Denk om uw waterleiding!
Confrontatie
Sunil wast stralend wit...
enu
Een combinatie
voor alledag
I )WC <U \jl(MW
U kunt niet alles weten!
met de werkelijkheid
H
WITTER
DAN DE WITSTE POES
en spaart uw linnenkast
Eetgerei in vroeger tijden
Hier is met Sunil gewassen.dat
hemelsblauwe Sunil, waarin al
't wasgoed stralend wit wordt,
werkelijk stralend wit!
Bleken en blauwen kunt u zelfs
vergeten, met Sunil hebt u min
der waswerk, minder te wrin
gen, dus... minder slijtage.
Waar Sunil de was doet .blijft
alles veel langer nieuw, ook
de wasmachine en wringer
varen er wel bij!
van de week
DE VRIJE ZEEUW
5
"N
Advertentie
HANDIGE HANDEN
AFTAPPEN IS BETER DAN REPAREREN
Hoewel wij het weer tot dusverre nog mee hadden en
wij over de temperatuur in december niet mochten kla
gen. zal in januari ongetwijfeld de vorst zijn intrede doen
cn dan moet de waterleiding tijdig beveiligd zijn tegen
stukvriezen.
Water bevriest, voorzover
er geen andere stoffen zoals
b.v. zout in zijn opgelost, bij
een temperatuur van 0 C.
Hoe komt het, <lat een buis
■stuk vriest?
Alle stoffen hebben de
eigenschap btf verwarming
uit te zetten en bij afkoeling
in te krimpen. Water maakt
op deze algemene regel een
uitzondering. Water bereikt
hij 4 C. zijn grootste diclit-
1IOE TE VOORKOMEN
Wij zullen ons bepalen tot de
vraag hoe en wat kunnen wij
doen om bevriezing te voor
komen. Op die plaatsen waar de
pijpen het meest voor bevriezen
in aanmerking komen, dient
men ze zoveel mogelijk te be
schermen tegen de koude. Dit
kan men doen door de pijpen die
langs buitenmuren lopen „warm"
aan te kleden.
Wol is een slechte warmtege
leider. het houdt de ontwikkelde
(liehaams)warmte tegen, dus is
het raadzaam ongunstig gelegen
waterleidingsbuizen er mede in
te pakken. Wikkel er dus wol
omheen en bindt het vast met
ijzerdraadjes of touwtjes- Goed
koper is echter de pijpen te om
wikkelen met papier, b.v. oude
kranten of closetpapier. Maak
een dik omhulsel van dit papier,
maar plak het niet vast aan de
buizen, want door vocht lost plak
sel spoedig op en dan laat de
verpakking ook los. Dus niet
plakken maar vastbinden.
Zoek dus de plaatsen op waar
bevriezing het eerst kan plaats
vinden, vul de ruimte, die daar
mogelijk mocht zijn, op met oud
papier, hoe meer hoe beter, als
de buizen er maar warm inge
pakt zitten.
AFTAPPEN.
Men afdoend middel is echter:
iaat dez buizen leeg lopen nadat
de hoofdkraan is afgesloten,
maar zorg er voor dat het zich
In de huizon bevindende water
ook werkelijk weggelopen is. Dat
kan men doen door het aftap
kraan ie te openen en het water
in een of andere bak op te van
gen. Om dit weglopen van bet
water te bevorderen, dient men
alle waterkranen in huis open te
zetten, waardoor het water ge
legenheid krijgt uit le stromen.
In de put, waarin de hoofd
kraan zich bevindt, zit bet af
tapkraantje, maar b.v. op boven
woningen kan dit wel eens moei
lijkheden opleveren, omdat de
benedenwoning bewoond wordt
door een ander gezin, dat niet of
1c laat gedacht beeft aan afslui
ten van de hoofdkraan. Daarom
ls het aan te bevelen, op deze
lieid, dat wil zeggen, dat liet
bij verdere afkoeling begint
uit te zeiten. Na bevriezing
neemt dit water dus een
grotere ruimle in dan daar
voor. Het water, dat in de
buis in ijs verandert., wordt
ook iets dikker en het oefent
daardoor een druk uit op de
binnenwand van de buis en
die druk is zo groot dat de
daardoor veroorzaakte span
ning tot gevolg zal hebben
dat de buis barst.
bovenwoningen een afzonderlijke
tussenkraan te laten aanbrengen,
zodat de watertoevoer kan wor
den afgesloten. Deze bovenbe
woners kunnen dan zelf het wa
ter ruimte geven voor het stollen
door het openzetten van alle zich
in die woonruimte bevindende
kranen.
VERGEET HET TOILET NIET.
Denk ook om de stortbak van
de w- c. Trek deze door voor ge
naar bed gaat. Moet het toilet
's nachts toevallig weer eens ge
bruikt worden, open dan het af-
sluitkraantje even, laat de bak
vol lopen, sluit daarna het kraan
tje weer, trek door en ge houdt
alles schoon en de kans op be
vriezing is voorbij.
Voor bovenbewoners geldt nog
de raad: tref met uw beneden
buurman een regeling om bij on
geveer 2 graden vorst de water
toevoer af te sluiten, maar denk
er daarbij om, dat afsluiten geen
zin heeft als alle leidingen niet
geheel leeg zijn. Er staat dan
weliswaar geen druk op de lei
ding. maar niettemin zult u dat
de volgende morgen wel bemer
ken als buurman de toevoer op
het afgesproken uur weer open
zet.
Voorkomen is heter dan gene
zen, en de loodgieters hebben bij
of na strenge vorst veelal hun
handen vol, dus bestaat de moge
lijkheid, dat hij u niet direct kan
helpen en dan zit u al die tijd
zonder water.
ALS HET LIEVE LEVEN
BEGINT.
Zodra de vorstperiode is afge
lopen, begint pas het gevaar voor
springen van de buizen groot te
worden. De buis was reeds wat
uitgezet door het ijs en nu dit be
gint te ontdooien, zet het altijd
nog iets uit, waardoor men op
een gegeven ogenblik het beken
de sissen kan horen. Op plaat
sen, waar de buis reeds was ge
barsten, wordt liet ijs o;ngezet in
water en „het lieve leven" is be
gonnen.
Sluit zo spoedig mogelijk de
watertoevoer af, laat de, leidin
gen geheel leeg lopen en soldeer
de buis als u dat zelf kunt, maar
kuntu dat niet, roep dan de lood
gieter. Kunt u de hoofdkraan
niet bereiken, sla dan de buis
onder het lek plat.
(Nadruk verboden.)
0 Een in de „feestweken" ver
speelde vrije halve dag moet
uw werkgever u vergoeden
tussen 5 januari en 1 februari.
Hij moet biervan kennis geven
door ophanging van een ge
schrift naast de arbeidslijst.
Der 1 januari moogt u op uw
bromfiets in dc bebouwde
kom slechts een snelheid be
reiken van hoogstens 30 km
per uur.
Schutbladen van ziekencou-
ponboekjes ook al zijn deze
niet geheel opgebruikt, meo-
ten zo spoedig mogelijk na 4
januari 1959 worden ingele
verd bij de bedrijfsvereniging.
Hiervoor in de plaats komen
periodieke werkgeversverkla
ringen. Dit geldt ook voor
huisvrouwen, die huishoude
lijk personeel in dienst heb
ben.
Een spons van schuimplastic
kookt u uit in zeepsop en
spoelt u na in azijnwater.
Geel geworden heften van
echt ivoor kunt u weer blank
krijgen door (alleen de hef
ten) in een oplossing te zet
ten van een 3 waterstof-
peroxyde. Behandeling zal
wellicht eens herhaald moe
ien worden. Het polijsten van
dergelijke heften geschiedt
met poetspommade.
Met gewone! koperpoets kunt
u ook uw onafbrandbare
baard prachtig schoonmaken.
Goed uitwrijven met een wol
len of flanellen doek.
Vlekken ontstaan door poets
extract kan men doorgaans
gemakkelijk verwijderen met
een beetje benzine, als u er
maar om denkt dat benzine
brandgevaarlijk is-
Een blouse van goudhroeaat,
welke gekreukt is, kunt u
weer goed krijgen door deze
een paar dagen buiten te han
gen. liefst ook 's morgens bij
dampige lucht. Daarna aan de
binnenkant opstrijken met 'n
niet te warm strijkijzer.
(Nadruk verboden).
OPVOEDING.
.ET is een verdrietig Nelleke, die thuis
komt. En ze is s morgens nog wel zo
blij cn triomfantelijk naar de kleuter
school gegaan, omdat Sinterklaas voor dc
eerste keer dit jaar wat in haar schoentje
had gereden.
•Wat is er poesje?" vraagt mammie bezorgd
als ze dc dikke tranen in de ogen van haar doch
tertje ziet. Bij moeders vriendelijke toon komt
de stroom van tranen pas recht los.
..Gerda zegt. dat de vader en moeders de din-
gen in de schoontjes leggen en dat Sinterklaas
niet eens bestaat. Haar moeder heeft het haar
zelf verteld", snikt het kleine ding.
Boosheid vlamt in moeder op. Boosheid omdat
een ander kind zich geroepen heeft gevoeld, de
kleintjes eens even in te lichten en daarmee haar
Aelleke verdriet en verwarring heeft gebracht.
Gerda is een kind uit de straat, met wie Nelleke
wel eens naar huis loopt. Gerda is acht jaar en
op do grote school natuurlijk. Maar is het daar
om nodig, dat ze
Als Nelleke 's middags boven met haar poppen
speelt en moeder Gerda in de straat ziet, roept
ze haar ter verantwoording-
..Luister eens", zegt ze. ,,Ais jij groot genoeg
i nt om te weten, dat sinterklaas niet bestaat,
dan moet je ook groot genoog zijn om te weten,
dat je daar niet met kleine kinderen over praat,
z.eg maar tegen ie moeder, dat ze je dat erbij
o moeten verteilen, toen ze je erover inlichtte,
dat do vaders en mopders de dingen in de schoen-
'|es van de kinderen leggen".
Neiieke's mammie heeft haar hart gelucht en
daar is ze blij om, want het zat haar lelijk dwars,
le zaak is hiermee echter niet afgelopen, want
,.er Ka at de telefoon. Gerda's moeder is
aan de lijn. Geprikkeld klinkt haar stem: „TT hpbt
he tol. ,ccn standje gemaakt, maar u had het
tegen mij kunnen zeggen, want inderdaad
heb ik Gerda ingelicht, omdat ik geen zin meer
had in die schoenenzetterij zo lang voor de tijd".
„Dat is uw zaak, maar u had Gerda erop moe
ten wijzen, dat ze haar mond houdt tegen de
kleintjes en hun geloof in Sinterklaas spaart".
..Vindt u dat? En ik vind, dat u uw kinderen
niet zo vroeg hun schoen moet laten zetten. Daar
is de hele buurt liet over eens en we moeten
maar eens afspreken, dat alle kinderen in de
straat tegelijk mogen beginnen, hun schoen te
zetten, dan kan de een de ander de ogen niet
uitsteken al weken van tevoren!"
Dit laat Neiieke's mammie niet op zich zitten.
„Denkt u, dat ik me door wie ook zal laten voor
schrijven, wanneer mijn kinderen hun schoen
mogen zetten? Moet er missehien ook nog ver
gadering over belegd worden, wat voor cadeau
tjes ik ze geven mag op 5 december?"
Dc twee dames zuilen elkaar dc eerste weken
wel niet aankijken. Beide moeders voelen zich
diep gepikeerd. Beiden nemen ze het voor hun
eigen kind op cn gaan ze van hun eigen stand
punt uit. Beiden zullen ze wel ten dele gelijk en
ongelijk hebben- Maar toch valt cr iets uit te
leren voor andere ouders.
Wanneer wij kinderen hebben, die de
leeftijd bereikt hebben, om ingelicht te
worden over de legende van Sinterklaas,
laten we dan een beroep op hen doen, om
dit geheimpje te bewaren tegenover jon
gere kinderen, die nog wel in 't sprookje
geloven en voor wie het een hittere te
leurstelling is, onvoorbereid met de wer
kelijkheid geconfronteerd te worden.
Neem meteen het .voordelige reuzenpak
HET VOORLICHTINGSBUREAU
VOOR DE VOEDING MELDT
DOORGAANS vragen wij ons niet af, hoe men in ons land
in vorige eeuwen de spijzen en dranken opdiende. Alleen
bij het bekijken van schilderijen cn prenten van vroeger
valt het ons welccns op, dat een gedekte tafel van weleer cr
anders uitziet dan een uit onze dagen. Dat er geen plastic bestek
of roestvrij stalen messen op voorkwamen, valt te verwachten.
Maar wist U, dat ook poreeleinen serviesgoed van betrekkelijk
jonge datum is en pas sedert onze handelscontacten met de Oost
in gebruik is gekomen
(Nadruk verboden).
MARCELLE.
Tn dc Middeleeuwen bedien
de men zich met tinnen of hou
ten lepels en vorken uit tinnen,
aat'dev erk of houten schalen.
De aanzienlijken lieten bij
feestelijke gelegenheden op
scheppen uit zilveren en/of
gouden vaatwerk. Ook dc bor-
den waren van tin, aardewerk
of hout gemaakt. Zeer een
voudig waren de broodborden
of broodtailloren -dikke sne
den roggebrood, die als bord
dienst deden. Een gemakkelijke
oplossing voor het afwas- en
oud-brood-problesm: na dc
maaltijd werden deze brood-
borden, die wel smakelijk met
vleesjns doordrenkt geweest
zullen zijn, aan de armen ge
geven of voor de honden op de
grond gegooid. (De armen be
hoefden zich overigens niet al
leen met resten brood tevre
den te stellen. Heel vaak stond
op tafel of op een buffet een
schaal of korf, waarin allerlei
voedsel voor hen werd gedepo
neerd). Evenals de broodbor-
den waren de borden veeleer
plankjes dan echte borden. In
teressant is, dat op sommige
scholen in Engeland, waar men
sterk aan traditie hecht, de
broodmaaltijd nu nog wol van
plankjes gegeten wordt.
Tot in de 17e eeuw treffen
we op het platteland de hou
ten borden aan; de stadsbe
volking gebruikte meer aarde
werk of tin. Het was, ook in
voorname kringen niet onge
woon, dat niet iedere gast een
eigen bord had, maar dit, even
als beker of glas, met 'n tafel
genoot moest dolen. In de 18e
eeuw zelfs werd dit nog heel
normaal gevonden en zagen
velen er geen reden voor dit te
veranderen.
Veelal wordt gemeend, dat
glaswerk pas betrekkelijk laat
gebruiksartikel werd. Uit op
gravingen blijkt echter, dat in
ons land in de 6e eeuw al uit
glazen werd gedronken. Ver
moedelijk werden zij alleen te
voorschijn gehaald voor het
nuttigen van edeie dranken.
Bier werd geschonken in aar
dewerkkommen met een of
twee oren of - sedert de vroege
Middeleeuwen - uit tinnen be
kers met één oor. Bierglazen
werden pas in de loop van dc
vorige eeuw algemeen.
Koffie- of theekopjes zoe
ken we tevergeefs op de Mid
deleeuwse, 16e en 17e eeuwse
tafel van de burgerij. Thee,
koffie en chocolade waren hier
tot in de 17e eeuw vrijwel on
bekend en mochten aanvanke
lijk, na veel tegenwerking van
hogerhand, alleen maar bui
tenshuis worden genuttigd.
Om de geur en het aroma zo
lang mogelijk te behouden
werden deze dranken wel ge
serveerd in kommetjes of kop
jes met een dekseltje.
Vermaningen en wijze lessen
over tafeletiquette zijn al zeer
oud: hoe een dame of heer wel
en niet mocht eten werd nauw
keurig vastgelegd. Wij zouden
echter vreemd opkijken als een
aanzienlijke dame uit de Mid
deleeuwen bij ons te gast was:
zij at namelijk de vaste spij
zen zonder blikken df blozen
met haar mes of met haar
vingers; lette er echter wel op,
dat de vingers niet verder dan
het eerste kootje in de schaal
grepen. Vorken werden wel
gebruikt voor het opscheppen,
om vlees vast te houden bij het
snijden cn in de keuken, maar
als tafelgerei waren zij onbe
kend. Het zou tot het einde van
de 18e eeuw duren voordat zij
algemeen aan tafel werden
gehanteerd. De lepel was al
duizend jaar eerder bekend als
eetgereedschap. Waarschijn
lijk had hij toen echter meer
de vorm van een nap aan een
steel dan van de ons bekende
eetlepel. De Middeleeuwse eet-
en pollepels in de burgerhuis
houding waren van hout of
tin gemaakt, bij de aanzien
lijken waren de eetlepels ook
wel van goud of zilver. Ook de
lepel moest vaak met een tafel
genoot worden gedeeld.
Het speciale tafelmes is
evenmin als de vork lang in
gebruik. Aan de disgenoten
werden geen messen verstrekt
bij het dekken: iedere gast
bracht zijn of haar mes mee.
(Ook nu nog schijnt dit in som
mige streken van ons land ge
woonte te zijn). Voor het snij
den gebruikten de cdelljeden
hun korte zwaard en de dames
hadden kleine messen in mooi
bewerkte scheden. Pas onge
veer tweehonderd jaar geleden
werden messen speciaal voor
tafelgebruik gemaakt.
Al had men vroeger minder
eetgerei dan tegenwoordig, het
onderhoud ervan kostte veel
tijd en moeite. Er zal dan ook
wel niemand zijn, die het be
treurt, dat al het tinnen en
houten gerei het veld geruimd
heeft voor de weinig warm
aandoende maar minder be
werkelijke en zeker hygiëni
scher materialen van tegen
woordig.
De eerste week van januari is
een echt moeilijke week! We
zijn allemaal danig uitgetroefd
na al die feestmaaltijden die we
moesten samenstellen en klaar
maken, zodat er beslist niet veel
animo is te bespeuren om al
weer dc potten en pannen ter
hand te nemen! En daarbij heb
ben we dan ook nog met 't feit
te maken dat we ons de feest
dagen toch allemaal een beetje
vergaloppeerd hebben en onze
portemonnaie nu leger is dan
hij eigenlijk hoorde te zijn!
Toch moet er worden gegeten
en waarom zouden we die eer
ste saaie weken van januari,
waarin we de terugslag van de
Kerst- en Nieuwjarsviering nog
voelen, niet wat opvrolijken met
goedkope en toch lekker sma
kende gerechten! Zoals bijv. de
volgende:
ZONDAG: Kop bouillon van
blokje met stukjes toast; ver
scholen eieren koud in plak
ken gesneden en versierd met
takje peterselie: Brusselslof-
sla, aardappelen, koffie-
schuim.
MAANDAG: Stoofschotel, kool,
aardappelen, kaas; yoghurt
(tutti frutti in de week zet
ten).
DINSDAG: Spaghetti, tomaten-
ragout, gefruite uien; tutti
frutti.
WOENSDAG: Spaghettirolletjes
spruitjes, aardappelen; stoof-
peertjes.
DONDERDAGCasseler rib,
zuurkool, aardappelpuree;
vanillevla met rest stoofpeer-
tjes.
VRIJDAGCapucijners met
spek, aardappelen, appel
moes; havermoutpap.
ZATERDAGCapucijnersoep;
griesmeelsoufflé met gember.
RECEPTEN:
Koffieschuim:
1 l melk, 2 lepels koffie-ex-
tract, 1 pakje vanillesuiker, 2
lepels suiker, 2 eieren, 2 le
pels maizena.
De maizena en eidooiers met
koude melk aanmengen. De
rest van de melk koken en al
kloppende bij de aangemeng
de maizena gieten. H Geheel
op 't vuur onder voortdurend
kloppen even na laten binden
en er van 't vuur af voorzich
tig 't stijfgeslagcn eiwit door
scheppen. Garneren met
waaierbiscuits of lange vin
gers.
Spaghetti-rolletjes.
Plakken ham dik met ge
raspte kaas bestrooien; de
gaar gekookte spaghetti (over
van de vorige dag) opleggen
tot ongeveer dc dikte van een
croquette verkregen is, de
ham eromheen rollen, 't rol
letje door ei en paneermeel
halen en in roomboter in de
koekepan goudbruin bakken.
Alle soorten
ALBUMS
N.V. Ka P. J. V. d. SANDE
KLEDING voor alledag ia
iets waarvan we niet genoeg
in onze klerenkast kunnen
hebben hangen. Vooral de
jongemeisjes die op een kan
toor of dergelijke werken,
willen nogal eens wat an
ders dragen, want elke dag
hetzelfde gaat vervelen, ze
ker wanneer je veel onder
de zelfde mensen verschijnt
Toch is bij velen het bud
get voor kleding niet zo
groot, dat daar allerlei
fraaie kleding voor gekocht
kan worden en over vol
doende afwisseling beschikt
kan worden. Daarom doet
men er verstandig aan, met
de kleding efficiënt te han
delen. Rokjes en blouses be
hoeven niet duur te zijn en
met enkele stuks kunnen
we tientallen combinaties
maken, waardoor het steeds
lijkt of we een geheel ander
ensemble dragen.
Het model op onze illustra
tie draagt zo'n leuke combi
natie voor alledag. Het is 'n
leuk verticaal gestreept wol
len rokje, waarop een gezel
lige lekker warme wollen
jumper wordt gedragen. Op
zo'n rokje kunnen we ook
iets anders dragen, zodat
alle blouses en vestjes aan
de beurt kunnen komen, ter
wijl de gezellige jumper een
andere keer weer op een ef-
'en rokje een heel ander ef-
"ect geeft. Het is heel een-
oudige maar toch leuke
leding, echt geschikt voor
werk.
(Nadruk verboden).
