Een algemene „Kater
Chinees profijt
Turkse leger neemt de macht over
om burgeroorlog te voorkomen
Nederland schendt geen
Indonesisch
gebied
f/ootlwilt
RADIO <Je BUCK
WEEROVERZICHT
ZATERDAG 28 MEI 1960
16e Jaargang Nr 4994
Twee uitwegen
Verkiezingsstrijd
Chroesjsjows twee
gezichten
Chinese winst
Leuke Bloesjes
Blousons
EISEN HAARD'
TOKIO HANDHAAFT
UITNODIGING AAN
EISENHOWER
Veldmaarschalk
Montgomery
in China
De vloedgolven
in de Pacific
HOOGWATER
AARDBEVINGEN
IN ALBANIË EN INDIA
WEERBERICHT
ZON- en MAANSTANDEN
#ranlÊerlng bij abonnement: Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073 en 2510
N& 5 uur uitsluitend 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: ƒ6,— per kwartaal; per
maand ƒ2,—; per week 48 ct Losse nrs 9 ct
E VRIJE ZEEUW
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum peï
advertentie ƒ2,25.
Rubriek Kleine Advertenties (géén handels*
advertenties)5 regels 1,Iedere regel meer
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur.
Toen verleden week de topconferentie in Parijs mislukte, nog
voordat zij was gehouden, leefde de wereld in spanningen, die al
tijd belangwekkend lijken.
De pessimisten, die toch nooit iets hebben verwacht van over
leg, triumfeerden en schenen opgelucht. Zij verwachten van be
sprekingen toch alleen voordeel voor de Sowjet-Unie, zoals in de
kwestie-Berlijn, en zij willen liever dat de zaak blijft zoals zij is.
Zij wijzen op het onderlinge wantrouwen en de toenemendespiona-
ge met nieuwe middelen. De „ruimteschepen" die nu door het
heelal cirkelen, kunnen foto's nemen van alle ponten op aarde en
liun apparatuur kan nog worden verbeterd. Straks zal ieder groot
land alles van het andere weten. Bovendien worden steeds meer
schepen in de vrije wateren der oceanen uitgerust met verfijnde
radar en andere opsporingsinstrumenten om onderzeeboten en
andere vaartuigen zeer tijdig te ontdekken, e:i het resultaat van
dit onderzoek naar huis over te seinen. Het zal niet meer nodig
zijn, vliegtuigen over eikaars grondgebied te laten spioneren.
Wat zal echter het resultaat zijn? Dat ieder zich dagelijks be
spioneerd voelt. En dan? Want in deze situatie bestaat ook een
wedloop in bewapening met voorheen ongekende projectielen.
Daarover zal men steeds geheimzinniger worden, en de vrees
voor de tegenpartij zal dus ondanks de verwoede spionage niet
zijn weggenomen.
Indien men vertrouwt op een
afschrikwekkend machtseven
wicht kan de vrede worden ge
handhaafd door aanjagen van
angst. Maar... als men ondanks
alles niet meer weet, welke
nieuwe verwoestende wapenen
de andere partij heeft? Dan is
men toch dagelijks bang voor
een overval. En het geringste
incident kan worden uitgelegd
als een begin van agressie. Het
zou een wonder zijn, als dan
een oorlog zou uitblijven. En
dus kunnen de pessimisten wel
gelijk hebben, dat men met on
derhandelen toch niet verder
komt, doch het gevolg van hun
zienswijze zal ook een derde
wereldoorlog zijn.
Zowel in het Westen als in de
Sówjetwereld begint men nu
toch wel beducht te worden
voor de gevolgen van de mis
lukte top-ontmoeting. In Ameri
ka veel meer dan in West-
Europa wordt de kritiek op
Eisenhower sterker, omdat deze
het incident zo vreemd heeft be
handeld. Eerst ontkennen er
iets van te weten, dan niet al
leen erkennen, maar ook trots
verklaren dat men altijd heeft
gespioneerd en zal voortgaan
het te doen. En dan kort voor
de topconferentie weer intrek
ken, dat men altijd zal spione
ren. Terwijl anderen in Ameri
ka over de grote voordelen van
spionage bijzonderheden ge
ven, en blijven volhouden, dat
men er niet buiten kan. Ameri
ka leek stuurloos overgeleverd
aan de Sowjet-propaganda.
Deze geschiedenis valt in de
verkiezingsstrijd en daardoor
wordt zij ook nog misvormd.
Men ziet nu onder de democra
tische oppositie voor- en tegen
standers van ontspanning broe
derlijk vereend om Eisenhower
aan te vallen.
Het is nog veel te vroeg om te
weten wat in november als
het op stemmen aankomt
het volk zal kiezen: verdere
ontspanning en werken met het
zachte pedaal, of een „stoere ke
rel" die met de Russen breekt
en niet met hen wil praten. In
het eerste geval zou de demo
craat Stevenson een kans ma
ken, in het tweede geval de re
publikeinen Nixon en Rockefel
ler.
Op het ogenblik overheerst de
onwil om nog met de Russen te
vergaderen. Maar verandert dit,
dan kan Amerika toch wel weer
een „zachtere" politiek inleiden.
Eisenhower heeft de mogelijk
heid daartoe open gelaten, al is
hij deerlijk uitgescholden door
Chroesjtsjef. Hij bleef kalm.
De Sowjct-premier is kenne
lijk ook geschrokken van de uit
werking van zijn Parijse pers
conferentie. Hij heeft zo beledi
gend gesproken over Eisenho
wer, zo fel tegen de Westduit
sers en Adenauer gereageerd,
dat men hem zelfs vergeleek
met Hitler, die immers ook uit
muntte door persoonlijke aan
vallen. Toch is men overtuigd,
dat Chroesjtsjef geen Hitler is.
Hij speelt comedie en doet dat
als een volksmenner goed, maar
hij houdt zichzelf in bedwang,
zodra het gaat om het uitstip
pelen van zijn politiek. De hef
tigste uitbarstingen over perso
nen werden plotseling afgewi:
seld door heel gematigde pol
tieke verklaringen.
Deze laatste komen hierop
neer, dat de Russen een af koe
lingsperiode van zes of acht
maanden wensen, teneinde dan
het top-overleg te hervatten. In
Oost-Berlijn heeft Chroesjtsjef
dit, tot teleurstelling van de
Duitse communisten, nog eens
herhaald. Persoonlijke aanval
len in Oost-Berlijn voorgele
zen door de vertaler - op lei
ders als Adenauer en Brandt,
maar zeer geruststellende poli
tieke verklaringen. In die acht
maanden zal Moskou de Ber-
lijnse kwestie laten rusten. Het
zal geen vrede sluiten met de
twee Duitse republieken, voor
dat het Westen :s uitgenodigd,
aan een vredesconferentie deel
te nemen. Het zai de status van
Berlijn niet veranderen, zonder
dat daarover naar een compro
mis is gezocht.
Alles blijft dus. zoals het an
derhalf jaar al was. Het Krem
lin wil de bezetting van Berlijn
opheffen, buitenlandse troepen
doen vertrekken, de vrije stad
neutraliseren, maar haar vrij
heid en verbindingen waarbor
gen. En daarover wil het
evenals in Genève verleden zo
mer onderhandelen, nog geen
ultimatum stellen.
Intussen hebben de „scherp
slijpers" in beide kampen toch
aan prestige gewonnen. En dat
merkt men het best aan de Chi
nezen. Zij moeten de gedachte
hebben, dat een derde wereld
oorlog toch onvermijdelijk is,
op grond van hun marxistische
opvattingen omtrent het „impe
rialisme". En... zij zijn daar niet
bang voor, zo zegt men. Zij
hebben 650 miljoen zielen, en
zij denken overigens niet dat zij
het voornaamste slagveld zullen
vormen. Dit betekent nu niet,
dat zij een wereldoorlog zullen
ontketenen. Daar moeten de
Russen mee instemmen en die
hebben kennelijk geen neiging,
over te gaan tot zelfvernieti
ging. Doch de Chinezen volhar
den wel in vijandigheid jegens
de V. S. met de gedachte: „Zij
zijn kwetsbaarder dan wij." En
zij proberen in de pro-Ameri-
kaanse randstaten van Azië
(Laos, Zuid-Vietnam, Zuid-Ko-
rea) en op de eilanden van For
mosa en Japan de massa's op te
zetten tegen Amerika.
In Japan is het volk doods
bang voor een nieuwe oorlog
met kernwapens. Men kan er
Hirosjima niet vergeten. De re
gering heeft nu liet nieuwe ver
drag met de V.S. er door ge
jaagd in de kamer. Daarbij heeft
zij de oppositie, die de gangen
tot de vergaderzaal blokkeerde,
door politie laten wegvoeren, en
toen heeft zij in de kamer zon
der opposanten gauw de wet la
ten aannemen. Nu is de wet zelf
volkomen defensief van aard.
Maar veel Japanners hebben
zich door de communisten laten
bang maken, dat de Amerika
nen van Japan uit met vliegtui
gen spioneren of Rusland of
China willen aanvallen. En als
vergelding zouden de commu
nisten in dat geval Japan vre
selijk straffen. Amerika staat
in het verre oosten voor een
moeilijker situatie dan in Euro
pa.
Waarom
Niemand vindt een goed ant
woord op de vraag, waarom
Chroesjtsjef het spionage-inci-
dent zo heeft uitgebuit, dat de
topconferentie is mislukt. De
druk van China is duidelijk. Ook
van generaals, die geen ver
trouwen hebben in ontwape
ning. Maar een grote factor
moet zijn geweest het gestegen
zelfbewustzijn, dat zich beledigd
voelde door de Amerikanen, dus
het nationaal prestige der Rus
sen.
De Berlijnse kwestie zal het
niet zijn geweest, want daar
over wil Chroesjtsjef toch wel
onderhandelen. Maar zo'n hou
ding van „wij zijn niet bang" in
zake het spionage-geval is al on
behaaglijk genoeg.
(Nadruk verboden.)
(Adv.)
I 6,25
I 10,95
Alle maten
Alle kleuren
SPORTHANDEL
NOORDSTRAAT 76
De Japanse regering heeft be.
sloten zijn uitnodiging aan presi
dent Eisenhower voor een be
zoek aan Japan te handhaven, zo
heeft de minister van Buiten
landse Zaken. Foedjijama vrij
dag meegedeeld. De minister zei,
dat Washington had gevraagd of
het niet beter was het bezoek
een maand uit te stellen. De
Japanse regering zou echter laten
weten, dat de datum van 19 juni
voor de aankomst van het Ame
rikaanse staatshoofd wordt ge
handhaafd.
Intussen heeft premier Kisji
in een rede voor de televisie her
haald, dat hij eisen van de oppo
sitie om af te treden en het par
lement onmiddellijk te ontbin
den, naast zich neerlegt.
De Tokyo Times vraagt zich
evenwel af, of Eisenhower een
parlement zal kunnen toespre
ken, waarvan de vergaderingen
door de oppositie worden geboy
cot. Het blad acht het dan ook
onbeleefd tegenover Eisenhower
om, gegeven de omstandigheden,
het bezoek te laten doorgaan.
(Adv.)
Veldmaarschalk Moniyomery
(midden gefotografeerd tijdens
J het overschrijden van de grens
bij Hong-Kong. „Monty" brengt
op het ogenblik een bezoek aan
communistisch Chin'a „om te
zien wat de Chinezen hebben te
zeggen over de wereldsituatie in
het algemeen''.
Radio-Ankara heeft gisteren
bekend gemaakt, dat het Turkse
leger te middernacht het bestuur
in het gehele land heeft overge
nomen. De actie, die zonder
bloedvergieten verliep, wordt
tijdelijk genoemd, in afwachting
van verkiezingen.
De rijksvoorlichtingsdienst
heeft vrijdagmiddag het volgen
de communiqué uitgegeven:
„Naar aanleiding van persbe
richten uit Djakarta, dat ver
scheidene malen ongeïdentifi
ceerde vliegtuigen boven Indo
nesisch gebied zouden zijn waar
genomen, komende uit de rich
ting van Nederlands Nieuw-Gui-
nea, deelt de Nederlandse lege
ring mee, dat geen enkel Neder
lands vliegtuig boven Indone
sisch gebied gevlogen heeft.
Mede naar aanleiding van be
richten over Indonesische mili
taire maatregelen in Oost-Indo-
fAMMèhtièl
eiNNENVERINGBED
SCHUiMRUBBERBE D
Vloedgolven hebben vreselijke
verwoestingen aangericht in het
gehele gebied van de Stille
Oceaan.
~>eze luchtfoto toont de ravage
n de Japanse havenstad Ofu-
I ito, waar 96 personen om het
leven zouden zijn gekomen, 75
mensen worden vermist en 626
inwoners zijn gewond.
ZA'IERDAG 28 MEI
v.m.
Breskens 3.29
Terneuzen 4.04
Hansweert 4.44
Walsoorden 4.54
n.m.
3.53
4.28
5.08
5.18
nesië hecht de Nederlandse re
gering er waarde aan, zij het vol
strekt ten overvloede, met klem
hierbij nogmaals te herhalen dat
zij generlei agressieve voorne
mens ten aanzien van Indonesië
heeft.
Nederlandse oorlogsschepen en
vliegtuigen hebben strikte op
dracht Indonesische zee-, land
en luchtgebied te mijden. Dit
geldt uiteraard ook voor dc zeer
bescheiden versterkingen die te
zijner tijd naar Nederlands-
Nieuw-Guinea zullen worden ge
zonden."
Bij een aardbeving in het zui
den van Albanië zijn donderdag
6 mensen gedood en 95 gewond,
aldus in Bonn ontvangen pers
berichten.
In enkele plaatsen in de Indi
sche staat Assam zijn vrijdag
ochtend vroeg zware aardtrillin-
gen waargenomen, die dertig
seconden duurden. Van schade is
geen melding gemaakt.
Vooraanstaande personen zijn
in hechtenis genomen, onder wie
president Celal Bayar, de voor
zitter van de Nationale Vergade
ring, Refik Koraltan, en de mi
nister van Binnenlandse Zaken
Namik Gecük.
De bevolking werd opgeroe
pen binnenshuis te blijven. Vol
gens het radiobericht zal Turkije
trouw blijven aan de NAVO en
de CENVO.
Generaal D.jemal Gursel,
voorzitter van het comité van
naticnaic eenheid, heeft vrij
dagavond in een radiorede be
loofd, dal spoedig verkiezingen
zullen worden gehouden. „Ik
zal geen dictatuur vestigen",
aldus generaal Gursel. „Ik heb
de regeling van het land over
genomen omdat de situatie van
dag tot dag slechter werd. Ik
ben ervan overtuigd, dat het
gehele land achter mij staat".
Een militaire woordvoerder
heeft bekend gemaakt, dat heden
het dagelijkse leven zijn normale
loop zal hervatten. Alle banken
zijn tot nader order gesloten.
Volgens de jongste te Saloniki
ontvangen berichten zijn Turk
se legereenheden uit Istanbul in
Edirne (Odrianopel) en andere
plaatsen in Europees Turkije
aangekomen, waar zij gebouwen
van het burgerlijk bestuur heb
ben overgenomen.
De Griekse grensautoriteiten
kregen bericht, dat tot nader or
der via de driehoek bij de rivier
de Maritsa geen treinen Turkije
mogen binnenkomen.
Volgens een vrijdagavond be
kend gemaakt communiqué van
„het comité van nationale een
heid" is het parlement ontbon
den en is elke politieke bijeen
komst verboden.
Een correspondent van AFP,te
Ankara meldt, dat vrijdag tegen
het vallen van de avond een uit
gelaten menigte in de straten
van de stad danste.
(Adv.)
VOOR SERVICE EN KWALITEIT
NOOKDSTRAAT 84-86 Telefoon 2573 TERNEUZEN
ZOND
Breskens
Terneuzen
Hansweert
Walsoorden
29 MEI
v.m.
4.04
4.39
5.19
5.29
n.m.
4.25
5.00
5.40
5.50
Voor het weer in West-Europa
is een hogedrukgebied dat op de
Oceaan te zuidwesten van Ier
land is gelegen nu een belang
rijke rbl gaan spelen. Tussen dit
systeem en een bij IJsland ge
legen depressie is namelijk een
krachtige westelijke stroming
ontstaan die iets koudere lucht
tot over de Britse eilanden heeft
gevoerd. Weliswaar wordt rle be
weging van deze lucht in het
laatstgenoemde gebied vertraagd
maar het ziet er naar uit dat de
begrenzing ervan vandaag ook
ons land zal kunnen bereiken.
Dit betekent dat er vrij veel be
wolking zal zijn waaruit hier en
daar een bui kan vallen, maar
vooral later zullen er ook opkla
ringen voorkomen. Westelijke tot
noordwestelijke winden achter
het front zulien de minder warme
lucht ook over Nederland voe.
ren zodat iets lagere middagtcm-
peraturen worden verwacht. He.
genoemde front werd gistermid
dag voorafgegaan door een hoe
veelheid zeer vochtige lucht
waarin zich op enkele plaatsen
een bui ontwikkelde. In het
noorden van het land ging dit
zelfs gepaard met onweer.
medegedeeld door het K. N. M. I.
te De Bilt, geldig van zaterdag
ochtend tot zaterdagavond.
Iets lagere temperaturen.
Op de meeste plaatsen enkele
opklaringen en slechts hier en
daar een bui. Zwakke tot matige
wind tussen west c-n noord. Iets
lagere middagtemperaturen.
De president van Turkije
had vóór zijn arrestatie ge
poogd zich van het leven te be
roven, maar zijn revolver bleek
niet geladen te zijn.
De minister van Buitenlandse
Zaken, Zorlu, zou bij zijn arres
tatie een belangrijk bedrag aan
buitenlandse deviezen bij zich
gehad hebben.
De staatsgreep begon om 3
uur des ochtends en was 2 uur
later voltooid. De enige verzets-
haarden waren het ministerie
van Binnenlandse Zaken, het bu
reau van de premier en het
hoofdkantoor van de P. T. T. ge
weest. Enkele gebroken ruiten
en enkele kogelsporen waren de
enige tekenen van dit verzet. De
enige slachtoffers onder de be
volking waren twee kinderen, die
door verdwaalde kogels waren
getroffen, twee militairen waren
gedood voor het P. T. -kantoor en
één voor het ministerie van Bin
nenlandse Zaken.
In de provincie hadden de ge
beurtenissen eenzelfde verloop
als in Ankara, aldus AFP's cor
respondent. Het gehele Turkse
gebied was dus binnen enkele
uren onder het gezag van het
leger gebracht. Voor het huis
van de oppositieleider Inonu
staat een erewacht van kadetten.
Sinds vorige maand de leider
van de republikeinse oppositie,
Ismet Inonu, en een aantal leden
van zijn fractie werden geschorst,
hebben zich tegen de regering
gerechte ongeregeldheden voor
gedaan. Dit leidde tot het afkon
digen van dé staat van beleg.
In Ankara werd woensdag de
Nationale Vergadering voor vier
weken verdaagd, nadat in een
zeer rumoerige bijeenkomst de
afgevaardigden van de democra
tische regeringspartij en de re
publikeinen slaags waren ge
weest. De politie herstelde de
orde. Met 226 tegen 116 stemmen
werd tot verdaging besloten.
Op 18 april werd ondanks het
verzet van de republikeinen een
uit vijftien democraten bestaan
de parlementscommissie inge
steld om „de destructieve en on
wettige activiteit" van de repu
blikeinse oppositie te onderzoe
ken. In verband met dit onder
zoek werden alle partijbijeen
komsten en andere politieke ver
gaderingen verboden voor de
duur van het onderzoek.
Premier Menderès verklaarde
woensdag dat de commissie haar
werk buiten het parlement had
voltooid en dat zij nu op grond
van de dossiers haar rapport zou
opstellen. Het onderzoek, zo zei
hij, had slechts één maand in
plaats van drie maanden ge
duurd. Dit toonde aan, dat be
weringen dat de commissie was
ingesteld voor het uitoefenen
van onwettige druk, onwaar
waren.
De eerste relletjes in Turkije
deden zich voor op 28 april, toen
studenten in Istanbul een pro-
testbetoging hielden tegen de
schorsing van Inonu en de zijnen.
Inonu zou zich volgens de rege
ringspartij schuldig hebben ge
naakt aan aanzetting tot rebol-
;ie. De politie trachtte de studen
ten uiteen te drijven, waarbij
zeventien studenten en drie po
litiemannen ernstig werden ge
wond. Dezelfde avond werd voor
Istanbul en Ankara de staat van
beleg afgekondigd en een uit
gaansverbod ingesteld. Alle bij
eenkomsten en het publiceren
van nieuws over de betogingen
werden verboden.
ZON
MAAN
op onder
oo onder
Mei
29
4.29 20.46
7.58 23.33
30
4.28 20.47
8.55
31
4.27 20.49
9.55 0.07