien mensen om het - leven zijn gekomen. Naar van betrouwbare zijde in Elisabethstad wordt ver nomen, hebben zeventig Belgen die in Manono door leden van de Baloebastam zijn omsingeld, via de radio een dringend ver zoek om hulp gezonden. 300 gewapende Kongolese na tionalisten zijn 16 km ver Ka- tanga binnengedrongen, zo is door de V. N. in Elisabethstad meegedeeld. De Katangese regering heeft bekendgemaakt dat zij haar troepen voorbereidt, op een ge vecht met de invallers, die zich op het ogenblik 40 km ten noordwesten van Kongolo zou den bevinden. (Advertentie) «■amrai VÓÓR U GAAT Vóól EERST EVEN KIJKEN bü DAN HEEI-T U ECHT IETS APARTS 16.46 17.18 17.47 18 13 18.38 zwaar. In een stikstoffabriek in de Parijse voorstad Gennevilli-rs heeft zich dinsdag een ontplof fing voorgedaan tengevolge waarvan veertien personen wer- den gewond, van wie negen

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1960 | | pagina 1