De toestand in Zuid-Afrika
Oberlander met verlof
„Passagiers bleven rustig"
Zaterdag 9 apri! I960
DE VRIJE ZEEUW
fagina 3(
Huidqenezing
ONRUST
IN BOEGANDA
ARRESTATIES
IN ZUID-AFRIKA
MOTIE IN LAGERHUIS
OVER ZUID-AFRIKA
Oecumenische Raad van Kerken
over gebeurtenissen in Zuid-Afrika
Prins Andrew gedoopt
Koning Hoessein
in Perzië
KLM-CAPTAIN:
Minister Saucr heeft vrijdag
verklaard dat dc regering van
tijd tot tijd die maatregelen in
gevolge de noodbevoegdheden
zal nemen, die het noodzakelijk
aeht. Hij antwoordde namens
premier Verwoerd op een vraag
van een lid van de progressieve
partij en oud-minister van Justi
tie, Harry Lawrence. Deze had
gevraagd of het de bedoeling
was perscensuur op politionele
acties en het optreden van dc
burger-eenheden op te leggen.
Sauer zei voorts dat het plan
bestaat Langa en Njanga te om
singelen door bewapende een
heden van de burgerwacht zo
lang het kabinet dit voor de rust
cn orde nodig acht.
Voorts werd meegedeeld dat
niet bekend is hoe lang degenen
die zonder formele aanklacht in
gevolge de wet inzake de open
bare veiligheid werden gearres
teerd, in arrest zullen blijven.
,.Er wordt een uitgebreid onder
zoek Ingesteld dat aanzienlijke
tijd kan duren".
Als het onderzoek is beëin
digd en er bewijsmateriaal is,
zullen gespecificeerde aanklach
ten tegen de betrokkenen wor
den ingediend.
Er zijn berichten over Inciden
ten waarbij de poli lie geweld
tegen negers in het gebied van
Kaapstad gebruikt heeft, onder
de aandacht van minister Eras
mus gebracht. Desgevraagd
werd meegedeeld, dat na een
volledig onderzoek stappen
tegen politiefunctionarissen zou
den worden ondernomen indien
dc procureur-generaal daartoe
besluit.
Een aantal negers dat geen
pas bij zich had, werd door de
politie in Johannesburg aange
houden. De negers werden ech
ter weer vrijgelaten nadat hun
gezegd was dat zij binnen een
week hun pas moeten tonen.
Geschat wordt dat minstens
,17.000 van de 60.000 neger-arbei
ders in het gebied van Kaapstad
het werk hervat hebben.
Op het terrein van Milner Park
in Kaapstad heeft de politic bij
zondere voorzorgsmaatregelen
genomen met het oog op het be
zoek van premier Verwoerd, die
daar vandaag de Unie-tentoon
stelling zal openen.
De minister van Buitenlandse
Zaken, Louw, heeft in het parle
ment verklaard, dat vele journa
listen van landen overzee, die
naar Zuid-Afrika waren geko
men om de ongeregeldheden in
Zuid-Afrika te verslaan, „wild
overdreven en in vele gevallen
volkomen onjuiste berichten"
naar hun kranten en persbu
reaus hadden gezonden Zo is er
een volkomen onjuist bericht
door cav vertegenwoordiger van
een bekend persbureau verzon
den over slagen die de politie
zou hebben toegediend toen zij
in Njanga naar intimidanten en
gangsters zocht. De minister had
uit Londen vernomen dat in dit
bericht een winkelier werd geci-
Huichuiverheid - Huldgeiondheld
Houdt de winter uil henden cn voelen.
leerd die in een telefoongesprek
met de correspondent van een
Amerikaans persbureau de situa-
lie beschreef. De minisler zei
een onderzoek naar dit bericht
te hebben ingesteld. „Hel bleek
geen woord waarheid te bevat
ten." Hij zei te hopen dat zijn
verklaring dezelfde publiciteit
zou krijgen als de overdreven en
onjuiste berichten waarnaar hij
verwezen had.
De gouverneur van Boeganda,
is Frederick Crawford, heeft
een decreet uitgevaardigd waar
bij het grootste deel van Boe
ganda tot „onrustig" gebied
wordt verklaard.
Het decreet volgt na een golf
van bomaanslagen in Kampala,
waarbij minstens acht mensen
werden gewond, en de voortdu
rende rechteloosheid in het dis
trict Masnka, waar honderd mili
tairen geconsigneerd zijn om de
politie te helpen de toestand
meester te blijven.
Voor de aanslagen in Kampala
en de moeilijkheden In Masaka
worden extremisten verantwoor
delijk gesteld die mensen dood
den. huizen ln brand staken,
oogsten vernielden en, mensen
sloegen tot steun aan de cam
pagne om niet-Afrikaanse goe
deren te weren.
Het decreet machtigt de com
missaris van politie een avond
klok in te stellen, de bewegings
vrijheid te beperken en het dra
gen van stokken, speren en an
dere wapens te verbieden.
BK nieuwe razzia's van de poli
tie in woningen in het gebied
van Witwatersrand z.Kn gisteren
tenminste vljftlgr personen gear
resteerd onder wie blanken, In
diërs en negers. De arrestaties
werden verricht in wijken van
blanken en in „lokasies".
Volgens een nader bericht
hoeft de politie gistermorgen
vroeg bij razzia's in vele delen
van Zuid-Afrika meer dan 100
arrestaties verricht. Behalve in
Witwatersrand zijn huiszoekin
gen gehouden o.m. in Johannes
burg, Kaapstad, Durban, Port
Elizabeth en Pretoria.
Op 30 maart werden eveneens
razzia's op grote schaal gehou
den. Het aantal arrestaties be
droeg toen 258.
Het Britse Lagerhuis heeft
zonder stemming een motie van
enkele leden aanvaard, waarin de
rassenpolitiek van dc Zuidafrl-
kaanse regering wordt afge
keurd.
Zij werd ingediend door het
labourlid John Stonehouse, die
er by de Europeanen in Zuid-
Afrika op aandrong „de onge
zondheid van de apartheid te er
kennen" en bereid te zijn met de
negerleiders te onderhandelen.
Hij verzocht hen dringend het
De Oecumenische Raad van
Kerken in Nederland heeft een
brief gericht tot de acht kerken
in Zuid-Afrika die lid zijn van
de Wereldraad van Kerken en
bovendien tot de veertien Afri
kaans sprekende Kerken die
niet zijn aangesloten bij de
Wereldraad.
In het schrijven, gedateerd
5 april 1960 wordt meegedeeld
dat de Oecumenische Raad van
Kerken in Nederland zich in
zijn vergadering van 25 maart
I960 bezig heeft gehouden met
de gebeurtenissen in Zuid-
Afrika van 21 maart j.l. op
vrike dag door de politie op
Bantoes geschoten is. „Alge
meen is men verontwaardigd
rii ontsteld over het, gebruik
van dit geweld in het kader van
dr zg. apartheidspolitiek. Er
bestaat bh de Raad ongetwij
feld begrip voor de uiterst,
moeilijke situatie in Zuid-Afri
ka. De Raad verheugt er zich
over dat verscheidene Kerken
in de Unie bij herhaling ge
tracht hebben de rassenschei
ding te overwinnen en tegen de
onrechtvaardige gevolgen daar
van hebben geprotesteerd. De
Laad herinnert aan en stemt in
niet de resolutie door de We
reldraad van Kerken aangeno
men op de tweede assemblee te
Evanstone in 1954 waarin als
zijn overtuiging is uitgesproken
dat iedere vorm van segregatie
op grond van ras, kleur of eth-
nnloeische afkomst in tegen
spraak is met het Evangelie en
onverzoenlijk met de christe
lijke leer van de .mens en met
de aard van de kern van Chris
tus.
Juist in de7,e lijdensweken
worden wij door het woord
Gods aangesproken volgens
hetwelk onze Heer Jezus Chris
tus aan het kruis gestorven is
om alle vijandschap te doden,
vrede te maken en volken en
rassen in zich te verenigen
1 Epheziërs 2 14—22). Vanuit
dit Evangelie van vrede en ver
zoening wendt de raad zich tot
u met het dringend verzoek om
krachtig voort te gaan in het
verzet tegen de rassendiscrimi
natie of indien zulks door uw
Kerk nog niet zou zijn geschied,
thans deze weg op te gaan. De
Raad hoopt dat ook uw Kerk
bereid is alles te doen wat in
haar vermogen ligt, dat niet
tot het gebruik van geweld
wordt overgegaan en aan alle
ln Zuid-Afrika woonachtige
rassen volkomen gerechtigheid
zal geschieden.
De Raad bidt dat de Heer
der Kerk u de kracht en de
wijsheid zal schenken in deze
critieke situatie zijn wil tot
eenheid, gerechtigheid en vrede
on overtuigende wijze te pro
clameren". zo luidt het schrij
ven van de Oecumenische Raad
van Kerken in Nederland.
eens te worden voor het te laat
is. „Als men voorgaat met dit
ongezonde militaire dictatorschap
bij een poging om elf miljoen
mensen te onderdrukken, vragen
zij om een ramp en wijdverspreid
geweld".
Ingevolge de rassenpolitiek
worden de niet-Europeanen
„aanhoudend normale menselijke
en politieke rechten ontzegd,
waaronder het recht om campag
nes te voeren voor een vreedza
me wijziging van de Wetgeving
waaronder zij leven", aldus de
motie.
Deze „onderdrukking" bedreigt
de veiligheid en het welzijn van
alle rassen in de unie en de
goede betrekkingen tussen de
leden van het Gemenebest".
Prins Andrew, de tweede zoon
van koningin Elizabeth en
prins Philip, die op 19 februari
J.l. Is geboren, is vrijdag door
de aartsbisschop van Canter
bury gedoopt met water uit de
rivier de Jordaan.
Bil de plechtigheid, die plaats
vond in de muziekkamer van
het paleis van Buckingham,
ontving het prinsje de namen
Andrew Albert Christian Ed
ward.
Er waren vijf peetouders: de
hertog van Gloucester, een oom
van koningin Elizabeth, prinses
Alexandra, een nicht. Lord El-
phinstone, een neef, en de graaf
en mevrouw Harold Phillips,
twee persoonlijke vrienden van
de koningin.
De Sjah van Iran en keizerin
Farah hebben in het paleis te
Teheran een banket gegeven
ter ere van koning Hoessein,
die een staatsiebezoek aan het
land brengt.
„Mijn machine was helemaal
vol. Voor de 56 passagiers heb
ik niets dan de grootste lof. Van
nervositeit onder hen heb ik
weinig of niets bemerkt en geen
van hen heeft van de vlucht af
gezien. Ze zijn allemaal meege
gaan".
Dit zei captain J. Koedam,
nadat hij gisterochtend tegen 11
uur op Schiphol geland was met
het lijntoestel van de KLM uit
New York, de DC-7c ,,Sea of
Japan'' (registratieletters PH-
DSP).
Tien minuten voor dit vlieg
tuig, dat reeds op het flatform
van de New Yorkse luchthaven
Idlewild gereed stond, donder
dagmiddag zou vertrekken, ratel
de de telefoon in het KLM-kan-
toor te New York en een man
nenstem aan het andere eind zei
„There's a bomb in your ship"
Cer is een bom in uw kist). Een
vrouw interrumpeerde hem met
de woorden: „No, in the hangar".
Daarop werd het gesprek abrupt
verbroken.
IJlings belde men van het kan
toor de luchthaven op „en hoewel
we natuurlijk direct aan de een
of andere telefoon-maniak dach
ten. konden we uiteraard geen
enkel risico nemen en begonnen
we moteen alles haarfijn te on
derzoeken", zo vervolgde de heer
Koedam.
Terstond werd ook het „bomb
squad" van dc F.B.I., de Ameri
kaanse recherche, ingeschakeld,
die de laatste week al een vijftal
van dit soort mysterieuze telefo
nische mededelingen heeft moe
ten onderzoeken.
Terwijl de passagiers die nog
in de vertrekhal waren werden
ingelicht over de noodzakelijke
vertraging en de oorzaak daar
van, werd alle vracht uit het
toestel gehaald. De persoonlijke
bagage van alle passagiers werd
nagekeken en de F.B.I. contro
leerde zelfs of er opvallend hoge
levensverzekeringen waren af
gesloten.
Toevallig stond er nog een
KLM-machlne op het vliegveld,
n.I. de „Caraibische Zee", de
PH-DSH, die tweo uur later door
captain Sandford vla Preslwlck
naar Nederland zou worden ge
vlogen. Ook dit toestel werd vol
ledig onderzocht, evenais de han
gar waarin het stond. Er werd
niets gevonden.
Om de vertraging zoveel moge
lijk te beperken, liet men de
vracht van de „Sea of Japan" in
New York achler. Ook de post
ging niet mee. Die mocht alleen
door de posterijen worden onder
zocht en werd dus naar het
hoofdpostkantoor teruggebracht.
„Dergelijke misselijke tele
foontjes kosten de KLM kapita
len", zo zei captain Koedam,
„want we zijn nu zonder vracht
naar Nederland gevlogen en af
gezien daarvan kost iedere ver-
I raging veel geld. Bovendien heb
ben we de passagiers in het res
taurant een diner aangeboden.
Voor de rust, die zij allen toon
den, heb lk de grootste bewon
dering en voor hun geduld en
begrip alle dank".
Het onderzoek nam vier uren
in beslag. Ir) plaats van om 3
uur plaatselijke tijd vertrok het
toestel om 7 uur. Kort daarna
koos ook de „Caraibische Zee",
eveneens met vertraging, het
luchtruim. Ook van deze machine
is de vracht achtergebleven, doen
men had nog kans gezien een
andere, elders gereed staande la
ding, aan boord te brengen.
De Westduitse minister voor
Vluchtelingenzaken, prof. Theo-
dor OberlJnder, die door de com
munisten is beschuldigd van oor
logsmisdaden, zal dit jaar vóór
Pasen zijn jaarlijkse verlof
nemen, zo heeft een regerings
woordvoerder in Bonn bekendge
maakt. Een socialistische woord
voerder verklaarde naar aanlei
ding hiervan dat zijn partij van
de Christen-democratische unie
en namens bondskanselier Ade
nauer de verzekering heeft ge
kregen dat Oberlander niet in
functie zal terugkeren en vóór
5 mei ontslag zal nemen.
De vakantie van Oberlander
werd vrijdag aangekondigd na
dat de partijen in dc bondsdag
in onderling overleg besloten
hadden het debat over de begro
ting van Oberlanders ministerie
tot 5 mei uit te stellen. De so
ciaal-democraten waren van plan
geweest om tijdens het begro
tingsdebat, dat vrijdag of zater
dag had moeten beginnen, een
motie in te dienen waarin ge
vraagd werd om instelling van
een parlementaire enquêtecom
missie naar Oberlanders verle
den.
De minister is door de Sow-
jet-Unie en Oost-Duitsland ervan
beschuldigd dat hij zich tijdens
de oorlog in de Poolse stad Lem-
berg aan oorlogsmisdaden heeft
schuldig gemaakt.
De Christen-democratische unie
heeft in een communique ver
klaard dat aan de met de socia
listen bereikte overeenstemming
over uitstel van het begrotings
debat „een vrijwillige beslissing
van prof. Theodor Oberlander"
was voorafgegaan.
De Westduitse minister van
Vluchtelingenzaken, prof. Ober
lander, heeft vrijdag in dc bonds-
Op de vlucht naar Nederland
liep het eerste toestel nog ruim
anderhalf uur van de vertraging
in. Het kwam op Schiphol om
kort wor 11 uur aan, ruim twee
uur later dan volgens normale
schematijd.
De „Caraibische Zee" had ten
slotte helemaal geen vertraging
meer, want de machine kwam
kort na half één gistermiddag
zelfs enkele minuten te vroeg
aan.
dag verklaard, dat een in de oor
log tegen hem geveld doodvonnis
wegens verzet tegen de nazisti
sche politiek werd vernietigd
toen het hoofd van de Gestapo,
Himmler, in Praag was.
Oberlander zei dit in antwoord
op een vraag van een lid van dc
vrije democratische partij over
een passage in „het officiële
handboek van de Duitse bonds
dag" volgens welke Oberlander
ln 1943 uit het Duitse legqr is
ontslagen en ter dood veroor
deeld omdat hij voorstander was
van „een human: behandeling
van de burgerbevolking in de be
zette oostelijke gebeden
Prof. Oberlander heeft vrijdag
gezegd, op 10 november 1943 uit
het leger ontslagen te zijn. Op 16
november deelde het hoofcj, van
de veiligheidspolitie te Praag,
Frank, hem mee, dat hij ter dood
veroordeeld was en dat het von
nis was getekend. Volgens Ober
lander had Frank eraan toege
voegd dat hij een van Oberlan
ders pubiikaticg gelezen bad en
zou proberen iets voor hem te
doen. Op 18 januari vernam
Oberlander, dat Himmler in
Fraag was geweest en dat het
doodvonnis was vernietigd.
In antwoord op een nadere
vraag waarom in de documenten
bij zijn zuiveringsproces in 1946
slechts gewaagd werd van een
voornemen om hem, Oberlander
ter dood te veroordelen en in een
concentratiekamp op te Fluiten,
zei Oberlander, dat hii toen niet
over getuigen bcscnkite. Maar
thans zou' hij kunne1 aantonen
wat er in 1943 gebeurd was.
DODELIJK ONGEVAL
In Schaesberg is vrijdagmor
gen omstreeks half acht een
verkeersongeval gebeurd, waar
van de 21-jarige H. Esser uit
Nleuwenhagen, een dienst
plichtig militair die met verlof
thuis verbleef, het slachtoffer
ls geworden.
De jongeman kwam op het
kruispunt PrinsenstraatBrug
straat door onbekende oorzaak
met zijn bromfiets te vallen.
Met een zwar hersenschudding
werd hij overgebracht naar het
St. Josephziekenhuis te Heer
len, waar hij korte tijd later
overleed.
HtT.NEDEKt.ANDJ ZUIVELIUREAU - RIJSWIJK (Z.H.)
23. De „Grootmoeder van do
tijd" staart Eric nog even door
dringend aan en wendt zich dan
met de lenigheid van een jong
meisje om naar Tristan.
„Uit achterdocht wordt kwaad
gewrocht", hüt, ze de beangste
held toe. „Kwaad vergaat".
Weer giehelt het oude wi1f, ter
wijl zij behendig terugschuifelt
in het. struikgewas.
„Mijn woorden ziin als water
druppels Tristan-held," klinkt
haar stem spottend, „bewaar ze in
de beker van Uw herinnering en
drink er van als ge dorst krijgt...
Uw dorst van heden zal gelest
worden door de zoon van de
draak
Dan is het griezelige mens ver
dwenen en de mannen staren
elkaar zwilgend en onzeker nan.
„De., eh... zoon van de draak
zijl: gij", mompelt Tristan dan,
Eric recht aankijkende.
„Ze sprak van vt'ijheidsfakkels
en dat Agar verjaagd wordt
en een stralende toékomst... maar
ik begrijp er verder niets van...
't enige wal lk er van maken kan
is, Hat we U moeten vertrouwen,
zodat ge dus wellicht toch Artor
zü'
Hjj zwijgt verschrikt, als van
verre een schelle lach opklinkt
„Ik hen bang van haar", mom
pelt Tristan, „iedereen ls bang
van haarze weet alles en is
zo oud als de wóreld zelf, geloof
ik
„lk. ik was bang van haar,
loen ik haar in de ogen keek,"
antwoordt de Noorman afwezig.
„Nu niet. meer
Hij strekt zijn rug en de man
nen om hem heen kunnen hun
oren niet. geloven, als hii zegt:
„De Ukl zal leren, wat het. oude
mens bedoeld heefl. Hoofdzaak is
nu, dat Agar vérdreven wordt!
Er I* een sterke afdeling van
Agar's krijgers in de nabijheid ge
legerd. Ik meen, dat ge onderweg
wat deze te overvallen, Tristan."
De aanvoerder staart hém stom
verbaasd aan. „Hoe kunt gy dat
weten?"
Zonder hierop antwoord te
geven vervolgt, de Noorman: „Ge
moet van dil plan afzien. Tristan.
Het zal vee) bloed kosten en ge
schiet er niets mee op. Kom, volg
mii naar een plek vanwaar we
Agar's burcht kunnen zien. Dat
zal ons helpen een goed krijgs
plan te vinden
Hei Nederlands.Duitse verdrag
(Vervolg pag. 1.)
RIJN VAARTGESCHILLEN
Over de Rijnvaartgeschillen is
bepaald dat geschillen tussen de
twee landen over de uitlegging
en dc toepassing van de akte
van Mannheim ter beslissing aan
het internationale gerechtshaf
kunnen worden voorgelegd.
STAATSSECRETARIS
VAN HOUTEN
VOOR DE TELEVISIE.
De staatssecretaris van Bui
tenlandse Zaken, dr. H. R. van
Houten, heeft vrijdagavond ln
een televisie-uitzending van de
V.A.R.A. in antwoord op een
vraag gezegd dat, indien men'
bedenkt dat het vrijdag in Den
Haag ondertekende Nederlands-
Duitse verdrag geen vredesver
drag is en het verdrag in zijn
totaliteit moet worden beoor
deeld, hij van mening js „dat het
met veel moeite verkregen resul
taat bevredigend ls te achten".
De staatssecretaris wees er op
dat liet hier niet om een vredes-
verdrag gaat. Zo'n verdrag zouj
alleen kunnen worden gesloten
tussen Duitsland en alle geal
lieerden. Het verdrag van vrijdag
kan daarom geen betrekking'
hebben op vraagstukken die al
leen in een vredesverdrag kun
nen worden geregeld, zoals bij
voorbeeld de vergoeding van
oorlogsschade.
In antwoord op een andere
vraag zei de staatssecretaris dat
de grenscorrecties betrekking
hebben op ongeveer 1800 Neder
landers en 8000 Duitsers. Hierbij
dient te worden bedacht* dat het
overgrote deel van de betrokken
Nederlandse gezinnen ook al
vóór 1949 vrijwillig in Duitsland
was gevestigd. Van de Duitsers,
die in 1949 onder Nederlands be
stuur zijn gekomen, zullen der
tig definitief gevestigd zijn in
het bij Nederland blijvende cor-
rectiegebied.
Over de 125 miljoen mark die
bestemd zijn voor om redenen
van ras, geloof of wereldbe-
schouwing vervolgde Nederlan
ders zei de staatssecretaris in-
het vraaggesprek dat de rege
ring zich nog beraad over de
wijze van verdeling van dit be
drag. Te zijner tijd zal worden
bekendgemaakt bij welke In
stantie en op welke wijze vorde
ringen kunnen worden inge
diend. De heer Van Houten wees
er op dat het daarom geen zin
heeft reeds thans over deze
kwestie te gaan coresponderen.
Bovendien wordt het geld pas
ontvangen wanneer het verdrag
in beide Janden door de parle
menten is goedgekeurd en dat
kan nog geruime tijd duren.
MINISTER YON BRENTAWO
VOOR DE DUITSE
TELEVISIE
De Westduitse minister van
Buitenlandse Zaken, dr Vbn
Brentano, heeft vrijdag in een
van tevoren opgenomen verkla
ring voor de Ouitse televisie ge
zegd dat de 'Duitse Bondsrepu
bliek cn Nederland goede vorde
ringen hebben gemaakt bij het
herstel van de geest van goede
nabuurschap en eerlijke vriend
schap.
De ondei-handelingcn over de
regeling van Duits-Nederlandse
vraagstukken zijn In deze geest
gevoerd, zei hij.
„Wij Duitsers, zijn op de hoog
te van" zei de minister, „het ern
stige onrecht dat het Nederland
se volk ln een kwade tijd is aan
gedaan cn wij weten dat het on
mogelijk is voor dat onrecht een
schadeloosstelling te geven. Veel
van wat er gebeurd is, is onher
stelbaar en het enige wat wij
kunnen, is in hot kader van de
mogelijkheden streven naar een
bijdrage tot afbetaling van de
zware hypotheek die het Derde
Rijk op de schouders van het
Duitse volk heeft gelegd".
„Natuurlijk weten wij dat het
nog lang za*l duren vóórdat de
wonden die het Derde Rijk het
Nederlandse volk heeft toege.
bracht, zullen zijn geheeld on wij
misleiden ons niet met het idee
dat dit verdrag het verloden kan
doen vergeten. Maar wij hebben
de hoop en de overtuiging dat
het verleden langzamerhand zal
worden overwonen waardoor
hel Duitse en hef Nederlandse
(volk de gelegenheid krijgen een
jnieuwe toekomst tegemoet te
jzien", aldus minister Von Bren
tano.