KATANGA MOBILISEERT
België en de kwestie-Katanga
Weeroverzicht
DONDERDAG 4 AUGUSTUS 1960
16e Jaargang Nr 5051
EERSTE BLAD
PREMIER TSJOMBE: „WIJ ZULLEN ONS TEGEN
DE KOMST VAN V. N.-TROEPEN DESNOODS
MET GEWELD VERZETTEN
Hun komst zal het sein zijn voor een algehele opstand
V. N.-TROEPEN
ZATERDAG NAAR
KATANGA
LOONGRENS
VERPLICHTE
ZIEKENFONDS
VERZEKERING
Cubaan vraagt asiel
IERSE V.N.-TROEPEN
IN BOEKAVOE
VERKLARING VAN
HAMMARSKJOELD
OVER KATANGA
WEERBERICHT
ZON- en MAANSTANDEN
Provinciale Staten
kozen Eerste Kamerleden
Prinses Irene
meerderjarig
VERKIEZING VOOR DE
ZUIDKOREAANSE
SENAAT
HOOGWATER
,rankering bij abonnement: Terneuzen
Ulrecteur-Hoofdredacteur 1. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 5557
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073 en 2510
Né 5 uur uitsluitend 2073
Gironummer 88150
Abonnementsprijs: 6,— per kwartaal; per
naand f2. per week 48 ct. Losse nrs 9 ct
DE VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum par
advertentie 2,25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén bandek-s
advertenties)5 regels 1,Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Tydens een persconferentie heeft premier Tsjombe verklaard dat
Katanga zich tegen de komst van V. N.-troepen desnoods met ge
weld zal verzetten. De mobilisatie van het Katangese leger zal
onverwijld worden bevolen.
Premier Tsjombe cieelde mede dat zijn regering uit een plaatselijk
dagblad en door de buitenlandse radio kennis had gekregen van
het besluit der V. N. om troepen naar Katanga te zenden. Hij her
haalde dat Katanga onafhankelijk is en dit zal blijven. Het weigert
andere dan bevriende troepen, waarom het zelf heeft gevraagd, op
zijn grondgebied toe te laten. De Verenigde Naties hebben evenmin
ais enig ander land het recht Katanga binnen te dringen.
Tijdens zijn persconferentie las
Tsjombe een telegram voor, dat
de regering van Katanga woens
dag tot de secretaris-generaal
der Verenigde Naties en alle an
dere onafhankelijke landen heeft
gericht. In dit telegram wordt
medegedeeld dat de regering van
Katanga eensgezind is in haar
bereidheid om zich met alle mid
delen te verzetten tegen de re
gering van Loemoemba en de
komst van diens vertegenwoor
diger Sendwe en de troepen der
Verenigde Naties.
Hun komst, aldus het tele
gram verder, zal het sein zijn
voor een algemene opstand in
Katanga. De Katangese rege
ring is bereid haar standpunt
uiteen te zetten tegenover dr
Bunche, die zij voor een ont
moeting in Elisabethslad uiter
lijk heden uitnodigt, vóórdat
ach catastrofale gebeurtenis
sen zullen voordoen waarvoor
aüeen de Verenigde Naties de
verantwoordelijkheid zullen
dragen.
Tsjombe herhaalde vervolgens
dat Katanga zich zo nodig met
Secretaris-generaal van de Ver.
Naties Dag Hammarskjoeld heeft
medegedeeld, dat overeenkomstig
de resolutie van de Veiligheids
raad, troepen van de Ver. Naties
zaterdag de provincie Katanga
zuilen binnentrekken.
Zoals bekend heeft de regering
van Moise Tsjombe de onafhan
kelijkheid van Katanga gepro
clameerd. Dinsdagavond nog zei-
de een Katangese minister in
Parijs dat het binnentrekken van
V. N-troepen zal worden be
schouwd als „een oorlogsverkla
ring".
Hammarskjoeld verklaarde na
drukkelijk dat de Belgische re
gering zich niet zal verzetten
tegem het binnentrekken van
V. N.-troepen in Katanga.
Vrijdag zal de plaatsvervan
gend secretaris-generaal van de
V. N. dr. Ralph Bunche naar
Elisabethstad reizen om onder
handelingen te beginnen over
terugtrekking van de Belgische
troepen op de basis Kamina.
Op verzoek van de Belgische
regering zullen Europese en niet
Afrikaanse troepen van de V. N.
Katanga binnentrekken. Wan
neer de Belgische troepen door
Afrikanen zouden worden ver
vangen zou dit een exodus van
de naar schatting 20.000 Euro
peanen in Katanga tot gevolg
hebben, zo meent Brussel.
In Belgische regeringskringen
gelooft men niet dat de mede
deling van Hammarskjoeld ern
stige gevolgen zal hebben. Het
feit dat dr. Bunche zal gaan on
derhandelen over de terugtrek
king van de Belgische troepen
beschouwt men in Brussel als
een erkenning van het feit dat
Katanga een speciaal probleem
vormt, en als een aanwijzing dat
men niet heeft gebogen voor de
eis van de Kongolese regering
dat de Belgische troepen uit ge
heel Congo, de militaire bases
incluis, worden teruggetrokken.
De Belgische regering heeft
steeds betoogd dat het in Katan
ga volmaakt rustig was en dat
het absoluut niet nodig is de
komst van de V N.-troepen te
overhaasten.
De mededeling van Hammar
skjoeld heeft een einde gemaakt
aan de latente crisis tussen de
Ver. Naties en de Kongolese re-
gering over de wijze waarop het
probleem Katanga moest'worden
geregeld.
In nationalistische kringen in
Leopoldstad werd reeds ernstige
kritiek geleverd op „de aarze
lende houding van de Ver. Na
ties". De aanhangers van Loe
moemba zijn uiteraard fel ge
kant tegen de afscheiding van
Katanga, de rijkste provincie
van Kongo.
geweld tegen de komst van de
V. N.-troepen zal verzetten. Hij
deed een beroep op alle inwoners
van Katanga, van welke natio
naliteit of ras zij ook mogen zijn,
zich achter dc regering te sdha-
ren. Wij zullen liever sterven dan
ons te onderwerpen aan het bui
tenland, en vooral aan de dicta
tuur van een regering van Loe
moemba, die het buitenland in
zijn bagage meebrengt en die
niets anders dan anarchie, wan
orde, plundering, moord en el
lende kan veroorzaken.
Hij zette verder nog uiteen, dat
als de V. N.-troepen Katanga
binnenkomen, dit gebied de
meest totale economische crisis
zal ondergaan, omdat de Euro
peanen zullen vertrekken. Hij
voegde hier nog aan toe, dat dan
ook ongeregeldheden onder de
stammen onderling zullen uit
breken, hetgeen bijzonder tra
gisch zal zijn, omdat dan de
V. N.-troepen niet zullen ingrij
pen.
Tevoren had Tsjombe reeds
gezegd, dat de mobilisatie, die
reeds eerder moest worden af
gekondigd om de heropbouw van
het Katangese leger mogelijk te
maken, thans onverwijld zal wor
den doorgevoerd.
Als gevolg van de aankondi
ging dat er zaterdag V.N.-troe
pen naar Katanga komen, heeft
zich van de blanke bevolking
van Elisabethstad esn paniek
stemming meester gemaakt.
Gek in vele inheemse kringen
maakt men zich ongerust.
Sommige blanken zouden ai
voorbereidingen voor een ver
trek treffen.
Te Brussel wordt officieel mee
gedeeld dat de V.N.-troepen voor
Katar.ga zullen bestaan uit Ier
se, Zweedse en Marokkaanse
eenheden.
Verder wordt bekendgemaakt,
dat er geen Belgische troepen
meer zijn in de provincie Leo
pold, Evenaar en Oost.
BELGISCHE TROEPEN UIT
KONGO TERUG.
Een compagnie Belgische para
chutisten is woensdag uit Kongo
in Brussel aangekomen. Het is
de eerste groep van de 1500 man,
die de Belgen uit Kongo zullen
terugtrekken. Op het vliegveld
waren veel mensen ter begroe
ting aanwezig.
BUNCHE HEDEN NAAR
ELISABETHSTAD
Dr Ralph Bunche vertrekt
reeds heden naar Elisabethstad
en niet vrijdag, zoals eerst werd
aangekondigd, aldus is in Leo
poldstad meegedeeld.
Een woordvoerder van de Ver.
Naties verklaarde, dat het tijd
schema voor het binnenrukken
van de V.N.-troepen in Katanga
niet zal worden gewijzigd.
Dezer dagen is tot stand geko
men de wet, waarbij de loon
grenzen in de sociale verzeke
ringswetten met ingang van 1
januari 1960 zijn verhoogd tot
7450,—. Voor personen, die op
31 oktober 1959 reeds verplicht
verzekerd waren en wier loon
daarna wegens een collectieve
loonswijziging de oude grens
van 6900,lieeft overschreden,
geldt de nieuwe grens van 1
november 1959 af.
Voor de toepassing van de
loongrens blijven buiten beschou
wing alle wijzigingen van het
loon, welke tijdens de dienstbe
trekking in de loop van het
kalenderjaar plaats vinden.
■De voorzitter van de Zieken
fondsraad heeft aan de alge
mene ziekenfondsen verzocht,
degenen, die met terugwerken
de kracht verzekeringspliehtig
zijn geworden en zich vóór 14
augustus a.s. als verplicht ver
zekerde aanmelden, een vergoe
ding te verlenen voor kosten van
medische hulp.
In de vvet is bepaald, dat ziek
tekostenverzekeringen van per
sonen, die tengevolge van de
wijziging van de loongrens ver
zekeringspliehtig zijn geworden,
met terugwerkende kracht ver
vallen, tenzij men vóór 20 sep
tember 1960 aaii de verzeke
ringsinstelling bericht de verze
kering te willen handhaven, al
dus een mededeling van de Zie
kenfondsraad te Amsterdam.
Raul Chivas, voormalig pen
ningmeester van de Cubaanse
revolutie en directeur van de
spoorwegen onder het bewind
van Fidel Castro, is dinsdag
met een kleine boot in Key
West aangekomen. Hij heeft
politiek asiel in de V.S. ge
vraagd.
Het is waar dat de tussen
komst van de Verenigde Naties
in Katanga in overeenstemming
met de resoluties van de Veilig
heidsraad is, aldus heeft de Bel
gische premier Eyskens woens
dagmiddag tegenover journalis
ten verklaard. Deze tussenkomst
mag echter niet betekenen dat
wanorde gaat heersen in een ge
bied waar het thans rustig is en
waar 20.000 Europeanen wonen
en werken.
De Verenigde Naties moeten
zich niet, onder het voorwendsel
de 1.500 man Belgische troepen
in Katanga af te lossen, op poli
tiek terrein begeven of zich in
de binnenlandse aangelegen
heden van een staat mengen, al
dus de Belgische premier. De
volkerenorganisatie moet de ver
langens van Kongo of een van
de delen van de republiek ten
aanzien van zijn toekomstige
juridische status eerbiedigen.
België is een klein land dat
niet de strijd kan aanbinden met
de Verenigde Naties, maar het
heeft rechten en een eer. België
kan van de Verenigde Naties
verlangen dat zij, nu zij de ver
antwoordelijkheid voor het her
stel van de orde op zich hebben
genomen, de veiligheid van alle
blanke en zwarte minderheden
garanderen. Zolang de veiligheid
niet is verzekerd zal men ver
geefs een beroep doen op bui
tenlandse deskundigen, aldus de
Belgische premier.
De minister van Buitenlandse
Zaken Wigny verklaarde dat de
Belgische troepen uitsluitend
naar Kongo zijn gegaan om de
levens van de blanken te be
schermen „en niet om e>- een
door wapens gesteunde Kongo
lese politiek te voeren". De tus
senkomst van de Belgische troe
pen is „uitzonderlijk en tijde
lijk".
„De Verenigde Naties zijn op
verzoek van de Belgen en de
Kongolezen tussenbeide geko
men om de orde te herstellen.
Wij hebben onze steun verze
kerd aan elke militaire actie
van de Verenigde Naties die ons
ontsloeg van de noodzaak op
Kongolezen te moeten schieten,
wat ons na zoveel jarerv van
samenwerking zwaarder viel dan
al het overige. Wij verheugen
ons over het feit dat de V. N.
de verantwoordelijkheid voor de
veiligheid in Kongo op zich heb
ben genomen", aldus minister
Wigny.
„Bij mijn terugkomst uit New
York (van de zitting van de
Veiligheidsraad) heb ik U ge
zegd ontgoocheld te zijn. Ik blijf
hierbij. De opvatting van de Ver
Naties over het vervullen van
haar opdracht heeft België voor
een zware beproeving geplaatst.
Daarbij komen dan nog de las
ter, het onbegrip., de druk van
verscheidene zijden, de haat, die
onze goede wil en ons geduld
uitputten en ons uiteindelijk met
walging vervullen. De Ver. Na
ties zijn zoals ze zijn. Na uiting
te geven aan mijn diepe ont
goocheling ben ik bereid uiting
te geven aan mijn tevredenheid.
Inderdaad zijn de Ver. Naties er
in een veertien dagen in ge
slaagd de veiligheid in de be
langrijke streken te verzekeren",
aldus de Belgische minister van
Buitenlandse Zaken.
Minister Eyskens merkte op
dat recht en orde in Kongo voor
de onafhankelijkheid met be
hulp van een troepenmacht van
30.000 man, van wie 4000 blan
ken, werden gehandhaafd. „De
Verenigde Naties hebben thans
een strijdmacht van 11.000 man
in Kongo, en daarmee hopen zij
de mensenlevens in een land dat
ten prooi is aan chaos te kun
nen beschermen". Buiten Leo
poldstad zijn nog slechts 400
Belgische ambtenaren op hun
post in een gebied dat tachtig
maal zo groot is als België, zo
deelde Eyskens mee.
Z.i. hebben de Verenigde Na
ties „de plicht het verlangen
van Katanga naar onafhanke
lijkheid, tot uitdrukking ge
bracht door een wettige provin
ciale regering die over een par
lementaire meerderheid be
schikt, te eerbiedigen". De vol
kerenorganisatie noch welk land
dan ook hebben het recht zich
in de binnenlandse aangelegen
heden van Kongo te mengen.
De Ierse compagnie van de
Verenigde Naties, 180 man, is
gisteren in Boekavoe, de hoofd
stad van de provincie Kivoe,
aangekomen. De ongerustheid
van de blanke bevolking is door
de komst van de Ierse troepen
enigszins afgenomen.
Talrijke Europeanen vluchtten
dinsdag, toen soldaten van de
weermacht voor het postkan
toor versperringen oprichtten.
Diezelfde dag werd opdracht ge
geven de uit Katanga en Roean-
da Oeroendi terugkerende Kon
golese soldaten gedurende twee
maanden voedsel en onderdak
te verschaffen en hen te bewa
penen, hetgeen eveneens onge
rustheid onder de blanken ver
oorzaakte.
Het hoofdkwartier van de Ver
enigde Naties in New York heeft
een verklaring van Hammars
kjoeld gepubliceerd waarin
wordt herhaald dat het binnen
trekken van de V. N.-troepen in
Katanga op geen enkele wijze
inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden van Kongo of
Katanga betekent.
Hammarskjoeld verwees naar
zijn verklaring van 18 juli waar
in hij o.m. zei dat de V. N..troe
penmacht geen partij kan zijn in
een intern conflict.
KANS OP REGEN
Opnieuw ontwikkelde zich in
het front, dat de scheidingslijn
vormt tussen de koele lucht bo
ven West-Europa en de warme
lucht boven Oost- en Noord-
Europa een storing die van het
zuidelijke deel van de Oostzee
naar het westen trok. Gisteren
veroorzaakte deze storing in
Zuid-Denemarken en Noord-
Duitsland regen. Met de ooste
lijke bovenwinden verplaatst de
kleine depressie zich naar de
Noordzee, waardoor in het noor
den van het land tijdelijk enige
regen zal vallen. Ook elders in
het land nemen later op de dag
de regenkansen toe. Aanvanke
lijk zullen vooral in de kustge
bieden nog enkele opklaringen
voorkomen. De wind blijft zwak,
in hoofdzaak uit westelijke rich
tingen, terwijl in het tempera-
tuurverloop weinig verandering
komt.
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot hedenavond
Toenemende bewolking
In het noorden van het land
veel bewolkingen, tijdelijk enige
regen. Elders aanvankelijk op
klaringen, later toenemende be
wolking met kans op enige
regen. Zwakke tot matige wind
in hoofdzaak uit westelijke rich
tingen. Weinig verandering in
temperatuur.
De Provinciale Staten van Zuid-
Holland hebben gisteren 18 Eer
ste Kamerleden gekozen, die als
volgt over de partijen waren ver
deeld: P.v.d.A. 6, K.V.P. 4, A.R.
2, C.H.U. 2, V.V.D. 2, C.P.N. 1
en S.G.P. 1-
Bij de gehouden verkiezing
konden aanstonds 14 zetels wor
den toegewezen en wel: P.v.d.A.
7, K.V.P. 2, A.R. 2, C.H.U. 1,
V.V.D. 2. Voor vijf kandidaten
lijsten zal moeten worden geloot
over de bezetting van vier ze
tels. De K.V.P. kwam met twee
lijsten uit en zal met deze lijs
ten meeloten. Eveneens zullen
aan de loting deelnemen de lijs
ten van C.H.U., V.V.D. en S.G.P.
Vaststaat, dat de C.P.N. in Zuid-
Holland haar zetel in de Eerste
Kamer verliest.
De mogelijkheid bestaat, dat
de S.G.P. door loting haar zetel
behoudt. De K.V.P., uitkomende
met twee lijsten, zal bij de loting
in ieder geval één zetel toege
wezen krijgen.
De namen van de 14 leden, in
groep IV (provincie Zuid-Hol-
iandj met zekerheid gekozen,
zijn:
A.R.: J. Schipper en dr. W. F.
de Gaay Fortman; C.H.U.: mr.
W. F. Lichtenauer; V.V.D.: mr.
H. van Riel en prof. dr. H. J.
Witteveen; K.V.P.: ir. E. H. A.
Kraaijenvanger en jhr. mr. dr.
O. F. A. H. van Nispen tot Pan-
nerden; P.v.d.A.: mr. J. in 't
Veld, P. J. Kapteyn, mr. M. de
Niet, mej. mr. J. Zeelenberg, J.
Hoogland, mr. G. van Hall en
mr. M. v. d. Stoel.
Vier van de volgende kandi
daten zullen door loting worden
aangewezen:
J. W. van Hulst (C.H.U.), me
vrouw J. F. Schouwenaar
Franssen (V.V.D.), ir. A. L. H.
Roebroek (K.V.P.), Th. S. J.
Hooij (K.V.P.) en ir. H. Fokker
(S.G.P.).
Het op de V. V. D.-lijst voor
groep IV (Zuid-Holland) geko
zen lid, de heer Van Riel, heeft
reeds zitting in de Eerste Ka
mer voor groep III (Noord-Hol
land en Friesland). Naar wordt
vernomen zal hij zijn verkiezing
in Zuid-Holland niet aanvaarden.
Gekozen verklaard zal dan wor
den mevrouw Schouwenaar
Franssen. Bij de loting zal in dit
geval voor de V.V.D. in aanmer
king komen dr. P. G. van Vliet.
De uitslag van de door de Sta
ten van de provincies Gelder
land, Overijssel, Groningen en
Drenthe gehouden verkiezing
voor 19 leden van de Eerste Ka
mer is als volgt:
oud
nieuw
P.v.d.A.
6
6
K.V.P.
4
5
A.R.
3
3
C.H.U.
3
3
V.V.D.
2
2
C.P.N.
1
19
19
De namen van de 19 gekozen
leden voor de provincies Gelder
land, Overijssel, Groningen en
Drenthe zijn als volgt:
P.v.d.A.: mr. J. A. Jonkman,
ir. H. Vos, C. W. van Winger
den, dr. A. Cjuerido, C. van der
Waerden en dr. I. Samkalden.
K.V.P.: dr. L. J. C. Beaufort,
dl. J. J. Gielen, J. L. P. M.
'leijssen, mr. J. L. M. Niers en
H. Rottinghuis.
A.Rd dr. W. P. Berghuis, J.
Tjaima en P. C. Ellferich.
C.H.U.: mr. G. Vixseboxse, ir.
M. A. Geuze en C. J. van Mas-
trigt.
ÉH
H. K. H. Prinses Irene hoopt
morgen haar 21ste verjaar
dag te vieren.
Foto Max Koot
De democratische partij heeft
bij de verkiezingen voor een
nieuwe Zuidkoreaanse senaat 25
zetels veroverd. De liberalen
kregen vijf en de onafhankelij-
ken veertien zetels, terwijl één
socialistische senator werd ge
kozen. 13 augustus worden op
nieuw verkiezingen gehouden
voor het aanwijzen van nog der
tien senatoren.
V.V.D.: H. D. Louwes en mr.
R. H. baron de Vos van Steen-
wijk.
UITSLAG
EERSTE KA31ER-VERKIE
ZING VAN WOENSDAG.
De oude en nieuwe samen
stelling van de Eerste Kamer is:
oud
P.v.d.A.
K.V.P.
A.R.
C.H.
V.V.D.
C.P.N.
S.G.P.
22
25
8
8
7
4
1
nieuw
23
25
8
7
7
2
75 72
(Over 3 zetels moet nog wor
den geloot door 4 partijen, n.l.:
K.V.P., C.H.U., V.VjD. en S.G.P.
Deze loting zal op a.s. vrijdag
geschieden.)
(Advertentie.)
Aug
op
onder
op
onder
DONDERDAG 4 AUGUSTUS
5.07
20.24
5
19.00
3.05
v.m.
n.m.
6
5.09
20.22
19.45
4.17
Terneuzen
11.46
7
5.10
20.20
20.23
5.35
Breskens
11.11
11.25
8
5.12
20.18
20.55
6.53
Hansweert
0.26
12.40
9
5.13
20.16
21.24
8.12
Walsoorden
0.36
12.50
10
5.15
20.14
21.50
9.27