Verdwijnend geslacht Geheimzinnige explosie in Frankfurt Binnenlands nieuws De geluidsmuur esten bana's Profiteer IJtebaert Vrijdag 18 juli 1958 12e jaargang no. 4424 RECHTSZAKEN Van 2311 tot 226 Een zwerftocht langs Nederlands kastelen 21,50 30,- 6,95 nu 9,95 van de zaterdag- middagkoopje» b*j 5MAAK! >f als geschenk d® nd koper - want eeD pen .rrjfgenot. van 19.50 tot 135.- x-drukvulpotlood inatie. DE VRIJE ZEEUW RUSSISCHE GEHEIME DIENST IN ACTIE Het pand Offenbacherstrasse 31 staat bij de buurtbe woners in een kwade reuk en dat heeft zo z'n reden. Dag en nacht brandt er licht achter de goed verduisterde ven sters van het huis. Op alle mogelijke en onmogelijke tijd stippen van de dag en de nacht worden er bezoeken ge bracht. Zwijgzame mannen en vrouwen weten de weg naar het huis te vinden. Vooral in de nachtelijke uren ne men de buren sluipende gestalten waar van de angstaan jagende bewakers, die geen enkel woord zeggen, alleen maar zwijgend argwanend kijken. Voortdurend en altijd met de rechterhand in de jaszak. En dan zijn er valse herdershonden, die bij het minste of geringste grommen en bijten. IN OORLOG MET MOSKOU De bewoners van Sprendlingen weten nu sinds geruime tijd, dat in het geheimzinnige huis op no. 31 een deel van de organisatie is gevestigd van de N. T. S., een emigrantenbeweging van Russi sche solidaristen. Een organisa tie die zich zéér actief bezighoudt met de strijd tegen de communis tische machthebbers in Moskou. In dit geheimzinnige huis, waar ondermeer een vijftal Russische en Duitse families wonen, waar onder een deserteur van het rode leger, is tevens gevestigd de anti communistische uitgeverij „Pos- sev". Van hieruit wordt voor een deel het geheime verzetswerk ge leid, gericht tegen het commu nisme. Het hoofdkwartier van de N. T. S. bevindt zich weer op een an der adres in Frankfurt en wel in de Kronbergerstrasse 42, waar met de leiding is belast de uitge weken Russische staatsburger Grigorian. Een geheime zender De huurder van dit eenzame huis is de witrus Nikolai Paw- low, die volgens de gegevens van de burgerlijke stand van beroep automonteur blijkt te zijn. Het huis wordt dag en nacht be waakt en het onbevoegde binnen dringen is praktisch onmogelijk. De woning is omgeven door 'n grote, met een hoge muur van de buitenwereld goed afgesloten tuin en achter in die tuin staat een hoge vierbenige stalen radio zendmast. Naast de mast een klein van steen opgetrokken ge bouwtje, dat de radiozendinstal- latie herbergt. Dit alles is het eigendom van de N. T. S. en re gelmatig vinden hier uitzendin gen plaats in de Russische en in de Duitse taal. Het vreemde van het geval is echter, dat deze zender ten gevolge van de aanslag geen averij opliep. Schade had alléén het huis. De voorgevel van het pand werd vrij ernstig bescha digd, kantoorruimten werden vernield, archieven gingen voor een deel verloren, terwijl enkele bewoners werden gewond. Bom in de kelder Het onderzoek wees uit dat in 't holst van de nacht een bom door een openstaand kelderraam in het huis werd geworpen. De bom moet een exemplaar geweest zijn van 'n middelzwaar kaliber, doch de daders hebben te gehaast moeten werken, een ge volg van het feit, dat het pand dag en nacht door leden van de Russische emigranten-organisa tie wordt bewaakt. Deze bewa king in de nachtelijke uren is scherper dan overdag, doordat Zuid-Afrika neemt weer deel aan werk van V. N. De Zuidafrikaanse minister Yan Buitenlandse Zaken, Eric Louw, heeft dinsdag meegedeeld, de regering van Zuid-Afrika ^sloten heeft weer volledig deel 'c nemen aan het werk van de verenigde Naties. Louw zal zelf de leiding op zich nemen van een sterke Zuidafri- Kaanso delegatie. De regering zal eer ?en permanente vertegen- Uo0ru'°er b'i Verenigde Na- tes benoemen. Zoals bekend heeft Zuid-Afri- november 1956 bekendge- bowl bet slechts een „sym- de v.b® Vertegenwoordiging" bij ven „ff1® e Naties zou handha- Zuidafnii,I>rotest tegen wat de duren,i .aanse regering „voort- in dê himmengi4 van de V.N." heden ™?eJ1'?ildse aangelegen- Dit v. ^U[d-Afrika noemde, volgde nn van Zuid-Afrika I Natie! n? 6611 debat in de Ver. West a, nr de status van Zuid- I Zuid-Afrik,' d® behandeling in P volksde, i van bet Indische I unie! Cn de rttssenstrijd in de Indonesische mt°'5Sian^e'"1£en weken u" naar Ned. Nw.-Guinea te HoüarlrV P°ndent van het ANP nemers^frtjneldt, dat 43 deel- nesië donr a® °Pstand in Indo- Nieuw-GuL de marine in Ned. Het bertchf vo». zeevangen, dit is geschi i dt "iet, waar bracht naa, Ar Zij opge- geïnterneerd^8®"' dan aan deze vorm. van beveili ging tevens wordt deelgenomen door een vijftal voor dat doel af gerichte wolfshonden. De terroristen hebben daardoor geen kans gezien om de spring stof naar behoren te plaatsen en kregen evenmin de kans om de zendermast en de daarbij beho rende radiozendapparatuur te benaderen, daar dit te grote ri sico's met zich mede zou en moest brengen. Was dit wel het geval geweest, zo is althans de eenparige mening van de Duitse en Amerikaanse springstofdes- kundigen, de ramp zou vooral ook voor de de omwonenden niet te overzien zijn geweest. Amerikaanse veiligheidsdienst in actie Onafhankelijk van het onder zoek van de Duitse politie en de deskundigen van de brandweer te Frankfurt, werd ook een on derzoek ingesteld door recher cheurs van de Amerikaanse ge heime dienst (het Central Intel ligence Department)De beamb ten van de C. I. D. drongen het beschadigde huis binnen, maak ten foto's, deden opmetingen, na men een groot aantal schrifte lijke bescheiden in beslag en door middel van tolken ondervroegen zij urenlang de bewoners van 't geheimzinnige huis. De actie wijst in een zekere „oostelijke richting", zoals één der C. I. D.-mannen ironisch op merkte. Vooreerst blijft het nog gissen. Het onderzoek is immers bij lange na nog niet afgesloten. Van Duitse zijde wordt thans een onderzoek ingesteld of de Rus Nikolai Pawlow al of niet in het bezit is van een zendvergun ning, wanneer en waar die is af gegeven enof de vergunning echt en naar waarheid is. Het op en nasporingsonderzoek wordt verricht door de recherche van Frankfurt, bijgestaan door de deskundigen van de Westduitse bondsrecherche. Controle op verkoop Nederlandse eigendommen in Indonesië opgeheven Bij besluit van de centrale mi litaire gezaghebber is de con7 trole op de verkoop van alle Nederlandse eigendommen in In donesië, ook voor wat betreft be drijven, opgeheven. Sinds 16 december vorig jaar mochten Nederlandse eigendom men uitsluitend met toestem ming van de militaire gezagheb ber worden verkocht, terwijl de opbrengst op een geblokkeerde rekening moest worden gestort. Nu hebben de Nederlandse eigenaren de vrije beschikking over de opbrengst. Overmaking van het bedrag naar het buiten land is echter niet mogelijk. Branden in mei Gedurende de maand mei verloor tengevolge van brand 1 persoon het leven en werden 30 personen door brand ge wond. van wie 12 leden van het brandweerpersoneel De directe schade als gevolg van brand wordt geraamd op 1,611.030.— (vorige maand ƒ4.266.290, mei 1957 ƒ6.845.150). Er waren 26 belangrijke bran den, elk met een schade van 20.000 of meer. Hierbij waren 11 boerderijen c.q. gebouwen van landbouw- en veeteeltbedrijven, die geheel of gedeeltelijk werden vernield en waarvan de totale directe schade wordt geraamd op ƒ585.000.(in de vorige maand 21 boerderijen met een schade van 889.975—, mei 1957 17 boerderijen met een schade van 954.000.—). Bij de boerderijbranden ver loor de veestapel 7 koeien, 11 varkens en 165 stuks kleinvee. Handel en industrie leden met 12 branden een schade van ƒ544.970.— (vorige maand 21 branden met een schade van ƒ2.392.000.—. mei 1957 16 bran- f 4.720.700.— B.N. DE STRIJD IN I NOORD-CELEBES Volgens een bericht van radio- Djakarta zijn de regeringstroe pen in Noord-Celebes opgerukt tot ongeveer een kilometer van Tondano, de laatste plaats waar de opstandelingen in dit gebied stand houden. Dezer dagen werden de bewoners van Frankfurt am Main in hun slaap ge stoord door een hevige ont ploffing. welke de nachte lijke stilte verscheurde. In liet voorstadje Sprendlin gen, op het adres Offen bacherstrasse 31, stortte 'n grote alleenstaande, min of meer geheimzinnig aan doende villa voor een deel in puin. En uit het inwen dige van de behuizing klon ken Duitse en Russische kreten om hulp. Al met al een geheimzinnige, een vreemde en een duistere zaak waarover het laatste woord nog niet is gesproken. (Nadruk verboden). VROUW VERKOCHT GEHUURDE AUTO ZESMAAL De rechtbank te 's Graven- hage heeft gistermorgen de 32- jarige Barbara van der V. uit Den Haag wegens oplichting veroordeeld tot een gevangenis straf van één jaar, waarvan vijf maanden voorwaardelijk met aftrek van voorarrest en een proeftijd van drie jaar. De vrouw had vorig najaar een auto gehuurd en deze zes maal verkocht. Bij elke verkoop kreeg ze enige honderden guldens hand geld. Ze vertelde steeds aan de koper dat ze de auto nog even moest houden, totdat ze zelf een nieuwe had gekocht. De officier van Justitie, had een zelfde straf gevorderd als de rechtbank nu heeft opge legd, maar zonder aftrek van voorarrest. _TYPISTE PLEEGDE OPLICHTING De rechtbank te 's Graven- hage heeft gistermorgen de 32-jarige typiste Johanna S. uit Den Haag wegens oplichting veroordeeld conform de vorde ring van de officier van Justi- stie, tot een half jaar gevange nis met aftrek van voorarrest en ter beschikkingstelling van de regering. Johanna S. had bij een ju welier een gouden armband van 150,op zich meegekre gen welke ze onmiddellijk voor een lage prijs had verkocht. Voorts had ze met allerlei ver halen in huurkoop twee radio toestellen en een bandrecorder gekocht. Ook deze artikelen verkocht ze direct weer. De typiste die al vijf keer eerder is veroordeeld beging deze oplichtingen omdat haar gezin in financiële moeilijkhe den verkeerde. DOOR BROMFIETSER AANGEREDEN EN GEDOOD Woensdagavond^. tussen tien en elf uur is op cle Heugener- weg le Maastricht cle 47-jarige dienstbode M. H. Bekkers uit HeugenMaastricht door de haar achteropkomende brom fietsrijder L. M. uit Eijsden aangereden en zodanig gewond, dat zij tijdens het transport naar het ziekenhuis overleed. BRAND IN OUDERLIJK HUIS GESTICHT? De politie heeft de 25-jarige schilder C. B. van der V. aan gehouden, die ervan verdacht wordt in het ouderlijk huis aan de Eemstein te Rotterdam brand te hebben gesticht, waar bij volgens de politie aanzien lijke schade zou zijn ontstaan. Woensdagavond omstreeks tien minuten over negen zag een bewoonster van de Tweede Kiefhoekstraat te Rotterdam van haar woning uit, dat er brand was in een woning aan de Eemstein. Bij de komst van de politie en de brandweer bleek in de huiskamer een ta fel met tafelkleed in brand te staan. Bovendien woedde er brand boven op de slaapka mers. Men was spoedig h_t vuur meester. Het politieonderzoek wees uit- dat de zoon des huizes dia avond onder de invloed van sterke drank was thuisgeko men. Hij had toen zijn 20-jarige zuster en zijn 9-jarig broertje, die alleen thuis waren, met dreigementen de deur uitge stuurd. Zij waren naar de buren gegaan. Kort voor het uitbre ken van de brand hebben de buren de schilder nog in de buurt zien lopen. Omstreeks tien uur werd hij in een café aangehouden. VOORST (P P) - In sombere gedachten verzonken staan wij in het gras aan de rand van een slotgracht te Voorst in Gelderland, het eindpunt van onze zwerftocht langs Nederlandse kastelen. Over het water aanschouwen we de troosteloze resten van dat wat eens kasteel „Nijenbeek" was. Deze burcht behoorde eens tot de trotse collectie kastelen van ons land en was wel een van de oudste vormen, namelijk de versterkte toren. Eenzaam staat de ruïne nu in het stille landschap, dromend van een glorieus verleden. Ene gehavend monument van cultuur en historie. „NIJENBEEK" is niet het enige bouw werk, dat wij in deplorabele staat aan troffen. Neen, er zijn er schrikbarend veel. We denken aan „Het groot kasteel" te Deurne in Noord-Brabant, Ammersoyen in Gelderland, Geysteren in Limburg, Doornenburg in Gelderland, Zuylenstein en Lunenburg in Utrecht, om er maar enkele van de vele te noemen. Ruïnes of zwaar vervallen behuizingen waren het. Vele zoals het wapenmuseum te Door- werth werden het slachtoffer van het oorlogsgeweld, dat de rijen van de Ne derlandse kastelen danig heeft gedund, andere werden reeds tientallen jaren ernstig verwaarloosd en kunnen nu vrij wel niet meer worden gerestaureerd, aangezien hier enorme bedragen mee ge moeid zijn, die niet ter beschikking staan. Ten dode gedoemd GA EENS kijken naar kasteel Bever- weerd te Langbroek. Ge zult er een machtig bouwwerk aanschouwen, schijn baar in goede staat. Maar het staat al enkele jaren leeg. We dwaalden er door de holle zalen en vele verlaten kamers. Onze voetstappen echoden tegen de kaalgrauwe muren. In- plaats van imposante luister en lichten de kroonluchters ontmoetten we slechts onze verschrikte schaduwen. In het toch tige trappenhuis kraakten de kromge trokken treden. Ook dit eeuwenoude onderkomen uit de roemruchte riddertijd is prijsgegeven aan weer en wind, aan water en woe ker. Het onderhoud is niet te betalen. De erfgenamen van de trotse bezitters hebben zich teruggetrokken in het koets huis en zien voor hun ogen hoe hun grote have voortdurend verder gehavend wordt. Het totaal der nog bestaande kastelen slinkt, dat der ruïnes stijgt met de dag.. dekken dat er momenteel nog slechts 333 over zijn, voelen we ons geschokt. taak heeft, zorgt men er voor, dat het gebouw in goede staat blijft. Het gevaar begint, wanneer een kasteel leeg staat, of wanneer de financiële middelen van de eigenaar(s) onvoldoende zijn. De Nederlandse Kastelen Stichting en de overheid doen veel moeite om nog te behouden wat te behouden is, al zou er misschien van de zijde van de overheid wel iets meer medewerking kunnen wor den verleend door 't bieden van bepaal de faciliteiten aan kasteeleigenaars, ter- wille van het gebouw. Veel eigenaars zijn namelijk bijna niet meer in staat hun eigendom naar behoren te onderhouden door de verschrikkelijke lasten die in verband met dit bezit op hen drukken. Doch hierdoor loopt Nederlands cultuur bezit een groot gevaar. Onze zwerftocht langs de Nederlandse kastelen heeft ons wel doen inzien, dat deze bouwwerken behoren tot een ster vend geslacht, er komt niets meer bij, er gaat alleen maar af. Zuinigheid is geboden! (Nadruk verboden). Cijfers HET AANTAL kastelen, dat eens op Ne derlandse bodem heeft gestaan, bedroeg blijkens een deskundig onderzoek vol- gens.nu bekende gegevens 2311. Wij mo- J gen cïus rustig aannemen, dat er beslist meer geweest zijn. Wanneer wij dan ont- \s^ Bijna tweeduizend van deze monumenten zijn totaal verdwenen. Daar is niets meer van terug te vinden. Van dit cijfer 333 moeten we 53 ruïnes aftrekken en 54 in verval en onbewoonbaar zijnde be huizingen, zodat ons nog slechts een aan tal van 226 bewoonbare kastelen over blijft. En we mogen niet uit het oog ver liezen, dat hiervan ook een flink aantal door bepaalde omstandigheden op de helling staat en misschien over enkele tientallen jaren ook tot de vervallen kas telen moet worden gerekend. Zo zal het niet lang meer duren of ons land zal nog slechts een enkel kasteel rijk zijn, dat voor de volgende generaties als een zeer biezondere bezienswaardig heid zal gelden. Zo ver mag het niet komen en ongetwijfeld ligt hier voor ons allen een taak tot behoud van de nog resterende stenen monumenten, tastbare geschiedenis van ons vaderland. Een kleine keurtroep NAAST DE troosteloze ruïnes zagen wij de schoonheid van kasteel Amerongen, de plaats waar keizer Wilhelm na zijn vlucht in 1918 uit Duitsland een eerste onderkomen vond. Een behuizing, die nog in voortreffelijke staat verkeert evenals het kasteel Rechteren in Over- ijsel, Middachten te Rheden in Gelder- land, het kasteel Neuborg ie Gulpen in Limburg, voorts Kinkelenburg te Bem- mel, Loon op zand, Assumburg in Noord- Holland, Hoensbroek in Limburg. Er is een kleine keurtroep van kastelen, die of bewoond worden of een andere ver- antiooorde bestemming hebben gekregen en daardoor voor verval worden behoed. Want waar zo'n dergelijke behuizing een De ruïne van kasteel Nijenbeek te Voorst (Gld.) Naar de Engelse film „The Sound Barrier" door C. BAUER 50) Nadruk verboden. ,,Daar zijn we gauw mee klaar", zei Will. ,,Ik kan je mis schien een half uur gaan zitten doorzagen met een hele hoop ingewikkelde dingen, maar het geen jij eigenlijk weten wilt, daar kan niemand je een af doend antwoord op geven. Ik zal je, heel in het kort en heel populair, vertellen wat we we ten. Ik hoef je natuurlijk niet meer uit te leggen wat geluid isdoor een bepaalde hande ling wordt de lucht in trilling gebracht. Die luchtgolven plan ten zich naar alle kanten voort, zoals je dat ook ziet als je een steen in een vijver gooit. Op een gegeven ogenblik bereiken die luchtgolven ons oor en klotsen om maar even op het beeld van de golven door te gaan) tegen ons trommelvlies. Dat is erg gevoelig voor die trillingen en seint ze door naar de hersenen, waar we ons er van bewust worden dat de lucht om ons heen in golving is gebracht en dat er dus een bepaalde bewe ging geweest moet zijn. Die golven zijn lang niet altijd ge lijk; ze kunnen heel groot en diep zijn, en ook heel klein. Het oor is zó fijn afgesteld dat het die verschillen precies on derscheidt en daardoor kunnen we niet alleen bepalen dat eT ergens geluid, dus beweging is geweest, maar vaak ook wat voor een soort beweging. Nu hebben die geluidsgolven een bepaalde snelheid, zoals je je misschien weer het best kunt voorstellen met de steen die je in de vijver gooit: je ziet dat de golven zich met een bepaalde snelheid in steeds groter krin gen uitbreiden. Zo gaat het ook met het geluid. De snelheid van het geluid is te berekenen. Te berekenen zeg ik, omdat ze niet altijd gelijk is. Dat hangt onder meer af van de dichtheid en de temperatuur van de lucht. Dat kun je je wel voor stellen een bal die je over het zand rolt heeft niet altijd de zelfde snelheid, ook al gooi je hem steeds met dezelfde kracht. Dat hangt er van af of het zand hard en droog is, of nat, of erg los en mul. Zo gaat het ook met het geluid: bij een hogere temperatuur en een grotere dichtheid van de lucht gaat het geluid sneller dan bij een lagere temperatuur en een geringere luchtdichtheid. Heel ruw geschat liggen de cijfers ongeveer ruim 1200 km per uur dicht boven de grond en een kleine 1000 km per uur op een hoogte van 35.000 voet. Dat wil dus zeggen dat een geluid, dat ik hier op deze plaats veroor zaak, een uur later pas gehoord wordt door iemand die ruim 1200 km van mij vandaan staat, vooropgesteld dat het geluid zo sterk is dat de golven die grote afstand halen. De geluidssnelheid is dus vrij hoog vergeleken bij de snelheid van de bestaande vliegtuigen. In het algemeen is het zo dat alle vliegtuigen langzamer vlie gen dan het geluid dat zij ver oorzaken. Zij komen dus achter hun eigen geluid aanvliegen. Dat betekent dat de lucht vóór het vliegtuig in trilling wordt gebracht; je zou kunnen zeggen dat de lucht wordt voorbereid op de komst van het vliegtuig. Of om het anders te zeggen, dat vliegtuig heeft de trillingen mee. Maar wat gebeurt er nu als we steeds sneller gaan vliegen? Dan komt er op een gegeven ogenblik een punt, waarop we die trillingen gaan inhalen. Dat betekent dat links en rechts van het vliegtuig en ook erachter nog wel luchtgolven zullen zijn, maar niet meer er vóór. De lucht is daar niet meer voorbereid op de komst van het vliegtuig, het heeft dus nu de trillingen niet meer en botst tegen stilstaande, onvoorberei de lucht. Op dit punt gaan zich vreemde verschijnselen voor doen, die voor een deel niet te berekenen zijn. Het is niet mo gelijk van te voren nauwkeurig te bepalen hoe de lucht zich in deze vreemde situatie zal ge dragen en op welke punten van het vliegtuig ineens bepaalde grote krachten zullen worden uitgeoefend. Men houdt er met de bouw van vliegtuigen zoveel mogelijk rekening mee; let maar op de spitse romp, die als een scherp geslepen speer door de laag van stilstaande lucht moet schieten, en op de sterk naar achteren wijkende vleu gels. Je ziet wel dat het eigenlijk niet juist is om van een ge luidsmuur te spreken. Er is he lemaal geen muur. Er is alleen een ogenblik waarop het vlieg tuig zijn eigen geluid inhaalt, en bij nog sneller vliegen zelfs passeert en achter zich laat. Dat ogenblik is maar heel be trekkelijk, het hangt af van de hoogte waarop het toestel vliegt en van de temperatuur van de lucht. Waarom het dan een muur wordt genoemd? Mis schien omdat men het figuur lijk als een hindernis beschouwt die genomen moet worden, misschien ook omdat men in zijn hart bang is dat iedere vlieger zich op dat punt te pletter zal vliegen, dat onbe kende krachten zijn machine daar uit elkaar zullen doen spatten. Die luister-en-huiver toon van J.R., zoals jij het noemde, was nog niet eens zo misplaatst". Will zweeg en staarde voor zich uit. „Maar waarom houwen jullie dan een nieuwe Prometheus", vroeg ik. „Als je nou toch niet weet wat er gebeuren gaat (Wordt vervolgd.) Duitse boerenbond dringt aan op maatregelen tegen Nederlandse zuivelprodukten De Westduitse boerenbond heeft bekendgemaakt, dat hij er opnieuw bij de bondskanselier op aan zal dringen, maatrege len uit te werken tegen de in voer van goedkope zuivelpro dukten uit Nederland. De bond beweert, dat gesub- sidiëerde kaas uit Nederland tegen dumpingprijzen in West- Duitsland wordt aangeboden, waardoor de afzet van Duitse kaas wordt geschad. Zoals bekend is, wordt de kwestie van de Duitse kaas-in voer uit Nederland te Hamburg besproken door deskundigen van de ministeries van Land bouw der beide landen. DE OPSTAND OP SUMATRA De woordvoerder van het mi litaire commando Noord-Su- matra heeft medegedeeld, dat volgens door de militaire auto riteiten in dit gebied ontvangen rapporten de opstandelingen in Midden-Sumatra pogingen in het werk stellen om hun acti viteit, en ook hun hoofdkwar tier van Midden-Sumatra naar Tapanuli, in Noord-Sumatra, te verleggen. De woordvoerder sprak de vrees uit dat als zij daarin slagen, Tapanuli ernstig te lijden zal krijgen, daar de regeringsstrijdkrachten de op standelingen zullen vervolgen en vernietigen, waar zij zich ook mogen bevinden.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1958 | | pagina 5