Eisenhower over kernwapens w vct"lS gemakken voorzien ffiA&S véél beter - véél goedkoper Liefde in de storm Poolse luchtreizigers op Schiphol DE NIEUWSTE, MODERNSTE, STOFZUIGER ^RUTO VULPENNEN Oostelijk Flevoland valt droog 11e jaargang no. 3904 TWEEDE DEAD Donderdag 25 oktober 5 6 in een Eisenhower in een Het gaat er voor de Verenigde Staten niet in de eerste plaats om te komen tot een verbod van proefnemingen met kernwapens, doch om te verhoeden, dat deze wapens oorlog worden gebruikt", aldus heeft president lange verklaring gezegd, welke was opgesteld op grond van aanbevelingen van zijn raadgevers van de ministeries van Landverdediging en Buitenlandse Zaken en van de Amerikaanse commissie voor de atoom- '"Étalnhcmer maakte hierin duidelijk dat de rèpublikein- se regering, indien zij na de komende verkiezingen aan de macht bliift, niet zal instemmen met een internationaal verbod op proefnemingen met kernwapens, indien dit niet tevens gepaard zou gaan met een overeenkomst voor algemene ontwapening, die in de praktijk zou kunnen worden toegepast. Toespraak van Stevenson Moskou en de gebeurtenissen in Polen Indonesische kabinet besluit tot naasting van olievelden in Noord-Sumatra Uiteenlopende commentaren over de toestand Russen storen uitzendingen van B. B. C. niet meer Eisenhower wees erop, dat, in dien de Verenigde Staten thans het voorbereidende werk voor proefnemingen met kernwapens, evenals d£ proeven zelf, zouden staken, om deze alleen te hervat ten indien bekend was geworden dat een ander land een water stofbom tot ontploffing had ge bracht, „wij zouden kunnen be vinden' dat onze huidige voor sprong op het gebied der atoom wapens teniet zou zijn gedaan, of zelfs in zijn tegendeel ver anderd. Hij voegde hieraan toe, dat de voorbereidingen voor het tot ont ploffing brengen van een water stofbom een kleine twee jaar duren. De president wees op de reeds herhaaldelijk getoonde bereid heid der V. S. om tot internatio nale ontwapening mits onder deugdelijke waarborgen te komen, hetgeen ook afschaffing der kernwapens en het stop zet ten van alle proefnemingen daar mee, zou inhouden. „Doch de weigering van de Sowjet-Unie, om in te stemmen met dergelijke waarborgen, is de enige reden, waarom nog geen internationale ontwapenings overeenkomst kon worden be reikt", verklaarde hij. De president zei voorts, dat de „meest bevoegde geleerden heb ben uitgemaakt, dat het voortzet ten van de proefnemingen met de waterstofbom op de huidige schaal het mensdom niet in ge vaar brengt". Het voortzetten der proef nemingen had twee belangrijke voordelen namelijk: a. de doelmatigheid dezer wa pens werd hiermede vergroot, hetgeen gepaard ging met ver mindering van het radioactieve bijprodukt. De verwachting was, dat deze vermindering nog toe zal nemen. b. Door de proefnemingen wa den de Ver. Staten in staat ge weest kernwapens te vervaardi gen, die in de eerste plaats als afweermiddelen waren bedoeld De president weer er op dat alle proefnemingen met kernwapens radio-actieve bijprodukten, waar onder het gevaarlijke strontium 90, doen ontstaan, zodat het geen zin had om, zoals door sommigen was bepleit, de proefnemingeri met minder krachtige wapens te doen houden. „En wat de Sowjet-Unie be treft: zij wil inderdaad tot een verbod van de proefnemingen met kernwapens komen, doch I zonder veiligheidswaarborgen, toezicht of inspectie", aldus pre sident Eisenhower. „Ook indien de Verenigde Sta ten zouden besluiten de proefne mingen stop te zetten, doch het onderzoekingswerk op het gebied der kernwapens voort te zetten, zouden zij ernstig militair nadeel kunnen lijden", vervolgde hij, om te besluiten: „Ik heb de twee vol gende conclusies getrokken: 1. Wij moeten, zolang er geen door deugdelijke waarbor gen omgeven internationale ontwapeningsovereenkomst tot stand is gekomen, voort gaan ons sterk te maken op het gebied der moderne be wapening, en dit om der wil le van onszelf, voor de zaak van alle vrije landen en voor het behoud van de vrede. 2. Wij moeten steeds blijven streven naar een wezenlijke internationale ontwapening, die niet op illusies mag zijn gegrondvest. Dergelijke illusies kunnen tweeërlei vorm hebben: men kan het waandenkbeeld koesteren, dat het stopzetten der proefne mingen met kernwapens, zonder De democratische kandidaat voor het Amerikaanse president schap, Adlai Stevenson, heeft op een massabijeenkomst te New- York zijn eis herhaald, dat de Verenigde Staten het initiatief nemen tot stopzetting van de proeven met kernwapens, onder waarborgen neergelegd in een internationale overeenkomst. Over Polen zei hij dat de Ver enigde Staten dit land moeten helpen bij pogingen om zijn vrij heid ten opzichte van de Sowjet- Unie te verkrijgen. „Wij moeten helpen, indien wij kunnen, en ik geloof, dat wij eraan moeten meewerken de zaak voor de Ver enigde Naties te brengen, indien de druk der Sowjet-Unie voort duurt en de Poolse regering het wenst. Ik geloof verder, dat wij bereid moeten zijn, met andere landen economische steun aan te bieden aan een vrije Poolse rege ring." Hij verklaarde, dat Israel wa pens, economische steun en di plomatieke garanties moet krij gen om zijn onafhankelijkheid te kunnen behouden. De bewoners van Moskou ver slinden als het ware de Poolse kranten, die nog steeds vrijelijk te koop zijn in alle kiosken. De „Trybuna Ludu" van zondag, waarin geantwoord werd op de kritiek in de „Frawda", was in enkele minuten uitverkocht. Hetzelfde geldt voor de Zuid- slavische bladen „Borba" en „Po- litika". Bijgevolg kunnen de Rus- Laten we 's even stilstaan bij een verse zware VAN NELLE. In dat blauwe pakje van de Weduwe zit voor mi| de allerbeste zware shag. dat wij op de hoogte zijn, van g ondanks de zwijgzaamheid hetgeen cfndere landen doen, van dg Sowjet-pers, de gebeurte- voortgang. inplaats van gevaai,! |e -Warschau uitstekend betekent", aldus president Eisen-1 mssen le hower. I volgen. Op 13 september j.l. werd de meerdijk rond Oostelijk Flevo land gesloten en stelde H.M. Ko ningin Juliana de drie gemalen t.w, „Wortman" (Lelystad), „Lo- vink" (Harderwijk) en „Colijn" (Ketelhaven) in werking. Nu, ruim zes weken later (niet alle pompen werken nog) hebben een paar personen voor het eerst voet gezet op Oostelijk Flevoland na bij Elburg. Zij hebben ruim een km gewandeld. Een halve km ver der was het ook al droog, maar men is niet verder gegaan omdat daar honderden vogels, waaron der zeer veel wilde zwanen zeer onrustig werden en op de wieken gingen. Het drooggevallen gedeel te ligt pl.m. 2V2 km ten Z.W. van Elburg. Het is in de omgeving van de zandplaat „De Spijk", in vroegere eeuwen gevreesd door de vissers. Het ligt in de bedoe ling hier later een bos aan te planten. Verleden jaar is de dienst van Zuiderzeewerken begonnen met het baggeren van de kanalen in de toekomstige polder. Twee hoofdvaarten, lopende van Ketel haven naar de Hardersluis en van Ketelhaven naar Lelystad ter lengte van 60 km en in totaal 50 km tochten, waaruit ruim 12 mil- lioen m3 klei, veen en zand zijn gebaggerd, zullen dan zo goed als klaar zijn. Naar men verwacht zullen deze vaarten en tochten als de polder is drooggevallen, weer gedeeltelijk met slib zijn ge vuld. Vooral het ruwe weer van de afgelopen zomer heeft deze aanslibbing in de hand gewerkt. Met de voorbereidingen voor het baggeren van leze slibhoudende specie en het verder op diepte brengen van de vaarten is men reeds begonnen. Het Indonesische kabinet heeft dinsdagavond in zijn kabinetszit ting besloten de huidige status van de olievelden in Noord-Su matra te handhaven en deze niet terug te geven aan de B.P.M., die de olievelden vóór de tweede wereldoorlog exploiteerde. De olievelden in Noord-Suma tra worden thans door de arbei ders zelf bewerkt, onder super visie van de regering. Het kabinet besliste ook, dat de mijnbouwmaatschappijen (met uitzondering van de oliemaat schappijen), die nog niet met de exploitatie van hun concessie- gronden zijn begonnen, het bevel zullen krijgen binnen een jaar aan de regering hun ontwerp- investering voor te leggen. Deze maatschappijen zullen hun con cessierechten verliezen, indien zij niet onmiddellijk overgaan tot exploitatie van de gronden. In afwachting van de afkondi ging van een speciale mijnwet, besloot het kabinet, dat de sta tus van de maatschappijen een naamloze vennootschap moet zijn, onderworpen aan de Indonesische wetten en met hoofdzetels in In donesië. Wat Suez Engeland kost De Suezkwestie kost de Britse schatkist op het ogenblik onge veer tien miljoen gulden per week. Dit is dinsdag door de mi nister van Oorlog, John Hare, in een schriftelijk antwoord aan het Lagerhuis meegedeeld. Een heterogeen gezelschap Polen, dat dinsdagavond met het ncimale Iijnvliegtuig van de K.L.M. uit Warschau op Schiphol aankwam, heeft het meest uiteenlopende commentaar over de recente ontwikkelingen in Polen geleverd, dat men zich denken kan. Maar de groep Nederlandse verslaggevers, die zich vol nieuwsgierigheid met allerlei vragen tot de reizigers wendde, kreeg op één vraag een bijna steeds gelijkluidend antwoord: Het Poolse volk is blij met de nieuwe leider Gomoelka en iedereen verwacht thans verbetering, de een echter meer dan de ander. Even duidelijk bleek, dat de Polen nog onder een bepaalde druk leven, die Nederlanders zich slechts uit de Duitse bezettings tijd herinneren. Van alle reizi gers, die door de verslaggevers ondervraagd werden, was er n.l. slechts één, die zonder aarzeling een naam opgaf. Dat was een korte, breedge schouderde man van middelbare leeftijd, van wie het opviel, dat hij de journalisten te woord stond alsof dit dagelijks werk voor hem was. Hij dicteerde hun met opzet langzaam (zodat zij de tijd had den zijn woorden letterlijk te no teren) een ode aan het nieuwe Poolse partijbestuur, deelde hij desgevraagd mede, dat hij naar München en dan voor een ver blijf van een maand naar Israël vliegt en juist toen de verslag gever» begonnen te denken, dat ze een vooraanstaande figuur het zij uit het Poolse bedrijfsleven, dan wel zelfs uit de Poolse com- Vo-lgcns het handboek voor 1957 van de Britse radio-omroep dat maandag in Londen is uitgeko men, blijken de uitzendingen van de B.E.C. naar de Sowjet- Unie niet meer gestoord te wor den. De storingen verminderden na het bezoek van Boelganin en Chroesjtsjef aan Groot-Brittan- nië, aldus het handboek. De buitenlandse uitzendingen van de B.B.C.. die nog steeds worden gestoord, zijn in volg orde van hevigheid de uitzen dingen in het Pools, Tsjechisch, Slowaaks, Hongaars, Fins, Bul gaars, Roemeens, Perzisch, Duits, Turks, Hebreeuws en Albanees. Uit mededelingen van vluchte lingen en uit andere bronnen is gebleken, dat er in Polen, Tsje- cho-Slowakije, Hongarije, Roe menië, de Sowjet-Unie en Oost- Duitsland een groot aantal men sen zijn die naar de buitenlandse uitzendingen van de B.B.C. luis teren. Ongeveer een vijfde van de 200 Oost-Duitsers die op de Berlijnse jaarbeurs hierover ondervraagd werden, verklaarden dat zij naar de uitzending in de Duitse taal luisterden, aldus het handboek. TT» door ELEANOR ELLIOT CARROLL Vertaling: HERMAN ANTONSEN 46). (Nadruk verboden.) Fa P. J. VAN DE SANDE. Hij volgde haar in de hut. Ze ging haastig aan de gang en pak te kleren en wat ze verder had den, bij elkaar. Met een vrolijk glimlachje zei ze: „We moeten die kleren en al wat verder bruik baar is meenemen. Het is nu zo wat elf uur, zou ik zeggen, denk je ook niet? Dan hebben we dus bijna een hele dag de tijd om door die wildernis te dringen. En als het onmogelijk blijkt, ons een weg te banen, dan hebben we ook nog tijd genoeg om hierheen terug te keren, voordat het nacht wordt." Ze keken beiden de kleine hut met het schamele huisraad rond. Ze hadden er dan toch een soort tehuis in gevonden. Met inner lijke tegenzin en verdriet begon nen ze op te ruimen. Onder het werk maakte Robin de opmerking, dat ze geen voed sel voor onderweg behoefden mee te nemen. In het bos konden ze al wat ze nodig hadden, vinden. Maar de kleren moesten mee. Gwynne bedacht een manier om het gemaakte bundeltje als een ransel op Robin's rug te binden. Ze nam strengen van het grauwe mos, draaide die ineen en ge bruikte ze als touwen. Het ging heel goed. Eindelijk gingen ze op weg. Robin liep voorop en zocht een zo begaanbaar mogelijk pad door het dichte woud. Met zijn zakmes moest hij soms doornen en scherpe rietstengels wegsnij den, voordat ze verder konden gaan. Gwynne volgde hem op de voet. Het gaan was meermalen zó ge vaarlijk, dat ze zich aan takken of struiken moest vasthouden om op de been te blijven. Blijkbaar had nog nimmer te voren een menselijk wezen die wildernis be treden. Ze moesten over grote stenen, glibberig van 't natte mos, heen- klauteren en moerassige plekken, waar ze tot hun knieën inzakten, doorwaden. Gwynne weigerde daarbij koppig iedere hulp van Robin's kant. „Kijk jij maar voor je uit", zei ze telkens, als hij zich bezorgd naar haar omwende." Ik zal wel roepen als ik niet verder kan komen." De modderige stroom, waarover hij haar reeds verteld had, was ,u eens niet meer dan een meter, dan weer ruim vier meter breed en wrong zich in vele bochten door de wildernis. Ze hadden meer dan twee uur nodig om een door waadbaar plekje te vinden. En de smalle rotsige oevers vormden een gevaarlijk pad naast het stil staande donkere water. Boven hun hoofden kwetterden vogels van allerlei kleuren en vlogen verschrikt bij hun nade ring op. Bange aapjes met ver drietige snuitjes brabbelden druk met elkaar over die vreemde, tweebenige wezens, die ze nog nimmer op hun domein hadden gezien. Door hun kluchtige hou dingen maakten ze Gwynne vaak aan het lachen. „Zijn het geen schatjes?" riep ze met kinderlijke opgetogenheid uit. „Ik zou er best een paar voor huisdiertjes willen hebben." Robin's gezicht klaarde bij der gelijke uitvallen telkens op. Ze was nu weer zo gewoon en na tuurlijk.... net zoals ze geweest was op dat tochtje in Panam en Balboa, vóórdat de rest van het gezelschap kwam storen. Hij riep jongensachtig terug over zijn schouder heen, omdat hij van haar niet mocht omkijken: „Wil len we even hier blijven en zal ik er een paar voor je vangen? Dat zou een aardige aanwinst vobr ons gezin zijn." Ogenblikke lijk trok ze zich terug. Hij had zijn woorden ook niet gelukkig gekozen. „Nee, dank je. We doen beter met door te lopen.'" En ze zeide geen enkel woord meer over de dieren die zich vertoonden. Ze waren eindelijk het riviertje met behulp van enkele boven water uitstekende stenen overge stoken en waren blij, dat ze ein delijk weer op wat vastere grond gekomen waren. De wildernis was nu ook zo dicht niet meer. Opeens riep Robin het meisje bij zich. „Kom nou eens kijken!" zei hij verdrietig, op een andere mod derstroom wijzend, die veel bre der was dan de eerste. Gwynne staarde naar het vet tige, zwarte water, dat langs haar voeten voortgleed. Het was ake lig om naar te kijken. Er kwamen vreemde geluiden uit, als speel de een grote vis in de diepte ver stoppertje. Plop., plop., plop.. Gerochel. Geplons. En het kwa ken van kikvorsen. Robin zei ten minste dat het grote kikkers wa ren „En nu wenste ik mezelf al ge luk, dat het ergste voorbij was", mopperde hij. „Ik weet werkelijk niet, hoe we daar over heen moe ten komen. En het is peilloos diep. En ik voel er niet veel voor om naar de overzij te zwemmen door dat vuile water. Wacht eens even; ik zal stroomafwaarts eens kijken. Misschien vinden we daar wel een brug of iets dergelijks?" eindigde hij met een geforceerd lachje. „Dat is heel waarschijnlijk," gaf Gwynne spottend ten ant woord. „Voorwereldlijke bouw meesters hebben natuurlijk voor zien, dat wjj hier zouden komen en voor ons gezorgd". (Wordt vervolgd.) munistische partij te pakken had den, verklaarde hij niet zonder trots een doodgewone arbeider te zijn, die geen lid van de partij was en dat hij zijn brood ver diende als katoenspinner. Op de vraag door wie hij dan naar Israël gezonden werd, ant woordde hij, dat het een gewoon pleizierreisje van hem was. Langzaam dicterend vertelde hij in goed Duits: „De ontwikke ling in Polen is zeer interessant. Het Poolse volk heeft thans een belangrijke stap op de weg naar democratie gezet. Gomoelka is een groot staatsman, want hij heeft de moed om de waarheid te zeggen, dat Polen als het beter wil leven dan tot dusverre, de democratie in het hele volk moet verspreiden en de strijd voor een betere economische positie moet versterken. Het Poolse volk staat met hart en ziel achter de partij en achter Gomoelka." „Zijn er veel vreugde-betogin gen gehouden?" „Op vele bijeenkomsten in fa brieken, in universiteiten, heeft het volk resoluties voor eenheid met de regering, met de partij en met het door Gomoelka uitgestip pelde programma aangenomen." „Hoe staat men tegenover Rus land?" „Rusland? Wij hebben duide lijk gezegd, dat wij met Rusland de beste vriendschap wensen. Neen, er zijn geen Russische troe peneenheden in Polen, er is geen strijd in Polen, dat is niet waar. Er is volledige eenheid in het hele volk met partij en regering. Iedereen is blij met de nieuwe ontwikkeling." „Was het vroeger dan minder goed?" „De vroegere ontwikkeling was niet zo goed. Iedereen staat nu achter Gomoelka, die de moed heeft gehad de waarheid te zeg gen." „Heeft men in Polen dan moed nodig om de waarheid te zeg gen?" Hierop aarzelde de- Poolse rei ziger een moment, waarop hij met een wedervraag repliceerde: „Ik weet niet of men hier in dit land geen moed nodig heeft om de waarheid te zeggen." Nadat het interview hierop be ëindigd werd, kwam de Poolse reiziger nog even bij de journa list terug, die hem de laatste vraag gesteld had, hief zijn vin ger tegen hem op en zei: „Ik ver wacht van U, dat U mijn woor den niet verdraaid in Uw krant zult weergeven. Mocht U dat toch doen, dan weet U de consequen ties zeker wel? Dan zal ik mij onmiddellijk in verbinding stel- DFRTIGBUIZEND KILO HOOI VERBRAND. Te Beltrum, gemeente Eiber gen, is dinsdagmiddag omstreeks kwart voor vier, ongeveer 30.000 kg hooi verbrand nadat brand was ontstaan op de zolder van het achterhuis van de boerderij „Klein Falckenborg". Het achter huis brandde grotendeels uit. De Eibergse brandweer wist verdere uitbreiding te voorkomen. De oorzaak van de brand is vermoedelijk dat een door het dak geleidde kachelpijp van as best oververhit was geraakt. len met de internationale federa tie van journalisten." Als zijn naam gaf deze zegs man op: Ian Lewicki uit Lodz. Hij voegde er aan toe katoenspinner te zijn en toen de journalisten vroegen of hij dan wellicht in de fabriek, waar hij werkte een hoge positie had, zei hij: „Ik ben ge woon arbeider. In Polen bestaan geen fabrikanten. De fabrieken zijn van de arbeiders en we zijn allemaal arbeiders." Een heel ander geluid liet een huisvrouw uit Warschau horen, die kennelijk uit een vrij gegoed milieu stamt. Ze sprak zeer openhartig kritiek op het Poolse regiem uit, na dat de verslaggevers haar be zworen hadden noch haar naam, noch het doel van haar reis. noch het beroep van haar man te publiceren. Daarom moet hier volstaan worden met te zeggen, dat haar man een intellectueel beroep heeft en dat zij op weg was naar een Westeuropese hoofdstad, waar ze na lange jaren voor het eerst weer een familielid gaat bezoeken. „Sinds drie maanden wordt in Polen plotseling aan iedereen, die een reis naar het Westen wil ma ken, permissie gegeven om te ver trekken", vertelde ze. Zelf was ze nooit communiste geweest en wat het communisme Polen had gebracht was volgens haar wei nig fraais. „Er heerst ontstellen de armoe", zei ze, „men kan er haast geen kleren kopen" en ze wees op haar goedkope regenjas. „Zelfs voor ons is het moeilijk, laat staan voor de nog armere Polen. De economische situatie in ons land is vreselijk. Vóór de oor log konden we er alles kopen, zo als het nu waarschijnlijk hier is. In vele Foolse gezinnen werken zowel de man als de vrouw bei den uit noodzaak en hard ook. Vaak wisselen man en vrouw el kaar af en werken 6 tot 7 uur, terwijl de ander thuis op het ge zin past". „Er waait nu een nieuwe wind. Iedereen mag op het ogenblik alles zeggen, zelfs kritiek op het communise uiten. Er wordt dan ook openlijk op het communisme gekankerd. Ja, mijn liefste wens is, dat Polen nog eens helemaal vrij zal worden". „Is daar nu volgens U een be gin mee gemaakt?" De vrouw trekt haar schouders op. „Voor mij betekent dit geen echte vrijheid en het lijkt mij on waarschijnlijk, dat Polen binnen afzienbare tijd het communisme zal afzweren". Ook een andere huisvrouw, af komstig uit Krakau, een char mante jonge verschijning, even eens op doorreis naar een ander Westeuropees land, waar zij een familielid ging opzoeken, was huiverig om veel te vertellen. Als excuus voerde ze aan, dat ze wei nig of geen Duits sprak, maar de schijn was althans tegen haar, toen ze in perfect Duits vriende lijk verzocht niet verder op haar naam aan te dringen. „Begrijpt U wel?" zei ze treurig. Alles wat de verslaggevers haar verder konden ontrukken was: „We ho pen, dat het thans beter wordt. Ik heb er niet veel van gemerkt, want ik was zo druk bezig met de voorbereidingen van deze reis". Een veel oudere Poolse vrouw verzuchtte zachtjes: „We hopen, dat er enige verbetering komt, maar alles is nog lang niet goed in Polen". Tenslotte weigerde de best ge klede reiziger, die uit het toestel stapte, eveneens een Fooi, die op Schiphol door een Nederlander met zijn vrouw werd begroet, ieder commentaar. Ook hij was op doorreis. „Jullie weet er toch al alles van", zei hij lachend in het En gels tot de verslaggevers.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1956 | | pagina 5