BEKENDMAKING
Loemoemba
Verenigde
doet beroep op de
Naties
WijzigingLoterijwetdoor
Eerste Kamer verworpen
HET WEER
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
WOENSDAG 14 SEPTEMBER 1960
16e Jaargang Nr 5086
EERSTE BLAD
Veiligheidsraad heden weer bijeen
TSJOMBE WENST EEN
NATIONALE
CONFERENTIE
KATANGA
PROTESTEERT BIJ DE
VERENIGDE NATIES
WEER LUCHTVERKEER
IN KONGO
DE ORKAAN „DONNA"
Slachtoffers van de
cholera in India
DE BEVOLKING
VAN NEDERLAND
V. A. R.-troepen in Kongo
aan V. N.-bevel onttrokken
In aansluiting op de mededelingen van de regering
over het herstel van de vrije verkoop van alle mar
garine wordt, om aan iedere verwarring een einde te
maken, nogmaals op het volgende gewezen:
Maandag j.l. heeft in alle winkels een sortering van
margarine plaats gevonden.
Na deze sortering, die door de overheid intensief is
gecontroleerd, kan vanaf dinsdagmorgen 13 septem
ber alle margarine, waarvan de code-tekens
zaterdag j.l. werden gepubliceerd, weer VEILIG
door het publiek bij de leveranciers worden gekocht
Van den Bergh en Jurgens N.V.
HET VERBLIJF VAN
CHROESJTSJEF IN DE
VERENIGDE STATEN
Frankering bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur i. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073 en 2510
Na 5 uur uitsluitend 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand ƒ2,—; per week 48 ct. Losse nrs 9 ct.
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per
advertentie 2,25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels
advertenties) 5 regels 1,Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Premier Loemoemba heeft een gevangen gehouden wilden in
beroep op de Verenigde Naties
gedaan zijn regering vliegtuigen,
wapens en een krachtige radio
zender beschikbaar te stellen om
de nieuwste imperialistische
agressie tegen Kongo" te be
strijden.
Loemoemba zegt „elders" om
rechtstreekse hulp te zullen ver
zoeken wanneer de volkeren
organisatie zijn verzoek niet in
willigt, aldus blijkt uit de tekst
van het telegram aan de Ver
enigde Naties, die in Leopold-
stad is gepubliceerd. Het tele
gram is ook gericht aan de Afro-
Aziatische staten.
Van Kongolese zijde in Leo-
poldstad werd reeds eerder ver
nomen dat Loemoemba een al
gemene mobilisatie heeft gelast.
Naar van de zijde van de Ver
enigde Naties in de Kongolese
hoofdstad verluidt treft Loe
moemba voorbereidingen om
zijn aanhangers die nog niet zijn
bewapend alsnog van wapens te
voorzien.
Het vliegveld van Leopoldstad
is in handen van Soedanese troe
pen van de Verenigde Naties,
maar ongeveer twee pelotons
ten dele gewapende Kongolese
soldaten die maandag op het
vliegveld doordrongen bevinden
zich eveneens op het terrein.
Een Soedanese officier ver
klaarde tegenover verslaggevers
dat de Kongolezen er in hadden
toegestemd op het vliegveld geen
wapens te dragen. Niettemin
zijn velen wel gewapend.
Loemoemba zei dat de Belgi
sche procureur-generaal in Leo
poldstad, René Rom, onder pres
sie van president Kasavoeboe,
maandagmiddag een arrestatie
bevel had getekend. Later heeft
Rom dit arrestatiebevel, in te
genwoordigheid van Loemoem
ba, weer ingetrokken.
„De atmosfeer was geladen",
aldus Loemoemba, sprekend over
zijn arrestatie. De militairen van
kamp Leopold -waar hij werd
opstand komen, hem bevrijden
en alle Europeanen in de stad
over de kling jagen. Loemoem
ba prees zich gelukkig een der
gelijke slachtpartij te hebben
kunnen voorkomen.
Na zijn vrijlating begaf hij zich
naar het Afrikaanse deel van
Leopoldstad.
Volgens het Franse persagent
schap AFP is het telegram waar
in om hulp wordt verzocht in
eerste instantie gericht aan de
Afro-Aziatische landen, en heb
ben de voorzitter van de Veilig
heidsraad en het secretariaat-ge
neraal van de Verenigde Naties
slechts afschriften ontvangen.
De hulp is noodzakelijk om
orde en rust in het land te her
stellen, zo wordt in het telegram
gezegd.
Loemoemba verklaarde te zijn
gearresteerd door soldaten die
tot de Bakongo behoren, volge
lingen van Bolikango. Bovendien
zouden de soldaten zijn omge
kocht, en onkundig zijn geweest
van het feit dat het arrestatie
bevel door een Belg was gete
kend.
Het was volgens Loemoemba
op zijn eigen verzoek dat de sol
daten hem naar kamp Leopold
voerden. De daar aanwezige mi
litairen wilden onmiddellijk pre
sident Kasavoeboe „de schuld
van alles" en procureur-gene
raal Rom arresteren, maar Loe
moemba wist hen hiervan te
weerhouden.
De commandant van het deta
chement Ghanese troepen in
Leopoldstad heeft naar aanlei
ding van de gebeurtenissen bij
het vliegveld Ndjili verklaard
dat de opperbevelhebber van het
Kongolese leger, generaal Loen-
doela, twee pelotons Kongolese
militairen onder t-cvel van de
commandant van de Ghanese
De regeringsleider van Katan
ga, Tsjombe, heeft op een pers
conferentie in Elisabethstad mee.
gedeeld, dat hij een nationale
conferentie wenst voor het rege
len van de Kongolese problemen.
Hij zei twee ministers naar pre
sident Kasavoeboe en diens nieu
we minister-president, Ileo, te
hebben gezonden.
Tsjombe wees erop dat alles
wat hij over Katanga's houding
zou zeggen, de taak van deze
twee onderhandelaars moeilijker
kan maken.
Ileo moet, zei hij, vrede en
rust herstellen in de rest van
Kongo en daarna een nationale
conferentie organiseren. Een
dergelijke conferentie moet wor
den gehouden op een plaats waar
de afgevaardigden zeker zijn van
hun vrijheid.
Hij zei voorts dat hem een
plaats als plaatsvervangende mi
nister-president in het kabinet
van Ileo was aangeboden. On
der de huidige omstandigheden
kon hij dit aanbod echter niet
aanvaarden. Hij noemde Kasa
voeboe en Ileo zijn persoonlijke
vrienden.
Tsjombe wees er met nadruk
op dat zijn regering niet door
de Belgen wordt geïnspireerd.
Een woordvoerder van de Ka-
tangese regering heeft dinsdag
te Elisabethstad meegedeeld dat
Katanga dinsdag bij de Verenig
de Naties heeft geprotesteerd
tegen het binnendringen van sol
daten van premier Loemoemba
over de grens in het noorden. De
soldaten legden kleine wapen
opslagplaatsen op Katangees ge
bied aan.
Verder zei de woordvoerder
dat maandag te Fizi in Kivoe op
40 km van de grens met Katan
ga concentraties van soldaten
van Loemoemba zijn waargeno
men. De sterkte van deze troe-
pon is naar schatting iots grotor
dan die van een bataljon.
Over de toestand in Kasai zei
de woordvoerder dat zich op vier
punten n.l. te Gandadjika,
Mwene, Ditoe en Loepoeta
hevige gevechten hebben afge
speeld tussen soldaten van Loe
moemba en die van Kalondji.
De Verenigde Naties hebben
dinsdagochtend besloten de Kon
golese vliegvelden weer open te
stellen voor luchtverkeer. De
vliegvelden blijven onder het be
heer van de Verenigde Naties.
Verder heeft de Ghanese een
heid die het radiogebouw in Leo
poldstad bewaakte, zich dinsdag
ochtend omstreeks half twaalf
teruggetrokken op bevel van de
Verenigde Naties. Een zestal
soldaten is bij het gebouw achter
gebleven om de technici van de
Verenigde Naties te bescher
men. Voor hun aftocht hadden
de Ghanese militairen de prik
keldraadversperringen bij het
gebouw opgeruimd en de loop
graven dichtgegooid.
De enige verandering op het
vliegveld Ndjili bij Leopoldstad
is, dat er behalve de Soedanese
schildwacht bij de enige door
gang in de prikkeldraadafraste
ring rondom het vliegveld nu ook
een Kongolese soldaat staat
Maar degenen die het terrein
willen betreden, laten hun pa
pieren aan de Soedanese soldaat
zien.
Later werd uit Elisabethstad
in Katanga gemeld dat een
woordvoerder van de Verenig
de Naties daar heeft meege
deeld dat van dinsdagmiddag
af alle vliegvelden in Katanga
weer geopend zijn. Een uit
zondering is echter gemaakt
voor militaire vliegtuigen en
toestellen die militairen en
wapens vervoeren.
De bewaking van de vliegvel
den door V. N.-troepen zal ge
handhaafd blijven, aldus de
woordvoerder van de V. N.
Hij zei dat het radiogebouw en
de vliegvelden weer zijn geopend
omdat de spanning is afgenomen.
De sluiting was bedoeld als tijde
lijke maatregel, voegde hij eraan
toe.
Waarnemers te Leopoldstad
hebben dinsdagmiddag het be
sluit in verband gebracht met
berichten uit Accra volgens
welke president Nkroemah van
Ghana gezegd heeft zijn troepen
aan het opperbevel van de V. N.
te zullen onttrekken, indien Loe
moemba geen toestemming krijgt
voor het gebruik van de zender.
De woordvoerder van de Ver
enigde Naties heeft op de vraag,
wat de V. N. ertoe gebracht heeft
het verbod op het gebruik van de
vliegvelden en het radiostation op
te heffen, geantwoord, dat de
noodtoestand is geëindigd hoewel
de constitutionele crisis in Kon
go voortduurt.
troepen op het vliegveld heeft
geplaatst.
De Ghanese commandant mag
de troepen gebruiken voor werk
zaamheden waarvoor hij ze ge
schikt acht. De Kongolezen heb
ben hun wapens achtergelaten
en hun intrek genomen in een
gebouw op het vliegveld. Zij ge
dragen zich vreedzaam en voe
ren de hen opgedragen werk
zaamheden uit, aldus de Ghane
se commandant.
LOEMOEMBA IN HET KONGO
LESE PARLEMENT
Glimlachend en kennelijk goed
geluimd wandelde de Kongolese
premier Loemoemba, gekleed in
een goed zittend grijs pak, dins
dagmiddag het parlementsge
bouw te Leopoldstad binnen, al
dus persoonlijk een tegenspraak
gevend van de berichten, volgens
welke hij zou zijn ondergedoken.
Zijn aanhangers begroetten
hem met gejuich. De banken van
de oppositie in de vergaderzaal
van de Kamer van Afgevaardig
den, waar een gezamenlijke bij
eenkomst van Kamer en Senaat
zou worden gehouden, waren
vrijwel onbezet.
Kamer en Senaat waren bijeen
geroepen ter behandeling van
een wetsontwerp, dat beoogt de
Kongolese grondwet zodanig uit
te leggen, dat de president het
recht mist ministers te benoe
men of te ontslaan zonder voor
afgaande toestemming der volks
vertegenwoordiging.
Parlement verleent volmacht
Kamer en Senaat hebben pre
mier Loemoemba dinsdag met 88
tegen 25 stemmen, bij drie ont
houdingen, volledige volmacht
van handelen verleend.
VEILIGHEIDSRAAD HEDEN
WEER BIJEEN
Dinsdagavond is te New York
medegedeeld dat de Veiligheids
raad vandaag opnieuw zal be
raadslagen over de toestand in
Kongo.
Volgens de laatste cijfers
heeft de orkaan „Donna" tot nu
toe in het totaal 148 doden ge-
eist, van wie 20 in de V. S.
Uit Halifax wordt bericht dat
het grootste deel van de bos
branden, die de afgelopen twee
weken in New Schotland, New
Brunswick, Price Edward Island
en New Foundland hebben ge
woed, door de hevige regens,
door „Donna" veroorzaakt, is ge
blust.
De orkaan heeft tot dusver
in de V. S. naar schatting een
schade van bijna één miljard
dollar aangericht.
In de Noordindische staat Ut-
tar Pradesj zijn in de zeven
weken vóór 3 september 6.498
mensen overleden aan cholera en
ingewandontsteking, zo is in
Lucknow bekend gemaakt.
In de eerste 7 maanden van
dit jaar bedroeg het aantal huwe
lijken in ons land volgens op
gave van C. B. S. 47.917 tegen
48.126 in de eerste 7 maanden
van 1959. Het aantal levendge
borenen daalde van 144.980 in de
eerste 7 maanden van 1959 tot
141.352 in de eerste 7 maanden
van dit jaar, terwijl het aantal
overledenen steeg yan 51.784 tot
52.555. Voorts nam het aantal
immigranten in de genoemde pe
riode toe van 19.186 in 1959 tot
21.313 dit jaar, terwijl het aan
tal emigranten steeg van 30.433
tot 34.752.
Op 1 augustus j.l. bedroeg het
aantal inwoners van Nederland
11.492.013 zodat kan worden aan
genomen dat inmiddels het aan
tal inwoners van ons land de elf
en een half miljoen zal hebben
overschreden.
Abdel Kader Hatem, Egyp
tisch onderminister voor presi
dentiële zaken, heeft maandag
avond in een uitzending voor
radio-Kairo medegedeeld, dat
het bataljon valschermtroepen,
dat Egypte in Kongo ter be
schikking van de Verenigde Na
ties heeft gesteld, aan de mili
taire V. N.-leiding aldaar is ont
trokken.
De Eerste Kamer heeft gister
middag een aanvang gemaakt
met de beraadslaging over het
wetsontwerp tot wijziging van de
loterijwet. De Tweede Kamer
heeft dit ontwerp op 7 juli j.l.
aangenomen met 76 tegen 68
stemmen.
Voor de behandeling in de
Eerste Kamer bestond grote be
langstelling. Verscheidene Twee
de Kamerleden woonden op de
gereserveerde tribune de ver
gadering bij. Ook was daar de
Belgische ambassadeur Baron
Van der Straten Waillet aan
wezig. De publieke tribune was
geheel bezet.
(Advertentie)
Bij de aanvang der beraad
slagingen hebben achter de re
geringstafel plaats genomen
minister Beerman, minister Cals
en staatssecretaris Scholten.
De heer Diepenhorst (A. R.)
betoogt, dat tijdpassering, ver
maak, verzet niet de voornaam
ste drijfveer is voor de deel
nemers aan de toto. Het meren
deel van hen wil er beter van
worden.
Het kansspel in het algemeen
en de toto in het bijzonder moet
men intussen niet zwaarder be
lasten dan billijk is, meent spr.
Hij betoogt, dat het ideaal van
de studie-commissie van de K. N.
V. B. een omzet van 100 miljoen
was. Dit bedrag wordt niet ge
haald bij een prijs van 50.000
zo is gezegd.
Steeds wordt het publiek in-
gehamerd: „Grijp uw kans".
Vaststaat z.i., dat door de „toto-
isten" de bezwaren van morele
aard over het hoofd worden ge
zien.
Men drijft de jeugd naar het
spelen om geld. De geestelijke
volksgezondheid loopt gevaar, zo
betoogt de heer Diepenhorst. Wat
hem tegenstaat is, dat er op het
ogenblik schade wordt aange
richt. Vandaar zijn beslist af
wijzend oordeel.
Spr. gaat na wat er kan ge
beuren als het ontwerp wordt
verworpen. Of het wordt aange
nomen of verworpen zal z.i. af
hangen van de verdediging door
de minister.
De heer Vixseboxse (C. H.) be
toogt, dat de overheid tot taak
heeft de voorwaarden en regelen
te scheppen dat de mens kan
leven naar de normen door zijn
Schepper gesteld. Hij merkt op,-
dat de regering vooral de laatste
jaren geconfronteerd is gewor
den met de invloed van het kans
spel als vrije-tijdsbesteding.
Z.i. gaat het bij dit kansspel
niet zozeer om het gewin, doch
om de kans op het bereiken van
het algemeen doel: de bevre
diging van de speler, dat hij het
beter doet dan een ander. Winst
is geen essentieel bestanddeel
van het spel. Wanneer het winst
motief naar voren komt staat de
overheid voor de vraag waar en
wanneer en hoe moet worden in
gegrepen.
De loterij en de staatsloterij
kan z.i. een aanvaardbaar spel
zijn als de overheid een rem
mende werking uitoefent op de
speelzucht van het volk.
De'heer Vixseboxse meent, dat
het aanbeveling zou verdienen
als in de wet de omschrijving van
het hazardspel werd gewijzigd in
deze zin, dat hazardspel is elk
spel, waarbij de winst van het
toeval afhangt voorzover deze
winst niet aan de gemeenschap
ten goede komt.
De bepalingen welke in het
wetsontwerp voorkomen bespre
kend, zegt hij van oordeel te zijn,
dat de redelijkheid daarmede be
tracht wordt.
Opmerkend, dat door verwer
ping een gespannen politieke si
tuatie zou kunnen ontstaan en
eventueel aftreden van de mi
nister, zegt spr. dat velen dit
laatste geen ramp zouden vin
den. Hij verklaart echter van een
tegenovergestelde mening te zijn.
Sprekers fractie zal in haar
geheel vóór het ontwerp stem
men.
(Zie verder pag. 2)
Kleine William doorbreekt
kleurbarrière
Het zeven jaar oude negerjon
getje William Campbell, wordt
hier, na zijn eerste schooldag op
de Murphy lagere school te Ra
leigh in de Amerikaanse staat
Noord-Carolina door zijn moe
der afgehaald. William is het
eerste negerjongetje op deze tot
nog toe „blanke" school. Blanke
moeders hebben gedreigd het
ventje in het vervolg de toegang
tot de school te zullen belem
meren.
De woordvoerder van het Wit
te Huis, Hagerthy, heeft laten
weten dat de beperking van de
bewegingsvrijheid van premier
Chroesjtsjef tijdens zijn verblijf
op Amerikaanse bodem hij
mag Manhattan Island niet ver
laten uitsluitend is ingesteld
uit veiligheidsoverwegingen.
Hij zei dit naar aanleiding van
Chroesjtsjefs verklaring, dat de
beperking niet kan bijdragen tot
een beter wederzijds begrip.
ZUIDWESTELIJKE WIND
Een uitloper van een hogedruk-
gebied bij de Azoren breidde zich
uit over de Noordzee. Als gevolg
hiervan draaide de wind naar het
noorden en stroomde minder
warme lucht ons land tinnen.
Hierin kwamen vooral in de wes
telijke provincies wolkenvelden
voor, zodat de middagtemperatu-
ren niet hoger werden dan 18 a
20 graden. In het oosten van het
land was de afkoeling minder en
werden maxima van 24 graden
bereikt.
Ten westen van Ierland ont
wikkelt zich een frontale storing
die zich in de richting van Schot
land beweegt. Het bijbehorende
regengebied zal dus ons land niet
bereiken en de invloed op het
weer in ons land blijft beperkt tot
een draaiing van de wind naar
het zuidwesten. Er blijft vrij veel
bewolking, zodat ook in de ooste
lijke provincies de middagtempe-
raturen minder hoog zullen zijn.
medegedeeld door het K.N.M.I. te
De Bilt, geldig tot hedenavond.
Veranderlijke bewolking
Veranderlijke bewolking en op
de meeste plaatsen droog. In het
oosten en zuidoosten van het
land lagere middagtemperaturen.
Zwakke tot matige wind tussen
zuid en west.
WOENSDAG 14 SEPTEMBER.
v.m.
n.m.
Terneuzen
8.41
9.21
Breskens
8.06
8.46
Hansweert
9.21
10.01
Walsoorden
9.31
10.11
ZON
MAAN
op
onder
op
onder
Sept.
14
6.12
18.58
15.28
15
6.14
18.56
0.28
16.09
16
6.15
18.53
1.22
16.46
17
6.17
18.51
2.21
17.18
18
6.19
18.49
3.24
17.47
19
6.20
18.46
4.29
1813
20
6.22
18.44
5.30
18.38