Dijkdoorbraak in Amsterdam-Noord
Sowjet-strijdkrachten worden verder
ingekrompen
Bar weer overal
HET WEER
WEERBERICHT
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
ZEN SCHALEN
MESSENBAK
■ERHANGERS
[en
s dan anders
TEMONNAIES
tRTEFEUILLES
IS DAN ANDERS"
PRIJZEN
et U beslist
enïjjj
8000 personen dakloos
2700 huizen min of meer onder water
DE AARDBEVING
IN. PERU
Chroesjtsjefs rede tot Opperste Soivjet
aeoPenl
WESTELIJK BERAAD
OVER
TOPCONFERENTIE
i3erdaj? TO Januari
ten en soorten 54 ct
dezelfde prijs
[gestelde prijzen als
en direct uitgevoerd,
n 10,- franco huis
frankerfng bij abonnement: Terneuzen.
«vrwteur-Hoofdredacteur x, van de Sande
Redactie-adres: Noordstraat 55—57
Administratie-adres: Smidswal
Telefoon 2073 en 2510
Nó 5 uur uitsluitend 2073
DE VRIJ
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: 6,-per kwartaal;
maand ƒ2,-; per week 48 ct Losse nrs
per
9 ct
VRIJDAG 15 JANUARI 1960
16e Jaargang Nr 4883
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum pei
advertentie ƒ2,25.
Rubriek Kleine Advertenties 'géén handels
advertenties) 5 regels 1,Iedere regel meei
20 ct. Kleine advertenties bij vooruitbetaling.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adrei
Bureau van dit Blad, 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur,
Donderdagochtend om ongeveer 7 uur is in de dijk langs het
zijkanaal H, een arm van het Noordzeekanaal, een gat ontstaan
waardoor in de loop van enkele uren zóveel water binnenstroomde
dat om ongeveer 10 uur het Tuindorp-Oostzaan. een van de noor
delijkste gelegen delen van Amsterdam benoorden het II onder
water kwam te staan. Te 8 uur was het gat 25 meter, om 9 uur 30
en om 11 uur 70 meter breed. De dijk behoort tot het waterschap
Noorder IJpokler en staat onder toezicht van de provinciale water
staat.
Vrijwel onmiddellijk is men
begonnen met pogingen om het
afkalven te beperken. Men had
daarbij met de moeilijkheid te
kampen dat het gat van af het
water door de enorme zuiging
tot op slechts 100 m. kon worden
benaderd. De zuiging is te ver
klaren door het feit dat het w a-
terverschil tussen het Noordzee-
kanaal en het maaiveld van liet
ondergelopen terrein 31m. is.
Vanuit de Vlothaven, waar een
graansilo in aanbouw is, werden
donderdagochtend lichters met
zand vervoerd. Het werk aan de
silo werd terstond stopgezet.
De marine-Amsterdam kwam
op het bedreigde gebied ongeveer
kwart vóór twaalf met 20 vlet
ten en 250 man personeel. Het
Rampenfonds bood het gebruik
aan van 20 andere vletten, die
zich in het depót bij Velzen be
vinden. De territoriale bevelheb
ber stelde rubberboten van de
pontonniers ter beschikking.
Verder heeft de gemeente Am
sterdam een aantal rondvaart
boten voor het vervoer over het
IJ ingezet. De hulpverlening aan
de bevolking staat onder com
mando van het hoofd Bescher
ming Burgerbevolking, die van
uit zijn radiografische comman
dopost in de Memlingstraal in
Amsterdam-Zuid de actie leidde.
TUINDORP OOSTZAAN.
Een bijzonder trieste aanblik
bood donderdagmorgen Tuindorp
Oostzaan. Besneeuwde daken en
in de straten hef steeds stijgen
de water waarin een krachtige
stroom stond.
In de eerste ochtenduren was
de toestand nog zeer onover
zichtelijk. De hulpverlening van
de bedreigde bewoners concen
treerde zich voornamelijk op de
plaats waar de Meteorenweg uit
het Tuindorp omhoog komt en
overgaat in de Klaprozenweg, De
eerste hulp van de buurtbewo
ners, later ook van politieperso
neel en arbeiders van de scheeps
bouwmaatschappij.
Enkele platte vrachtwagens
door tractoren getrokken reden
als eerste het overstroomde Tuin
dorp binnen om de bewoners,
vooral de ouderen en moeders
met kinderen, uit hun woningen
te halen. Velen waren reeds door
het ijskoude water met in allerijl
bijeengegaarde kleding en kost
baarheden in de richting van de
Klaprozenweg getrokken.
Het steeds wassende water
noopte de redders zich steeds
verder op de Klaprozenweg terug
te nekken, \ooral de grotere
auto s en vrachtwagens hadden
veel last van de wegafrastering
tussen rijweg en rijwielpad bij
het keren
Toen de brandweerploeg van
het hoofdpostkantoor arriveerde
was haar eerste taak het omhak
ken van deze afrastering waar
door do boten die per vrachtwa
gens werden aangevoerd gemak
kelijk konden worden afgeladen.
1. Het Rode Kruis hospitaal
schip „J. Henry Dunant" is
naar Amsterdam gedirigeerd
teneinde zonodig als drijvend
hospitaal dienst te doen of
eventueel voor evacuatie
doeleinden te worden ingezet.
2. De Rode Kruis colonne van
de afd. Amsterdam heeft zich
belast met de inrichting en
de personele bezetting van
het evacuatiecentrum in de
cantine van de N. D. S. M.
(Nend. Droogdok en Scheep
vaartmaatschappij
3. Dit evacuatiecentrum kan
aan ongeveer 300 personen
plaats bieden. Eveneens zal
de Rode Kruis colonne Am-
Een triest beeld uit Tuindorp/Oostzaan.
zoveel mogelijk water uit
het Noordzeekanaal te spuien.
Dit zal tot gevolg hebben dat het
water in het ondergelopen ge
bied, als dat de hoogste stand
zal hebben bereikt, niet zoals
aanvankelijk berekend circa 1,65
m., doch ongeveer 1,50 m. hoog
staat. Het waterpeil in het ka
naal is dan gedaald tot minus
40 N.A.P.
In de eerste uren hoorde men
ter plaatse nogal wat opmerkin
gen maken dat de hulpverlening
niet vlot genoeg georganiseerd
was. Het was echter voor alleen
die er bij betrokken waren een
niet eenvoudige taak om snel en
efficiënt rollend en drijvend ma
terieel ter plaatse te krijgen. Eer
ste hulp hoe klein in omvang ook
bleek ook hier weer de beste
hulp te zijn.
Door het Nederlandsche Roode
Kruis zijn naar aanleiding van de
dijkdoorbraak in Amsterdam-
Noord, waardoor het Tuindorp-
Oostzaan onder water kwant te
staan de volgende maatregelen
getroffen:
Tegen 10.30 uur kon op groter
schaal de evaeuatie ter hand
worden genomen. Met bussen
werden de l»ewoners naar het
N.D.S.M.-complex gebracht. Zie
ken en gehrekkigen werden met
ziekenauto's afgevoerd. Tallozen
heipende handen hielpen de ge
vluchte bewoners over planken
uit de bootjes op de wal.
Mannen met liesiaarzen droe
gen bejaarden, moeders, kleine-,
grote kinderen on babies naar de
wachtende auto's en bussen. Het
Leger des Heils verscheen met
een wagen beladen met gamellen
hete koffie voor de in drijfnatte
kleding verkleumde slachtoffers.
Ondanks hun overhaaste vlucht
hadden talrijke geëvaoueerden
hun huisdieren, meegenomen.
Enkele mannen hadden nog kans
gezien kippen uit hun hok te
halen en met de angstige dieren
onder hun armen kwamen zij op
d-> Meteorenweg aan. Anderen
hadden kanaries in kooitjes mee
genomen.
In vele boten hielden agenten
met portofoons kontakl met de
radiowagens van de politie zodat
steeds de bussen klaar stonden
als dp boten aankwamen om de
loensen snel af te voeren. De
politie hield de aanvoerwegen
naar het bedreigde gebied vrij
voor reddingsploegen met hun
materieel.
De havenmeester van IJmui-
en is ertoe overgegaan j
ster op aanvraag van het
Binnengasthuis en Wilhel-
minagasthuis helpsters ter
beschikking stellen.
4. Uit het Centraal Rampen-
magazijn 's-Gravenhage zijn
enige honderden bedden en
verdere uitrusting in vracht
auto's van de nood-calonne
Rode Kruis colonnecorps ge
laden, die op verzoek onmid
dellijk ter beschikking kun
worden gesteld.
5. Aan andere vormen van ma
teriële hulpverlening kan
op verzoek van Amsterdam
se autoriteiten worden vol
daan.
Het Ned. Roode Kruis heeft
donderdagmiddag nog extra 500
dekens, 2.000 paar sokken en
kousen en eeen groot aantal lies
laarzen ter beschikking gesteld.
8000 PERSONEN DAKLOOS.
Volgens een voorlopige schat
ting zijn 8000 personen bij de
overstroming in de Noorder IJ
polder dakloos geworden. In to
taal staan 2700 huizen in het
oude en nieuwe gedeelte van
Tuindorp-Oostzaan min of meer
onder water. Het overstroomde
gebied is naar ruwe schatting
ongeveer 25 km- groot.
Dit is door een woordvoerder
van de gemeente Amsterdam ten
stadhuize meegedeeld na een be
spreking van de minister van
Verkeer en Waterstaat met de
burgemeester en de wethouder
voor publieke werken.
Naar schatting zal 60 procent
van het aantal getroffenen bij
familie onderdak vinden, zodat
de gemeente voor de taak huis
vesting te vinden voor circa 3000
personen.
Na overleg met de directeur-
generaal voor de scheepvaart is
besloten het in de Amsterdamse
haven op non-aetief liggende
voormalige emigrantenschip, de
„Zuiderkruis" onmiddellijk uit te
rusten en beschikbaar te stellen
voor het opnemen van 750 perso
nen. In de twee jeugdherbergen
kunnen 350 mensen een tijdelijk
verblijf vinden, en het Sint Rosa-
complex aan het Hagedoornplein
kan worden ingericht voor circa
600 mensen.
MEDELEVEN IN
SOESTDI.JK.
H. M. de Koningin volgt van
uur tot uur de gebeurtenissen in
de overstroomde polder en laat
zich voorlichten over hetgeen
vcor de getroffenen wordt ge
daan. Zoals bekend bevindt Prins
Bernhard zich in Mexico en Prin
ses Irene in Zwitserland.
De minister van Verkeer en
Waterstaat heeft tezamen met
twee zijner ambtenaren en met
de wethouder voor publieke wer
ken van Amsterdam de breuk in
de dijk en haar gevolgen in ogen
schouw genomen.
De minister van Maatschappe
lijk Werk, mej. dr. M. A. M.
Klompé, heeft donderdagmiddag
een bezoek gebracht aan het op
vangcentrum voor de geëvacueer
de bewoners uit Tuindorp-Oost
zaan bij de N. D. S. M.
BUITENLANDSE HULP
AANGEBODEN.
Behalve uit Zweden heeft het
Nederlandsche Roode Kruis in
de loop van de middag ook hulp
aangeboden gekregen uit Enge
land en Zwitserland. Zowel het
Britse Rode Kruis als de Liga
van Rode-Kruisverenigingen in
Genève hebben telegrafisch laten
weten dat zij bereid zijn desge
wenst hulp te verlenen.
Het Ned. Roode Kruis heeft
echter deze hulp niet hoeven
accepteren.
SPOORWEGEN GEEN
HINDER.
De treinenloop wordt door de
reddingswerkzaamheden voor 't
ondergelopen gebied niet belem
merd. De treinen rijden normaal
en er zijn geen bussen uitgeval
len of extra ingelegd, aldus
deeit men van de zijde der Spoor
wegen mede.
Als gevolg van de aardbeving
in het zuiden van Peru zijn er tot
dusver 56 doden en njeer dan
200 gewonden. Dit zijn nog niet
de definitieve cijfers, want men
weet nog niets van enkele dorpen
in de omgeving van Arequipa.
Deze stad, met zijn 200.000 in
woners de tweede in het land,
heeft veel schade.
De Sowjet-minister-president,
Chroesjtsjef, heeft donderdag op
een bijeenkomst van de Opper
ste Sowjef meegedeeld dat de
Sowjet-strijdkrachten met 1.2
miljoen man zullen worden inge
krompen, maar genoeg kern- en
raketwapens zullen hebben om
een eventuele aanvaller van de
aardbodem weg te vagen. Hij gaf
te verstaan dat hjj dit punt als
argument zal gebruiken op de
aanstaande topconferentie.
Het militaire potentieel van de
Sowjet-Unie zal in gpen enkel
opzicht worden verzwakt, zei hij.
De strijdkrachten zijn voor een
groot deel overgegaan op raket
kernwapens. Het Sowjetleger
heeft thans een grotere vuur
kracht dan welk ander leger ooit
heeft gehad.
De minister-president, die over
ontwapening sprak, zei dat de
Sowjet-Unie vooraan gaat bij de
ontwikkeling en de aanmaak van
intercontinentale raketten van
elk formaat.
De regering stelt voor de
strijdkrachten eenzijdig te beper
ken. Hij zei dat de Sowjet-Unie
in de afgelopen vier jaar haar
strijdkrachten reeds had beperkt
met 2.140.000 tot 3.623.000 man.
De Sowjet-Unie zal niet over
gaan tot hervatting van de proe
ven als het Westen geen nieuwe
kernwapenproeven neemt.
Door de toeneming van de
kracht van de Sowjet-raketten
hebben de Sowjet-Iuchtmacht en
marine hun vroegere betekenis
verloren. De Sowjet-Unie zal
haar kern- en raketwapens blij
ven verbeteren totdat ze worden
verboden bij een internationale
overeenkomst.
Uit Moskou wordt gemeld
dat aangenomen wordt dat de
verzwakking in de Westerse
campagne „tot bevrijding van
de onvrije volkeren van Oost-
Europa" één van de omstandig
heden is geweest die de Russen
ertoe hebben gebracht met dit
plan tot beperking van de
strijdkrachten te komen.
De door Chroesjtsjef genoem
de cijfres zijn de eerste officiële
opgaven van de sterkte van de
Sowjetstrijdkrachten sedert het
begin van de revolutie. T>?. publi-
katie thans, na jarenlange ge
heimhouding, bewijst dat de
Sowjet-deskundigen, evenais hun
collega's in het Westen, van oor
deel zijn dat het aantal man
schappen in het tijdperk van de
geleide projectielen niet zo be
langrijk meer is.
Chroesjtsjefs voorstel is ook
bedoeld, zo meent men te Mos
kou, om op de topconferentie een
verweer te hebben tegen bezwa
ren van Westelijke zijde over de
sterkte van de Russische strijd
krachten in Europa
Het afzwaaien van 1.200.000
man, waarschijnlijk in de naaste
toekomst, zal ook van grote be
tekenis zijn voor de economie van
de Sowjet-Unie.
In de hoofdstad van de Sow
jet-Unie is men voorts van oor
deel dat de rede van Chroesjtsjet
zeer zal spreken tot de vólken
van de Aziatische landen die
Chroesjtsjet binnenkort zal be
zoeken. In deze landen zal men
ongetwijfeld van oordeel zijn dat
deze inkrimping zal leiden tot
een grotere hulpverlening van de
zijde van de Sowjet-Unie.
CHROESJTSJEF KONDIGT
NIEUW WAPEN AAN.
Chroesjtsjef heeft de Opperste
Sowjet meegedeeld, dat de Sow
jet-Unie een nieuw, onvoorstel
baar wapen in voorbereiding
heeft. Dit wapen bevindt zich
thans nog in de dossiers van de
geleerden, aldus Chroesjtsjef.
Later is gemeld dal Chroesjtsjef
heeft gezegd: „Maar vandaag,
kameraden afgevaardigden, kun
nen wij u zeggen dat wij een
schrikaanjagende bewapening
hebben, maar wat gaat komen,
wat zoals men zegt nog in de
dossiers van de geleerden zit, is
onvoorstelbaar".
Deze opmerking van Chroesj
tsjef werd met een luid applaus
beantwoord.
REACTIES.
In Westduitse regeringskringen
werd de bekendmaking van
Chroesjtsjef dat de Russische
strijdkrachten met 1,2 miljoen
man zouden worden verminderd,
verwelkomd. Maar men zou er
de voorkeur aan geven als deze
vermindering tot stand kwam
binnen het kader van controleer
bare overeenkomsten.
In Italiaanse rechtse politieke
kringen legt men vooral de na
druk op het sensationele kerak-
ter van de bekendmaking over
nieuwe wapens, welke bekend
making de Sowjet-Unie schijnt
te willen gebruiken als belang
rijke troef op de komende top
conferentie. De centrumpartijen
zijn terughoudend over de waar
de van een eenzijdige en oncon
troleerbare ontwapennig, gekop
peld aan de bedreiging die de be
kendmaking over de produktie
van nieuwe wapens met zich
meebrengt.
totgulA
'-V r- ;-v%i
•fa De Westduitse minister voor
Vluchtelingenzaken, Theodor
Oberlander, heeft woensdag op
een persconferentie te Bonn ver
klaard, dat hij besloten heeft niet
af te treden zolang de internatio
nale commissie van verzetsstrij
ders te Den Haag niet een defini
tief oordeel over zijn zaak heeft
geveld.
Het Japanse kabinet heeft
donderdag formeel zijn goed
keuring gehecht aan het her
ziene veiligheidsverdrag tussen
de V.S. en Japan.
In de bittere koude waren de bewoners van Tuindorp/Oostzaan gisterochtend verplicht te eva
cueren. Een beeld dat herinneringen wakker roept aan de overstromingsramp in 1953.
Van Scandinavië tot Noord-
Afrika heerste er donderdag bit
tere koude, die gepaard ging met
zware sneeuwval en krachtige
wind.
In Italië is een 59-jarige man
in de omgeving van Milaan dood
gevroren. In de ten noorden van
Florence gelegen Toscaanse heu
vels moesten politiemannen zich
een weg banen door hoog opge
taste sneeuw om een van de bui
tenwereld afgesneden dorp van
levensmiddelen en medicijnen te
voorzien.
Vele dorpen in de Apenijnen
zijn geïsoleerd.
In Denemarken zijn twee per
sonen de bevriezingsdood gestor
ven. IJsbrekers pogen de Deense
havens open te houden.
Op het eiland Bornholm, in de
Oostzee, moest alle weg- en
spoorwegverkeer worden gestopt.
In Noord-Afrika viel opnieuw
sneeuw in delen van Algerië en
Tunesië. Een storm met een
windsnelheid van ongeveer hon
derd kilometer per uur ontwor
telde bomen en veroorzaakte
ernstige schade aan elektriciteits
kabels.
In Frankrijk had Parijs zijn
koudste dag sinds 1918. met een
temperatuur vna 11,3 graden on
der nul.
In Hongarije sneeuwden vele
auto's in aangrenzende districten
in, terwijl de treinen veel ver
traging ondervonden.
De Oostenrijkse wintersport-
centra meldden bittere koude en
hoge sneeuw.
In St.- Moritz, in Zwitserland,
werd een temperatuur van 3!
graden onder nul geregistreerd.
In Zweden werd de sneeuw
door de krachtige wind hoog
opgejaagd. Tientallen schepen
zochten een toevlucht in de
havens.
In Nederland wordt de noord
oostelijke wind krachtiger. Er
wordt nog steeds aanhoudende
vorst verwacht.
In het Kanaal waren de weers
omstandigheden bijzonder slecht,
liet zicht voor de schepen was
slechts gering.
Op de Kanaal-eilanden ligt de
sneeuw in hoge lagen.
De Koninklijke Britse Automo
bielclub gaf de waarschuwing:
„Ga niet op reis, wanneer het
niet dringend noodzakelijk is."
Zware sneeuwval ontwrichtte
in Polen het verkeer, In een
stad kon zelts de tram niet meer
rijden.
In Warschau leverden sneeuw
ploegen een vergeefs gevecht
tegen de sneeuw. Uiteindelijk
slaagden zij erin enkele weken
in het centrum van de stad
sneeuwvrij te maken.
Het Italiaanse passagiersschip
„Christoforo Colombo" liep don
derdag de haven van New York
met een vertraging van 24 uur
binnen, nadat het in de Atlanti
sche Oceaan met golven van zes
meter hoogte en orkanen te kam
pen had gehad. De gezagvoerder
verklaarde dat dit de moeilijkste
oversteek was geweest, die hij
ooit had gemaakt. Het was ook
de eerste maal in twee jaar tijds,
dat hij niet op tijd zijn bestem
ming bereikte.
In Zuid-Slavië werden véle
wegen door sneeuwjachten on
begaanbaar. Te Morska Sobota,
in Slovenië, werd een tempera
tuur van 27 graden onder nul ge
registreerd.
in de Adriatische-Zeehavens
Split en Sibenik viel voor de
eerste maal in verscheidene jaren
sneeuw.
De treinen in West-Duitsland
ondervonden door zware sneeuw
val en vorst tot zeven uur ver
traging. Tussen Kiel en Lübeck
bleven een vierhonderd auto's in
de sneeuw steken.
Het verkeer op de Donau on
dervond last van pakijs.
De krachtige wind boven de
Noordzee noodzaakte kustvaar
ders een toevlucht in de mon
ding van de Elbe en in Cuxha-
ven te zoeken.
In de Deense kustwateren
wordt steeds meer drijf ijs gecon
stateerd, hetgeen maakte dat een
aantal kustvaarders een haven
moest binnenlopen.
In Denemarken zelf werd het
verkeer door ijs en sneeuw ont
wricht.
Uit gewoonlijk betrouwbare
bron te Londen is donderdag
vernomen, dat de ministers van
Buitenlandse Zaken van de Ver.
Staten. Frankrijk, West-Duits
iand en Engeland van plan zijn
midden april bijeen te komen om
de Westelijke opvattingen aan-
gVmde de topconferentie tussen
Oost en West met elkaar in over
eenstemming te brengen.
De ministers zouden waar
schijnlijk in Washington verga
deren, maar dit was nog niet
definitief besloten.
De bijeenkomst vindt midden
april plaats omdat dit de minis
ters in staat zou stellen verslag
uit te brengen over de Westelijke
positie aan de Navoraad, die be
gin mei in Istanbul bijeenkomt.
ENIGE OPKLARINGEN.
Een depressie, die over Duits
land naar Luxemburg trok. ver
oorzaakte ook in ons land lang
durige, zij het geen zware
sneeuwval. De tussen 7 en 19 uur
gemeten hoeveelheden sneeuw
bedroegen nergens meer dan 4
centimeter.
De noordelijke tot noordooste
lijke winden voerden tevens iets
minder koude lucht aan, waarin
maximumtemperaturen gemeld
werden van min I graad langs de
kust tot min 4 graden in het
oosten van het land. Donderdag
avond hield het in het oosten van
het land op met sneeuwen, daar
begon opnieuw koudere lucht
ons land binnen te komen. Van
daag zullen de temperaturen dan
ook lager zijnde oostelijke wind
wordt zwak of matig, en er zul
len opklaringen voorkomen.
De vorst duurt dus voort.
medegedeeld door het K. N. M. I.
te De Bilt, geldig van vrijdagoch
tend tot vrijdagavond.
Lagere temperaturen.
Half. tot zwaar bewolkt en op
de meeste plaatsen droog weer.
Zwakke tot matige oostelijke
wind. Lagere overdagtemperatu-
ren dan gisteren.
ZATERDAG 16 JANUARI
v.m. n.m.
Breskens 3.12 3.32
Terneuzen 3.47 4.07
Hansweert 4.27 4.47
Walsoorden 4.37 4.57
ZON MAAN
op onder op onder
Jan.
15 8.43 16.56 18.58 9.04
16 8.42 16.58 20.03 ».34
