1 Het conflict tussen Kasavoeboe en Loemoemba Orkaan grote „Donna" richt schade aan V.N.-maatregelen in Kongo De N.A.V.O. blijft hoeksteen voor Nederlands beleid Ziekenfondsverzekering voor bejaarden Weero verzicht Nieuwe premier van Kongo? WOENSDAG 7 SEPTEMBER 1960 16e Jaargang Nr 5080 BELGISCHE KABINET VERGADERDE OVER KONGO SOWJET-UNIE WIL BEKRACHTIGING VEROORDELING DOMINICAANSE REPUBLIEK HET MIJNONGELUK IN ZUID-AFRIKA VLUCHTELINGEN UIT KATANGA IN NOORD-RHODESIE MINISTER BEDANKTE SCHOOLJONGEN Persconferentie van minister Luns Geen ontmoeting met Soekarno NEDERLANDSE REACTIE OP VERKLARING VAN DE GAULLE „Comité Zuid-Afrika" vraagt Nederlandse stem tegen apartheids-politiek HOOGWATER ZON- en MAANSTANDEN WEERBERICHT Frankering bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Redactie-adres: Noordstraat 5557 Administratie-adres: Smidswal Telefoon 2073 en 2510 Na 5 uur uitsluitend 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: 6,— per kwartaal; per maand ƒ2,— per week 48 ct. Losse nrs 9 ct. DE VRIJE ZE Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, .erne on Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per advertentie 2,25. Rubriek Kleine Advertenties (géén handels advertenties) 5 regels 1,Iedere regel meer 20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling. Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur. Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur. Na a "oop van dc maandag avond gehouden buitengewone kabinetszitting heeft premier Loemoemba nogmaals het woord gevoerd voor Radio-Leopoldstad en daarin uiteengezet dat bij de grondwet van 19 mei 1960 de be voegdheden an de president worden beperkt en dat alleen de door de beide Kamers van het parlement aangestelde regering de verantwoordelijkheid draagt. De ministerraad, aldus Loe moemba, verklaart de president uii zijn functies ontheven en heeft besloten op de kortst mo gelijke termijn liet parlement bijeen te roepen. Naar aanleiding van de be schuldiging van president Kasa voeboe, als zou de nationale regering het land in een afschu welijke burgeroorlog storten, verklaarde Loemoemba dat de regering niets anders doet dan het land tegen de Belgische troe- f i verdedigen. In tegenstelling net de bewering van Kasavoe boe is het nationale leger geen broederoorlog begonnen, aldus Loemoemba verder. De regering ziet in het voornemen van Kasa voeboe om het nationale leger de wapens te doen neerleggen, een aanwijzing dat Kasavoeboe lie re id is Kongo door buiten landse troepen te laten bezetten en ook het nationale leger wil beletten Katanga binnen te trek ken. Voorts constateert de na tionale regering dat Kasavoeboe en zijn adviseurs de Verenigde Naties willen gebruiken om een zuiver binnenlands conflict tot oplossing te brengen. De wettige regering hoopt, dat geen enkel land, evenmin als de Verenigde Naties, er zich toe zal lenen hulp te verlenen aan degenen, die de regering wil len verhinderen haar soeverei niteit uit te oefenen. Aan het siot van zijn toespraak zei Loemoemba dat de Kongo lese regering niets zal nalaten om haar rechtvaardige zaak te doen zegevieren. In een na de buitengewone ka binetszitting van gisternacht uit gegeven communiqué van de Kongolese nationale regering wordt gezegd, dat de president Kasavoeboe na het plegen van verraad van zijn functies is ont heven en dat het kabinet deze functies overneemt totdat het parlement bijeenkomt. in een in de loop van gister ochtend uitgegeven communiqué wordt medegedeeld, dat premier Loemoembo de bijzondere ver tegenwoordiger van de Verenig de Naties schriftelijk heeft ver zocht zich te houden aan de reso luties van de Veiligheidsraad. Tevens verzocht hij de Verenig de Naties haar missie voort te zetten in nauwe en openhartige samenwerking met de enige, door het parlement centrale regering. benoemde Leopoldstad scheen dinsdag morgen nog cast in handen van Loemoemba te zijn. Het gebouw van Radio-Leopoldstad en het hoofdbureau van politie zijn op last door militairen omsingeld. De veerdienst over de Kongo- rivier naar Brazzaville, in voor malig Frans Kongo, is afgeslo ten. Intussen heeft vice-premier Gizenga gistermorgen over de radio bekendgemaakt Loemoem ba te steunen. Gizenga is leider van de links georiënteerde Afri kaanse solidariteitspartij, die met dertien zetels in het parle ment vertegenwoordigd is, op twee na de grootste fractie. Het secretariaat van de Senaat heeft medegedeeld, dat de Senaat en het Huis van Afgevaardigden vandaag in een gecombineerde zitting bijeen zullen komen. De Kongolese minister voor jeugd, en sportaangelegenheden, Mpopo, die lid is van Loemoem- ba's nationale beweging van Kongo (M.N.C.) heeft een beroep gedaan op de Kongolese jeugd om loemoemba te steunen. Er zijn voor de radio nog geen sprekers geweest, die Kasavoe boe hebben gesteund. Het leger schijnt nog steeds de orders van de premier op te volgen, hoewel Kasavoeboe maan dagavond bekendmaakte zelf het opperbevel over het leger op zich te zullen nemen. Volgens juristen in Leopold stad was Kasavoeboe bevoegd Loemoemba te ontslaan, mits rijn ontslagbesluit door een lid van het kabinet was gecontra signeerd. Kringen uit de Abako-partij verklaarden dinsdagmorgen dat vanuit Thijsstad „versterkingen" naar Leopoldstad onderweg wa ren. Het was echter niet duide lijk wat voor versterkingen die waren. Een woordvoerder van premier Loemoemba zei dinsdag dat de staatsgreep van president Kasa voeboe is mislukt. Op een vraag of Kasavoeboe zou worden ge arresteerd, wilde de woordvoer der niet ingaan. Men meent in Leopoldstad dat elke poging om Kasavoeboe te arresteren, wel eens tot een burgeroorlog in het gebied van Leopoldstad zou kun nen leiden, omdat dit grenst aan een bolwerk van de Abako-partij, die Kasavoeboe heeft opgericht. Het Belgische kabinet is gis termorgen in een buitenge wone zitting bijeen geweest ter bespreking van de jongste ont wikkelingen in Kongo. Na af loop van de vergaderig begaf premier Eyskens zich naar het koninklijk paleis om verslag uit te brengen aan Koning Boudewijn. Tegenover journa listen verklaardde de premier, dat België zich niet in de zaken van Kongo kan mengen. Hij voegde hier nog aan toe, dat volgens Belgische deskundigen, die het kabinet heeft geraad pleegd, president Kasavoeboe het recht had de premier te ont slaan. Adv. Op liet eilandje Anguilla, on geveer acht kilometer ten noor den van St. Maarten gelegen, zijn vier personen oin het leven gekomen en zeventien gewond als gevolg van de orkaan „Don na", die zondag het eilandje teis terde. Driekwart van de huizen werd met de grond gelijk ge maakt. Op Anguilla is nu de noodtoe stand afgekondigd. Met het eerste toestel van de KLM, dat na de ramp die St. Maarten heeft getroffen, gisteren naar Philipsburg vertrok, heeft zich de vice-minister, de heer C. D. Kroon naar het eiland bege ven. Hij werd vergezeld door een ambtenaar van openbare wer ken en een inspecteur van poli- Loemoemba's woordvoerder, Serge Michel, heeft dinsdag mee gedeeld dat Kasavoeboe en do tie. Zij zullen ter plaatse de toe stand bespreken, en worden don- derdag op Curacao terugver wacht. De berichten uit de Bo venwinden doen vermoeden, dat de schade wel zeer ernstig is, doch niet onherstelbaar. Maandag was reeds een poging ondernomen een vliegtuig naar St. Maarten te doen vertrekken, die echter door de harde wind en een straffe regen moest worden opgegeven. Reuter meldt uit St. Thomas op de Maagden-Eilanden, dat op neemt. De regering van Noord Anguilla, het meest noordelijke Rhodesië overweegt thans maat van de Benedenwindse Eilanden, regelen om een eventuele De Sowjet-Unie heeft maan dag om een bijeenkomst van de Veiligheidsraad verzocht om de veroordeling van de Domini caanse Republiek door de orga nisatie van Amerikaanse Staten te bekrachtigen. In een brief aan de voorzitter van de Veiligheidsraad zegt de Russische eerste vice-minister van Buitenlandse Zaken Koez- netsof, dat de resolutie welke door de ministers van Buiten landse Zaken der O. A S. is goedgekeurd en waarbij de diplomatieke betrekkingen met de Dominicaanse Republiek en het treffen van economische sancties tegen deze republiek werd aanbevolen, bekrachtiging behoeft van de Veiligheidsraad daar het handvest van de Ver enigde Naties een dergelijke actie door een regionale organi satie verbiedt. Het aantal doden als gevolg' van liet ongeluk in een mijn in Boksburg is thans gestegen tot dertien. Inmiddels zijn de reddingsploe gen er nog in geslaagd twee ge wonde mijnwerkers naar boven te brengen; het totale aantal ge wonden bedraagt thans 28. Er zijn nu nog twaalf mijnwerkers ingesloten. De >gmgen-om hen te redden worden onverminderd voortgezet, al koestert men wei nig hoop hen in leven te vinden. Een regeringswoordvoerder heeft mddegedeeld, dat vanuit Katanga de eerste Europese vluchtelingen in Noord-Rhodt- sië zijn aangekomen. Hij voegde hieraan toe, dat onder de Afri kaanse bevolking in Katanga de vrees voor een inval van het nationale Kongolese leger toe- de orkaan 3500 daklozen heeft veroorzaakt. Er zijn daar vier doden te betreuren. Er zijn minstens 44 doden en ruim 200 vermisten te betreuren door overstromingen, veroor zaakt door de orkaan Donna, en de daarmee gepaard gaande stroom van Afrikaanse vludhte- lingen naar dit gebied op te vangen. De minister van Sociale Za- hevige regenval in het noorden volksgezondheid mr dr van het eiland Puerto Rico op ken en VoiKsgezonaneia, mr. ar. maandag, aldus een mededeling van het Rode Kruis. De zware regens belemmerden het opstij gen van helikopters vanaf do basis van de luchtmacht der CH. J, M. A. van Rooy, heeft gisteren de elfjarige Robert Öuwerkerk uit Rotterdam ont vangen om hem te bedanken voor het feit, dat men dank zij hem tot de slotsom gekomen is, De Verenigde Naties hebben dinsdag het radiostation van Leopoldstad gesloten, zulks in het belang van „de handhaving van orde en wet", zo heeft een woordvoerder van de volkeren organisatie in de Kongolese hoofdstad bekendgemaakt. Premier Loemoemba, die dins dagavond om 19 uur een radio rede zou houden, verklaarde ver rast te zijn over het besluit. Sinds president Kasavoeboe maandagavond via radio-Leopold- stad had meegedeeld, dat hij Loemoemba en zijn regering ont slagen had omdat zij het land naar een broederstrijd voerden, had Loemoemba zich verschei dene malen via de radio tot de bevolking gericht. Hij deelde toen mee. dat Kasavoeboe geen staatshoofd meer was, omdat deze Kongo verraadde. Waarnemers in Leopoldstad beschouwen het besluit van de Ver. Naties als een poging om te voorkomen, dat politieke lei ders van de twee partijen door ophitsende radiotoespraken een burgeroorlog veroorzaken. De woordvoerder van de Ver. Naties maakte voorts bekend dat de Ver. Naties, eveneens met het oog op het handhaven van de orde en de rust, hebben besloten de controle op die vliegvelden, welke belangrijk voor het werk van de Ver. Naties worden ge acht, te versterken. Dit betreft elf grote vliegvelden, waaronder die van Leopoldstad, Loeloea- burg, Matadi, Bakwanga, Kami- na, Stanleystad en Elisabethstad en een onbepaald aantal kleineró vliegvelden. j gcucciu Via.L iiaoavucuut. li viv* - i llvlll tUU oiviiouui gtiiuuivü iv, minister van Financiën, Pascal1 v®T3nl6de btaten op het eiland, i ,pianta"-margarme de Op oe eilanden boven de wind oorzaak moest zijn van de huid- Nkaye, evenals Kasavoeboe een leider van de Abako-partij, be trokken waren bij een „komplot' tot oprichting van een nationale bank, die feitelijk in handen zou zijn van de Belgen. Kasavoeboe en Nkaye zouden dit met medeweten van de Ver Naties achter de rug van pre mier Loemoemba om hebben ge daan. In Leopoldstad worden uit gaande telexberichten van cor respondenten gelezen door een functionaris van de Kongolese regering. Medewerkers aan bui tenlandse radiojournaals hebben ook moeilijkheden met de auto riteiten. De maatregel ten aanzien van de Kongolese vliegvelden houdt, volgens de woordvoerder van da Ver. Naties, in, dat vliegtuigen die niet in dienst van de volke renorganisatie staan, alleen met nadrukkelijke toestemming van de Ver. Naties van de lucht havens mogen maken. De maat regel maakt deel uit van het V. N.-optreden op grond van de resoluties van de Veiligheids, raad, aldus de woordvoerder. Hot besluit geldt behalve voor de ge noemde grote vliegvelden ook voor die van Kindoe, Bakavoe en Coquilhatstad. Een functionaris van de Ver. Naties verklaarde, dat de hulp die Sowjet-vliegtuigen verlenen bij het overbrengen van Kongo lese troepen naar de provincie Kasai, gebaseerd is op een louter tweezijdige overeenkomst tussen de regeringen van de sowjet- Unie en Kongo. zijn zondag minstens zes men sen gedood en 17 werden ge wond. Gebouwen, telefoonlijnen, en een groot deel van de oogst werden vernield. Het fregat van de Engelse marine, de „Ulster" heeft levensmiddelen gebracht naar Anguilla, een der Caraïbische eilanden die door de orkaan Donna is getroffen, aldus een mededeling van de Engelse ad miraliteit te Londen. Het fregat is daarna doorgevaren naar Antigua, 120 zeemijlen verder gelegen, alwaar het opnieuw levensmiddelen en andere voor raden heeft ingeladen. Vervol gens heeft het een .ferrydienst" onderhouden met het eiland Barbuda, 30 zeemijlen verder. De admiraliteit ontving nog geen berichten over de toestand op de Maagden-eilanden. Men nam aan, dat de kleine Franse en Nederlandse eilanden uit dit gebied ook hulp nodig zullen hebben. Joseph Ileo is 38 jaar oud. Hij werd in 1922 in Leopoldstad ge boren. Naast president van de Kongolese Senaat, die onder zijn leiding van het begin af aan zijn zelfstandigheid jegens de politiek van ex-premier Loe moemba heeft bewaard, is Ileo lid van het nationale comité van de door Kalondji geleide „nationale Kongolese beweging"1. Kalondji is de leider van de mijnprovincie Kasai. Ileo speel de een vooraanstaande rol op het congres, dat de met de Abako-partij van president Ka savoeboe in het „kartel" verbon den partijen in december 1959 in Kisantoe hielden en waarop de onvoorwaardelijke over dracht van de souvereiniteifc werd geëist. Ileo wordt echter beschouwd als één van de ge matigde leiders in Kongo en hij zou ook docr de toenmalige mi- nister-president Ganshof van der Meersch, die door de poli tieke ontwikkelingen in het Kongolese parlement gedwon gen was Loemoemba tot kabi netsformateur en minister pre sident te benoemen, tot de eer ste premier van de nieuwe staat zijn bestempeld. Ileo studeerde filosofie en sociologie. Hij be hoorde tot de Kongolese natio nalisten, die in 1958 het memo randum ondertekenden, waarin het Belgische bewind in Kongo een anachronisme werd ge noemd. President Kasavceboe van Kon go heeft bekendgemaakt, dat hij Loemoemba als premier van Kongo vervangen heeft door Joseph Ileo (foto), voorzitter van de Senaat. i ziekte. Toen Robert bij dokter W. A. Treurniet kwam, vertelde hij, dat alle kinderen uit het ge zin Öuwerkerk die ziek waren de nieuwe margarine hadden gegeten. Zijn zesjarig broertje, dat niet ziek was geworden, had alleen maar roomboter ge kregen. Minister Van Rooy zei het bij zonder prettig te vinden, dat hij in de gelegenheid was Robert te bedanken en overhandigde hem een schooltas en een vulpen houder. Ook kreeg Robert een oorkonde, ondertekend door de minister en door de directeur- generaal van de Volksgezond heid, prof. dr. P. Muntendam. Prof. Muntendam, die getuige was van de ontmoeting, ver klaarde tenslotte het zeer op prijs te stellen, dat huisartsen in de persoon van dokter Treurniet zo'n belangrijk aan deel hebben gehad in het vinden van de oorzaak van de huidziekte. In het Staatsblad van giste ren is opgenomen een Konink lijk Besluit ter vaststelling van een algemene maatregel van be stuur ingevolge de wet op de ziekenfondsverzekering; voor bejaarden. Deze wet kent twee inkomensgrenzen, een voor de groep verzekerden, van wie een kwart en een voor de groep ver zekerden van wie de helft van de kostendekkende premie wordt gevraagd. Deze grenzen worden nu verhoogd van resp. ƒ2580 tot ƒ2790 en van ƒ3590 tot ƒ3800. De minister van Buiten landse Zaken, mr. J. M. A. H. Luns, heeft dinsdag verklaard dat de Europese verdragen de hoeksteen blijven van het Euro pese beleid der Nederlandse re gering en dat de Navo de hoek steen is van het Nederlandse beleid ten aanzien van interna tionale militaire afspraken en overeenkomst en De minister zei dit dinsdag op een persconferentie in Rotter dam. Kort vóói zijn vei trek naar New York, in commentaar op de verklaring van president De Gaulle van maandag over de wenselijkheid van aanpas sing van de Navo en de Euro pese gemeenschappen, en een volksstemming over deze wen selijkheid in de zes landen van de E.E.G. De Nederlandse regering zal er naar blijven streven dat een economische splitsing in Euro pa, als gevolg van de ontwikke ling van de Europese Economi sche Gemeenschap van de zes en de Europese vrijhandels associatie van de zeven, wordt voorkomen en zij is bepaalde lijk van oordeel dat men het ook niet tot een politieke split sing mag laten komen, zo voeg de hij hieraan toe. Wat de kwestie van een Euro pese volksstemming' betreft, geeft de Nederlandse regering de voorkeur aan Europese par lementaire verkiezingen. Zij acht die democratischer dan een referendum, aldus minister Luns. Hij merkte tenslotte nog op dat de verklaring van de Franse president voor de Nederlandse regering niets nieuws had ge bracht. Wat De Gaulle zei was, sinds kort, in Den Haag be kend. In antwoord op vragen van een Indonesische journalist ver klaarde minister Luns dat hij uiteraard wist dat president Soe karno van plan was de algeme ne vergadering van de Ver. Na ties bij te wonen. Er was „geen sprake van een voornemen voor een ontmoeting tussen hem en de Indonesische president. Een initiatief daartoe kan niet van één kant -komen, het verlangen zou aan twee kanten moeten be staan, zei hij. Voorts voegde hij hieraan toe dat hij president Soekarno nooit ontmoet had. Toen hij in 1953 Indonesië be zocht, had men in Djakarta bij voorbaat te kennen gegeven dat men geen prijs stelde op een ont moeting van de president met de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken. Minister Luns had zich toen niet beledigd gevoeld, omdat hij niet om een onderhoud had gevraagd. Ten slotte merkte de minister in dit verband nog op, dat het aran- geren van een ontmoeting met de Indonesische president, nu Indonesië de betrekkingen met Nederland heeft verbroken, er niet gemakkelijker op is gewor den. De persconferentie eindigde met het loeien van de machtige sirenes van de „Nieuw Amster dam", die aankondigden dat alle niet-passagiers het schip moesten verlaten. Minister Luns veron derstelde, kwasi verschrikt, dat de hele groep journalisten' niet met hem mee wilde reizen. In dat geval bleef hij liever thuis, zei hij lachend. In gezaghebbende Nederland se kringen acht men het plan van president De Gaulle voor macht in de wereld, die naast de Ver. Staten en de Sowjet-Unie zou staan, zouden zij niet de steun van Nederland kunnen krij gen. Men legde er de nadruk op dat Nederland blijft streven naar het slaan van een brug in Euro pa tussen de zes van de Euro pese gemeenschappen en de zeven van de Europese vrijhan delsassociatie onder leiding van Engeland. Nederland is dan ook tegen een Europa van de zes onder leiding van Frankrijk, dat onafhankelijk of zelfs tegenover de zeven zou staan. Daarom ligt de sleutel voor het oplossen van de kwestie in Londen en Parijs, zo meent men in Den Kaag. Het „Comité Zuid-Afrika" (tot steun aan slachtoffers van de apartheidspolitiek), waarvan dr. J. J. Buskes uit Amsterdam voorzitter is, heeft alle leden van de Eerste en Tweede Ka- nauwere Europese politieke sa- [mer der Staten-Generaal schrif- menwerking voor Nederland .telijk met de meeste klem ver moeilijk te verwezenlijken. Het gaat hier om zeer ingewikkelde politieke kwesties die men moei lijk in een eenvoudige vorm bij een volksstemming aan de indi viduele kiezers kan voorleggen, zo meende men. Het verlangen van de Franse president, dat de stem van Euro pa krachtiger wordt en meer ge wicht in de schaal werpt, kan men in deze kringen steunen. Doch als de voorstellen van De Gaulle gericht zouden zijn op het scheppen van een derde zocht de nodige stappen te on dernemen die ertoe zullen lei den dat in de deze maand be ginnende algemene vergadering der Verenigde Naties de Neder landse delegatie zich niet als de vorige maal terzake van de rassendiscriminatie in Zuid- Afrika van stemming zal ont houden met een beroep op ar tikel 2 paragraef 7 van 't hand vest der V.N. en zich zal uit spreken voor de wenselijkheid van humanitaire interventie in Zuid-Afrika. IN HET ZUIDWESTEN ENIGE REGEN Nadat in de ochtend een rand- storing over Nederland naar het zuidoosten was weggetrokken, boette de buiigheid snel aan be tekenis in. Boven de Britse eilanden daar entegen bevind zich een fronten- WOENSDAG 7 SEPTEMBER. v.m. n.m. Terneuzen 3.19 3.38 Breskens 2.44 3.03 Hansweert 3.59 4.18 Walsoorden 4.09 4.28 ZON MAAN op onder op onder Sept. 7 6.01 19.14 20.16 817 8 6.02 19.12 20.43 9.29 9 6.04 19.10 21.11 10.39 10 6.06 19.07 21.41 11.46 systeem van een ten westen van IJsland liggende depressie. Het veroorzaakte daar gisteren koud, somber en regenachtig weer, waarbij plaatselijk 10 tot 17 mm regen viel. Storingen aan dit regenfront trekken met een noordwestelijke stroming in de hogere lucht lagen weg naar Frankrijk, en de oostwaartse verplaatsing is maar heel gering. Hoewel de bewolking wel geheel over Nederland zal schuiven, zal het regengebied zich vermoedelijk niet verder dan tot over het zuidwesten van Nederland kunnen uitbreiden, en daar tijdelijk enige regen bren gen, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van woensdag ochtend tot woensdagavond. Nog steeds koel. In het noordoosten van het land opklaringen, in het zuid westen veel bewolking. Middag- temperaturen van 15 tot 18 gra den.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1960 | | pagina 1