^opcon%eren de PAIW Sjah en Soraja gescheiden Honderden doden hij gevechten in Midden-Sumatra Monaco heeft een troonopvolger De rede van Prins Albert over de Belgische zeehavens verwekt beroering in Belgische pers Drie K.P.M.-schepen verzochten bescherming van de Koninklijke Marine ZATERDAG 15 MAART 1958 12e Jaargang Nr 4320 Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen VeekleM Terneuzen voorhaven van Gent en Antwerpen MS abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sarde Hedactle-adres: Noordstraa 5557 Administratie-adres: Smldswal Telefoon 2073 en 2510 NS 5 uur uitsluitend 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: 6,per kwartaal: P** maand f 2,per week 48 cent. Losse nrs 9 ct DE VRUE ZEEUW Rubriek Kleine Advertenties Tgéén handelsadver- tentles) 5 regels 1,Iedere regel meer 20 ct Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van dit Blad, 20 cent meer Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per advertentie 2,25 WEKELJKSE WERELDSCHOUW Zal er een topconfe rentie komen of niet? En zo ja, wanneer? Dit zijn de beide vragen waarom de internatio nale politiek, althans die van de regeringen naar buiten draait. Er is Rus land veel aan gelegen dat deze topconferentie er komt. Want Rusland beeft, misschien ten dele door de strakke Franse nota, zijn bezwa ren tegen een vooraf gaande ministersconfe rentie, terzijde gezet en de belangstelling voor &L.f4£4.i handelt sedert Amerika Millan zonder z'n bond- genoten er in te kennen, de Anglo-Amerikaanse samenwerking een ge voelige slag heeft toege bracht ter zake van Suez. De minister van defensie Sandys, Chur chill's schoonzoon, gaat binnenkort een bezoek aan Moskou brengen en dat niet alleen om mili taire vraagstukken te bespreken, maar ook om nog andere punten van belang te behande len. Frankrijks positie, naar binnen en buiten wan kel, bleek ook uit het bezoek van de Russi sche ambassadeur om mede te delen, dat hij 't voor Frankrijk nodig acht Bizerta, het Tune sische steunpunt aan de Noordafrikaanse kust, te behouden. Engeland is nu al ver der gegaan op de typi sche wijze waarop Mac- Daar tussen in zit Amerika, dat nu weer plotseling vasthoudt aan de oorspronkelijke door Eisenhower gestelde eisen: eerst diplomatiek overleg, dan ministersconferentie, dan de top conferentie. Wel heeft echter Dulles de Russische ambassadeur duidelijk gemaakt, dat het aangeboden schema van werkzaamheden voor Amerika niet aannemelijk is, maar tegelijkertijd komt hij met een nieuw voorstel tot stopzetting van de kernproeven, zij het ook voor beperkte tijdsduur, waarom een deel van het ontwapeningsvraagstuk draait. WEL OF GEEN ATOOMPROEVEN? Washington noemt nu reeds april als bijeenkomst van de ministersconferentie en dit zon uitlopen op een topconferentie in juli. Dit alles zonder dat men nog eigenlijk weet wie aan die topconferentie zullen deelnemen. Men krijgt de indruk, dat het oordeel van de NAVO-raad meer aan de zijde van Amerika, dan aan die van zijn partners staat. Kansen en strekking van de de-atomisering van een groot deel van Midden-Europa wor den als niet groot beoordeeld, wat intussen het dynamische Rusland niet verhindert om nu o ok maar Azië geheel van atoomproeven te vrijwaren. Tiet Rapacki-pian maakt daar door wel voortgang. Spreekt' uit dit alles wel een konsekwente Amerikaanse politiek, die natuur lij geen versterking onderging do >r de overigens niet ai te zwaar op te nemen mislukking van de tweede kunstmaan? In elk geval draagt Frankrijk er '.iet zijne toe bij om, op binnen landse politieke gronden, de ver warring in de buitenlandse poli tiek te vergroten. Gaillard heeft' nu volmachten gekregen om naar Algiers nieuwe troepen te sturen en ook in verband daar mede stijgen de kansen van De Gaulle bij wie buitenlandse ge zanten en binnenlandse adspirant ministers queue maken. Of dit de ju'ste wijze is om aan een moge lijke regering van De Gaulie een soiiede grondslag te geven, mag werden betwijfeld. Dure olie Frankrijk ziet over het hoofd, dat de olie, die het' uit de Sahara kan krijgen, duur is; het is na tuurlijk vol trots over wat in de Sahara is bereikt. Men hoort van een nieuwe samenwerking tussen Spanje en Frankrijk in dat deel va Afrika, dat voor beide in het uiterste westen van zo groot be lang is. Daarbij komt nu het in derdaad niet onnodige voorstel vai Gaillard, dat een pact voor de Middellandse Zee zal worden gesloten. Dit versterkt de posi tie van beide landen tegenover het Nabije Oosten en die van Frankrijk in Noord-Afrika in het bi/onde'. Maar met schrik her in neren we ons hoeveel pacten er voir 1939 gesloten werden, die alle ten doel hadden om oorlog te voorkomen en die door weder zij Is wantrouwen slechts ertoe geleid hebben om wereldoorlog II op de meest verbluffende wijze zirh te zien ontwikkelen. Zeker is wel, dat in de beden kingen,-die de verschillende grote mogendheden hebben, het Nabije Ocsten een grote rol speelt. Men krijgt nu tegenstellingen, die de kracht van de Arabische wereld ondermijnen, maar toch die van het Westen niet versterken. Reeds heeft Tunis de betrekkin gen met Egypte verzwakt, op grond ook van berichten als zou Brurguiba bij een bezoek aan Cairo gevaar lopen op een moord aanslag. Tn sterker mate wordt nog ge sproken over een complot dat ko ning Saoed zou hebben in elkaar gezet, wanneer Nasser aan de uitnodigingen om te zijnen te ko- m-'n, gevolg gaf. Syrië heeft dat: uitgebracht door de sterke man in dat land, Seraj, aan wie geld zou zijn geboden om daaraan me de te werken en geld betekent natuurlijk Amerika, waarop E.rypte nu heftig is gebeten. De twee Arabisciie Unies die er zijn, stellen zich nu tegenover elkaar, de een heeft thans de meeste m icht in Afrika, de ander is vol- krmen Aziatisch. Van beide zij den wordt natuurlijk gezegd, dat de beweringen volkomen onjuist zijn. Opmerkelijk is ook, dat de ster ke man in Irak, Noury-Said, het bewind weer zelf in handen heeft genomen. Of dat wat betekent, ook in verband met de vraagstuk. ken rond het Bagdad-Pact, moet nog worden afgewacht. Alarm in Azië Inmiddels wordt alarm gebla zen in Azië, da(r schrikt voor de toeneming der'bevolking, op een zelfde ogenblik dat wat won der de hulpbedragen voor eco nomische ontwikkeling in om vang beginnen te verminderen. De SEATO is te Manilla bijeen geweest; er zijn diverse punten behandeld; er is aan de andere kant wat angstwekkend stilzwij gen bewaard over Indonesië. Djakarta heeft van Amerika wel een waarschuwing ontvan. gen om de vrij sterke Ameri kaanse petroleumbelangen op Sumatra, van Caltex en Stan- vac, niet te beschadigen en de levens van de employés niet in gevaar te brengen. Maar wan neer werkelijk de landing, waartoe het nu op het eiland Bengkalis aan de oostkust ge komen is, voortgaat en er een langdurige g uerilia oorlog ontstaat, wat kan een van bei de partijen dan doen om die verzekering in te lossen? De landing is nog maar pas be. gonnen; wij kunnen daaruit' niet atleiden of inderdaad een grote troepenmacht voor verdere in vasie gereed staat en of de Su- matraanse legeronderdelen krach tig weerstand kunnen bieden. 9 Oorlogsgebied rondom Sumatra Over het schip van de K. P. M., dat naar Nieuw-Guinea werd op gebracht, is nu een notawisse ling aan de gang, op hetzelfde ogenblik, dat ter zeerecht-confe rentie te Genève, de Indonesische pretenties over de uitbreiding van de territoriale zee vrijwel al. gemeen worden aangetast, met uitzondering van Rusland! Tege lijkertijd hebben alle belangheb bende grote landen, waaronder Amerika en Engeland behoren, genoegen genomen met het tot oorlogsterrein verklaren van een oppervlakte van 7500 vierkante mijlen met Singapore als uit gangspunt, waardoor verschillen de van de luehtvnaatschanpiien ernstig worden benadeeld. Dit alles is slechts in ontwikkeling; men hoopt nog altijd op een vreedzame afloop. Steeds meer blijkt Hatta niet de geschikte krachtige figuur te zijn. En als enig lichtpunt staat ^aar voor de wereld eigenlijk de tocht' van Fuchs over geheel het Zuidpoolgebied, een afstand van honderden kilometers, waar hij belangrijke waarnemingen heeft kunnen doen. Men zou dit ten minste een lichtpunt in het men selijk gebeuren kunnen noemen, vare het niet, dat bij ons allen toch wel de vrees bovendrijft of niet de politieke belangen zich van de resultaten van deze moe dige Zuidpooltocht zullen trach ten meester te maken, waarbij dan vanzelf voor de wereld het wetenschappelijk en dus cultureel voordeel verloren gaat. (Nadruk verboden). (Advert.enite) BINNENVERINGBED hei besie bed ooit gemaakt Prinses Gracia van Monaco heeft vrijdagochtend het leven geschonken aan een zoon. De jon gen kreeg de namen Albert Alexandre Louis Pierre. Het kind, dat om 10.-1S uur Ne derlandse tijd werd geboren en op een half ons na acht pond weegt, is automatisch de troonopvolger in het Monegaskische vorstenhuis Grimaldi. Direct na het bekend worden van het door de Monegasken zo Ian? verbeide heuglijke feit werd overal in het vorstendom de rood witte vlaggen uitgestoken. Grote aantallen bloemstukken begon nen. op het paleis binnen te stro men. Mevrouw Kelly was tijdens de bevalling in het paleis aanwezig. Prins Rainier en hofkapelaan Francis Tucker begaven zich ter stond naar de paleiskapel voor een dankgebed. Zes Monegaskische carabinieri in hun blauw met rode unifor men begaven zich op de door een stralende zon beschenen rots van Monaco naar hun kanonnen om de 101 vreugdeschoten al te vu ren. Prinses Gracia maakte het wel. De bevalling was zeer goed ver lopen. Ook de toestand van de baby was uitstekend. Geheel indruisend tegen het protocol is het heuglijke feit van de geboorte van 'n prins bekend gemaakt door een onbekende jonge vrouw, die in een opwelling van enthousiasme het nieuws uit het raam van het paleis naar de wachtende menigte buiten schreeuwde. Als eerste werd premier Coty van Frankrijk telefonisch op de hoogte gesteld. Grace Kelly en prins Rainier huwden in april 1956. De troon van de Grimaldi's bestaat thans 990 jaar. In Monaco bestaat geen belasting- en geen dienstplicht, maar de 20.000 Monegasken zou den volgens een verdrag van 1919 met Frankrijk deze rechten heb ben verloren en bij Frankrijk zijn ingelijfd indien er bij de dood van prins Rainier geen mannelijke of vrouwelijke troonopvolger zou zijn. Het eerste kind uit het huwe- (Advertenite) 3irc(c) a 4 épingles is de specifieke opmer king der Fransen wanneer ze willen aanduiden dat iemands kleding „om door een ringetje te halen" Van uw Mantel, Manteïcostuum, Herendemie of Heren-„Victory" costuum die U voor a.s. Pasen bij ons kocht zal men hetzelfde zeggen. Komt U 'ns kijken Noordstraai 51-53 Terneuzen .Anders dan elde, s". Dit nummer bestaat uit 10 papin a s De rede die prins Albert van Luik deze week bjj zijn installa tie als senator heeft uitgespro ken, heeft in België, naar de perscommentaren te beoordelen, nogal wat beroering verwekt. Zo schreef „Het belang van Limburg" vrijdag o.m., dat er grote bezwaren kunnen worden ingebracht tegen het door de prins voorgestelde ministerie voor havenkwesties. Tegenover het voorstel voor het kanaal van Gent naar Zelzate aan de Neder landse grens kan men volgens het blad de grote kosten stellen. In dit verband merkte het blad voorts op, dat de bouw van een nieuwe sluis te Terneuzen ook veel geld kost (3 tot 4 miljard fr.) en dat de Nederlanuers België dwingen het leeuwen aandeel te betalen (85 procent) hoewel zij zelf er 'n groot voor deel bij hebben. Het gevaar bestaat dat de Ne derlanders Terneuzen uitbou wen tot een soort voorhaven van Gent en Antwerpen en dat België met een deel van Noord- Frankrijk het achterland wordt van een Nederlandse haven. De Nederlanders hebben het recht' een havenpolitiek te voeren die strookt met de Nederlandse belangen, aldus het blad; maar België heeft ook het recht uit zijn ogen te kijken en te voor komen, dat een ruim deel van een Nederlandse toekomstbere kening op zijn schouders ge legd wordt. Sommige passages in de rede van de prins geven in onze ogen aanleiding tot kritiek, en wel omdat er sommige argu menten van het departement van openbare werken worden overgenomen, waarmee we niet instemmen. Een minister is al te zeer geneigd zijn eigen poli tiek te bemantelen met de goedkeuring van de koning of van de koninklijke familie. Een goed verstaander heeft maar een half woord nodig, aldus „Het belang van Limburg". „Le Soir" schreef: „Zijn onze in lichtingen juist', dan hebben de autoriteiten van de havens van Gent en van Antwerpen gereageerd op de passus in de rede waarin prins Albert som mige gedachten uiteenzette aangaande de politiek die ten opzichte van de havens van Antwerpen, Gent en Zeebrugge zou moeten worden gevoerd. De door de prins van Luik gebe zigde woorden zouden volgens havenautoriteiten hier en daar in tegenspraak zijn met de door de regering overwogen plan nen. Te Gent zowel als te Ant werpen gelooft men dat de re gering haar houding duidelijk moet bepalen. De „Volksgazet" meende dat som mige gedeelten van de rede te Gent en te Antwepen aanlei ding tot polemiek zullen geven. De reeds gemaakte opmerkin gen, aldus het blad, richten zich tot degenen, die aan de prins de raad hebben gegeven zich te wagen aan een bespre king van deze kiese problemen. Wederom is gebleken dat er aan het hof slechte raac»levers zijn. Uit de talrijke in parle mentaire kringen gemaakte op merkingen kan men afleiden, aldus het blad, dat de kritiek op alle banken vrij heftig is, zowel onder de partijen van de meerderheid als bij de opposi tie. Onverantwoordelijke raad gevers hebben de regering, de gemeente-autoriteiten en het parlement benevens alle ver antwoordelijke instanties in een uiterst kiese positie ge plaatst, maar de pers mag spre ken, en het is haar plicht dit te doen, zo schrijft de „Volks gazet". In een communiqué van bet kei zerlijke Perzische hof is vrijdag officieel bekendgemaakt dat het hnwelqk van de sjah van Perzië en keizerin Soraja ontbonden wordt, omdat het kinderloos is gebleven. Het besluit voor een scheiding was gevallen na drie zittingen van de hofraad, waarop men een stemmig van mening was geweest dat een kroonprins en troonop volger een rechtstreekse afstam meling van de sjai^moet zijn. De Er zijn honderden doden geval len bij de gevechten in Pakan- barti, zo heeft minister Sulaiman vrijdagavond via radio-Padang verklaard. Sulaiman, die secretaris-gene raal van de revolutionaire raad was, treedt sedert gisteren op als minister van Arbeid in de tegen regering. Radio-Padang zei, dat de slag om Pakanbaru nog voortduurde en dat twee schepen, die met versterkingen van de centrale regering de Siak-rivier opvoeren, door vuur van bazooka's tot zin ken werden gebracht. Volgens de radio waren er 150 doden en ernstig gewonden in de gevechten rond Pakanbaru. Het zinken van de twee schepen in de Siakrivier betekende, dat de luchtlandingstroepen der centra le regering „omsingeld werden en in de val zaten," aldus radio- Padang. Haven door Indonesische marine beschoten. Radio-Padang heeft verder be kend gemaakt, dat verscheidene personen werden gewond en eni ge huizen werden vernield toen schepen van de Indonesische ma rine gisteren Padang beschoten. Volgens radio-Padang poogden de schepen de haven-installaties te vernielen. Kustbatterijen hadden de schepen verdreven. Rambai door regeringstroe pen bezet. Regeringstroepen hebben Ram bai, het basiskamp van dc Caltex on haar olieterreinen bij Pakan baru, bezet. De bezetting had plaats don derdagavond acht uur plaatselij ke tijd door luchtlandingstroe pen, die vanuit Pakanbaru opruk ten. De legerwoordvoérder deelde mede, dat alle olieterreinen thans lijk van prins Rainier met prin ses Gracia Patricia, prinses Caro. line, werd op 23 januari 1957 ge boren. De vrijdag in Monaco geboren troonopvolger is prins Albert genoemd naar zijn overgrootva der prins Albert de Eerste, die het bekende Oceanografische museum in Monaco stichtte. Het prinsje is de 32ste recht streekse afstammeling van Ot to Janella, de grondvester van de familie Grimaldi, die sedert de tiende eeuw in Monaco re geert. in handen der regeringstroepen zijn. Australische luchtmacht be schuldigd van steun aan de rebellen. Het linkse dagblad „Bintang Timur" in Djakarta heeft vrijdag gemeld, dat een vier-motorige bommenwerper met de kenteke nen „R.A.A.F." (Koninklijke Aus tralische Luchtmacht) donderdag bij Pakanbaru wapens en muni tie voor de opstandelingen heeft afgeworpen. De legerwoordvoerder in Dja karta heeft donderdag verklaard, dat de regeringstroepen een grote hoeveelheid wapens en munitie in beslag hadden genomen, die door een „buitenlands vliegtuig" waren afgeworpen, doch hij maakte daarbij geen melding van dit toestel. De „Bintang Timur" beweerde, dat zich onder de wapens nieuwe bazooka's en machinegeweren bevonden. De Australische ambassadeur in Djakarta, Mclntyre, heeft de berichten in de linkse pers „vol komen onwaar" genoemd. De marinevoorlichtingsdienst deelt mede: Omstreeks 9 uur in de ochtend van woensdag 12 maart werden door Hr Ms „Evertsen" drie schepen verkend in de buurt van Menado. Bij aanhouding op ruim 21 mijl (40 km) uit de kitst ble ken het de KPM-schepen „Swar- tenhondt", „Banjoewangi" en „Kalabahi" to zijn welke de Ne derlandse nationaliteit bezitten. De schepen bleken Nederlandse evacué's uit de Minahassa aan boord te hebben. De Nederlandse gezagvoerders deelden mee Me nado te hebben verlaten omdat zij het wenselijk achtten veilige havens op te zoeken en verzoch ten assistentie en bescherming der koninklijke marine. De sche pen zijn onder escorte van Hr Ms „Evertsen" en Hr Ms „Drenthe" naar Nederlands Nieuw-Guinea gedirigeerd. Naar wij vernemen bedraagt het aantal Nederlandse evacué's aan boord van deze schepen ne gentig. Hoewel van officiële zijde in Den Haag daarover geen mede delingen worden gedaan wordt aangenomen, dat de drie schepen bij het vertrek uit Menado geen moeilijkheden in de weg zijn ge legd. De aanwezigheid van de ne gentig Nederlandse evacué's aan boord wordt in verband gebracht' met de beschietingen van Menado door de Indonesische marine van tien dagen geleden. In Den Haag kon geen bevestiging worden ver kregen van de veronderstelling dat de schepen naar Manokwari zullen worden gebracht. Een tweede mogelijkheid is Sorong. Wel wees men er op, dat het ver lenen van assistentie door de ko ninklijke marine aan deze drie schepen van de KPM een geheel ander geval is dan het opbrengen van de „Kasimbar". Er is dan ook geen sprake geweest van dwang of beschieting. „In aansluiting op het eerdere communiqué wordt medegedeeld, dat zich aan boord van de naar Nederlands Nieuw-Guinea gediri geerde KPM-schepen de navol gende aantallen opvarenden be vinden: „Swartenhondt"bemanning: 12 Nederlanders, 73 niet-Neder- landers; passagiers: 37 Nederlan ders, 26 niet-Nederlanders. „Banjoewangi": bemanning: 4 Nederlanders, 47 niet-Nederlan ders; passagiers: IS Nederlan ders, 3 niet-Nederlanders. „Kalabahi": bemanning: 4 Ne derlanders, 52 niet-Nederlanders; passagiers: 38 Nederlanders, 17 niet-Nederlanders. Er is voldoende accomodatie aan boord van deze schepen voor de passagiers, indien zij voor een korte tijd te Sorong zouden moe ten blijven. Met betrekking tot de voeding zullen evenwel door de zorg van de KPM-agent aldaar de nodige voorzieningen worden getroffen, aangezien de beschikbare rant soenen aan boord van slechte kwaliteit en weinig gevariëerd zijn." raad had voorts verklaard dat aanwijzing van een kroonprins noodzakelijk was om de belangen van het land en de toekomst van de constitutionele monarchie te waarborgen en onrust en verwar ring te vermijden. De sjah had met diepe droef heid de aanbeveling van de raad aanvaard cn zijn bewondering uitgebroken voor Soraja's toege_ wijdheid aan 's lands belangen en haar diensten voor de welvaart van het land gedurende hun hu welijk. De sjah had met nadruk ve'-klaard dat. zij haar hoge rang had verdiend. Uit 't communiqué blijkt vófirfs dat er een boodschapper naar So raja werd gezonden om haar over de aanbeveling van de kroonraad in te lichten en haar antwoord te vernemen. Soraia had geantwoord dat zij tot elk offer bereid was om het voortbestaan van de dynastie te verzekeren. Met opzijschuiving van zijn eigen gevoelens had de sjah daarna op 10 maart j.l. op een vergadering van de kroon raad met instemming van de kei zerin besloten te scheiden. Het communiqué is gelijktijdig te Teheran en in Keulen, waar de keizerin bij haar vader, Pcrzië's ambassadeur in de Bondsrepu bliek, vertoeft gepubliceerd. De kroonraad bestaat uit de premier, de voorzitter van de volksvertegenwoordiging, de voorzitter van de senaat, de mi nister voor Hofzaken, vier sena toren en de chef van de generale staf. Naar Islamitisch recht kan de talak (scheiding) tot stand ko men door een eenzijdige wilsver klaring van de man. Deze ont slaat de vrouw „uit zijn bescher ming". Eind februari was Soraja uit St'. Moritz, waar zij voor herstel vertoefde, naar haar ouders in Keulen gereisd, waar haar vader, Chalil Esfandiari, met een gebro ken voet te bed lag. De sjah was sedert 1951 ge trouwd met Soraja, wier moeder van Duitse afkomst is. Soraja was zijn tweede vrouw; voordien was hij gehuwd geweest met Fa- roeks zuster Fawzia, welk huwe lijk ontbonden werd omdat zij slechts dochters kregen en geen mannelijke troonopvolger. De sjah zelf is thans 38 jaar. Krachtens het huwelijkscon tract krijgt Soraja tien miljoen rial (circa 450.000 gulden) bij wijze van schadevergoeding. Bovendien krijgt ze nog een maandelijkse uitkering. De grootte hiervan is echter nog niet bekend. Over haar directe toekomstplannen heeft men zich niet uitgelaten, maar men acht He mogelijkheid uitgesloten dat zij een filmcontract zal sluiten. Zij zou eerst naar Zuid-Amerl- ka willen gaan om daar te trach ten haar leed te vergeten. Stakingsgevaar in de Westduitse ijzer- en staalindustrie De loononderhandelingen voor ongeveer 200.000 werknemers van de ijzer- en staalindustrie ln Noordrijn/Westfalen zijn vrijdag mislukt. Na 5 uren te hebben onderhan deld over de hoogte van de ge- eiste loonsverhoging braken de vakbonden de onderhandelingen af. De pogingen, die reeds maan denlang in het werk zijn gesteld om tot een vergelijk te komen, hier hierdoor zonder resultaat gebleven. Er bestaat ('hans weer gevaar voor een staking in het Kuhrgcbied.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1958 | | pagina 1