de SPORT-JASJE Meerdere handelmaatschappijen overgenomen Buitenlandse stemmen over Indonesië Bezorgdheid over boycot-acties «EIGEN HAARD» De campagne is tegen Nederland gericht Finland veertig jaar onafhankelijk Indonesië zal betrekkingen met Nederland verbreken als het niet anders kan HOOGWATER HET WEER ZON- en MAANSTANDEN WEERBERICHT Sint Nicolaas-Geschenk DONDERDAG 5 DECEMBER 1957 12e Jaargang Nr 4237 De toestand in Indonesië Indonesische personeel van de Nederlandsche Han- del-Maatschappij in Djakar ta heeft woensdag ver klaard, dat het de Neder landsche Handel-Maat- schappij, de oudste en groot ste Nederlandse bankinstel ling in Indonesië, heeft over genomen. Intussen schijnt het Indo nesische personeel van de K.P.M., dat dinsdag het hoofdkantoor van de scheepvaartonderneming in bezit nam, het gebouw nog steeds te bezetten. Volgens Djakarta-radio zon een comité van actie van het KJP.M.-personeel hebben gevraagd het ge bouw onder regeringstoe- zicht te stellen. Radio-Dja karta meldde, dat het comi té er bij de regering op heeft aangedrongen om het ge bouw niet aan de maat schappij terug te geven. Marokkaanse kroonprins over Ifni. BE STRIJD IN IFNI TEGENSPRAAK Minister Soebandrio: Niet tegen Nederlandse onderdanen WATERSTOFBOMMEN VOOR BRITSE LUCHTMACHT Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiger kan geen contact krijgen met Indonesische ministerie van Buitenlandse Zaken Een woordvoerder van de Ne derlandse diplomatieke vertegen woordiging in Djakarta deelde woensdag mede, dat het hoofd der Nederlandse diplomatieke missie, de heer H. Hasselman, de laatste twee dagen heeft ge tracht een onderhoud te hebben met of de secretaris-generaal, of de waarnemend minister van Buitenlandse Zaken. Zijn verzoe ken daartoe werden tot dusver echter niet ingewilligd. K.P.M. stelde vertrek van zes schepen uit Singapore uit De aanslag op president Soekarno Aanvaring tussen Neder 1. onderzeeër en Turks schip. Overeenstemming tussen Ben Goerion en Hammarskjoeld AANVARING TUSSEN ENGELS EN FRANS SCHIP Frankering bij abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur 1. van de SaMde Redactie-adres: Noordstraat 5557 Administratie-adres: Smidswa) Telefoon 2073 en 2510 Nft 5 uur uitsluitend 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: ƒ6,pei kwartaal; pei maand f 2,per week 18 cent. Losse nrs 9 ct. Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per advertentie 2.25 Rubriek Kleine A ivertenties géé handelsadver- tenties)5 regels 1,—Iedere regel meer 2» *t Inzending advertenties tot 's namiddags 3 uur Voor het maandagnummer: zaterdags 10 uur Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres Bureau van lit Blad. 20 cent meer Prins Moulay Hassan, de kroon prins van Marokko, heeft in een vraaggesprek verklaard, dat hij Spanje had verzocht zich er toe te verbinden, dat het Ifni aan Marokko overdraagt als een on middellijke oplossing voor de guerilla in de Spaanse enclave. Als generaal Franco een derge lijke belofte zou doen, zou hij, de kroonprins, een beroep op de dis sidente stamleden kunnen doen om er op te vertrouwen dat de koning en de regering van Ma rokko hun zaak via diplomatieke kanalen zullen regelen. De kroonprins deelde mee, dat zijm land er mee heeft ingestemd, de zaak aan het internationale gerechtshof te Den Haag voor te leggen en een uitspraak van dit hof te aanvaarden. Volgens hem is het verdrag van 1860, op grond waarvan Ifni aan Spanje werd afgestaan, voor twee uitleggen vatbaar. Van druk uitoefenen op de Spanjaarden was er en zou er in de toekomst geen sprake zijn. Van officiële Spaanse zijde wordt meegedeeld, dat de Spaan se troepen het gehele zuidelijke deel van Ifni hebben heroverd. Het Marokkaanse blad ,,A1 Alam" meldt dat ongeregelde Marokkaanse troepen ongeveer 18 km diep in de Spaanse enclave Ifni zijn doorgedrongen na een gevecht van drie uur met Spaan se strijdkrachten. Volgens het blad is het zeer de vraag of de Spaanse garnizoenen van Tilouine en Tleta de Siboya in het zuiden van de Spaanse en clave het nog lang tegen de op rukkende Marokkaanse troepen kunnen uithouden. De president van de factorij der Nederlandsche Handel-Maat schappij in Djakarta, de heer L. de Jong, deelde aan de corres pondent van het ANP mede, dat woensdagmorgen het Indonesi sche personeel van de bank had geëist dat de leiding van het be drijf aan hen zou worden overge dragen. De heer De Jong weiger de hieraan te voldoen. Hij zeide, dat de besprekingen met een delegatie van de vakver eniging van bankpersoneel, de „Serikat buruh bank Indonesia", drie uur hadden geduurd. Voor het enorme gebouw van de Nederlandsche Handel-Maat- schappij in Djakarta stonden woensdag leden van de vakver eniging geposteerd, met rode ban den om de arm. Naar werd ge meld, voerde het Indonesische personeel onderhandelingen met de directie over de „overdracht". Soortgelijke berichten kwamen ook binnen met betrekking tot de Nationale Handelsbank. De situatie bij Lindeteves, waar ook een actie werd onder nomen, is nog verward. Op het hoofdkantoor van de K.P.M. wapperde woensdag nog steeds de rode stakingsvlag. Dinsdagavond werd in het ge bouw van de voormalige „Dja karta club" dat kortgeleden door de organisatie tot samenwerking tussen jeugd en militairen werd overgenomen, een vergadering gehouden van het centrale comité voor de bevrijding van West- Irian, waarin de „overname" van de K.P.M. en Geo Wehry werd besproken. Dit comité staat on der leiding van de minister van Voorlichting, Sudibjo. Van de zijde der arbeiders was voorgesteld, dat de bedrijven die al door de vakverenigingen zijn overgenomen, aan de regering zullen worden overgedragen en niet aan de Nederlandse eigena ren zullen worden teruggegeven, aldus een bericht van „Antara Volgens Reuter heeft minister Sudibjo geantwoord, dat de voor stellen van de arbeiders ter over weging aan de regering zullen worden voorgelegd. In de straten in de omgeving van het K.P.M.-gebouw verzamel den zich rustige groepen arbei ders, terwijl versterkte patrouil les hun wachtposten innamen. Met machinegeweren gewapende militairen bewaakten een nabij gelegen spoorwegovergang, ter wijl andere troepen in „jungle- dress" en met gevelde bajonet de wacht betrokken bij het gebouw, waar de nationale opbouwconfe- rentie wordt gehouden, dat op enkele honderden meters van het hoofdkantoor van de K.P.M. is gelegen. Bij de overname van het bedrijf van Geo Wehry weigerde de di rectie de sleutels van de boek- houdafdeling af te geven. Hoewel het leger dinsdagavond een verbod tot overname van Ne derlandse bedrijven zonder mach tiging der regering heeft uitge vaardigd, is het nog niet duidelijk of dit verbod ook geldt voor de bedrijven, die reeds werden be zet. De Nederlandse huisvrouwen kunnen in de hoofdstad nog" steeds levensmiddelen en kleding voor hun gezinnen kopen, in te genstelling met de situatie in Bandung, Malang en Soerabaja, Ook de gas-, water- en lichtvoor ziening aan de Nederlanders gaat in Djakarta normaal door. Het aantal Nederlandse bedrij ven, dat door het Indonesische personeel is „overgenomen be draagt thans zeven. Ook de Es- comptobank in Djakarta onder ging dit lot. Volgens ontvangen berichten zou op verschillende van deze be drijven het werk normaal door gaan. Alle bezoekers worden ech ter door leden van de vakbond voor controle van hun papieren aangehouden. De correspondent van Reuter wijst er evenwel op, dat de be richten over de situatie in de „overgenomen" zaken elk uur anders luiden en met elkaar in strijd zijn. Een correspondent van Reuter bracht woensdag een bezoek aan het nog steeds bezette hoofdkan toor van de K.P.M., waar hij werd rondgeleid door een woord voerder van het actie-comité van de arbeiders. De toegangshal van dit geweldige gebouw was ge heel gevuld met jongelui, die alle rode banden om de arm droegen. De woordvoerder, die zich voorstelde als de „voorzitter van het comité", zei aan de correspon dent: „Laat de mensen in het buitenland weten dat er geen moeilijkheden zijn. U kunt het zelf zien, alles gaat goed". Een vooraanstaand figuur uit het Nederlandse bedrijfsleven zeide naar aanleiding van de be zetting van de Nederlandsche Handel-Maatschappij„Dit is het einde". „Vrijwel geen enkele Ne derlandse firma zal door kunnen gahn, tenzij zij overschakelen op, laat ons zeggen, Engelse ban ken." Een woordvoerder voor de Ne derlandse banken in Djakarta heeft dinsdagavond verklaard, dat de banken niet door Indone sische arbeiders dinsdag „in be slag werden genomen". De heer H. D. Hoving, direc teur van de Escomptobank, deel de de correspondent van het ANP mede: „Wij zijn nog baas in eigen huis". Hij zei dit in commentaar op berichten, dat banken werden overgenomen door arbeiders. De heer Hoving zei; „Wat van daag op de banken gebeurde was, dat leden van vakbonden de directeuren bezochten en daarbij vroegen de leiding over te dra gen, hetgeen geweigerd werd. Leden van vakbonden waren voor de bankgebouwen gepos teerd en bij de „Factorij der Ne derlandse handelmaatschappij" vroegen deze de bezoekers hun naam bekend te maken. Een min of meer gelijke situa tie heerste bij andere handels firma's, die de laatste twee da gen mét acties van arbeiders te maken hadden. De minister van Scheepvaart, Nazir, verklaarde dinsdagavond: „De K.P.M. is nog eigendom van de K.P.M." „Van Indonesische zijde is er nooit enige voorberade wens ge weest om de diplomatieke ban den met Nederland te verbreken. Wij willen dit ook nu niet, maar het zal een noodzaak kunnen worden. Altijd worden betrekkin gen met andere landen met te genzin verbroken, omdat men geen andere mogelijkheid meer ziet. Dit geldt zeker voor onze betrekkingen met Nederland." Dit heeft de Indonesische mi nister van Buitenlandse Zaken, mr Soebandrio woensdagavond in Parijs in een onderhoud met een speciale verslaggever van het ANP verklaard. Minister Soebandrio is woens dagmiddag in Parijs aangekomen op doorreis van New York naar Djakarta .Door de mist maakte De liberale „Manchester Guar dian" en de onafhankelijke „Scotsman" schreven woensdag, dat de tegenwoordige houding van Indonesië tegenover de Ne derlandse belangen, aan eigen welzijn schade zal berokkenen. Het meest geliefde voor Uw dochter: een vlot modem in CAMEL en FANTASIE-kleuren met Teddy-voering reeds vanaf 28,75 - 31, SPORTHANDEL NOORDSTRAAT 76 TERNEUZEN De woordvoerder van de Ne derlandse diplomatieke vertegen woordiging in Djakarta, de heer R. Pekelharing, heeft woensdag verklaard, dat de berichten wel ke woensdag door de Nederland se missie zijn ontvangen over de boycot-acties tegen de Nederlan ders en speciaal die in Oqst-Java, .aanleiding geven tot de grootste bezorgdheid, indien die acties worden voortgezet". Voor het bekende restaurant „Bogerijen", dat gelegen is aan de drukste winkelstraat van Ban dung, is dinsdag een bordje ge plaatst met de mededeling „ver boden voor Hollanders". Dit was een van de uiterlijke tekenen van de boycot-actie tegen de Neder landse onderdanen in de stad, waar twee jaar geleden de Afro- Aziatische conferentie werd ge- houtten. „Bogerijen" was genera ties lang het trefpunt van de Ne derlandse planters in' West-Java, en van de Hollanders, die in Ban dung hun vakantie doorbrachten. Thans zijn ook de telefoonaan sluitingen van de Nederlanders in Bandung geblokkeerd, ook die van het Nederlandse consulaat aldaar. DE GEVOLGEN VAN DE STAKING Volgens uit alle delen van In donesië ontvangen berichten, heelt de 24-uursstaking bij de Nederlandse bedrijven, die maan dag met goedkeuring van de re gering werd gehouden, die dag het werk bij alle Nederlandse be drijven in het gehele land volko men stilgelegd, zowel op het ge bied van de handel, als op dat van de scheepvaart en de produk- tie. Alle rubber-, thee-, koffie- en suikerondernemingen op Java, de oliebedrijven op Sumatra en de Nederlandse handelsfirma's op Mie grote eilanden werden er door getroffen. De minister van Voorlichting Sudibjo heeft gisteren in zijn hoe danigheid van voorzitter van het comité van actie voor de bevrij ding van West-Irian verklaard, dat alje acties binnen' bet raam van deze l>evrijdingscainpagne moeten worden gericht tegen de Nederlandse regering, en niet tegen Nederlandse onderdanen. Minister Sudibjo sprak voor een bijeenkomst met de organi satie tot samenwerking tussen jeugd en militairen en afgevaar digden van vakbonden en land bouwersverenigingen. Deze bij eenkomst werd tevens bijge woond door negen ministers, waaronder vice-premier Hardi. Sudibjo betoogde, dat van elke actie verantwoording moet wor den afgelegd tegenover de we reld, en in het bijzonder tegen over Nederland. „Wij moeten ons onthouden van het ondernemen van avontuurlijke handelingen of romantische heldendaden", zo zou, volgens „Antara" minister Sudibjo hebben gezegd. Intussen heeft de linkse arbei derspartij, de Partai Murba, aan gedrongen op inbeslagneming van alle Nederlandse eigendom men. De Indonesische minister-presi dent Djuanda Kartawidjaja heeft ook zijn stem doen horen tegen handelingen, „welke inbreuk zou den kunnen maken op de vrijheid van mensen, hun veiligheid in gevaar zouden kunnen brengen of schade zouden kunnen veroor zaken aan hun eigendommen". Premier Djuanda, die tevens minister van Defensie is, heeft aan alle militaire gezaghebbers in geheel Indonesië instructies verstrekt, dat bij het voeren van de campagne voor de bevrijding van West-Irian al dergelijke han delingen moeten worden verme den. Hij instrueerde de militaire ge zaghebbers om erop toe te zien, dat de bestaande voorschriften ten aanzien van het voeren van de campagne voor de bevrijding van West-Irian worden nage leefd. Hij uitte de waarschuwing dat „drastische maatregelen" zullen worden genomen tegen overtredingen van deze voor schriften. Premier Djuanda gaf deze in structies uit in zijn kwaliteit van centraal militair gezaghebber. In maart van dit jaar werd in geheel Indonesië de staat van oorlog en beleg afgekondigd. De bombardementsgroep van de Britse luchtmacht wordt uitge rust met waterstofbommen, zo heeft de Britse onderminister van Luchtvaart Charles Orr- Ewing in het Lagerhuis onthuld ni antwoord op een vraag van labourzijde. De bommen zijn van megaton- kracht (een miljoen ton TNT een ontplofbare stof). De „Manchester Guardian" schreef„Als zij uitvoering geven aan het dreigement van presi dent Soekarno om „de slagader van de Nederlanders in Indone sië door te snijden", lopen de In donesiërs gevaar zichzelf de keel af te snijden. De meeste grote be drijven in het land zijn nog steeds eigendom van en worden nog steeds gedreven door de Neder landers.. waarvan er 60.000 zijn. Zonder de Nederlandse deskun digheid en kapitaal zal de Indo nesische economie nog slechter worden. Doch de betekenis van de Nederlanders voor het Indo nesische welzijn, zal slechts een bijkomstige reden blijken te zijn waarom zij moeten worden ont eigend. Economische voorzichtigheid heeft nog nooit enig nationalis tisch vuur gedoofd en opdat wij in het westen niet zullen denken dat dit een onrijpe Aziatische ka raktertrek is, waarboven wij zijn uitgegroeid, moeten wij ons Al gerije en Suez maar herinneren." De „Scotsman" schreef: „Hoe wel de Indonesische regering de verantwoordelijkheid voor de „overname" van bepaalde Neder landse eigendommen van de hand heeft gewezen, kan zij niet haafr verantwoordelijkheid voor het aanmoedigen tot dit oproerige gedrag afwijzen". De maatregelen, die zij met name heeft goedgekeurd, kunnen alleen maar schade toebrengen aan zowel Nederland als Indone sië, zonder dat in de kwestie westelijk Nieuw-Guinea iets wordt bereikt. En zij zullen waar schijnlijk meer schade doen aan Indonesië dan aan Nederland, ge zien de afhankelijkheid van Indo nesië van de Nederlandse belan gen bij het drijveh van belang rijke ondernemingen." In een commentaar op de Ne derlands-Australische verklaring over Nieuw-Guinea, schreef de „Washington Star" dinsdag, dat Nieuw-Guinea nog niet wezenlijk blijk heeft gegeven onder Indo nesisch bestuur te willen komen. Het blad zei, dat president Soe karno zijn aanspraken op weste lijk Nieuw-Guinea wederom op de voorgrond brengt in een tijd van verhoogde politieke en eco nomische onstabiliteit en van herhaalde daden van geweld. „Misschien is het meest afdoen de antwoord op het geval-Soekar- no wel gegeven door een Indone sische politieke woordvoerder van de oppositie, die zeide dat „het eerste vereiste om West- Irian te kunnen opeisen, voor ons is om te bewijzen dat wij in staat zijn een land te besturen." VRIJDAG 6 DECEMBER. hij deze reis via Frankfort, naar waar het vliegtuig in de ochtend was uitgeweken. De Koninklijke Paketvaart- Maatschappij heeft het vertrek van zes van haar schepen uit Singapore naar Indonesië uitge steld. De plaatselijk militair comman dant van Djakarta, luitenant-ko lonel Endang Dachjar, deelde woensdag mede, dat in verband met de aanslag op president Soekarno thans twintig personen zijn gearresteerd, waaronder ook degenen, die de handgranaten hebben geworpen. Allen hebben een bekentenis afgelegd. Over ste Dachjar was nog niet bereid hun namen te noemen, noch te zeggen tot welke groepering zij behoren. Een aantal andere ver dachten wordt nog opgespoord. - a »r mmea »w Tussen 6 en 7 uur woensdag avond zijn op de Nieuwe Water weg tussen Maassluis en Vlaar- dingen het 5595 brt. metende Turkse schip „Tanar" en de Ne derlandse onderzeeër „Zwaard vis" met elkaar in aanvaring ge komen. De aanvaring gebeurde om 10 minuten over zes ter hoogte van ducdalf 15. Persoonlijke ongeluk ken zijn niet gebeurd. Beide schepen zijn ten aaker gegaan bij boei no. 15, waar ee* onderzoek zal worden gedaan naar de omvang van de schade. Voor zover na te gaan zijn beide schepen slechts licht beschadigd. De „Tanar" was .uitvarend, de „Zwaardvis" binnenkomend. Er hing een zware mist boven de Waterweg. De „Zwaardvis" is in 1942 in Engeland gebouwd en op 6 de cember 1943 in dienst gesteld van de koninklijke marine. In de tweede wereldoorlog heeft het schip o.m. geopereerd in de Stille Oceaan en de Javazee. Het wordt nu gebruikt voor oefeningen op de Noordzee. De „Zwaardvis" heeft normaal een bemanning van 65 koppen. De waterverplaatsing is 1500 ton onder water en 1300 ton boven water. Het registratienummer is S 814. De „Tanar" is eigendom van Mehmet Dogan Successors te Isstanbul. Premier Ben Goerion vaa Is raël heeft woensdag bekendge maakt dat hij met de secretaris generaal van de Verenigde Na ties, Dag Hammarskjoeld, over een aantal kwesties overeen stemming heeft bereikt, waaron der die van de Israëlische kon vooien naar de berg Scopus, een Israëlische enclave in de gedemi- tariseerde zone tussen Israël en Jordanië. Op vrijdag 6 december viert Finland de veerstigste verjaardag van zijn onafhankelijkheid. Deze werd op 6 december 1917, nadat in Rusland de bolsjewisten aan het bewind waren gekomen, af gekondigd. De eerste, die de on- De sociaal-democraten, die toïj de verkiezingen in 1916 een flin ke meerderheid in de Landdag hadden gekregen, zagen in een nieuw gekozen Landdag hun po sitie verzwakt. Op 28 januari 1918 werd van links-socialistische afhankelijkheid van Finland, datzijde in Helsinki een staatsgreep tot dan toe onder het. gezag van uitgevoerd, die door Russische de Russische tsaar had gestaan, bolsjewisten werd gesteund. Ge- erkende was Lenin, de nieuwe neraal Mannerheim, die met zijn Russische heerser. Reeds cp 18 juli 1917 had de Finse Landdag een wet op de onafhankelijkheid aangenomen. Alleen de bevoegdheid in buiten landse aangelegenheden en za ken van defensie lieten de Fin nen toen nog in handen van de tsaar-grootvorst. MEER BEWOLKING. Ook woensdag werd het weer bepaald door het hogedrukgebied waarvan het centrum boven Z. Engeland lag. Dientengevolge was het in grote delen van het land opnieuw vrij zonnig weer maar in Zuid-Limburg bleef de in de nacht gevormde mist vrijwel de gehele dag hangen. Daardoor kwam de temperatuur aldaar slechts 1 graad boven het vries punt'. Langs de kust waren de maxi mumtemperaturen daarentegen 6 tot 8 graden. Inmiddels stijgt de luchtdruk boven Schotland en Zuid-Scandi- navië, terwijl boven Noord-Duits- land de barometers iets dalen. Dientengevolge wordt de stro ming boven de Noordzee noord westelijk en trekt een koufront met deze stroming nar het zui den. Vandaag zal er onder invloed hiervan veel bewolking zijn waar uit hier en daar enige motregen kan vallen. In het temperatuur- verloop komt weinig verande ring. witte garde tegen de linksen op trad, wist met de hulp vah een Duitse expeditie-strijdmacht on der bevel van graaf Von der Goltz deze revolte te bedwingen. In oktober 1918 koos de Land dag prins Friedrich Karl van Hessen tot koning. Deze ver dween echter de volgende maand alweer van het toneel toen de overwinning van de geallieerden een feit was. De in 1919 uitgeroepen repu bliek Finland heeft enkele zware krachtproeven moeten onder gaan de economische crisis na 1928 en de oorlog met de Sow jet- Unie in 19391940. Aan het streven der Finnen naar onafhankelijkheid is de naam verbonden van de Leidse hoogleraar Willem van derVlugt, die jarenlang zijn inspanning op het tot stand brengen van gro tere vrijheid voor de Finnen heeft gericht. Deze befaamde Ne derlandse rechtsgeleerde, in 1853 te Haarlem geboren en in 1928 overleden, maakte o.m. deel uit van een Europese delegatie, wel ke omtrent de eeuwwisseling ver geefs trachtte tsaar Nicolaas II een petitie aan te bieden tegen de door deze verordenende be knotting van de Finse autono mie. v.m. n.m. Breskens 0.56 1.08 Terneuzen 1.31 1.43 Hansweert 2.11 2.23 Walsoorden 2.21 2.33 ZON op onder Dec. 5 8.33 16.32 6 8.34 16.32 MAAN op "f 15.37 1.6.18 6.22 7.26 medegedeeld door het K. N. M. I. te De Bilt, geldig van donderdag morgen tot donderdagavond. NEVELIG WEER. De Engelse tanker „Verena" van de Shell Petroleum Co te Londen, groot 18.656 tort, is gis terochtend ongeveer midden in het Kanaal in aanvaring geko men met het Liberiaanse Liber ty schip „Minotaur", 10.717 brt. Geen der beide schepen had Nevelig weer met over het al-hulp nodig, gemeen veel bewolking en hierDe „Minotau"" liep enige scha- en daar wat motregen. Zwakkede boven de waterlijn op maar tpt matige wind uit westelijke j vaart op eigen kracht paar Duin richtingen. Weinig verandering kerken, de haven van bestem- in temperatuur. I ming.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1957 | | pagina 1