BREIEN
N0VITA
Felle aanval van de Sowjet-Unic
op V. N.-hoofdkwartier in Kongo
en Hammarskjoeld
Loemoemba
en Loendoela vragen
bescherming van V. N.
Opnieuw onrust in
Katanga
Weero verzicht
Westelijk protest in Moskou
HOOGWATER
ZON en MAANSTANDEN
VRIJDAG 16 SEPTEMBER 1%0
16e Jaargang Nr 5088
HET DEBAT IN DE VEILIGHEIDSRAAD
iWadsworth: „Zorins redevoering arrogant en
huichelachtig"
Heren Pullovers
en -Vesten
J, K. VAN DIXHQORN Zn
OEROENDI VRAAGT
ONAFHANKELIJKHEID
„Donna"
kwam
voorbij
V. N. zegt hulp toe
TEGEN OOSTDUITSE BEPERKINGEN VOOR
WESTDUITSERS
Bereidt Oost-Duitsland zich voor op een aanvalsoorlog
tegen de bondsrepubliek
Opstandige Baloeba
omsingelden Europeanen
en negers
WEERBERICHT
DE INVASIE
IN KATANGA1
Frankering by abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sarde
Redactie-adres: Noordstraat 53—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073 en 25+0
N4 5 uur uitsluitend 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6.— per kwartaal; per
maand ƒ2,—: per week 43 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs per mm 15 et; minimum per
advertentie ƒ2.25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels-
advertenties): 5 regels ƒ1,Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adrea
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
De Sowjet-Unie heeft woensdag in de Veiligheidsraad een felle
aanval gedaan op het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in
Kongo en op secretaris-generaal Hammarskjoeld. Deze is op de
bijeenkomst van de raad die tot in de nacht duurde, punt voor punt
op de beschuldigingen van de Russische plaatsvervangende minister
van Buitenlandse Zaken Zorin ingegaan.
Het hoofd van de Amerikaanse
ertegenwoordiging, Wadsworth,
heeft buiten de raad een verkla
ring afgelegd waarin hij zei dat
de Russen in hun aanval opzet
telijk en te kwader trouw een
onjuiste voorstelling van zaken
hebben gegeven, in het bijzonder
over het samenspannen van de
secretaris-generaal met zekere
landen.
De late-avondvergadering
waarop Zorin zijn felle rede
hield, was voorafgegaan door een
vergadering van de raad van
meer dan drie uur waarop werd
besloten dat geen van de twee
Kongolese delegaties die van
Loemoemba onder leiding van
Kanza en die van Kasavoeboe
onder Bomboko in de raad
zouden spreken.
Volgens Zorin heeft Hammars
kjoeld misbruik van zijn be
voegdheden gemaakt en de reso
lutie van 9 augustus van de Vei
ligheidsraad geschonden waar
in wordt toegezegd dat de Ver
enigde Naties in Kongo zich niet
zullen inlaten met binnenlandse
politieke geschillen. Het optreden
van het hoofdkwartier van de
V.N. in Kongo heeft geleid tot
..uiterst betreurenswaardige" ge
volgen. Het heeft om de landen
van de NAVO en vooral de Ver
enigde Staten te helpen, NAVO-
troepen gebruikt om de resolu
ties van de raad te ontduiken.
Hammarskjoeld en het hoofd
kwartier in Kongo moedigen de
tegen het volk gerichte elemen
ten aan die in het belang van de
koloniserenden trachten het land
en zijn gebieden te verkopen, al
dus Zorin. De Rus zei verder dat
de secretaris-generaal niet het
minimum aan objectiviteit aan
de dag heeft gelegd dat nodig
was voor de uitvoering van de
resoluties van de Veiligheids
raad.
De gehele wereld kan zien dat
gepoogd wordt ,,een nieuw kolo
nialisme in de plaats te stellen
van het oude", zei hij.
Hammarskjoeld heeft op Zo-
rins aantijgingen geantwoord dat
de Rus een beetje onvolledig is
geweest en bovendien slecht in
gelicht blijkt te zijn.
Hij zei dat de Verenigde Naties
met alle macht trachten inhoud
te geven aan de onafhankelijk
heid van Kongo. Verkeerd begrip,
\erkeerde inlichtingen en er-
keerde uitleg mogen dit werk
niet belemmeren.
Wadsworth noemde Zorins
redevoering één van de arro
gantste en huichelachtigste
verklaringen, die hij ooit bui
ten of in de Verenigde Naties
heeft gehoord. De Sowjet-
Unie heeft, zei hij. welover
wogen ingegrepen in de bin
nenlandse aangelegenheden
van Kongo en militaire voor
raden en personeel naar dat
land gezonden wat duidelijk in
strijd is met de letter en geest
van de resoluties van de Vei
ligheidsraad.
De Veiligheidsraad zette don
derdagmiddag zijn bespreking
voort van het Kongolese vraag
stuk. Secretaris-generaal Ham
marskjoeld scheen zijn ergernis
van woensdag over de agi-essie-
e toespraak van de Sowjet-af
gevaardigde Zorin, die een per
soonlijke aanval op hem lanceer
de, te boven te zijn. Hij was een
en al glimlach, rookte ontspan
nen een sigaar en maakte grap
jes met afgevaardigden.
De eerste spreker was de Ame
rikaanse afgevaardigde Wads
worth. Hij waarschuwde dat de
„operatie-Kongo" der Ver. Na
ties thans een punt heeft be
reikt, waarop uit verschillende
wegen de juiste dient te Worden
gekozen. „Valt de keus verkeerd
uit. dari blijft als enige mogelijk
heid een unilateraal optreden
door vele partijen over, met alle
gevolgen, die dit voor Afrika zou
hebben", aldus V/adswérth.
Wadsworth zei dat de V. S.
ten volle achter het besluit van
de leiding der Ver. Naties-troe
pen in Kongo om toezicht te
doen houden op het gebruik van
vliegvelden, havens en verbindin
gen (waaronder de radio-om
roep». „Dit zijn maatregelen in
een noodtoestand. Het is duide
lijk, dat zij binnen het kader van
de lastgevingen van de Veilig
heidsraad, genomen kunnen wor
den."
„Geen enkele staat mag, bui
ten de Ver. Naties om. personeel,
voorraden of militaire uitrus
ting naar Kongo zenden", zei hij.
Wadsworth zei ook dat de
V. S. „met bezorgdheid" de „ver
traging" hadden geconstateerd,
die was opgetreden in het ver
trek der laatste Belgische troe
pen in Kongo.
Hetzelfde gold ten aanzien
van de berichten, dat Belgische
wapens per vliegtuig naar Ka-
tanga waren verzonden.
Daarop diende Wadsworth een
ontwerp resolutie in, waarin de
Veiligheidsraad een oproep doet
om, via de V. N„ een fonds voor
vrijwillige hulpverlening aan
Kongo in ie steil- waaraan,
doop de verschillende landen
vrijwillig kan worden bijgedra
gen.
De resolutie dringt er voorts
bij de verschillende Kongolese
groeperingen op aan hun onder
linge geschillen te regelen.
In het ontwerp worden alle
V.N.-leden verzocht zich te ont
houden van elk optreden dat het
herstel van de orde en rust in
Kongo zou kunnen belemmeren.
..De V.N.-leden dienen zich er
speciaal van te onthouden voor-
«aden en uitrusting naar Kongo
te zenden die. buiten de V. N. om,
voor militaire doeleinden kunnen
worden gebruikt".
In de Amerikaanse ontwerp-re-
solutic wordt tenslotte verklaard
dat de V.N.-I roepen in Kongo
moeten voortgaan met het hand
haven van rust en orde. die mede
in het belang van dc internatio
nale vrede en veiligheid zijn.
De Argentijnse vertegenwoor
diger, dr Mario Amadeo, ver
klaarde dat de Kongolese rege
ring thans haar gezag niet op
afdoende wijze in het gehele
Kongolese republiek kon uitoefe
nen. Zij was evenmin in staat
ernstige misstanden te voorko
men, die vele slachtoffers onder
Kongolezen en buitenlanders
hadden geëist.
„De Veiligheidsraad kan niet
uitmaken, wie de wettige leiders
der Kongolese regering zijn. De
Ver. Naties moeten vooral de
twee volgende hoofddoelen pro
beren te bereiken: uitschakeling
van de buitenlandse bemoeienis
met Kongolese aangelegenheden
en het handhaven van de orde.
Hierop werd de zitting ver
daagd.
De eerste spreker na de her
vatting der besprekingen was do
Ecuadoriaanse afgevaardigde Jo
sé Correa. Hij verklaarde dat zijn
land het optreden van Hammar
skjoeld in Kongo goedkeurt.
De volgende spreker was de
Franse afgevaardigde Pierre Mil
let. Deze verklaarde dat de Vei
ligheidsraad erop moet toezien,
dat de toestand in Kongo niet
verslechterde.
De laatste spreker van donder
dag was de Sowjetrussische afge
vaardigde, onderminister van
Buitenlandse Zaken Valerian Zo
rin, die zich in scherpe termen
uitliet over de Amerikaanse ont-
werp-resolutie.
Hij herhaalde zijn beschuldigin
gen, dat Hammarskjoeld en de
leiding der V.N.-troepen in strijd
hadden gehandeld met de door
de Veiligheidsraad aanvaarde re
soluties.
Hij diende een Russische ont-
werp-resolutie in, waarin een be
roep op Hammarskjoeld en de
V.N.-troepen in Kongo wordt ge
daan om „onverwijld de inmen
ging in de Kongolese binnenland
se aangelegenheden te staken,
opdat liet de Kongolese regering
mogelijk wordt haar gezag over
haar gehele gebied te vestigen".
De Sowjet-Unie stelt ook de
eis, dat alie V.N.-militairen van
de Kongolese vliegvelden worden
teruggetrokken en dat alle radio
stations ter beschikking van de
Kongolese regering worden ge
steld.
Waarnemers maakten uit Zo
rins betoog op. dat de Ameri
kaanse ontwerpresolutie waar
schijnlijk door een Russisch veto
zal worden getroffen.
De bijeenkomst van de Veilig
heidsraad, die donderdag tot
23.13 uur Nederlandse tijd heeft
geduurd, is verdaagd tot heden
15.30 uur Nederlandse tijd.
(Adv.)
DE GROOTSTE SORTERING
in aparte - en modieuse
HET ADRES:
UW MODE-ADVISEURS
Noordslraat 23-25 - Terneuzen
Het Belgische mandaatgebied
Oeroendi wil onafhankelijk wor
den. Twee partijleiders in dit ge
bied, Simbavimbere en Roegi-
gana, hebben donderdag op een
persconferentie in Genève mee
gedeeld, dat zij namens de in
landse leider van Oeroendi, prins
Ëovagasore, een telegram aan
secretaris-generaal Hammars
kjoeld van de V. N. zullen stu
ren, waarin zij zullen vragen de
beheerschapscommissie van de
V. N. naar Oeroendi te sturen om
ter plaatse de ernstige toestand
in het land te bestuderen. Zij
zullen Hammarskjoeld voorts
verzoeken zo snel mogelijk vrije
verkiezingen in Oeroendi te or
ganiseren en Oeroendi. na deze
verkiezingen, onafhankelijkheid
te verlenen.
Beide partijleiders hebben bij
de V. N. geprotesteerd tegen de
financiële overeenkomsten, die
kortgeleden door België in naam
van Roeanda-Oeroendi geratifi
ceerd zijn. Zij zeggen dat deze
overeenkomsten niet ter goed
keuring aan de raadgevende ver
gaderingen van Roeanda-Oeroen
di zijn voorgelegd. Roeanda dat
met Oeroendi deel uitmaakt van
het Belgische mandaatgebied,
heeft al eerder de V. N. verzocht
het hele gebied van Roeanda-
Oeroendi onafhankelijkheid te
verlenen.
Twee beelden van de
verwoesting welke
aangericht is door de
orkaan „Donna" die
ook in de Verenigde
Stalen danig huis-
heeft gehouden.
Boven: Ken plaat uit
de jachthaven van
Boston waar de be
manningen van de
schepen een vertwij
felde strijd voerden
met hei natuurge
weld.
Onder: Het beeld van
verwoesting in More-
head in Zuid-Caro-
lina: rails liggen ver
kreukeld verspreid:
een zware Diesselloc
is ais liet ware non
chalant opzij gesme
ten en boten werden
uit het water geslin
gerd om tientallen
meters verder op het
droge te belanden.
DODELIJK
BEDRIJFSONGEVAL
De 10-iarige elektrisch lasser
A. Both is gistermiddag op de
plaatwerkerij van Verolme te
IJsselmonde getroffen door een
drie ton wegende zware arm van
de automatische lasboom. Hij
was op slag dood.
Loemoemba heeft donderdag
de Verenigde Naties om be
scherming gevraagd, zo heeft
een woordvoerder van de vol
kerenorganisatie in Leopoldstad
meegedeeld.
De woordvoerder van de V.N.
zei voorts dat ook generaal Loen
doela om bescherming van de
V.N. heeft gevraagd.
Loemoemba is donderdag de
gehele dag in de officierskantine
van de Ghanese V.N.-troepen
in kamp Leopold geweest. Hij
werd daar bewaakt door Gha
nese soldaten.
Ghanese officieren zeiden dat
Kongolese soldaten tweemaal ge
tracht hadden de kantine binnen
te dringen. De eerste keer ver
scheen ér een soldaat, die kenne
lijk een vijand van Loemoemba
was, voor de kantine. Hij trok
een granaat uit zijn gordel, ma?r
voor hij er iets mee kon doen
hadden andere Kongolese sol
daten zich al op hem geworpen.
Later verscheen er een Kongo
lese soldaat met een stengun. Op
een gegeven ogenblik richtte
deze de stengun op de deur. Hij
dacht dat Loemoemba naar bui
ten kwam. Hij werd door een
Ghanese kolonel ontwapend.
Kongolese soldaten, die voor
de kantine stonden, deelden mee
dat zij een delegatie naar Kasa
voeboe hadden gezonden om hem
te vragen naar de kantine te
komen kijken wat er met Loe
moemba gebeuren moest.
Een Ghanese officier verklaar
de dat er voor de kantine heftig
gevochten is tussen vóór- en
tegenstanders van Loemoemba.
Moboetoe heeft hen gekalmeerd,
zei hij.
Een woordvoerder van de V. N.
zei op een persconferentie dat de
V. N. Loemoemba bescherming
hebben verleend.
Loemoemba werd donderdag
avond in een vrachtauto van het
leger onder zware escorte uit het
legerkamp naar zijn woning
overgebracht. Eerder had kolonel
Moboetoe aan verslaggevers
meegedeeld, dat hij overwoog
Loemoemba onder huisarrest te
houden.
Toen de Kongolese leider in de
I auto stapte riepen ongeveer 200
Kongolese soldaten beledigingen
naar hem en trachtten hem vast
te grijpen. Een trok zijn over
hemd stuk, maar een Ghanese en
Kongolese wacht slaagden erin
Loemoemba in het voertuig to
krijgen.
De Verenigde Staten, Enge
land en Frankrijk hebben in
Moskou geprotesteerd tegen de
Oostduitse beperkingen ten aan
zien van Westduitsers die Oost-
Betiijn willen bezoeken. Een
woordvoerder van de Ameri
kaanse ambassade in Bonn ver
klaarde dat do nota maandag
werd overhandigd.
De drie westelijke ambassa
deurs in de Westduitse hoofd
stad hadden gisteren een onder
houd met vice-kanselier en mi
nister van Economische Zaken
prof. Erhard. Het gesprek dat op
verzoek van Erhard plaats vond,
ging over de jongste beperkende
maatregelen van Oostduitse zijde.
Intussen heeft een woord
voerder van de bondsregering
meegedeeld dat het „nationale
volksleger" van Oost-Duits
land zich sinds enige maanden
systematisch voorbereidt op
een aanvalsoorlog tegen de
bondsrepubliek.
Dit was gebleken uit verkla
ringen van kapitein Alfons Ma-
likowski, die midden augustus
uit Oost- naar West-Duitsland
uitweek. Deze had een belang
rijke positie bekleed bij de eer
ste gemotoriseerde divisie, die te
Potsdam is gelegerd. Zijn onder
vraging door tWestduitse mili
tairen hadden „alarmerende fei
ten" aan het licht gebracht, aldus
de Westduitse woordvoerder. Hij
kondigde aan, dat Malikowski
gisteravond voor de Westduitse
radio en televisie zou verschijnen.
De regeringswoordvoerder ver
klaarde, dat Malikowski met ziin
vrouw en twee kinderen was uit
geweken, met hel oog op de stel-
selmatigte omscholing van het
volksleger van een defensief or
gaan tot een aanvalslegcr.
Uit meegebrachte papieren en
magnetofoonbanden was duid"-
lijk de bedoeling van de Oost
duitse autoriteiten gebleken. Zo
was er een oproep van de „stads-
commandant van het nationale
volksleger" tot de bewoners van
de Westduitse stad Kiel. 'waarin
zij worden aangemaand, orde en
rust te bewaren wanneer de stad
eenmaal in handen van het
volksleger is. Onder de door Ma
likowski meegebrachte stukken
bevindt zich ook een „doorgangs-
bewijs voor overlopers".
Volgens de Westduitse rege
ringswoordvoerder werd Mali
kowski in 1928 in Danzig ge
boren. In het laatste jaar van de
oorlog maakte hij als soldaat
deel uit van een militaire af
deling voor het leggen van rook- tw^ ~ïüïöpesë~~spoörmannen
rrrw^rlviMAM KT r, in T clnnVlnelnltro
Een Katangese woordvoerder
heeft donderdag in Elizabeth-
stad meegedeeld, dat er in
Noord-Katanga op iwee plaatsen
nieuwe onrust is ontstaan.
In het kolenbekken van
Loeêe op 470 km van Elizabeth-
stad hebben de opstandige Ba
loeba 800 Europeanen en
negers omsingeld. In Boekama
hebben 400 met pijlen en asse
gaaien gewapende Baloeba
stellingen betrokken rond het
station. Er zijn maatregelen ge
troffen om de orde te herstel
len, aldus de woordvoerder.
De Baloeba zouden in Loeêna
gordijnen. Na in Tsjechoslowa
kije door de Russen krijgsge
vangene te zijn gemaakt, had hij
in Rostof een anti-fascistische
cursus gevolgd. Midden-oktober
1949 werd hij vrijgelaten en werd
lid van de Oostduitse volks-
politie. Sedert drie jaar bad hij
de rang van kapitein.
Het ministerie van defensie in
Bonn verklaarde niet verrast te
zijn door de verklaring van Ma
likowski. Het departement had,
zo zei een woordvoerder, sinds
lange tijd over aanwijzingen be
schikt, dat het Oostduitse volks
leger zich op een aanvalsoorlog
voorbereidt.
hebben ontvoerd. In Boekawa
zouden verscheidene negers ge
dood zijn.
De woordvoerder zei voorts
dat Manono geheel in handen is
van de Baloeba. Alle verbindin
gen tussen Elisabethstad en
Manono zijn verbroken. De
twee vliegtuigen, die donderdag
morgen uil Elisabethstad ver
trokken zijn. om Europeanen
op te halen, bevinden zich nog
steeds in Manono.
De Katangese regering, aldus
de woordvoerder, heeft bij de
V. N. geprotesteerd tegen de
houding van de V. N.-troepten in
Manono.
WISSELVALLIG
Boven de Britse eilanden en
de Golf van Biscaje strekt zich
een lagedrukgebied uit. dat ge
heel met onstabiele lucht ge
vuld is. Op de oceaan bevindt
zich een krachtig hogerirukge-
bied. Tussen beide luchtdruk
systemen staat in de bovenlucht
een krachtige noord-westelijke
luchtstroming van het zeege
bied tussen IJsland en Groen
land tor. Spanje. In deze stro
ming werd een restanl van de
tropische cycloon „Donna"
meegevoerd, die donderdagmid
dag Noord Spanje bereikte en
vervolgens als randstoring van
het lagedrukgebied boven de
Golf van Biscaje over Frank
rijk naar het noordoosten trekt.
VRIJDAG 16 SEPTEMBER.
Terneuzen
Breskens
Hansweert
Walsoorden
v.m.
11.22
10.47
0.02
0.12
n.m.
11.58
11.23
12 38
12.48
In verband hiermede blijft er
veel bewolking en de kans op
tijdelijk regen of regenbuien is
dan ook vrij groot. De wind zai
zwak tot matig zijn in hoofd
zaak tussen zuidoost en oost.
De temperaturen ondergaan
weinig verandering.
medegedeeld door het K.N.M.T. te
De Bilt. geldig tot hedenavond.
Af en toe regen
Veel bewolking mei tijdelijk
regen of regenbuien. Zwakke tot
matige wind in hoofdzaak tussen
zuidoost en oost. Weinig veran
dering in temperatuur.
ZON
MAAN
op
onder op onder
Sept.
16
17
18
19
20
6.15
6.17
6.19
6.20
6.22
18.53
18.51
18.49
1S.46
18.44
1.22
2.21
3.24
4.29
5.36
Deze troepen zouden zich be
palen tot bescherming van de
Europeanen-en negers, die zelf
om deze bescherming hebben
gevraagd, en niels doen om de
plunderingen en verwoestingen
tegen te gaan.
Volgens waarnemers blijkt
uit de nieuwe onlusten, dat de
agitatie in Noord-Katanga niet
beperkt is gebleven tol inciden
tele gevallen, maar dat het hele
gebied van de Baloeba erbij be
trokken is.
Naar in kringen die in nauw
contact met de V. N. in Elisa
bethstad staan, is er een einde
gekomen aan de gevechten in
het gebied van Manono. waar
leden van de Baloebastam, die
op de hand van Loemoemba zijn,
de gendarmerie van de Katan
gese regering bestookten. In
tegenstelling tot de berichten
als zouden er zeventig doden
zijn, wordt in genoemde kringen
'verklaard, dat er niet meer dan
vijftien mensen om het - leven
zijn gekomen.
Naar van betrouwbare zijde
in Elisabethstad wordt ver
nomen, hebben zeventig Belgen
die in Manono door leden van
de Baloebastam zijn omsingeld,
via de radio een dringend ver
zoek om hulp gezonden.
300 gewapende Kongolese na
tionalisten zijn 16 km ver Ka-
tanga binnengedrongen, zo is
door de V. N. in Elisabethstad
meegedeeld.
De Katangese regering heeft
bekendgemaakt dat zij haar
troepen voorbereidt, op een ge
vecht met de invallers, die zich
op het ogenblik 40 km ten
noordwesten van Kongolo zou
den bevinden.
(Advertentie)
«■amrai
VÓÓR U GAAT
Vóól
EERST EVEN KIJKEN bü
DAN HEEI-T U ECHT
IETS APARTS
16.46
17.18
17.47
18 13
18.38 zwaar.
In een stikstoffabriek in de
Parijse voorstad Gennevilli-rs
heeft zich dinsdag een ontplof
fing voorgedaan tengevolge
waarvan veertien personen wer-
den gewond, van wie negen