UIT ZEE
^Qadio.
Bij LELYSTAD wordt
GR
Nederland
OTER!
Bij de overige
foto 's
.",V ^,^-iN
niet lopen of ze zegt: „Laat mij dat
karweitje maar opknappen!" En zo
jong is ze toch heus niet meer. Mid
den veertig, een „slanke gestalte"
zoals dat in de boeken heet, altijd
met een zwart petje op haar hoofd,
een grijze swagger, een onafschei
delijke boodschappentas ziedaar
tante Agaath.
Vergeet alleen haar pientere ogen
niet. Ze ziet alles, maar ze wil ook
alles zien. En wetenTja, wat doet
men in zo'n geval? Tante Agaath
neemt een retourtje, dan naar
de Wieringermeerpolder, de Zeeuw-
T weehonderd voudig
A
se eilanden, Lelystadja heus,
dat doet ze.
(van onze correspondente)
TANTE AGAATH
op speurtocht
in het land van Flevo
MIJN TANTE AGAATH is was je
noemt een wonderlijk type. Ze
houdt er gezonde ideeën op na, hoor,
en ondernemend dat ze is! Maar
juist daar zit 'em de kneep: tante
Agaath durft alles. Het kan zo gek
Met Philips in een
andere wereld
v
ZONDAG 8 JULI.
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws
en postduivenber.; 8.18 Gevar.
progr.; 9.45 Caus.; 10.00 Voordr.
en muz.; 10.30 Ned. Herv. kerkd.;
11.30 Vragenbeantw.; 12.00 Lich
te muz.; 12.25 Sportspiegel; 12.30
Even afrekenen, heren!; 12.40
Pianorecital; 12.55 Reportage van'
de ronde van Frankrijk; 13.00
Nws; 13.05 Meded. of gram.; 13.10
Gevar. progr. voor de militairen;
14.00 Boekbespr.; 14.20 Holland
festival 1956: Residentie-ork. (in
de pauze 14.45—14.55 Caus.); 16.00
Dansmuz.; 16.30 Sportrevue (tus
sen 16.00 en 17.00 Reportage v. d.
ronde van Frankrijk); 17.00 Tus
sen kerk en wereld; 17.30 Voor de
jeugd; 17.50 Nieuws; 18.05 Sport
journaal; 18.30 Stijkens.; 19.00
Muzikale discussie; 19.35 Caba
ret: 20.00 Nws; 20.05 Ronde van
Frankrijk; 20.15 Festival v. h.
chanson in Venetië, in de pauze:
Ronde van Frankrijk, nabeschou
wing; 21.30 Klankbeeld; 21.45
Hammondorgelspel; 22.05 Lichte
muziek; 22.30 Gram.: 23.00 Nws;
23.15 Act.; 23.25 Lichte uzipk.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws;
8.15 Orgelconc.; 8.30 Vroegdienst;
9.30 Nws; 9.45 Gram.; 9.55 Hoog
mis: 11.30 Orgelconc.; 11.45 Gr.;
12.20 Apologie; 12.40 Instr. trio;
12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nws en
Kath. nws; 13.10 Volksmuz.; 13.40
Boekbespr.; 13.55 Sopr. en piano;
1435 Viool en piano; 15.05 Militair
ork.; 15.35 Luchtvaartcaus.; 15.45
Gram.; 15.50 Lichte muz.; 16.15
Sport: 16.30 Vespers; 17.00 Geref.
kerkdienst; 1830 Gewijde muziek;
19.00 Nws uit de kerken; 19.05
Boekbespr.; 19.15 Kamerkoor;
19.30 Caus.; 19.45 Nws; 20.00 De
gewone man; 20.05 Lichte muz.;
20.35 Caus.; 20.45 Instr. trio; 21.10
Hoorspel; 22.10 Promenade ork.;
2245 Avondgebed en liturg, kal.;
23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
BRUSSEL: 12.00 Orkestconcert;
12.30 Weerbericht; 12.34 Gram.;
13.00 Nws; 14.00 Gram.; 16.15 en
16.45 Idem (om 17.00 reportage v.
d. ronde van Frankrijk); 17.45
Sportuitslagen en nws; 18.00 Ka-
mermuz.; 18.30 Godsd. halfuur;
19.00 Nieuws; 19.45 Gram.; 20.00
Hoorspel; 21.25 Gram.; 21.30 Or
kestconcert; 22.00 Nws; 22.15 Gr.;
23.00 Nieuws; 23.05 Gram.
MAANDAG 9 JULI.
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Gym.; 7.20 Gram.; 8.00 Nws;
9.15 Gram.; 9.35 Waterstanden;
8.15 Gram.; 9.10 Voor de vrouw;
9.15 Gram.; 9.35 Waterstanden;
9.40 Morgenwijding; 10.00 Gram.;
11.00 Caus.; 11.15 Gram.; 11.45
Voordracht; 12.00 Amus. muziek;
12.30 Land- en tuinbouwmeded.;
12.35 Voor het platteland; 12.45
Lichte muz.; 13.00 Nieuws; 13.15
Meded. of gram.; 13.25 Metropole
ork.; 13.55 Koersen; 14.00 Gram.;
14.15 Gevar. progr.; 15.00 Opera;
16.20 Caus. (tussen 16.35 en 17.30
ronde van Frankrijk); 16.35 Gr.;
16.45 Het spectrum; 17.15 Gram.;
17.30 Cabaret; 17.50 Ronde van
Frankrijk; 18.00 Nws; 18.15 Or
gelspel; 18.30 Lichte muz.; 19.00
Caus.; 19..15 Gram.; 19.45 Rege-
ringsuitz.; 20.00 Nws; 20.05 Lich
te muziek; 20.35 Disco-caus.; 21.15
Caus.; 21.30 Lichte muziek; 22.00
Ronde van Frankrijk: 22.10 Lich
te muz.; 23.00 Nws: 23.15 Koersen
en radiojournaal; 23.25 Gram.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.10 Gewijde muz.; 7.30 Gram.;
7.45 Een woord voor de dag; 8.00
Nws; 815 Gram.; 9.00 Voor de zie
ken; 9.25 Voor, de huisvr.; 9.35
Voordr.; 10.00 Gram.; 10.30 Mor
gendienst; 11.00 Gram.; 11.15 Ro-
dio vossenjacht; 12.25 Voor boer
en tuinder; 12.30 Land- en tuin
bouwmeded.; 12.35 Zigeunerkwin-1
tet; 12.55 Gr. of act.; 13.00 Nws;
13.15 Lichte muz.; 13.35 Gr.; 14.05
Schoolradio; 14.30 Gram.; 14.45
Voor de vrouw; 15.15 Gr.; 15.38
Barokviool en claveclmbel: 16.00
Bijbeloverdenking; 16.30 Strijk
kwartet; 17.00 Voor de kleuters;
16.30 Gram.: 17.40 Beursberich
ten; 17.45 Regeringsuitz.; 18.00
Meisjeskoor; 18.20 Gram.; 18.45
Oude muz.; 19.00 Nws; 19.10 Or
gelconc.; 19.30 Parlementair com
mentaar; 19.45 Beiaardconcert;
20.20 Radiokrant; 20.20 Liederen;
20.40 Hoorspel; 21.35 Holland fes
tival 1956: Strijkkwartet; 22.05
Causerie; 22.25 Koorzang; 22.45
Avondoverdenking; 23.00 Nws;
23.15 Gram.
BRUSSEL: 11.45 Gram.; 12.30
Nws; 12.34 Voor de landbouwers;
12.42 Gram. (om 12.55 Koersen);
13.00 Nws; 13.15 Gram.; 14.00 en
15.00 Idem; 15.15 Kamermuziek;
15.45 Gram.; 16.00 Koersen; 16.02
Lichte muz. (om 17.00 reportage
v. d. ronde van Frankrijk); 17.00
NieifWs; 17.10 Lichte muz.; 17.45
Kinderliederen; 18.00 Franse les;
18.15 Operettemuz.; 18.20 Prote
stantse uitz.; 18.30 Voor de solda
ten; 19.00 Nws; 19.40 Gram.; 20.00
Orkestconcert; 21.00 Gram.; 21.30
Idem; 22.00 Nws; 22.15 Verzoek
programma; 22.55 Nieuws.
DIJK VAN OOSTELIJK
FLEVOLAND OP EEN STUK
NA GESLOTEN.
I
Vrijdag is sluitgat in de dijk
van de toekomstige polder Ooste
lijk Flevoland tussen Harderwijk
en Elburg gesloten. Dit sluitgat
bevindt zich ongeveer halver
wege Harderwijk-Elburg. Nu dit
gat gadicht is is de dijk alleen
nog in aanbouw ten Noord-Oos
ten van Lelystad.
Kapper Willem Borst uit Lelystad doet
meer dan knippen en scheren, 's Morgens
om te beginnen, zet hy zijn post-pet op en
loopt de eerste bestelling. ,JSn geloof maar
heus, dat er meer werk aan is dan u
denkt", zo zegt hij, „ongelogen: tweehon
derd stuks aan brieven, briefkaarten en
pakketjes gaan zeker door mijn handen.
En wat er uit Lelystad weg gaat alleen
al aan prentbriefkaarten van toeristen
nou dat mag er zijn." Daarmee ia Borst er
echter nog niet. Naast het knippen van
haar en het stempelen van postzegels be
kommert hij zich ook nog over de finan
ciële zaken die de Nederlandse Handel
maatschappij hem toevertrouwde. Hy is
namelijk vertegenwoordiger van de agent
in Harderwijk. „Je hebt er je handen vol
aan", zo zegt Willem Borst die er in alle
opzichten geknipt voor is.
heffen enorme kranen beurtelings hun
vingers ten hemel of richten ze tot de
aarderukken tachtig stevige slepers
met bakken klei, zand en leem aan....
trekken pittige vletten als nijdig keffen
de hondjes last na last van winplaats
naar stortplaatsgroeit meter voor
meter land uit zee.
Land vol beloften
DE SCHOENER „Noord-Holland"
volgt willig de wensen van zijn baas tot
even buitengaats, voorbij het dijkstuk
van de toekomstige Markerwaard, een
wal die nu al werd opgeworpen of Le
lystads haven tegen het woedende wa
ter te beschermen. Daar wordt het drif
tige deinen tot vinniger razernij. We zet-
IN HET LAND van de toekomst
werkt men reeds met het voor
schot op „straks". Straks zal Lely
stad een gemeente zijn met 30.000
inwoners straks zuilen er dor
pen zijn met de namen Dronten,
Burchtkamp, Zeehorst, Larsen,
Swifterbant, Biddinghuizen, Hoop-
huizen, Zeewolde, Bremerberg,
Abbert en RoggebotStraks zal
het viswater, dat per hectare 10.-
aan vangsten opleverde, vervan
gen zijn door vruchtbaar land,
waarvan de gemiddelde opbrengst
per hectare al begroot is op 2000.
Er komt woon- en werkruimte
voor duizenden mensen en in rui
me mate voedsel waaraan een
hongerende wereld behoefte heeft.
Men spreekt al over een uitgroei
van Lelystad bij een komende in
dustrialisatie tot 60.000 en meer
inwoners
DE SCHOENER „Noord-Holland" van
Rijkswaterstaat glijdt door de driftig
deinende golven van het IJselmeer. Ge
zagvoerder R. van Veen uit Hoorn, die
in veertig jaar tijds haast niets dan zee,
zee en nog eens zee om zich heen zag,
kijkt nu uit op mensen die aan dijken
werken. En zijn passagiers zijn al net
zo, ze moeten weinig van het water
hebben. Ze zijn gekomen om land uit
zee te zien groeien, om mensen te zien
Vechten tegen het water, dat nog wel
ten onze benen schrap. „Het kan hier
spoken", zegt de man aan het stuurrad.
Jawel, het water laat de grond die het
eeuwen geleden roofde, niet willig weg
nemen. We staren met grote ogen en
open mond naar machtige perszuigers
die gulzig hun monden aan bakken klei
zetten om het even later gemengd met
water als een grauwe saus uit te strooi
en op het zwellende land dat al bijna
„dijk" mag heten. Daar staan de kerels
in hun lieslaarzen, de polderjongens, tot
hun knieën in de drek, daar pluimen de
roetwolken uit tientallen pijpen tegen
de hemel, daar klinkt het zoevend stam
pen van motoren af en toe vermengd
met de rauwe kreet van een sirene.
Oog op wereldvenster
MOEGEWERKT trekken ze 's avonds
terug naar hun bases: op het oude land,
aan de rand van de nieuwe polder, en in
Lelystad waar al een kleine stadsge
meenschap groeit. Daar brengt in de
kantine van Henk Braaksma een Philips
televisietoestel de wereld binnen de ge
meenschap die in werktijd in schijnbaar
isolement haar taak verricht. Voor som
migen is het een troost in de tijd die ze
gescheiden van hun gezinnen moeten
doorbrengen. Maar 's woensdagsmiddags
stormt de jeugd uit de 45 families die
Lelystad als vaste woonstee hebben,
naar het toestel in de zaal die 's avonds
vol mannen zit. In dit gezelligheidscen
trum is er op zijn tijd voor ieder plaats
en voor ieders gading is er wat te vin
den. En intussen maakt het jonge land
al geschiedenis. De jeugd leert ze uit het
werk dat er wordt verricht. 2000 Beton-
palen zijn er geheid voor het grootste
gemaal van West-Europa, de Wortman,
waarvoor 19.000 m3 beton werd gestort
en 2000 ton betonijzer nodig was. Als
straks de dijk gesloten is vieren ze feest
want dan immers beginnen „Wortman",
„Lovink" en „Colijn" hun enorme taak:
in zeven maanden tijds zullen ze vol
tooien wat in 1950 begonnen is. Acht
pompen zullen iedere minuut 500 m3
water uit het bedijkte gebied pompen
en dan is het land droog!
MEN SPREEKT over „straks" en ge
zagvoerder Van Veen van de „Noord-
Holland" tuurt naar de einder waar nog
water is. Straks zal hij andere gasten
brengen naar dijkwerken voor andere
polders. Want de Markerwaard en Zui
delijk Flevoland wachten op verwezen
lijking. Er is een Deltaplan en een ont
werp voor inpoldering van de Wadden
zee. Maar als het zover is zal de naam
Lelystad geen vreemde klank meer zijn.
Dan hebben de hoge masten die nu nog
onwennig samengroepen rond de gema-
len-in-aanbouw al jarenlang hun veilig
natriumlicht over de polderwegen doen
stralen. Dan lichten er duizenden lam
pen op in Oostelijk Flevoland. Dan is het
televisietoestel van Braaksma niet lan
ger het enige „venster op de wereld" in
Lelystad.
Dan zullen er nog enige roemrijke
hoofdstukken zijn toegevoegd aan de ge
schiedenis van de inpolderingen in Ne
derland die al begon in de twaalfde
eeuw.
Daar gaat fase voor fase de dijkgroei
voort: slappe grondlagen worden wegge-
baggerd, een zandlaag komt er voor in
de plaats, kleileemdammen worden op
geworpen, teenconstructies worden in
geheid, kraagstukken laat men zinken.
Opnieuw wordt een laag zand geperst;
een strenge leemlaag vormt een be
schermende mantel; een stenen glooiing
gaat de beveiliging vormen op meest
kwetsbare plaatsen; en ten slotte wordt
een toplaag van klei de basis voor een
komende begroeiing. Tien meter per uur
vordert men zo. Dank zij mensen en ma
chinesDank zij baggermolens die
per week 500035.000 m3 grond kun
nen verzetten, dank zij zuigers, eleva
tors, kranen, draglines en bulldozers.
Dank zij de tweeduizend man, die boten
en machines bevolken, de krammers, de
steenzetters en straatmakers.
Midden links: Ook de leuningen
langs bruggen en sluizen rond het gemaal
Wortman »n Lelystad het grootste ge
maal van West-Europa zullen straks
bewijzen dat de lasser zijn vak verstaat.
Hier ziet u hem aan het werk. Daar
onder: Den Haag houdt de ,jELlSE"
aan het lijntje. Jawel, dat kan. Sleepboot
kapitein Burggraaf weet wat zo'n Philips-
mobilofoon-installatie voor vlot werken
waard is. Hij vaart dag-in dag-uit met
staffunctionarissen van de „operatie
H B 0", met de ingenieurs van de Dienst
Zuiderzee-werken. Instructies naar zui
gers of baggermolens worden met een
vlotheid gegeven alsof het doodgewoon
een telefoontje thuis in de stad gold.
Linksonder: Rijshout en riet zijn
goud waard bij de aanleg van dijken. Het
mag misschien ons mensen, die leven te
midden van produicten der praktisch dage
lijks voortschrijdende techniek, vreemd
toeschijnen, maar de middelen die onze
verre voorvaderen al gebruikten om het
water te keren zijn nog niet te ver
vangen door de dingen die inventieve
geesten uit onze dagen er voor in de plaats
wilden stellen. Pasklaar gemaakte asfdlt-
matten, toegepast op een van de dijkstuk-
ken, moeten het beslist afleggen tegen het
vlechtwerk van riet en wilgentenen.
Da ar naast: „Onze Koningin was de
eerste die hier kwam kijken", zo zegt de
heer Scholtens van het voorlichtingscen
trum dat de Dienst Zuiderzeewerken enige
tyd geleden ten behoeve van de vele be
langstellende bezoekers in Lelystad in
richtte, Het is een plezierig ingerichte
ruimte waar het boeiend verhaal van de
dijkdichting op overzichtelijke wijze in
beeld is gebracht. Rechtsonder
Overal ontmoet ge stapels stenen en hout
en hopen zand. Het landschap is als een
wereld in wording. Maar straks, als de
laatste gaten gedicht zyn, zullen de
pompen van drie gemalen dag-en-nacht
hun werk verrichten om in korte tyd de
gehele polder droog te leggen. Nog staan
(ie masten die straks het brede schijnsel
van natriumlampen tegen de hemel zullen
heffen, schijnbaar doelloos te staren
Straks zijn zij de bakens van een nieuwe
tijd en waar eerst de boeien op de golven
deinden golft dan de eerste oogst van
het jonge land
driftig kan cieincn maar zich al hope
loos te pletter loopt tegen een onbewo
gen dijk die ieder uur zijn macht tien
meter verder kan uitstrekken.
Negentig km dijk
WIJ VAREN over het IJselmeer dat
ooit, maar toen nog ongeketend door de
Afsluitdijk, Zuiderzee heette. Wij varen
om Lelystad, dat nog niet veel meer dan
een klein eiland is en door een smalle
dijkstreep van vijfentwintig kilometer
lengte, als met een navelstreng aan het
oude land gehecht lijkt. Maar dit is geen
jonggeborene die straks, losgesneden,
een eigen leven zal gaan leiden. Hier
werd gebonden wat eens verloren ging.
Negentig kilometer dijk zal goed 54.000
hectaren land omsluiten, dat tot het
beste hoort wat Nederland leveren kan.
En daarom zwoegen en zweten van
zonsopgang tot zonsondergang 2000 wer
kers. Daarvoor zijn tientallen bagger
molens, zuigers, bakkenzuigers in actie:
Gezagvoerder Van Veen kijkt, na
veertig jaar haast alleen maar zee om
zich heen gehad te hebben, nu dage
lijks naar mensen die aan de tpater
keringen werken.
