De Miljoenennota 1958 Begrotingstekort van 440 miljoen 80.000 woningen in '58 Sigaretten, auto's en televisie duurder Verhoging van de Vermogensbelasting Foor Deltawerken 68 miljoen uitgetrokken s 13 i 4 DE VRIJE ZEEUW Woensdag 18 september 1957 MET DE DINSDAGMIDDAG bij de Tweede Kamer ingediende begroting voor 1958 streeft de regering er naar een belangrijke bijdrage te leveren tot herstel van het verstoorde evenwicht in onze nationale economie. De algemene financiële situatie, waarin Nederland ver keert, wordt gekenmerkt door een overbesteding. Mede ter verbetering van de betalingsbalanspositie ligt het dan ook in het voornemen van de regering, met de meeste kracht de vraag naar goederen en diensten tot een even wichtiger peil terug te dringen en op deze wijze het monetaire evenwicht te herstellen. i?§ 2 2- Saldo 995 227 1.322 275 768 —1.047 8.249 7.655 7.978 7.538 594 440 WAAR KOMT HET GELD VANDAAN? WAAR GAAT HETGELD HEEM? ES 6654.1 7253.6 6938.1 Middelen en uitgaven van de staal OT.0 UITGAVEN 7978 UITGAVEN V.D. VERSCHILLENDE ONDERWERPEN V. STAATSZORG 1957-19*8 IN MIU. GULDENS) Hf zijn met 2 mi ..EN W'J BOUWDEN WONINGEN e t- E e? n 5 VOORTGEZETTE OVERBESTEDING. Vermeden moet worden, dat in de sector van het rijk inflatoire financiering plaatsvindt. Bij de opstelling van de begroting heeft dan ook als leidraad gegolden, het uitgavenpeil van het rijk zo laag mogelijk te houden. Daar naast acht de regering het nood zakelijk, dat de centrale overheid in 1958 voor de dekking van haar uitgaven geen groter beroep op de Nederlandse kapitaalmarkt doet dan tot de bedragen, die rechtstreeks bij de schatkist ter beschikking komen, met name door de stortingen op de voorin- schrijfrekeningen. Alle overige op de kapitaalmarkt aangeboden besparingen zullen daardoor be schikbaar zijn voor investeringen van het bedrijfsleven en voor in vesteringen van de lagere pu bliek rechtelijke lichamen en consolidatie van hun vlottende schuld. Het tweede doel dat by deze begroting voor ogen heeft ge staan, is de voortzetting van de woningbouw. Als middel daar toe heeft de regering de finan ciering van de woningwetbouw voor rekening van het rijk ge nomen. Op de rijksbegroting 1958 is een bedrag van ƒ540 miljoen opgenomen voor de verstrekking van woningbouw- voorschotten aan de gemeen ten, waarvan de financiering niet inflatoir zal geschieden. SAMENVATTEND BEGRO TINGSBEELD. De begroting vertoont een uit- gaventotaal van 7.978 miljoen, waarvan 6.330 miljoen aan lo pende uitgaven en 1.322 miljoen aan kapitaalsuitgaven. Voor het landbouw-egalisatiefonds is een nadelig saldo geraamd van 326 miljoen. De middelen worden ge schat op 7.538 miljoen, zodat het nadelig saldo van de gehele dienst ƒ440 miljoen beloopt. (In miljoenen guldens) "S W3 5'tn 2, W ra 2, i_i3 <a: oo x ui ra -j Omschrijving Gewone dienst Uitgaven Middelen 6.847 7.428 Et. "1 3 V crq to UI 00 6.330 7.263 Saldo 581 933 Landbouw-egalisatiefonds Saldo 407 326 Buitengewone dienst kapitaalsuitgaven en -ontvangsten) Uitgaven Middelen Saldo Gehele dienst Uitgaven Middelen FINANCIERING BUDGET TAIR KASTEKORT. De regering gaat er van uit dat een deel van de benodigde finan cieringsmiddelen zal worden ge vonden, doordat een bedrag van naar schatting ƒ345 miljoen op de voor-inschrijfrekeningen voor het rijk beschikbaar zal komen. Nu de gelden, die ingevolge de huurverhoging op het groot boek woningverbetering wor den gestort, in de kapitaalsfeer beschikbaar komen, acht de re gering het verantwoord deze als financieringsmiddel aan te wenden en derhalve tot dit be drag niet op andere wijze te lenen. Voor 1958 komt dit neer op een bedrag van 60 miljoen, De regering beoogt een vermin dering van het aandeel in de werkloosheidspremie van de helft tot een derde. Hiertoe bestaat aanleiding, nu de werkgelegen heid een zeer hoog peil heeft kun nen bereiken, ook door de om vangrijke hulp, die het rijk ten aanzien van algemene en inciden tele werkloosheid heeft gegeven en welke veel intensiever is dan bij de voorbereiding van de werk loosheidswet werd verwacht. De verlichting voor de begroting 1958, die uit dit voorstel voort vloeit, kan worden geraamd op 23 miljoen. OVERZICHT DER BELASTINGMIDDELEN ONTWERP-BEGROTING1957 1958 (in%».h. totaal) inclusief de nog te verwachten additionele uitgaven en de nadere voorzieningen tot verlaging van de uitgaven en verhoging van de middelen, dan blijkt de gehele dienst te sluiten met een nadelig saldo van 615 miljoen. DEFENSIE-UITGAVEN STIJGEN. Bij deze begroting is van een aantal veronderstellingen uitge gaan: 1. Voor de defensie-uitgaven is aangehouden een budgettair plafond van 1.525 miljoen, ex clusief de civiele verdediging. Dit bedrag, verhoogd met 123 mil joen wegens verschillende boven het plafond te financieren posten en met 96 miljoen wegens beta lingen uit in vroegere jaren toe gestane gelden, brengt de uitga ven voor de defensie voor 1958 op 1.745 miljoen (voor 1957 be droeg dit ƒ1.840 miljoen). 2. Het bouwprogramma zal 80.000 woningen omvatten, waar onder 40.000 woningwetwoningen. 3. Bij de belastingramingen is uitgegaan van een gematigde ver dere expansie van de Nederland se volkshuishouding. 4. Het aandeel van het ge meentefonds en het provincie fonds in de opbrengst van de be lastingmiddelen voor 1958 zal resp. 14,94 pet en 0,75 pet bedra gen. 5. Er zullen zich in 1958 geen algemene loonronden voordoen. 6. Het algemene prijspeil zal na 1957 globaal genomen stabiel zijn. DE BELASTINGMIDDELEN Er is rekening mee gehouden, dat de huurverhoging van 25 pet en de daarmede gepaard gaande compenserende loonsverhoging per 1 augustus van dit jaar vol ledig in de belastingopbrengsten voor 1958 zullen doorwerken. Verdere loonronden zijn niet ver ondersteld. Voorts is uitgegaan van de be staande wetgeving op belasting gebied met inbegrip van de belas tingmaatregelen, welke in het ka der van de bestedingsbeperking tot stand zijn gekomen. De totale bruto-belastingra- ming beloopt 8.065 min. Hierop dient in mindering ge bracht: het aandeel van: a. het gemeentefonds 1.172 min. b. het provinciefonds 59 min. het landb.-egal. fonds 6 min. samen 1.237 min. Zodat ten bate van het rijk resteert 6.828 min. UITGAVEN GEHELE DIENST IN VAN HET NATIONAAL INKOMEN Defensie Onder schuld Land-en hjinbouw,veehpelf en visserij Oorlogsschade ffflitttttl PoliMeèn jusNHt Handel en nijverheid asm OVERZICHT VyN DE UITGAVEN. Gewone dienst Vast- Uitkom- Begro- gesteld sten ting 1957 1957 1958 Defensie 1798.9 1873.9 1778.9 Buitl. Zaken 82.9 99.4 147.9 Overz. ryksd. 81.5 89.6 82.9 Pol. en just. 305.1 320.5 311.9 Onderwijs 1030.9 1112.6 1158.4 Waterstaat 272.7 271.3 292.2 Verkeer 118.4 86.2 79.3 Handel en Nijverheid 66.3 106.3 67.0 Land- en Tuinb. en Visserij 3S3.5 626.8 534.1 (w.o. voor con sumenten- subsidies) (73.0) (155.0) (68.0) Sociale voorz. en Volks gezondheid 762.4 768.2 762.3 Volkshuisv. 289.6 307.6 327.1 (w.o. voor huur subsidies en woningwetvoor schotten (267.9) (286.3) (306.3) Diensten van alg. aard 330.8 323.1 321.7 Pensioenen en wachtg 262.8 374.4 270.9 Nat. Schuld 529.3 527.8 546.5 Af schrijvingen 54.0 54.0 54.0 Oorlogs schade 209.1 220.9 139.5 Watersnood 7.9 30.0 Verg. aan prov. en gem. voor derving van personele en grondbel. 68.0 61.0 63.5 Totaal Omzet belasting Invoer rechten Accijnzen «mallen D1.3 Vereve- mqs- mg Motomj- Tiigenb lasting In belast! Loon belasting belasting V belasting Successie, overgang, schenking Overige Na aftrekvh.gedeeltev. Prov, Gem. en LE F! Zoals opgemerkt bedraagt het tekort van de gehele dienst 440 miljoen. Er dient evenwel reke ning mede te worden gehouden dat de militaire uitgaven de aan gevraagde gelden zullen overtref fen en voorts dat ten laste van de begroting 1958 nog bepaalde uitgaven komen, welke voortvloei en uit wetten die thans nog niet tot stand zijn gekomen. Tezamen met het saldo van de eigenlijke ontwerp-begroting- ontstaat op deze wjjze voor 1958 een nadelig saldo van 745 miljoen. Van de woningbouwvoorschot- ten wordt aangenomen dat een bedrag van 300 miljoen pas in 1959 tot uitkering zal komen. Voorts wordt van het voor hulp aan mlnder-cmtwikkelde gebieden uitgetrokken bedrag 10 miljoen voor fondsvorming gereserveerd. BELASTINGMAATREGELEN. Op economische gronden oor deelt de regering een continu ering van de schorsing van de investeringsaftrek in 1958 nood zakelijk. Nu verschillende maat regelen nodig zijn om de span ningen op financieel terrein te verminderen, zou een herleven van de stimulans tot investeren voorbarig zijn. In een wetsont werp zullen t.z.t. voorzieningen worden opgenomen met betrek king tot de vervroegde afschrij ving. Voorts zal een wetsontwerp worden ingediend om in de sfeer van de indirecte belastin gen de druk op enkele minder essentiële goederen te verho gen. Gedacht is aan een verho ging van de omzetbelasting op sigaretten, personenauto's en motorrijwielen en de daarvoor liestemde banden en televisie toestellen. Tenslotte zal een wetsvoor stel worden gedaan, om tijde lijk het tarief van de vermo gensbelasting met 20 ten hon derd te verhogen. Deze belastingmaatregelen zul len resulteren in een bate voor het rijk van ƒ107 miljoen. Beziet men het begrotingsbeeld, Aan het hoofdstuk van de mil joenennota, waarin gedetailleerde gegevens worden verstrekt be treffende uitgaven voor de ver schillende ontwerpen van staats zorg, ontlenen wij het volgende: DEFENSIE. De Defensie-uitgaven worden geraamd op 1683 miljoen. Hier van is 1648 miljoen bestemd voor militaire uitgaven en 35 miljoen voor de civiele verdedi- ging. De werkelijke uitgaven zullen voor de militaire sector vermoe delijk ƒ1745 min bedragen en voor de civiele verdediging ƒ34 min. Ondanks het hoge bedrag, dat voor de defensie wordt aange vraagd, zal het nodig blijven be paalde voorzieningen op te schor ten, terwijl voortzetting van aan zienlijke hulp van het buitenland voor de voltooiing van de plannen niet kan worden ontbeerd. POLITIE EN JUSTITIE. Het aantal griffiers en substi tuut-griffiers bij de rechtbanken en de kantongerechten zal wor den verminderd. De werkelijke personeelsbezet ting van de rijkspolitie maakt het waarschijnlijk, dat de voor 1957 begrote sterkte niet zal worden bereikt. Aangezien de wervings mogelijkheden in 1958 niet gun stiger zullen zijn dan thans, is de raming aangepast bij de huidige sterkte. Dit resulteert in een ver mindering van de raming met 222 man. Voorts wordt 6 min meer dan in 1957 aangevraagd voor subsidies en vergoedingen van kosten terzake van verpleging van onder toezicht gestelde, aan de raden voor de kinderbescher ming toevertrouwde en in voog dijgestichten ondergebrachte min derjarigen. Voor de reclasseringsbemoei- ingen en de voorlichting in straf zaken wordt een hoger subsidie bedrag geraamd. ONDERWIJS EN CULTUUR. De stijging van de uitgaven voor onderwijs en cultuur zet zich voort. Voor een deel kan dit worden verklaard door de toe neming van het leerlingental en prijsstijgingen van materialen, alsmede door enkele salarismaat regelen. Voor het kleuteronder wijs, het uitgebreid lager onder wijs, het voorbereidend hoger en middelbaar onderwijs en het nij verheidsonderwijs is nog steeds een toenemende belangstelling te bespeuren. De opleiding tot kleuterleidster en tot onderwijzer (es) geniet een groeiende belangstelling. Het streven om het land- en tuinbouwonderwijs aan te passen aan het gehele onderwijsstelsel, zal voor 1958 een stijging der uit gaven met zich brengen. Voor dit jaar is rekening gehouden met het instellen van een inspectie voor het lagere en middelbare landbouwonderwijs. De verhoging van de bijdrage aan de radio-omroep is gelijk aan de hogere opbrengst van de luisterbijdrage, welke is gestegen door de toeneming van het aan tal radiotoestellen. De bijdrage voor de televisie moet worden verhoogd i.v.m. de stijging van de exploitatiekosten en de zender- Rëchtonv. I Motorrijt Zegel enReg. ion' 110 Aflossingen 238 Successie etc.enover 9? 209 Winsten, pdBD 472 vennoqr- >bel Vermei, fc oensbelast 97 Inkom^ten- belashng 1372 Loonbelas- iW 1012 Accijnzen 642 TOTAALKOSTPR'JSVERHOGENDE BELASTINGEN 2990 Omzetbe lasting 1307 schaps 1K.8 TOTAAL BELASTINGEN OP WINST INKOMEN EN VERMOGEN 3838 nadelig saldo 440 miljoen nogteverwach ten add.uitqa«n305 Tekort 745mi!joen door ma LM Cijfers joenen r Overige gaven Diensten Nahonale schuld 795 Herstel v. corlogs schade 139,5 Water- sta a UV. 707,3 Politie en justitie 311,9 Volk vesting 867,2 Land-en hi inbouw, veeteeltfk Sociale voorzien., emigratie volksgez. 870,9 erensie 1779 oa Bwtonl. 568,9 Uitgaven vd Gew Dienst, Buiteng. Dienst. LEF (incl add posten) huur. Hiertegenover staat een verhoging van de kijkgelden als gevolg van het stijgende aantal televisietoestellen. WATERSTAAT. Het werk aan de kanalisatie van de Neder-Rijn en de Lek zal worden voortgezet. Aan de aan passing van het Noordzeekanaal en van het Rotterdamse haven complex aan de door de scheep vaart te stellen eisen zal aan dacht worden besteed. Een be drag van 5 miljoen is opgeno men voor de bouw van sluizen in het Julianakanaal. De voor 1958 uit te trekken be dragen voor aanleg en verbete ring van wegen zullen niet ach terblijven bij die voor 1957. Aan enige snelverkeerswegen zullen belangrijke sommen worden be steed. Terwijl voorts een aan vang zal worden gemaakt met een brug in rijksweg no. 16 bij RotterdanvIJsselmonde 2 mil joen). Voor de tunnel te Velsen zal nog 9 min nodig zijn. Aan de indijking van de Mar kerwaard zal met inbegrip van sluizenbouw 11,7 min worden besteed. Voor de Deltawerken is in 1958 68 min geraamd. Dit hogere bedrag houdt verband met het op gang komen van de wer ken tot afsluiting van het Ha ringvliet, de bedijking van het Zeeuwse meer en van het Drie- eilandenplan. P. T. T. Als gevolg van de recente ta riefsverhoging mag worden ver wacht, dat het jaar 1957 waar voor aanvankelijk een verlies van 36,5 min werd geraamd zon der verlies kan worden afgeslo ten. De verdere in 1957 nog in te voeren tariefsverhoging zal voor 1958 vermoedelijk tot enige winst voor dit staatsbedrijf leiden. LAND- EN TUINBOUW, VEETEELT EN VISSERIJ. Het beleid op dit gebied blijft gericht op het verwezenlijken van een redelijk bestaan voor hen, die in deze bedrijfstakken werkzaam zijn. De financiële si tuatie laat voorlopig niet toe, dat de voorlichting verder wordt ge ïntensiveerd en de cultuurtech nische werken en andere maat regelen tot verbetering van de externe produktie-omstandig- heden worden uitgebreid. Het landbouwkundig onderzoek zal echter enige armslag moeten houden om de ontwikkeling te kunnen bijhouden. De Landbouw voorlichting zal evenwel in de ge bieden waar de bedrijfsvoering aan moderne eisen voldoet, wor den verminderd. Ook de cultuurtechnische wer ken zullen in de huidige situatie een beperking ondergaan. De renteloze voorschotten aan de stichting tot het beheren van Defensie Onderwijs en Cultuur Soc. voorziening, Emigrate, •Volk sgezon dheid Volkshuisvesting Waterstaat en Verkeer Land-enTuinb. Veeteelt,Visserij Dienst.v.Alg.Aard PdiHeenJushtie Niet toegerekende uitgaven «pensioen en wachtgeld Buitenlandse betrekkingen Herstel oorlogsschade Handel en Nijverheid it Overzeese Rijksdelen Nationale schuld Diversen 11111111111111 1779 J1464 .1194,4 -■-^953,2 ■■■870,9 li" "968,9 12971 867,2 i i ii i i i M i i i i i i ~6Qr)t3 5689 2502 385,5 '396.6 I I I I I 11£ !803 270,9 149,9 1085 139,5 208,5 landbouwgronden min verhoogd. n 111,7 112,7 Hl 91 89,1 111 I I 11IIIII III n ■B Ontwetp-begrotmg 19561 11111 ii Ontwerp-begroting 195 71 (GEHELE DIENST) 833,1 1894, LANDBOUW- EGALISATIEFONDS. De uitgaven van het L. E. F. worden beheerst door enkele on zekere factoren, zoals de hoogte van de op de kostprijzen in het binnenland gebaseerde garantie prijzen en de ontwikkeling van het prijspeil voor agrarische pro- dukten op de wereldmarkt. Dit heeft tot gevolg dat de ramingen slechts onder voorbehoud worden gegeven, hoewel zij gemaakt zijn op basis van de recente gegevens, nl. het prijspeil van medio augus tus. In de begroting voor 1958 is een bedrag van 150 min begre pen voor de tot stand gekomen herziening van het landbouw- prijsbeleid. Geen rekening is ge houden met het te blokkeren ge deelte van de vergoeding voor eigenaarslasten ten bedrage van 50 min. VOLKSHUISVESTING. Het woningbouwprogramma voor 1958 is vastgesteld op 80.000 woningen, derhalve 5000 meer dan in 1957. Het getal van 80.000 is aldus samengesteld: 40.000 wo ningwetbouw, 36.000 premiebouw en herbouw oorlogsschade en 4000 vrije sector. De belangrijk ste posten van de geraamde bij dragen in het belang van de volkshuisvesting zijn: Bijdragen in exploitatiekosten ƒ116 min; premieregeling wo ningbouw ƒ155 min; kosten van woningverbetering en -splitsing 5 min; onrendabele bouwkosten van particuliere nieuwbouwwo ningen 30 min. Jaarlijks voltooide woningen Waaran particuL woninqbouw 52 '53 '54 *55 1947 48 '49 '50 '51 1000 OVERZICHT DER BELASTING MIDDELEN. in 3> m c bO c 6C--I 01 a K Omzetbelasting 1475 1459 1550 Invoerrechten 760 925 950 Accijnzen 664 711 767 Motorrijtuigenbel. 102 112 130 Zegel en reg. 137 130 130 Vereveningsh. 80 75 Totaal kostprijs- verhogende bel. Inkomstenbel. Venn, belasting Loonbelasting Dividendbel. en Commissarissen- belasting 112 Successie overgang en schenking 110 Vermogensbel. 95 3218 3403 3527 1500 1600 1625 1075 1300 1350 1075 1150 1200 117 128 115 110 120 115 Totaal Alg. totaal 3967 4392 4538 7185 7795 8065 van Financiën, dat de finan- cieel-economische situatie, waarin Nederland verkeert, wordt geken merkt door een voortzetting van de overbesteding. Het saldo van de betalings balans vormt -voorzover abnor male mutaties in de voorraadvor- ming ontbreken een goed cri terium voor de beoordeling van de vraag, of het peil van de be stedingen te hoog is. Werd in 1955 op transactiebasis nog een overschot van 960 miljoen ver kregen, in 1956 ontstond een te kort van 650 miljoen. Het eer ste halfjaar van 1957 geeft een tekort van 500 k 600 miljoen. Indien men aanneemt dat tegen over extra-voorraadvorming in het eerste halfjaar 1957 niet tot verdere voorraadvorming in het tweede halfjaar wordt overge gaan, zal de betalingsbalans over 1957 een even ongunstig beeld vertonen als in het afgelopen jaar. Dit is te bedenkelijker, om dat voor Nederland een over schot nodig is met'het oog op de aflossing op de buitenlandse schuld, bijstand aan overzeese rijksdelen, investeringen in het buitenland ter bevordering van de export, hulp aan minder-ont- wikkelde gebieden e.d. In jaren van normale conjunctuur en van normale voorraadvorming is een overschot van een half miljard op de lopende rekening van de betalingsbalans nodig. Daarnaast is het in tijden van hoogconjunc tuur wenselijk naar een groter overschot te streven, teneinde bij een eventuele omslag over reser ves te beschikken. De minister wijst yerder op de betekenis van de in-'en uitvoer voor ons land. Deze is groter dan vóór de oorlog en neemt nog toe. Daardoor is een grotere kwets baarheid voor conjuncturele in vloeden van buiten ontstaan. Om deze reden is een versterking van de goud- en deviezenreserves noodz-kelijk. De minister brengt de maat regelen in herinnering, die dit jaar zijn genomen om te komen tot een vermindering van de be stedingen in het belang van een meer evenwichtige ontwikkeling van de nationale economie. Deze mataregelen hebben niet tot het gewenste gevolg geleid, o.a. als gevolg van de geleidelijk heid van invoering der beste dingsbeperking, waardoor de meeste der maatregelen pas in de tweede helft van dit jaar of later tot resultaten zullen leiden. Ten dele is het effect geneutraliseerd door verhogingen van uitgaven (b.v. voor onderwijs en woning bouw). Bij een overbesteding, welke thans nog circa één miljard per jaar is, mag, gezien de eisen, welke de woningbouw stelt, niet worden verwacht, dat de geno men maatregelen tot een voldoen de herstel van het evenwicht zul len leiden. De aangekondigde verdere maatregelen op het ge bied van de overheidsuitgaven en inkomsten zijn daarom onvermij delijk. HET BURGERLIJK RIJKSPERSONEEL. De sterkte van het burgerlijk rijkspersoneel wordt geraamd op 118.260 man. In de begroting 1957 bedroeg zfj 120.702 man, zo dat er een vermindering valt waar te nemen met 2442 man. Deze teruggang heeft voor 1366 man betrekking op ,de militaire departementen en voót 1076 man op de civiele departementen. Deze verlaging spreekt sterker, indien men voor ogen houdt dat b.v. bij de departementen van On derwijs en van Verkeer en Water staat (Deltawerken) aan perso neelsuitbreiding niet valt te ont komen. In het geraamde sterktecijfer zijn 800 man begrepen die werk zaam zijn aan de uitvoering van de algemene ouderdomswet. De personele en materiële kosten van deze groep komen ten laste van het ouderdomsfonds. In zijn bespreking van het be grotingsbeeld stelt de minister OMVANG SCHULD. NATIONALE Evenals in vorige jaren Is de nationale schuld van 30 juni 1956 tot 30 juni 1957 verder gedaald, ditmaal^net een bedrag van 782 miljoen. Hiervan heeft 684 mil joen betrekking op de binnen landse en 98 miljoen op de bui tenlandse schuld. De totale staats schuld bedroeg per ultimo Juni 1957 18.251 miljoen. (Zie verder pag. 7, laatste kolom)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1957 | | pagina 6