e monnikenrepubliek „ATHOS
REE
ipleegsters
0ST
SM0NTEUR
Een wereld van rust en stilte
Verboden voor Vrouwen
Chroestsjef in Frankrijk
Beroering in Zuid-Afrika
ERCKHAERT
i EEN BOEK!
Zaterdag 26 maart l%o
Zaterdag 26 maart I960
DE VRIJE ZEEUW
Pagina 7
ooooooooooooo
Tel. (d 1150)
2744
0|. dc berg
Athos hccli
de lijd
stilgestaan
284 - Terneuz«n
,NDE SANDE
„SONORA"
J. v, d. Sande
GEVAAR VOOR
DAMDOORBRAAK
IN BRAZILIË
PERSCOMMENTAAR
OP ZUID-AFRIKA
PROTEST
GEBEURTENISSEN
ZUID-AFRIKA
GIJZELAARS
VRIJGELATEN
EERSTE
STRAALVLIEGTUIG
VOOR K.L.M-
AANGEKOMEN
Nu zeer belangrijk
in prijs verlaagd.
DWEILEN
Emaille ovale
iets bijzonder
AFWASTEIL
Koudgrecporcn
69 ct - l.w
NU 2.58
BLOEMPOTTEN
DEJEUNER
pastelkleuren met goudlijn
59 ct 39 ct
1 98
>7
><x><><x>o~<><><><><>c><
SALONIKI (P P) - Hotsend en botsend, zuchtend en steunend
in de eerste versnelling zwoegt de bus voort op weg naar het
kleine haventje Trepiti.
Wij reizen over het schiereiland Chalkidike in het uiterste
noorden van oostelijk Griekenland over de landtong Athos, ge
noemd naar de heilige berg die aan het eind er van als een vuist
in zee ligt met een hoogte van omstreeks 2000 meter.
Een reisje naar deze heilige berg is niet zo eenvoudig als men
zou denken. Het is namelijk de burcht van het Grieks orthodoxisme,
een theocratische republiek onder Griekse souvereiniteit. Voor het
betreden van deze monnikenrepubliek op de Athos hebben wij een
speciale pas nodig van het Griekse ministerie van binnenlandse
zaken of een aanbevelingsbrief van een der aartsbisschoppen van
Athene of Saloniki. Gewapend met een dergelijk document kunnen
wij de tocht naar Athos ondernemen.
We warren ons op het schiereiland
Chalkidike in een andere wereld.
Hier heeft de tijd stilgestaan, alles
is primitief en de natuur is van een
ruige ongerepte schoonheid. De we
gen zijn vol kuilen cn gaten en zo
smal, dat bij vele bochten onze bus
enige malen voor en achteruit moet
rijden om ze te nemen.
Het haventje Trepiti is onaanzien
lijk, maar voor ons belangrijk, want
hier ligt de motorboot die ons in
een lange tocht van omstreeks twee
uur naar Daphni, de haven van de
monnikenrepubliek zal brengen.
Nauwkeurig zal er op gelet worden
wie er van boord gaan, want niet
alleen zijn er speciale papieren no
dig om de republiek te betreden,
maar vrouwen mogen er beslist niet
in.
Het gebied van de heilige berg
wordt bestuurd door de heilige ge
meenschap, die bestaat uit verte
genwoordigers van de twintig kloos
ters. Deze lieden hebben voor een
jaar zitting en komen driemaal per
week bijeen. Op de eerste dag van
het nieuwe jaar worden de nieuwe
leden van de gemeenschap gekozen.
Er is een uitvoerend comité van
vier, gekozen uit de twintig, dat dc
lopende dagelijkse zaken behandelt.
,Gast van de monniken
Op het eiland aangekomen vervoe
gen wij ons bij dit uitvoerend co
mité, waar wc na het tonen van on
ze papieren eerst een aantal drach
men mogen neertellen voor we on
ze verblijfsvergunning krijgen. Dat
is een buitengewoon belangrijk pa
pier, want niet alleen vergunt 't ons
o
o
0
0
0
0
0
0
0
0
0
A
ideaal waarnaar alle monn:ken stre
ven, ongeacht van welke nationali
teit zij zijn. Want hier op de berg
Athos vinden wij monniken uit al
le grieks-orthodoxe landen.
De laatste veertig
De kloosters bieden niet alleen aan
de buitenzijde een machtige aanblik,
Gezicht «P de kust van Athos.
op de heilige berg tc blijven, neen
aan dat papier zit nog meer vast,
want wc zijn tevens de gasten van
de monniken en we mogen nu sla
pen in elk klooster en er de maal
tijd gebruiken.
De eerste indruk van deze wereld
van stilte en inkeer, uniek in het
westen, is verbijsterend. Tegen, in
en op de rotsen gebouwd, liggen in
hun verzengende zon met hun zware
De berg Athos op de punt van een
der uitlopers van het schiereiland
Chalkidike.
w
HUIS te Terneuzen kunnen
s. aanvangt nog enkele
worden.
aan de adj.-directrice. Mon-
dags van 3.00 tot 4.00 uur.
muren en torenachtige uitbouwsels
de kloosters als middeleeuwse rid
derburchten. Aan de voet van de
rotsen klotst de zee. Het is een
machtig schouwspel. Maar het wordt
nog interessanter, wanneer we ons
gaan verdiepen in het leven in de
ze theocratische republiek.
De grieks-orthodoxe monniken gaan
geheel in het zwart gekleed, dragen
lang haar en oen lange baard en
hebben het hoofd gedekt met een
hoge zwarte muts met platte boven
kant,. Stuk voor stuk zijn het patri
archale figuren en niet zo jong meer.
In de kloosters treffen we nu en
dan een enkele jonge monnik aan,
maar het grootste deel is ver over
de middelbare leeftijd.
Het gaat om de stilte
Niet alleen dat cr jongeren ontbre
ken, ook het aantal monniken op de
berg is aanmerkelijk minder dan
vroeger. Een oude monnik gaf ons
desgevraagd de volgende verklaring:
,,De mens van heden is ziek, ern
stig ziek, hij wil de stilte niet, hij
kan ze niet verdragen!"
Om deze stilte is het de monniken
begonnen. Want de stilte is de weg
die de monnik tot God leidt. Vele,
^ele malen per dag, stijgt daar in al
le stilte uit de monnikenmonden
het gebed ofr l ,Hcéï-~ JezUs Chris
tus, Zoon Gods, ontferm U mijner!"
Het voornaamste middel om tot mys
tieke eenheid te geraken, zo horen
wij hier, is dit gebed te zeggen met
gebruikmaking van een bijzondere
ademtechniek en het aannemen van
een speciale houding, waarbij de
blik naar beneden op de navel is
gericht en het gebed enige duizen
den malen per dag wordt gezegd.
Deze mystieke eenwording is het
doch ook van binnen beschikken
■zij over een fraai interieur. Hallen
en muren met de schoonste fresco's
een bouwstijl en inrichting van de
grootste allure, typisch afkomstig
van het oosters christendom. Maar
het aantal bewoners is slechts een
flauwe schaduw van vroeger. In het
klooster der Russen Panteleimoon,
waar vroeger zo'n drieduizend mon
niken verbleven, treffen we nu nog
slechts veertig mannen, die stuk
voor stuk de zestig reeds gepas
seerd zijn.
De twintig kloosters op de berg lig
gen allen op grote afstand van el
kaar. De omstreeks drie uur gaans
tussen twee kloosters legt men al
klauterend cn springend af. want de
bergwegen mogen nauwelijks die
naam dragen. Zij lijken meer op
geitenpaadjes vol puin en rotsblok
ken. En zelfs het woord geitepaad
jes is hier taboe, want ook vrouwe
lijke dieren vinden we niet.
H,ct landschap is paradijselijk en
dat vergoedt veel. Niet alle monni
ken verblijven in de machtige kloos
ters. Vele wonen alleen of in klei
ne groepjes van twee of clrie in
buitengewoon eenvoudige huisjes of
hutten, waar zij een asceten leven
leiden. De alleenwonende heremie
ten leven van wat de natuur hen
biedt aan wilde vruchten. Enkele van
het verbouwen iets zelf, maar hun
leven is wel buitengewoon sober.
Waar wij ip d.e.lilppsters verblijven
g"even de monniken blijk van een
verbazingwekkende gastvrijheid e11
vriendelijkheid. Het leven hier ademt
-een rust, die wij niet kennen en die
na enige tijd ook bezit nam van
ons. Het is een uiterst weldadige be
levenis die wij eigenlijk alle mensen
zouden toewensen. In een wereld
van jachten en vol lawaai blijkt er
toch nog een klein stukje van rust
cn vrede te zijn, de monriken re
publiek op de berg Athoa
Chroesjtsjef heeft vrijdagmor
gen in Parijs-Zuid het huis be
zocht. waar Lonin ..de vader van
de Russische revolutie" in bal
lingschap woonde vóór dc grote
opstand van 1917.
Lenin heeft hier van 1909 tpt
1912 de beschikking gehad over
twee bescheiden kamers en een
keuken. Van deze vertrekken is
door communistische bewon
deraars een museum gemaakt.
Na afloop van. het bezoek reed
dc Russische premier naar het
Elysee om daar zijn besprekin
gen met De Gaulle voort te zet
ten.
Na afloop van hun gesprek
onder vier ogen. gingen De Gaul
le en Chroesjtsjef naar een an
dere kamer waar zij hun gesprek
voortzetten in aanwezigheid van
hun naaste medewerkers.
Van Franse zijde werd later
meegedeeld, dat men gesproken
heeft over de economische en
culturele samenwerking tussen
Frankrijk en de Sowjet-Unie.
De Sowjet-premier was later
gast aan een lunch van de diplo
matieke pers. Daar herhaalde hij
dat de Sowjet-Unie èr niet op
uit is. aan -de vooravond van- de
topconferentie tweedracht tus
sen de Westelijke geallieerden te
zaaien. „Wij hebben een spreek
woord dat zegt, dat 'hónderd
vrienden beter zijn dan honderd
roebel. Wij willen dat onze vrien
den de vrienden van Frankrijk
zijn en de vrienden van Frankrijk
de onze", aldus Chroesjtsjef. Het
voornaamste doel van de Russen
op de topconferentie was volgens
hem het vinden van een gemeen
schappelijke taal.
Hij herinnerde aan de Frans-
Russische samenwerking in de
loosjes
i
TERNEUZEN
instrument
;n oud.
k te bespelen
nent voor moderne
52,50 72,—
157,—
TERNEUZEN
Terwijl maandag de telegrammen uit Zuid-Afrika nog gewaag
den van een „rel" in dc buurt van Johannesburg, bleek de volgen
de dag dat het hier een ernstig ineident betrof. Niet alleen door
het, aantal van meer dan zestig en volgens andere berichten
ruim tachtig doden en enige honderden gewonden op twee
plaatsen, waar de politie met mitrailleurs het vuur had geopend,
.tiaar vooral door de oorzaak van de opstand.
Het gaat hier om lijdelijk verzet tegen een wet, die beveelt, dat
ane negers moeten zijn voorzien van een pas, die ook een werk-
en controlekaart is. Zonder die pas mogen de negers zich
-i"!1 i.nboorlinKemvi)k, noch op het werk van een
p i ooii. Iet die pas mogen zij ook niet verder reizen dan
I;"'1""" h"" "•"""gi'bied en het terrein van hun arbeid. Tevens is
|-R 1 een neger mag- geen andere dan
orn l,a,fMoed (kleurling) Aziaat
derline- ni'ct i»Ij> t Z*'n ^scheiden, huwelijken mogen on-
alli gekleurdeiT^erboden" vakorganisaties zijn voor
Die pas geldt dus als symbool voor het feit dat de neeers
vreemdelingen zijn. die worden geduld, maar geen' politiek^ rech
ten hebben. Zi, zijn ingeschreven als leden van een stem of volk
,/k "'^rvteat zit opgesloten, en waaraan een zekere mate
van zelfbestuur binnen het eigen gebied is toegevoegd Op den duur
hoopt men daarvan autonome „zwarte staten te maken onder
voogdij van het centrale blanke bestuur. Van Uit b^tnnr'JiTVil
evenwel uitgesloten. Ult s(,,ur ziJn ziJ
oedig mogelijk:
opgeleid wenst te
ch strekt tot aanbe-
iktheid goed loon.
TERNEUZEN
55 - TERNEUZEN
SPANNINGEN
Wat de reservaten aangaat
kan men toch nog spreken van
een ontvoogdingspolitiek, al
gaat die beperkte grenzen niet te
buiten. Een strenge scheiding
tussen deze zwarte wereld en de
blanke gemeenschap zou op die
basis wel mogelijk zijn, al zou
zulk een systeem leiden tot „bal
kanisering" van Zuid-Afrika. De
spanningen ontstaan, doordat
onder de drie miljoen blanken
ongeveer vier miljoen negers
wonen, anderhalf miljoen half
bloeden (nakomelingen van Hot-
lentotten. Bosjesmannen, geïm
porteerde Maleiers en blanken
\an de eerste jaren der kolonisa
tie i en een half miljoen Aziaten,
die aan het einde der vorige
eeuw hierheen zijn geïmmi
greerd. Zij zijn de goedkope ar
beidskrachten, waarop de econo
mie is gebaseerd, en zij vormen
in alle steden, mijnen en indus
triegebieden de meerderheid.
In de reservaten wonen naar
schatting zes miljoen negers. Die
\ormen niet het hoofdprobleem,
al gaan zij ook een hoger levens-
rei I eisen. Maar „apartheid" ten
aanzien van de gekïeurden, die
onder de blanken leven, bestaat
er niet bij het werk, in winkel
straten, niet bij produktie en dis
tributie. Die „apartheid" betreft
alleen aparte woonwijken ver
bod van onderlinge huwelijken
scheiding van amusement en
sport enz.
Zolang men kan doen geloven
aan de minderwaardigheid van
een bepaalde kleur wordt die
scheiding geduld. Maar in deze
wereld, met haar Handvest der
V. N. en verklaringen omtrent
de mensenrechten, kan kleur
geen argument zijn voor discri
minatie. De Britse premier Mac-
Millan heeft in Kaapstad zelf de
rassenleer veroordeeld,
SOCIAAL PROBLEEM
Vervalt dit argument van de
kleur, dan wordt de beoordeling
van de Zuidafrikaansc maat
schappij een geheel andere. Dan
is er een slecht betaald proleta
riaat met een matige opleiding
en dat voor het overgrootste
deel géén geschoolde arbeid mag
verrichten. Dus ontstaat er een
strijd voor sociale emancipatie,
voor verheffing van dit proleta
riaat.
Die „klassenstrijd" heeft ge
leid tot het verscheuren van de
passen. Duizenden begav en zich
demonstratief naar de politiebu
reaus om aan te kondigen, dat
zij geen passen meer hadden. Zij
daagden de overheid uit, hen
massaal te arresteren en zo de
patroons te beroven van hun ar
beidskrachten. Daarbij zijn dan
de doden en gewonden gevallen.
Maar het ernstigste komt nog.
Dat js de sociale strijd, die nu is
begonnen. Dat op dit terrein con-
essies moeten worden gedaan is
wel onvermijdelijk. Daarmee
valt de apartheid. En dit proces
is nu begonnen.
dr A. C.
(Nadruk verboden)
Vijf steden in de Braziliaanse
staat Ceara met in totaal ruim
100.000 inwoners lopen gevaar
te worden weggevaagd, doordat
de stuwdam in de rivier de Ja-
guaribe bij Doros op doorbre
ken staat. Het daarachter ge
legen stuwmeer bevat ongeveer
600 miljoen kubieke meter wa
ter.
Sinds enkele dagen konden
de sluizen van de dam het over
tollige water van de rivier, die
door aanhoudende zware regen
val sterk gezwollen is, niet vol
doende afvoeren. Het peil van
het water was vrijdagochtend
tot tachtig centimeter onder de
rand van de veertig meter hoge
dam gestegen. Ingenieurs be
sloten daarop met dynamiet
een kleine doorlaat in de dam
te maken, maar onder de enor
me druk van het water ging het
gat zich uitbreiden.
Duizenden mensen uit de
steden Limoero, Arcati, Sao
Joao, Ibicuitiba en Itaicaba
hebben in allerijl hun toevlucht
in de omringende heuvels ge
zocht.
Volgens deskundigen is een
damdoorbraak onvermijdelijk
als het de komende 24 uur blijft
regenen.
Het in Johannesburg ver
schijnende blad „Rand Daily
Mail" schrijft dat het bloedbad
van Langa en Sharpeviile het
land en de wereld heeft ge
schokt en een ongekende stroom
verwijten uit alle delen van de
wereld heeft ontketend.
„Als zich weer zoiets voor
doet, zal Zuid-Afrika voorgoed
door de wereld veroordeeld
zijn", aldus dit blad.
Het dagelijks bestuur van de
Partij van de Arbeid heeft de
volgende verklaring doen uit
gaan:
„Met afschuw heeft de Partij
van de Arbeid in al haar geledin
gen kennis genomen van de
wijze, waarop de politie in Zuid-
Afrika legen demonstranten is
opgetreden, waardoor tientallen
betogers het leven verloren en
talloze anderen werden gewond.
Zij ziet deze gebeurtenissen .als
het gevolg van de noodlottige
politiek van rassendiscriminatie
van de Zuidafrikaanse regering
die aan de niet-blanke bevolking
wezenlijke menselijke rechten
onthoudt.
De Partij van de Arbeid spreekt
als haar overtuiging uit dat de
politiek en het optreden van de
Zuidafrikaanse regering feitelijk
en principieel in strijd is met de
ejsen van menselijkheid en van
gelijkwaardigheid en gelijkge-
rechtlgheid van alle groeperin
gen zonder onderscheid van ras
of huidskleur."
De twee gevangenen die in de
gevangenis van Nashville ^gij
zelaars vasthielden om hun
vrijheid af te dwingen hebben
de gijzelaars donderdag vrij
gelaten en zich overgegeven.
Een van de gijzelaars, de ge
vangenis-psycholoog,- heeft de
gevangenen daartoe weten te
bewegen. De opstandigen heb
ben een schriftelijke verklaring
gekregen, dat zij naar een ge
vangenis op het platteland zul
len worden overgebracht en dat
de rebellie hun niet zal worden
aangerekend.
strijd tegen Hitier en hij sprak
zich uit voor een vreedzaam
naast elkaar leven, zonder dat
het ene land zich mengt in de
binnenlandse aangelegenheden
van het andere.
In antwoord op vragen zei de
Russische leider te hopen, dat de
kwestie-Algerië zal worden op
gelost volgens het plan voor zelf
beschikking, zoals president De
Gaulle dat op 16 september j.l.
heeft ontvouwd.
Het Russische standpunt ten
aanzien van de Duitse kwestie
was, dat er voorgoed een eind
dient te worden gemaakt aan de
tweede wereldoorlog. Daarom
wilde Moskou een vredesverdrag
met Duitsland sluiten. ..Als deze
pogingen tevergeefs blijven, zul
len wij genoodzaakt zijn een een
zijdig verdrag te sluiten, wat zou
betekenen dat vroegere akkoor
den inzake het grondgebied van
de (Oost)Duitse democratische
republiek worden geannuleerd",
aldus Chroesjtsjef.
De 11.000 geallieerde militairen
in West-Berlijn achtte hij van
geen betekenis. Hun sterkte was
te gering om een oorlog tegen de
Sowjet-Unie voor te bereiden.
Overigens zag hij, ingeval er wel
sprake zou zijn van het voorbe
reiden van een dergelijke oorlog,
liever dat het Westen 200.000 of
zelfs een half miljoen man in
West-Berlijn concentreerde, „om
dat het dan gemakkelijker zou
zijn hen uit te roeien".
De Sowjet-premier verklaarde
zich voorstander van rechtstreek
se hulpverlening van land tot
land aan onderontwikkelde ge
bieden.
In antwoord op de vraag of het
leveren van wapens aan landen
in het Midden-Oosten en elders
niet bijdroeg tot de bewapenings
wedloop, verklaarde hij dat de
Russen niet hiermee waren be
gonnen. Volgens hem had hij al
in 1954 te Londen voorgesteld,
dergelijke wapenleveranties te
staken, maar men had niet naar
hem geluisterd.
Een menigte van waarlijk
duizenden belangstellenden is
gistermorgen op Schiphol ge
tuige geweest van een histo
risch moment voor de K.L.M.
de aankomst van het eerste
straalvliegtuig, de DC-8 „Albert
Plesman". Het sierlijke toestel
met zijn vier gierende straal
motoren presenteerde zich om
half elf door laag over het vlieg
veld te scheren waarna het
koers zette naar Den Haag en
Rotterdam. In Den Haag vloog
het dicht over het hoofdkan
toor van de K.L.M.: honderden
personeelsleden 'stonden op het
dak v.an. het gebouw—Via Rot
terdam keerde de machine naar
Schiphol terug, waar gezag
voerder R. van der Honert de
nieuwe aanwinst om elf uur
aan de grond zette.
„Dit is een groots moment
voor onze maatschappij", sprak
de president-directeur van de
K.L.M., de heer I. A. Aler, toen
de roltrap voor het toestel was
geschoven en de directeur van
de Douglas-fabrieken, Donald
Douglas jr., samen met zijn
echtgenote in de opening ver
scheen. „Hier is het eerste van
de 12 straalvliegtuigen, waar
mee wij in de komende jaren
ons brood moeten verdienen".
Hij stond hoog boven alle an
deren op een roltrap en sprak
voor een microfoon, zodat zijn
woorden voor de duizenden be
langstellenden gehoord konden
worden.
