Woensdag 8 juli 1959
DE VRIJE ZEEUWi
Pagina 5
GEMEENTERAAD
VAN TERNEUZEN
(Vervolg van pagina 1)
Het uitbreidingsplan Serlippenspolder is gedeel
telijk een uitvloeisel van he't overleg dat in de vijf
Oianaalgemeenten gevoerd is en dat voorziet dat
<le kanaalzone in belangrijke mate zal uitbreiden
en dal tengevolge daarvan het inwonertal van
Tcrneuzen harder zal toenemen dan tot dusver
hpt eeval is geweest. Het kanaalzoneplan voor
ziet dat omstreeks 1980—1985, dus over 20 a 25
daar het totale inwonertal van Terneuzen meer
taan verdubbeld zal zijn. De gemeente heeft op dit
[ogenblik, volgens de laatste gegevens ongeveer
B5.5000 nwoners. De stad Terneuzen moet volgens
Be opzet van de kanaalzone in 1980—1985 25 26
Muizend inwoners tellen en Sluiskil 6000, dat is
Bu.s samen 31 a 32 duizend zielen. U ziet dat het
inwonertal dan praktisch verdubbeld is.
Op dit ogenblik telt de gemeente dus 15.500
inwoners. Voor Sluiskil en het platteland kunnen
I (55U0 inwoners worden geraamd,
r Voor Terneuzen zelf blijft op dit ogenblik een
aantal van 12.000 inwoners over. Een groei tot
I 25 a 26 duizend betekent meer dan verdubbeling
van de eigenlijke stad en daarom was naast het
uitbreidingsplan „Zuid", dat een jaar geleden is
vastgesteld, een belangrijk nieuw uitbreidingsplan
nodig, dat overeenkomstig de schets van het plan
in hoofdzaak van de gemeente, naar het oosten is
gelegd, tol aan de gemeentegrens. Deze situatie
komt voort uit de wens van het gemeentebestuur
meer te profiteren van de ligging langs de Wester-
ïchelde. Ik heb deze wens toegejuicht. Hieruit
'blijkt dat de belangrijkheid van deze ligging wordt
ingezien. Er zijn weinig steden in Nederland die
zo n mooie ligging hebben als Terneuzen, dat aan
,een rivier ligt van 4 a 6 kilometer breed en dus
j vergeleken kan worden met plaatsen die aan de
zeekust zijn gelegen.
I Ik heb gebruik gemaakt van de gelegenheid die
[mij werd geboden, om dit belangrijke uitbreidings-
Iplau naar het oosten te ontwerpen. De uitbreiding
Inaar het westen is vrijwel afgegrendeld door de
lig ng van het kanaal. Naar het oosten van Ter
neuzen is nog ongeveer 1—1 li km grond beschik
baar voor uitbreiding van de stad langs de Schel-
Rde-oever.
Aan deze wens werd nog belangrijk tegemoet
gekomen, toen bekend werd dat de Rijkswaterstaat
de bestaande uitmonding van de oostelijke Rijks
waterleiding voor de toekomst gevaarlijk vond,
omdat dit gebied bij de Watertoren niet voldoende
verdedigd kon worden. Wij hoorden toen dat de
feijkswaterstaat het plan had een nieuwe uitwate-
[tringssluis te maken. Wij hebben toen gevraagd of
het mogelijk zou zijn de Otheense kreek te gebrui-
k°n ais nieuwe uitmonding en het is inderdaad
gelukt om dit gedaan te krijgen. Daarmede kon
''de oostelijke rijkswaterleiding vervallen als water
leiding en daarmede werd tevens mogelijk in theo
rie om de Serlippenspolder economisch en stede
bouwkundig tot één geheel te maken. Daar was
nog iets anders voor nodig, want voor zo'n open
leiding moet aanzienlijk wat grond verzet worden
om die dicht te gooien en nu verdween het schrik
beeld dat de stad en zijn bevolking nog meer zou
Worden afgesneden van de Schelde, want het is
Jiiet mooi om tegen een 5 a 6 meter hoge dijk op
Ite zien, een dijk die zijn kruin vindt op 81j m -t
iN.A.P. Het land aan de voet van de dijk iigt op
3 ni 4- N.A.P. Zo'n dijk van 5V4 m is dus wel
ontzettend hoog. Ik heb toen gezegd; wil Ter-
[neuzen van deze ligging profiteren, dan moet
[eigenlijk die dijk zo worden verbreed en in het
vet brede talud met een trapsgewijze profiel, étage-
Iwoningen worden gebouwd, waardoor het moge
lijk is dat een deel van de bevolking vri) uitzicht
jzal krijgen over de Schelde. Dit is visueel erg
belangrijk. Ik zal U straks duidelijk maken op
v wijze wij dit hebben trachten te bereiken.
Gelukkig kwamen wij te weten dat de werken
voor de verbreding van het kanaal van Terneu
zenGent zouden worden uitgevoerd. Hierover
kregen we meer zekerheid en ook dat deze wer
ken in de naaste toekomst zuilen worden uitge
voerd en daarmede kwamen de beide punten die
ik IJ juist genoemd heb: demping van de oostelijke
rükswaterleiding en de verbreding van de Schelde-
dijk, in de bereikbare mogelijkheid. Want er moet
meer dan 6 miljoen m3 grond verzet worden en
in zee geloosd, en deze grond kon beter gebruikt
worden, met praktisch dezelfde kosten, voor de
veibreding van de Scheldedijk en demping van de
oostelijke rijkswaterleiding. Op deze beide pun
ten berust het plan Serlippenspolder, waarvoor
zonder die werken eigenlijk een niet te betalen
grondverzet nodig zou zijn. Ik moet nog mee
delen, dat zonder de demping de vorm van de Ser
lippenspolder zeer slecht geschikt zou zijn voor
verkaveling tot woonwijken, omdat de richting
van de oostelijke rijkswaterleiding die polder zeer
ongunstig verdeelt, namelijk in 2 stukken, die elk
op zich te klein zijn om er behoorlijk in te kun
nen bouwen en tevens om daar de jüiste oriënte
ring en bezonning mogelijk te maken. Een zeer
gelukkige omstandigheid dus dat al deze faktoren
samenvallen.
Het uitbreidingsplan Serlippenspolder heeft een
capaciteit van 15001800 woningen, d.w.z. dat in
deze polder ongeveer 7000 a 7500 inwoners kunnen
leven en voeg daarbij de uitbreiding die Uw raad
reeds vastgesteld heeft van het plan Zuid, dan
komt dat op een totaal inwoneraantal van onge
veer 25 k 26.000, voor de eigenlijke stad. Dat
klopt dus precies met de cijfers die berekend zijn-
in verband met de kanaalwerken van de gemeen
te terneuzen, door de socioloog Ir. Jacobsen. Deze
cyfers dekken elkaar volkomen.
srvolgens wil ik even stil staan bij de beteke
nis van een stad die verdubbeld wordt.
Terneuzen heeft op dit ogenblik 12.000 inwoners
en bij voltooiing van deze wijk 25.000, dus zoveel
a s Vlissingen of Middelburg op het ogenblik. De
|Maag zal misschien opkomen, waarom de voor
zieningen als winkels en open bebouwing gepland
zijn. Dit is gebeurd omdat Terneuzen uiteraard
;ii s rivierstad zich slechts in een halve cirkel uit
breidt, De assen van de nieuwe wflken tot het
centrum worden in dit geval groter dan bij een stad
alie zich concentrisch uitbreidt. Zo is het midden
van de wijk Serlippenspolder ongeveer 2 kilometer
perwijderd van het centrum van de „oude stad".
afstand vinden wij wel wat erg groot voor
it bez°eken van de dagelijkse winkels en zelfs
hie Wat Wd noemen wijkwinkels, en dus heb ik
l om- .m Serlippenspolder een nieuw wijkcentrum
hrpiiu,0rpen b'-staanfle uit winkels en openbare ge-
een ,eni verzor8en(fc*bedrijfjes en wat étagebouw;
in,! ut i3 plein met bomen beplant dat echt de
7inhi Z3j rnakpn van centrum; een café met uit-
r'r Schelde, 2 meter boven de kruin van
hei „i 6n T?11 meter of 7 boven de hoogte van
1111,."™' daarmee krijgen we zeer aantrekke-
Je?ten vIak bü het centrum.
winc,ngS Schslde is een bijzondere étage bebou-
rte„6„n on™'orpen, gezet in zig-zag vorm, omdat
61 !riensen van het uitzicht op de Schelde
te i'"? ®.en'eten dan bij rechte blokken. Dit zou
I teV=rfk["S tobden. Ook is die zig-zag vorm er in
B °pa'> vanuit de Schelde gezien, het pro-
miriset.' ."ne" ver'evendigd zal worden ais de
,,fzo? U1' bef. westen schijnt: het ene gedeel-
waarSn an ver'icht zijn en het andere donker,
eer hr'01 spe! van hcht en donker Terneuzen
Dit i-'jl0nt' aanzien zal geven vanaf de Schelde,
sen rtiB a "i1-, van belanS geacht omdat de men-
werk BelVJks de Schelde overvaren voor hun
aan h,,„ d<? overkant. vreugde zuilen beleven
V a thuiskomst in hun boeiende stad.
huizen géres"?^et d°UW 'S 6611 complex ééngezins-
bouu 'vm, 'L er gelegenheid voor particuliere
ook vnnV x engezmshuizen en grotere huizen en
Wii h xx bouwen van bungalows,
let aem«xe,nxin.opdracht van en in overleg met
««meentebestuur een groenstrook ontworpen
langs de Otheense kreek. De groene oever van
deze kreek leent zich bijzonder voor een water
park. Misschien komt er in de toekomst nog wel
eens een roeivereniging of iets dergelijks. Daar
bij is er in deze groene omgeving uitsluitend nog
wat bungalowbouw, in dezelfde trant als de Molen
dijk en aansluitend aan het sportcentrum.
Woonvormen In het uitbreidingsplan
Serlippenspolder.
Ik vertelde U al van de fiats op de Schelde-
oever. Die worden driehoog, omdat ik van mening
ben dat een stad van 25.01)0 inwoners zeker een
aantal woningen in étagebouw mag hebben, maar
ook omdat op die Schelde-oever het bouwen vrij
duur zal zijn en misschien hoofdzakelijk alleen te
verwezenlijken in étagebouw. Verder heb ik langs
de belangrijke tertiaire weg, die naar het veer
Perkpolder zou kunnen leiden, ook étagewoningen
ontworpen, omdat die weg eigenlijk te lang is en
ook te breed, om nog helemaal met ééngezinswo
ningen bebouwd te kunnen worden.
Ik heb diverse complexen étagewoningen ont
worpen, om een beetje geleiding naar het middel
punt van de wijk te accentueren en voor het ver
krijgen van een stedelijk karakter. Steeds met
het karakter van veel groen. Bovendien kun je bü
étagewoningen meer groen in de wük hebben dan
bü ééngezinswoningen, omdat de z.g. gemeen-
schappelüke tuin tussen de étagewoningen in, ge-
makkelüker openbaar gemaakt kan worden dan
de tuinen achter de rijen ééngezinswoningen. Ik
heb trouwens bü de ééngezinshuizen ook gezorgd
voor groene stroken: büzondere wüken, die niet
bereden kunnen worden, maar wel belopen, dus
speciaal gereserveerd voor voetgangers en daar
mede hoop ik dan ook de speelgelegenheid voor
kleine kinderen speciaal, de nodige aandacht ge
geven te hebben.
Met alkaar zitten in dit uitbreidingsplan onge
veer 600 étagewoningen, waarvan er ongeveer
250 achter de oostelüke waterleiding met gedeelte-
lük uitzicht op de Schelde, omdat de bovenste
étages over de dük uitzicht hebben en ook boven
de daken van de andere huizen, Daarom wordt
het bovenwonen op de 3e étage vergoed door het
mooie uitzicht. Door het bouwen van étagewonin
gen in dit plan, is het percentage hiervan voor de
gehele stad gebracht op 15. De bestaande stad
heelt, rekening houdend met de voltooiing Zeven
Triniteitspolder en plan „Zuid" 10 Over het
algemeen wordt thans op de uitbreidingsplannen
van de steden in Nederland gerekend met 15
25 étagewoningen. Het lükt mü toe dat met
deze 15 van de totale woningvoorraad het aan
tal étagewoningen in overeenstemming is ge
bracht met de gemiddelde verlangens van de bur-
gerü, ook in deze streek, omdat volgens mün er
varing de vraag naar étagewoningen stygt met
het groeien van de gemeenten.
Ik moge U voor het overige verwyzen naar de
toelichting op het uitbreidingsplan die U, naar ik
hoop, gelezen zult hebben.
Ik heb daar trouwens ongeveer hetzelfde in ge
zegd als wat ik U nu verteld heb; U zult daar mijn
overwegingen ook in terug kunnen vinden.
Ik. wil graag eventuele vragen beantwoorden,
voor zover mü dat toegestaan is.
Ik meen dan dat ik voorlopig hiermede kan
volstaan.
De Voorzitter: Ik dank U zeer, münheer Gouwe
tor, voor Uw uitvoerige toelichting.
De heer Huiibrecht; Münheer de Voorzitter, Iaat
ik beginnen met te verklaren, dat het ontwerp-
uitbreidingsplan Serlippenspolder, zoals dit aan ons
is voorgelegd, naar myn gevoel stedebouwkundig
volledig is geslaagd. Vooral het vele geplande
groen zal het geheel een bijzonder fraai aanzien
geven.
Niettemin zün er toch nog punten, die, naar mün
smaak, van belang zün besproken, te worden. Im
mers, een stadsdeel kan fraai van opzet zün, maar
het is toch de bedoeling, dat onze bevolking in het
algemeen er gaarne zal wonen, en ook, dat het,
van de züde der toekomstige bewoners gezien,
financieel mogelük zal zijn er te wonen.
In dit verband zou ikTJ willen vragen of U het
realiseerbaar acht, dat iemand gevonden zal wor
den, die niet alleen de hoogbouw langs de zeedük
wil bouwen, maar die ook deze woningen zal kun
nen verhuren of verkopen. Deze huizen zullen,
gezien de onderbouw, vrij kostbaar worden.
Verder heeft onze fractie bezwaar tegen de
vele hoogbouw die is gepland, n.l. 610 flats tegen
1101 eengezinswoningen. Hoogbouw is, zoals U en
ook de stedebouwkundige wel zult weten, bü de
bewoners van onze stad niet geliefd, doch ook
niet bij diegenen die woningen bouwen, verkopen
of anderszins exploiteren. Ligt hier niet het ge
vaar, dat de particuliere bouwers de ééngezins
woningen zullen bouwen en dat de hoogbouw voor
de woningbouwverenigingen overbiüft? Het gevolg
hiervan zou zün, dat diegene die bü machte is een
woning te kopen, sterk bevoordeeld zou worden
boven hen, die moeten huren.
Tegen deze achtergrond zou ik de aandacht van
uw college en van de raad willen vestigen op de
z.g. bungalowbouw. Deze kan zeer fraai zün
is het overigens niet altüd maar is ook duur
en vraagt veel grond. Deze bouw kan men dus
beschouwen als alleen voor de beter gesitueerden.
Het heeft my dan ook getroffen, dat de grond
voor deze, in vergelüking met de overige percelen,
zo goedkoop zou worden uitgegeven.
Het verdient wellicht aanbeveling de bungalow
bouw sterk te doen inkrimpen of in het geheel
niet te doen plaats vinden en hiervoor in de
plaats eengezinswoningen van het woningwettype
te doen bouwen, waardoor dan het aantal hoog
bouw zal kunnen worden teruggebracht.
De Voorzitter: De hoogbouw, waarover U
spreekt, bestaat uit woningen van drie verdiepin
gen. We kunnen er moeilük over gaan bakkeleien
of dit hoogbouw is, ja of neen. Ik geloof wel, dat
U te veel in de nabüe toekomst ziet. U moet dit
plan zien over 20 k 25 jaar. We moeten niet.reke
nen met de indruk, die het plan op het ogenblik
op ons maakt, dat de huizen van drie verdiepingen
te hoog zün. We moeten naar de toekomst zien:
de bevolking van onze stad zal zichzelf niet zo
uitbreiden. Veel bewoners van andere steden en
streken van het land zullen hier naar toe trekken.
Deze hebben wèi voorkeur voor étagebouw. Dit
zelfde geldt ook voor de duurdere étagewoningen,
die langs de Scheldeoever zullen worden gebouwd.
Wy moeten aannemen dat hier meer welgestelde
mensen zullen komen wonen, die in aanmerking
zullen willen komen voor duurdere woningen met
een fraai uitzicht op de rivier, dat nergens anders
in Nederland te vinden is.
Het uitbreidingsplan is iets voor de toekomst;
het zal niet vandaag of morgen volledig gereali
seerd zün.
De heer De Feyter: Met belangstelling hebben
wy de uitvoerige uiteenzetting van Ir. Gouwetor
aangehoord over het uitbreidingsplan Serlippens
polder, waarvoor enkele jaren geleden opdracht
werd gegeven.
Allereerst valt bü dit plan de uitermate gunstige
ligging aan de Schelde op. In de toelichting wordt
dit ook terecht naar voren gebracht en vanavond
door de heer Gouwetor nog eens nader onder
streept. De ligging vlak bü de Schelde zal echter
ook büzondere eisen stellen aan de zeewering, zo
dat een tweede dük vlak achter of tegen de zee
dük noodzakelyk zal zün. De heer Gouwetor noemt
verhoging van de zeedük een schrikbeeld, maar
wü vinden dit eigenlük een geruststelling.
Wü hebben hierbü ook te bedenken, dat de
Koedük en de z.g. derriedük bü de uitvoering van
dit uitbreidingsplan zullen verdwünen. Hierop
hebben ook de besturen van de polders, die ten
zuiden van de kom zün gelegen, in een bezwaar
schrift gewezen. Het antwoord van burgemeester
en wethouders hierop strekt tot voldoening, daar
in dit uitbreidingsplan ruimte is voor de aanleg
van een tweede dijk vlak achter de zeedyk. Dit
is ook noodzakelük, niet aüeen voor de achterge
legen polders, maar vooral ook voor de stadswük
die hier in dit uitbreidingsplan is geprojecteerd.
Wanneer hiermede voldoende rekening wordt
gehouden, heeft dit uitbreidingsplan in hoofdzaak
onze instemming.
Dit wil niet zeggen, dat wü geen bezwaren zou
den hebben. Wü vinden het onjuist, dat in dit
uitbreidingsplan meer dan 1/3 gedeelte étagewo
ningen zün. Dat is voor een plaats als Terneuzen
te veel. De plattelandsbevolking, die zich hier uit
de omliggende dorpen vestigt, wil een ééngezins
woning. Wü hebben hier ook reeds op gewezen
bü de behandeling van het uitbreidingsplan in de
Zeven Triniteitspolder en Zuidlandpolder.
Wü meenden, dat dit gevoelen algemeen door
de raad werd gedeeld. Daarom is het onjuist van
Ir. Gouwetor om in dit nieuwe plan een groot
aantal étagewoningen op te nemen. Dit moge
stedebouwkundig misschien .wel juist zün, maar
hier had toch meer rekening moeten worden ge
houden met de opdrachtgever, de gemeenteraad.
Waarom nu juist midden op de tegenwoordige
oostelüke rükswaterleiding een groot openbaar
gebouw, de L. T. S., moest geprojecteerd worden,
is ook ons niet duidelük. Dat het bestuur van de
Technische School hier niet op ingaat, is begrü-
pelyk.
Wie zal daar wél willen bouwen?
Is het juist, dat een bouwonderneming reeds
maanden geleden bekend was met de büzonder-
heden van dit uitbreidingsplan en dit plan blyk-
baar ook ter inzage heeft gehad en ook wist welke
grond aangekocht kon worden? Terwül dit bü de
andere bouwondernemers niet het geval is.
Kunnen diegenen, die zelf een woning willen
bouwen, spoedig in dit nieuwe plan grond kopen?
Kunnen de raadsleden een fotocopie krügen van
het uitbreidingsplan? Deze copie behoeft niet m
kleuren te zün.
De Voorzitter: Wat betreft de kwestie van het
leggen van een nieuwe dük, dit is een zaak van
de Rijkswaterstaat. Met de bezwaren, die door de
polders zün ingebracht, wordt ook rekening ge
houden. Zü behoeven niet benauwd te zün dat
wü de dük zullen afgraven wanneer de toestem
ming van de Provinciale Waterstaat daaraan niet
is voorafgegaan.
De heer De Feyter: Het land achter de düken
zal behoorlük beschut moeten zün tegen het water.
De Voorzitter: U behoeft niet bang te zün, dat
er een uitbreidingsplan zal geëffectueerd worden,
dat zal inhouden wat U zo gevaarlyk acht. Het is
een zaak van de Provinciale Waterstaat hiervoor
zorg te dragen.
De bungalowbouw is uit exploitatie-oogpunt wel
bezwaarlyk. De bungalows zullen moeten worden
gebouwd door mensen, die ruim in hun geld zitten.
De ligging van de bungalow is een probleem op
zichzelf. Dit moeten we maar liever aan de heer
Gouwetor overlaten.
De heer Henry: Ik heb behoefte om mün grote
waardering voor het plan van Ir. Gouwetor uit te
spreken. Ik vind het een prachtig plan, hoewel
ik toch ook enkele bedenkingen heb tegen de
hoogbouw. Het geheel is echter büzonder ge
slaagd.
Wat acht de heer Gouwetor de meest gunstige
ligging van de woningen: oost-west of noord-zuid?
De heer Gouwetor: Noord-zuid.
De heer Henry: De laatste tüd, meen ik, wordt
steeds meer gebouwd in de richting oost-west.
Dan heb je 'smoigens de zon tot 12 uur; het
heetste gedeelte van de dag is de zon er niet en
kort na 12 uur is er weer zon.
De heer Gouwetor: Ik bedoel met noord-zuid
bouw de richting van het blok huizen. Wy hebben
het over het blok; het blok loopt in deze rich
ting en de straten ooit; dan worden de woningen
's morgens door de zon uit het oosten en zuiden
beschenen en 's middags door de zon uit het westen.
De Voorzitter: Het bouwen op de gedempte
waterleiding is een probleem, dat om oplossing
vraagt. Op de waterleiding zullen practisch geen
woningwetwoningen gebouwd worden. Er zün in
de brede groenstroken daarom een paar openbare
gebouwen gesitueerd.
De heer De Feyter: Dat is toch eigenlük ook
niet te doen.
De heer Gouwetor: Ik weet zeker, dat het Rük
er geen bezwaar tegen zou hebben de paalfunde-
mng te betalen, die voor de bouw van een nüver-
neidsschool nodig zou zyn. Zoals U weet subsidieert
Het Rük 70 en de gemeente 30 de bouw van-
scholen. In verhouding met de bouw en de inrich
ting van deze school zullen de kosten van de paal-
lundering nauwelüks gewicht in de schaal leggen.
Hen groot gedeelte van het westen van ons land
is gedoemd onder alle gebouwen palen te heien;
ook Terneuzen ontkomt daar niet helemaal aan
en zeker niet in een dergelüke situatie. Nu be
hoeft het onderheien van dit gebouw niet zo heel
erg kostbaar te worden, want de heipalen zullen
zeker niet langer behoeven te zün dan gemiddeld
10 meter. Dikwyls worden namelük palen van
1518 meter geheid.
Het is wel mogelyk om zo'n strook helemaal
vrü te houden van bebouwing, maar dan komt
het als een vreemd gedeelte in de wijk te liggen.
De kunst is eigenlük om een stad zó te maken,
dat zü in geen enkel opzicht meer herinnert aan
wat er vroeger is geweest en juist de typische
kenmerken van een stad ais pleinen, open be
bouwing, woningblokken en wegen aan te leggen
in een omgeving die vroeger misschien een lande-
lük karakter had.
U kunt het zó stellen: men kan niet goed een
grote stad bouwen als niet bepaalde punten ge
accentueerd worden. U herinnert zich misschien
wel Den Haag van de eerste tien jaren van deze
eeuw; dit was toen één afschuwelüke olievlek met
allemaal éengezinshuizen. Toen er hiertegen ver
zet groeide is men tot het tegengestelde omgesla
gen en werden er uitsluitend 4-étagewoningen ge
bouwd. Nu beginnen wy in Den Haag het juiste
midden te vinden door het op bepaalde wüze
bouwen van hoge en lage woningen, .wat ten
goede komt aan het karakter van de stad.
Voor de raadsleden, die bezwaar hebben tegen
het, naar hun mening, grotere aantal' étagewonin
gen: in dit plan zit ongeveer 30 étagewoningen,
wat, voor de gehele gemeente gerekend, toch maar
op 15 komt.
U moet ook rekening houden met het feit, dat
U moet küken naar een stad van 25.000 inwoners
en misschien nog naar een grotere.
Want dit moet evengoed het hart zün voor een
stadsdeel, dat mischien ook nog over de tegen
woordige grenzen van Zaamslag kan uitgroeien,
U kunt dit centrum niet elke 50 jaar herbouwen;
zo'n centrum blijft ongeveer 500 jaar liggen. Zoals
een stad verkaveld wordt, biyft zü honderden
jaren. Dit is wel het meest hardnekkige element.
Wü moeten zóver vooruit küken en U zult zich
hebben af te vragen of die stad voldoende karak
ter heeft om honderden jaren bü de ontwikkeling
aan te passen. Het is mü bekend van Roosendaal,
dat 35.000 a 40.000 inwoners heeft, dat daar onge
veer 20 étagewoningen wordt gebouwd, ge
rekend over de gehele stad. Ik heb zojuist ge
lezen dat veel steden van grotere en middelbare
omvang étagewoningen bouwen tot een percentage
van 20 25 van de gehele woningvoorraad. Ik
meen dus, dat Terneuzen met haar 15 étage
woningen, niet extreem veel heeft.
Op een opmerking van één der heren, dat dit
niets is voor woningwetbouw, wil ik antwoor
den, dat dit inderdaad geen objecten zün voor
woningwet-bouw, maar voor beleggings-maat-
schappüen. Naar' mijn mening is dit in het büzon
der een object voor een beleggings-maatschappü
en Terneuzen zal daarmee dan ook dienen te
wachten tot een deel van dit uitbreidingsplan is
gerealiseerd. U kunt om allerlei redenen niet het
eerst aan de étagebouw beginnen. Ik maak me
sterk, dat U over 10 a 15 jaar zeker gegadigden
vindt, die uit particuliere beurs dergelüke com
plexen woningen wel zullen bouwen.
De Voorzitter: Ik moge terzake nog wüzen op
Vlissingen. Hier zün dit voorjaar klaar gekomen
een kleine 300 woningen, waarvan 125 tweehoog,
60 driehoog en 25 vierhoog. In aanbouw zün thans
50 woningen tweehoog en 150 vierhoog.
De heer Fyn van Draat: We moeten in de eer
ste plaats rekening houden met de grond die be
schikbaar is. Hoe meer mensen er zün, hoe meer
we hiermede rekening moeten houden.
De heer Van Eangevelde: Ik heb met belang
stelling naar de toelichting van de heer Gouwetor
op het uitbreidingsplan Serlippenspolder geluis
terd. Ik kan hier zelf moeilük een oordeel over
vellen, maar ik neem aan dat het plan mooi en
goed is. Ik zou willen vragen hoe het eigenlük
zit met de openbare gebouwen?
Er zuilen in deze nieuwe wük ongeveer 7000
mensen wonen en daarvoor zullen zeker drie of
vier kerken gebouwd moeten worden. Daar zal
ook rekening mee moeten worden gehouden. Ik
zou dan ook wel graag hebben dat deze kerken
niet op de leiding worden gebouwd, daar de bur-
gerü over het algemeen niet zo offervaardig is
dat de duurdere bouw daarvoor bekostigd kan
worden.
Het is dus niet zó, dat de hoogbouw alleen be
stemd zal zün voor woningbouwverenigingen?
De heer Gouwetor: Ik heb zojuist gezegd, dat
dit speciaal iets is voor beleggings-maatschappüen,
b.v. een verzekerings-maatschappü.
In veel steden wordt hoogbouw op het ogenblik
ook door particuliere ondernemers gebouwd, o.a.
in Roosendaal.
Ik hoop dat de laagbouw voornamelük toege
wezen zal worden aan woningbouw-verenigingen.
Natuurlük spreekt het vanzelf, dat de gemeente
grond moet reserveren voor woningwetwoningen
in laagbouw als voor woningwetwoningen in éta
gebouw als voor particuliere laagbouw en parti
culiere étagebouw.
Deze diverse soorten zullen gebouwd moetten
worden door woningbouw-verenigingen, beleg
gings-maatschappüen en particuliere bouwonder
nemers.
Wat uw vraag betreft over de openbare gebou
wen: we hebben in het plan Serlippenspolder drie
kerken geprojecteerd en deze staan geen van drie-
en op de oostelijke rükswaterleiding. Ook voor het
aantal kerken bü groei van de gemeente tot 25.000
inwoners, hebben we voorlichting gehad van de
socioloog, die berekend heeft hoeveel de verschil
lende gezindten hier zullen uitgroeien. Naar mün
mening is er voldoende gelegenheid voor kerk
bouw en ook voor scholen van diverse gezindten.
Met de 4 schoolterreinen, die hier geprojecteerd
zün, en de schoolterreinen, die er al zyn, komen
we aan een behoorlyke hoeveelheid.
De Voorzitter: In de Lievenspolder in het plan
„Zuid" is ook een kerk ontworpen-
De heer Huybrecht: De hoogbouw zal dus voor
het grootste gedeelte door particuliere onderne
mers uitgevoerd worden.
Uit ervaring op dit gebied is het bekend, dat
de inwoners van Terneuzen helemaal niet ge
porteerd zyn voor hoogbouw. Ook in de toekomst
zal dit wel niet het geval rijn.
De heer Gouwetor: Van de week heb ik van-
deskundigen vernomen, dat hier een particulier ge
gadigde is voor een object étagebouw.
De heer Iluijbrecht: Ik hoop dan dat dit ei ook
wordt uitgebroed.
De heer Gouwetor: We hebben 10 15 jaar tüd
voor het uitbroeden van dit ei
De Voorzitter: Er is gesteld, dat, we de reali
sering van dit uitbreidingsplan heel ver in de toe
komst moeten zien, maar deze toekomst zou we!
eens veel vlugger kunnen naderen, dan wü hier
vermoeden. De aard van de bevolking zal zich in
deze tüd belangrük wyzigen. De landelüke bevol
king zal zich moeten wennen aan étagewoningen.
In Goes worden thans woningblokken gebouwd in
4 étages.
Met 3 étages hebben wü hier geen werkelüke
hoogbouw.
De heer Hol: Wat is op het ogenblik de ervaring
met de flats in Terneuzen? In het begin waren
er heel veel bezwaren tegen de flats.
De Voorzitter: Stel, dat alle bewoners van de
flats uit deze omgeving bezwaren zouden hebben
tegen étagebouw, dan zou dit toch van betrekke-
!Ük weinig invloed hierop zün. In de loop der
jaren zuilen ook deze toch de voordelen gaan in
zien en misschien op den duur de voorkeur aan
étagebouw geven.
De heer Camps: Onze fractie sluit zich gaarne
aan bü de lof voor de ontwerper van dit plan.
We hopen tevens, dat het uitbreidingsplan Sluis
kil op dezelfde succesvolle wüze zal slagen. De
heer Gouwetor heeft zeer veel ervaring op dit
gebied. Degenen, die nu op Sluiskil willen bouwen,
durven hieraan nog niet beginnen, omdat het nog
niet bekend is of de woningen bü de uitvoering
van de kanaalwerken zullen kunnen blüven be
staan.
De Voorzitter: Het uitbreidingsplan Sluiskil is
op een oor na gevild; dit oor is nog in handen van
de Rükswaterstaat en deze houdt blükbaar niet
van villen.
De heer Weterings: Ik heb alle waardering voor
het plan van de heer Gouwetor. Toch zou ik be
treffende de vorm van het centrum nog een vraag
willen stellen. Is er de middenstand al eens
geïnformeerd of er voldoende interesse bestaat
om een winkel in de Serlippenspolder te vestigen?
De Voorzitter: Bü de plannen vindt U hierover
een rapport van Ir. Jacobsen. Deze heeft hierin
bepaald het aantal winkels en alles wat nodig is
voor een bevolking van 7000 zielen, die daar zal
komen te wonen. Als je nu aan een zakenman
uit de Noordstraat vraagt: wil je een winkel in
de Serlippenspolder bouwen, dan zegt hijnee, ik
zit hier goed. Maar in de toekomst zal dit wel
veranderen.
De heer Weterings: De middenstandsbedryven
zullen dus ook verdubbelen.
De heer Gouwetor: Niet verdubbelen, maar er
zullen 50 a 60 winkels bükomen. Men zal er
voor moeten zorgen, dat de eerste bewoners van
deze wük geen klant zullen worden van de win
kels, die zich b.v. langs de Axelsestraat gevestigd
hebben, want als ze daar eenmaal klant zün, gaan
ze niet meer zo gemakkelijk naar een andere win
kelier. Naar mün mening zal de gemeente hier
moeten voorgaan en over enige jaren hier zelf een
blokje winkels bouwen en deze dan verkopen of
verhuren. B v. 10 winkels van de gemeente met
bovenwoningen. Zonder hulp van de gemeente
krügen de winkeliers dat zelf niet voor elkaar.
De heer Weterings: In Breda zün ook wel blok
ken met winkels gebouwd, waarvan de 2 hoek
panden bezet riin en de overige zaken leeg staan.
Voor de particuliere bouw wordt een dermate hoge
huur gevraagd, dat men die niet kan opbrengen.
De heer De Vos: Het is U bekend, dat ik be-
zwaren heb tegen het grote aantal flats dat in
dit plan is verwerkt. Ik heb aan de heer Gouwetor
gevraagd of, wanneer het noodzakelük zal blüken,
dat aantal flats te verminderen, dit mogelük zal
zün zonder de grondslag van dit uitbreidingsplan
aan te tasten. Ik heb daarop het antwoord ge
kregen, dat het inderdaad wel mogelük zal zün
het aantal flats te verminderen. Hierdoor zün
mün bezwaren sterk verminderd, omdat wü aan
de bouw van flats voorlopig nog niet toe zün. De
woningbouwvereniging kan nog wel enkele jaren
voort. Omdat het mogelük is het plan te wüzigen,
waardoor het aantal flats vermindert en de dure
flats langs de Scheldeoever niet door de woning
bouwvereniging behoeven te worden gebouwd, kan
ik mü dus wel in grote trekken bü dit plan aan
sluiten en wil ik mü daar bü neerleggen.
Toch betwüfel ik of het allemaal zo eenvoudig
(Zie verder pagina 7)
Opinie-ouderzoek over de
televisie
Bent U voor ol tegen reclame
in de televisie, het zuilensysteem
in de televisie, een tweede tele
visienet? Er is nu ongeveer 15
uur TV per week. Vindt U dit
genoeg, teveel ol te weinig?
Hoeveel uur kijkt U gemiddeld
per week naar de TV?
Dit zijn enkele der vele vragen
van het uitgebreide opinie-onder-
zoek over de televisie, dat inge
steld wordt door liet weekblad
TV te Daetinchem. Het is de
grootste kijkers-enquête, die in
ons land tot dusverre is gehou
den. Aan 50.000 van de 500.000
T V-tocstel-bezitters is inmiddels
een formulier toegezonden,
maar daarnaast kan iedere be
langstellende gratis een formu
lier aanvragen.
Behalve tien algemene vragen
wordt verzocht van IS verschil
lende rubrieken, zoals toneel,-
variété, muzikale blijspelen, ca
baret, populair klassiek, repor
tages, quiz e.d. aan te geven
welk programma het beste was.
Zo staan in liet formulier b.v. 42
met name genoeme TV-spelen
vermeld, die in het afgelopen
seizoen zün uitgezonden met het
verzoek aan te geven welke drie
de kijker het beste vond. Boven
dien kan men door een plus-,
een min- of een nul-teken aan
geven of men dit soort uitzendin
gen respectievelyk meer, min
der of eventueel als thans op de
TV wenst te zien. Ook wordt
gevraagd uit de zeven TV-om-
roepsters een favoriete te kiezen
en welke der 5 omroepvereni
gingen gemiddeld de beste TV-
programmas geeft.
Boerderijbranden in april
In de maand april 1959 zijn 23
boerderijbranden voorgekomen,
waarbij de boerderij venield of
zwaar beschadigd werd.
Twee van deze branden kwa
men voor in Groningen, één in
Friesland, drie in Drenthe, vier
in Overijssel, vier in Gelder
land, twee in Noord-Holland,
twee in Zeeland, drie in Noord-
Brabant en twee in Limburg.
De directe schade, die door
deze branden is aangericht,
wordt geraamd op ruim acht
miljoen gulden.
Zes van de branden werden
veroorzaakt door spelen met
vuur; drie door kortsluiting,
één door een defecte schoor
steen, één door het omvallen
van een petroleumstel, één door
het afbranden van verf, één
door het omvallen van een stal
lantaarn, één door vliegvuur,
terwijl in negen gevallen de
oorzaak onbekend bleef.
Bij deze branden kwamen 1
paard, 22 runderen, 44 varkens
en 275 stuks pluimvee om.
Ministerraden E. E. G, en
Euratom op 25 juli bijeen?
De mogelijkheid bestaat dat de
ministerraden van de E. E. G. en
de Euratom, die op 30 juni had
den moeten vergaderen, op 25
juli in Brussel zullen bijeen
komen. Deze datum is voorge
steld doch nog niet definitief
aaJivaard.
Mogelük zullen dan ook de
ministers van Buitenlandse Za
ken van de zes bijeenkomen om
de leden van de nieuwe hoge
autoriteit der E. G. K. S. te be
noemen. Een ander agendapunt
zou zün om de kwestie van de
Europese univesiteit. Voorts zou
den de ministers dan met een
delegatie van liet Europese par
lement van de kwestie van de
zetels voor de Europese instel
lingen bespreken.
Als mogelijk nieuwe voorzit
ter van de hoge autoriteit der
E. G. K. S. wordt de naam van de
Italiaan Malvestiti genoemd, de
huidige vice-voorzitter van de
commissie van de E. E. G. de
Belg Finet, die nu voorzitter van
de noge autoriteit is. heeft be
kendgemaakt dat hij geen be
noeming wenst.
Een pistoolduel.
Admiraal Isaac Rojas, een
voormalige Argentijnse vice-pre
sident, en een parlementslid van
de huidige regeringspartij, Galea-
no, hebben zaterdagmiddag in de
omgeving van Buenos Aires op
het pistool geduelleerd. Zij moch
ten ieder twee schoten afvuren,
maar beide mannen misten.
Admiraal Rojas, die vroeger
schietinstructuur aan de marine-
academie is geweest, had Galea-
no uitgedaagd wegens belediging.
Het parlementslid, dat kam-
pioen-scherschutter van de pro
vincie Mlsiones is, had Rojas een
telegram gestuurd, waarin lui
hem er van beschuldigde een
lakei van Peron te zijn. Ook had
Galeano hem zijn kritiek op de
president Frondizi verweten, om
dat het Rojas aan „moreel gezag''
ontbrak de regering van f rondi
zi van immorele handelingen te
beschuldigen.
De politie, die het duel wilde
voorkomen, heeft de mannen vier
uur lang nagezet, maar zij slaag
den er in aan haar waakzaamheid
te ontsnappen.
In Roomkatholieke kringen
in Buenos Aires verklaarde men
zaterdag, dat admiraal Rojas en
zijn tegenstander door hun duel
automatisch geëxcommuniceerd
zyn. De kerk is zeer streng op dit
punt. De excommunicatie treft
ook de getuigen, o.w. de in Bue
nos Aires zeer bekende advocaat
Palaeios, en de journalisten en
fotografen, die het duel bywoon-
den, aangezien zij toeschouwers
zijn geweest zonder te proberen
het duel te verhinderen.
Rojas is de eerste belangrykse
Argentijnse persoonlijkheid se
dert Peron, die geëxcommuni
ceerd is. De vroegere dictator
trof de uitbanning nadat op 16
juni 1955 een aantal kerken in
Bueons Aires door Peronistisehe
betogers in brand was gestoken.
