m
Het Koninklijk bezoek aan Bonaire
Het politieke kansspel
Europa
van
Het heengaan
Gerben Sonderman
in
m
WEERSVERWACHTING
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
ZATERDAG 22 OCTOBER 1955.
10e Jaargang No. 3592.
WEKELIJKSE WERELDSCHOUW
Politici op het verkeerde pad
HET ONGELUK VAN
GERBEN SONDERMAN.
IIBI3ÜBIIIIIIBIBI
De Verenigde Staten
publiceren notulen
van Geneefse conferentie
van Staatshoofden
--I
Frankering bij abonnement Terneuzen
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Noordstraat 5557 Terneuzen
Redactie-adres
Telefoon 2073 en 2510
Na 5 uur uitsluitend 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: 5,35 per kwartaal; per
maand 1,80; per week 43 cent. Losse nrs 8 ct.
VRUE ZE
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N. V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen.
Advertentieprijs per mm 15 ct; minimum per
advertentie 2,25.
Rubriek Kleine Advertenties: 5 regels 1,—
iedere regel meer 20 cent.
Vermelding: Brieven onder nummer, of: Adres
Bureau van dit Blad 20 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur.
Voor het Maandagnummer: Zaterdags 10 uur.
Koningin en Prins begroeten de
mewgte op het Gouvernements
plein te Willemstad, staande onder
het baldekijn in de tuin van het
paleis van de gouverneur.
Rechts in zwart pak minister
president Jonckheer met rechts
schuin achter hem gezaghebber
Cersira. Links met zwarte das en
wit uniform gouverneur Struycken.
Verder de leden van het gevolg.
De twee kinderen links zijn de
kinderen van de gouverneur, die
juist tevoren de sleutels van het
paleis aan H. M. de Koningin heb
ben aangeboden.
VERTREK NAAR BONAIRE.
Koningin en Prins zijn Vrij
dagochtend om 9.20 uur Cura-
oaose tijd per vliegtuig naar Bo
naire vertrokken. Een talrijke
menigte was aanwezig bij het
stationsgebouw van de dr Albert
Ptesman-vlieghaven. In de hall
werd afscheid genomen van de
commissie van uitgeleide. Op het
platform was een erewacht van
mariniers en de marinekapel op
gesteld. De kapel speelde het
Wilhelmus. Daarna volgde het
afscheid van gezaghebber Gor-
sira, Koningin en Prins schud
den hem hartelijk de hand. Knik
kend en wuivend naar 't enorme
publiek op het vliegveld, stapten
Koningin en Prins in het vlieg
tuig. Enkele minuten daarvoor
waren gouverneur Struycken,
premier Jonckheer en het gevolg
het toestel binnengegaan.
HET BEZOEK AAN
BONAIRE.
Bonaire is het Oostelijke van
de drie Benedenwindse eilanden,
iets groter dan Aruba en iets
kleiner dan Curacao. Het eiland
ig ongeveer 35 km lang en 5 tot
10 km breed. Bonaire heeft geen
olie-industrie, is dan ook ver-uit
het armste van de drie en dun
bevolkt met 5000 inwoners tegen
over ruim 50.000 op Aruba en
120.000 op Curacao. Daar staat
tegenover, dat Bonaire ook het
meest ongerept is en voor wie
van 'het natuurschoon der Be-
nedenwindse eilanden, het woes
te, droge, rotsachtige land, houdt,
het meest aantrekkelijk.
Bonaire heeft flamingo's en
daar zijn de Bonairianen zeer
trots op. Deze ranke, rose vogels
leven vooral rond het Pekelmeer
bij de zoutpannen in het Zuide- te rit te maken van het vliegveld
lijke deel van het eiland. Zij wor- door het leuke, Zeeuws aandoen-
den streng bewaakt, want zij vor- de plaatsje Kralendijk naar het
men, met het goede viswater
rond het eiland, de grootste aan
trekkelijkheid voor het zich
moeizaam ontwikkelende toeris
tenverkeer, dat voor Bonaire,
vrijwel gespeend van landbouw
en zeer schaars uitgerust voor de
veeteelt, een belangrijke bron
van inkomsten is.
Het vliegtuig met de Koningin,
geflankeerd door Fireflies van
de M. L. D., landde om goed half
tien op de Flamingo-luchtha
ven", het juist zorgvuldig gemo
derniseerde vliegveld van het
eiland. Alle autoriteiten, die Bo
naire rijk is, waren er verzameld
en met dezen, hun dames en een
deel van de Bonairiaanse bevol
king, die de aankomst van de
Vorstin zeker niet had willen
missen. De harmonie van Scher-
penheuvel, uit Curacao overge
komen, blies het Wilhelmus en
de kerken op Bonaire lieten haar
klokken luiden, terwijl de ko
ninklijke standaard omhoog ging
op het huis van de gezaghebber
in Kralendijk, de hoofdplaats van
het eiland. De begroeting door
de gezaghebber, de inspectie van
de gewapende erewacht, het
voorstellen van een aantal auto-
riteiten en de bloemen door een
Bonairiaans meisje, Lourdes
Nicolaas, aan de Koningin over
handigd, dit alles nam niet veel
tijd in beslag en goed vijf minu-
tén nadat Koningin en Prins het
vliegveld hadden verlaten, be
gaven zij zich langs een ere
wacht van padvinders, gezellen,
Rode Kruis soldaten en meisjes
van sportverenigingen naar de
gereedstaande auto om een kor-
Namens de K. L. M. heeft de
heer J. A. Bach, hoofd vlucht-
productiegroep van die maat
schappij, ons desgevraagd het
volgende medegedeeld: „De
plotselinge dood van Gerben Son
derman heeft ons in de K. L. M.
zeer diep getroffen. Sonderman
had vele vrienden in onze maat
schappij want hij was een hoog
staand mens met een oprecht en
vriendelijk karakter.
Hij was een geboren vlieger
van een gehalte zoals in de we
reld maar weinig wordt aange
troffen. Het werk van mannen
als Sonderman is ook voor de
burgerluchtvaart van bijzonder
groot belang, want zij maken het
de burgerluchtvaart mogelijk te
vliegen met veilige vliegtuigen
die volledig zijn beproefd.
Wij zijn Gerben Sonderman
dankbaar voor het vele dat hij
voor de Nederlandse luchtvaart
heeft gedaan en wij van de
K. L. M. leven mee met het
smartelijk verlies dat zijn nabe
staanden lijden en met onze
vrienden bij de Fokker-fabriek
die door zijn overlijden een zeer
bekwaam en toegewijd medewer
ker hebben verloren".
fraaie gezaghebbershuis, vlak
voor de rede. Hier stond mevr.
De Haseth haar hoge gasten op
te Vachten en de kleine Lientje
de Haseth trad naar voren om de
Koningin bloemen uit de tuin
van de gezaghebber aan te bie
den. Voor het huis van de ge
zaghebber hadden zich honder
den Bonairianen opgesteld, die
niet moe leken te worden van
het juichen en vooral, toen de
Koningin even later in gezel
schap van de Prins en haar gast
heer voor het open raam op de
eerste verdieping verscheen,
werd haar een spontane ovatie
gebracht.
Na de terugkeer in de zaal van
het huis werden leden van het
eilandbestuur aan Koningin en
Prins voorgesteld, waarna ge
zaghebber Weis de Haseth de
Koningin met een korte rede of
ficieel welkom heette en op het
Koninklijk Huis een heildronk
uitbracht.
HEILDRONK GEZAG
HEBBER.
De gezaghebber Van Bonaire,
de heer Weis de Haseth, zeide:
Het is mij een groot voorrecht
Uwe Majesteit en Z. K. H. na
mens de bevolking van Bonaire
welkom te mogen heten.
Ik behoef niet te vermelden,
dat de bevolking zeer verheugd
is met Uw bezoek. De bevolking
zelf heeft enige ogenblikken hier-
voren haar vreugde duidelijk en
spontaan geuit.
Ik moge de hoop uitspreken
dat het korte verblijf van Uwe
Majesteit en Z. K. H. op dit
eiland bijzonder prettig zal zijn
en dat Uwe Majesteit en Z. K. H.
bij terugkeer in Nederland goede
en prettige herinneringen zullen
hebben aan dit flamingo-eiland.
Moge ik thans alle aanwezigen
uitnodigen het glas te heffen en
een dronk te wijden aan het heil
van onze geliefde Vorstin, Z. K.
H. en hun Huis.
Inmiddels hadden zich voor
het gezaghebbershuis in de tuin
de 1200 schoolkinderen van Bo
naire opgesteld en onder leiding
van de frater directeur brachten
zij hun Vorstin een vrolijke zang-
hulde.
Het werd hier in Rincon een
allergemoedeiijkste spontane
huldiging, die, beter dan op wel
ke andere wijze ook, toonde, dat
Koningin Juliana en Prins Bern-
hard een grote plaats in de har
ten der Bonairianen innemen.
In het plaatselijke schoolge
bouw waren tal van kinderen bij
een, die voor H. M. en de Prins
een cantae zongen en in declama
tie de aanhankelijkheid der Rin
con ers voor het Huis van Oran
je betuigden.
Tegen kwart voor twaalf wer
den de auto's weer opgezocht en
begaf het gezelschap zich naar
het landgoed Fontein, het enige
plekje op het droge Bonaire,
waar bronwater te vinden is.
Hierdoor is er een klein, groen
plekje met bomen en wat land
bouw, een ideaal plaatsje voor
een picnic, die dan ook hier zeer
ongedwongen en allergezelligst
plaats vond.
Nadat H. M. en het gevolg in
het zeebad hadden gezwommen
en de Koningin een rondvaart
had gemaakt in een bootje met
glazen bodem, moest tegen half
twee de tocht weer worden voort
gezet en om half drie bevonden
de Koningin en de Prins zich
met hun gevolg in de Pas-
sangrahan, waar de bevol
king gelegenheid kreeg tijdens
een ontvangst persoonlijk met de
Koningin en de Prins kennis te
maken. Van deze gelegenheid
maakte de oudste gedeputeerde
van het eiland, mevr. M. C. Hell-
mund, gebruik om de Koningin
namens de bevolking een ge
schenk aan te bieden. Mevr. Hell-
mund gewaagde hierbij van de
verknochtheid der Bonairiaanse
bevolking aan het Huis van
Oranje.
Na afloop van deze plechtig
heid plantte de Koningin vóór de
Passangrahan, één van de oud
ste gebouwen van Bonaire, een
oranjeboom en nadat zij nog snel
een bezoek had gebracht aan het
hospitaal en het tehuis van
ouden van dagen, dat daarnaast
ligt, was weer het moment aan
gebroken, dat zij haar reis, dit
maal naar Aruba, moest vervol
gen.
Om kwart voor vier verhief
het slanke K. L. M.-toestel zich
van de Bonairiaanse bodem, na
gewuifd door iedereen van Bo
naire, die op de been kon zijn,
en was dit korte, maar zo hoge
lijk gewaardeerde bezoek van de
Koningin en de Prins aan Bo
naire ten einde.
MOCHT MEN HOPEN, dat na Faure's overwinning in het
debat over Marokko, ook dat over Algiers enigszins vlot zou ver
lopen, men heeft Zich daarin vergist. De meerderheid, welke Faure
terzake van Marokko kreeg, was ook te verrassend van samenstel
ling en omvang. Het gaat in Algiers om de vraag van integratie
of assimilatie, d.w.z. of men Algiers wil blijven beschouwen als
een departement van Frankrijk, in verschillende delen gesplitst,
of daaraan zodanige rechten wil toekennen, dat Algiers federaal
invloed zal hebben op de staatsvorming in Frankrijk zelf. De linker
zijde is voor het laatste, rechts beschouwt de integratie als te ver
gaande en wil er niet toe meewerken, dat de weinig verheugende
resultaten, die het zelfbestuur van Algiers tot dusver heeft opge
leverd, Frankrijk nog meer zullen verwarren dan het reeds is.
Faure moest, om de ernst van
de toestand duidelijk te maken,
de vertrouwenskwestie stellen,
hetgeen tijd van beraad van een
paar dagen gaf. De uitslag heeft
gelukkig niet geleid tot 'n kabi
netscrisis, welke in het aange
zicht van de conferentie van
Genève der Grote Vier gevreesd
werd. De regering van Faure
blijft uiteraard zwak, want 50
Gaullisten, die krachtens hun be
ginselen ditmaal aan de zijde van
Faure moesten staan, zijn van
hem afgevallen; een wraakne
ming, waarvan de reden door
Faure duidelijk is onthuld toen
hfj hun toeriep: „Gij wilt langs
deze weg de uitvoering der her
vormingen in Marokko onipoge-
lijk maken".
Faure is er inmiddels toe over
gegaan de troonraad in Marokko
in te stellen, die zal bestaan uit
4 en niet uit 3 leden; het was
anders onmogelijk om zowel de
behoudende partijen als de ex
treme nationalisten tevreden te
stellen. Het ziet er echter naar
uit, dat Faure thans geen van
beiden heeft tevredengesteld.
INVLOED OP DE SAAR
De verwarring, die heerst in
Frankrijk, zal ongetwijfeld op de
Het bericht van de dood van
Gerben Sonderman bereikte het
Koninklijk Paar Donderdag voor
t begin van de gala-receptie.
Voor ingewijden was het duide
lijk hoe zeer het tragische be
richt op de Koningin en in het
bijzonder op de Prins indruk
maakte. Het is algemeen be
kend, dat de Prins zeer gesteld
is op zijn piloot.
„NEW YORK TIMES"
OVER HET KONINKLIJK
BEZOEK AAN DE WEST.
De „New York Times" schrijft
over het bezoek van het Konink
lijk Paar aan de West, dat dit
bezoek een verandering aan
duidt in dit vroegere koloniale
gebied en het bezoek wordt als
symbool van deze verandering
hartelijk toegejuicht.
„Het belangrijke, dat hier is
geschied, is het feit. dat dit het
resultaat is geweest van de wil
van het volk."
Koningin Juliana wordt daar
om in de Antillen een buitenge
woon warme ontvangst bereid.
Het blad noemt het bezoek een
mijlpaal in de politieke vooruit
gang van de West.
volksstemming in de Saar op a.s
Zondag 23 October haar invloed
doen gelden. Wordt de Saar Eu
ropees, dan is de band met Frank
rijk immers nog aanwezig. Beide
partijen spannen alle krachten
in en de geestkracht van minis
ter-president Hoffmann is in elk
geval opmerkenswaardig
Wat bij verwerpiing van het
Europees statuut zal gebeuren
is moeilijk te zeggen; de grote
Westelijke drie hebben te Gene
ve en daarvoor gelegenheid zich
met elkander daarover te bera
den.
In Duitsland hebben de socia
listen met vrijzinnigen en vluch
telingen een ietwat onheilig ver
bond -besloten, en wetsbepalin
gen aan de Bondsraad voorge
legd, die aan het Saargebied,
stemt dit tegen het Europees sta
tuut, tenminste gelijke handels
voordelen heten te bezorgen, als
wanneer het vóór stemt. Aden
auer is gelukkig aan de beteren
de hand; de lichte longontsteking
is voorbij; bulletins worden niet
meer uitgegeven. Maar of hij zijn
invloed terzake van de Saar in
deze week nog zal kunnen doen
gelden, is twijfelachtig.
Inmiddels zijn duizenden krijgs
gevangenen uit Rusland gerepa
trieerd. Of zich de z.g. oorlogs
misdadigers daaronder bevinden
staat nog niet vast, en in verband
daarmede is het rumoer van een
paar Duitse couranten tegen on
ze minister van Buitenlandse
Zaken, die geen oorlogsmisdadi
gers aan Duitsland wil uitleve
ren, op zijn minst .genomen voor
barig.
Onder de teruggekeerden be
hoort Hitler's voormalige lijf
knecht; de man, van wie wij reeds
lang wisten, dat hij
laatst heeft gezien en die ge
zorgd heeft voor de benzine,
waarmede de lijken van Hitier en
juist een man van het gezag vae
Montgomery wijst o-p de z.i. -on
voldoende aanpassing van de
NATO-strijdkrachten aan de mo
derne oorlogvoering. Het gaat
thans in de eerste plaats om het
voortzetten der militaire offers,
terwijl de wijze van vorming dei-
strijdkrachten beter achter de
schermen kan worden behandeld.
Eisenhower, wiens gezondheid
goed vooruitgaande is, ten biijke
waarvan hij ook met Foster Dul
les vrij langdurig overleg heeft
gepleegd, heeft nu het reeds be
kende antwoord aan Boelganin
gezonden, waardoor wellicht een
basis is geschapen voor enige
vooruitgang in de ontwapenings-
vragen, die in de kleine commis
sie van de V.N. vrijwel zijn vast
gelopen.
OP HET VERKEERDE
PAD
ONBEPERKTE GARANTIE
OP Of VERING
hazetfabrieken te zevenbergen zyn vriendin wenden verbrand.
Het is te hopen, dat de Ameri
kanen en Engelsen nu niet meer
met het sprookje van Hitiers
wederopstanding komen, dat in
dagen van oplevend nationalisme
in Duitsland kwade gevolgen zou
kunnen hebben.
Het Amerikaanse ministerie
van Buitenlandse Zaken heeft een
volledig verslag gepubliceerd
van het verhandelde ter Geneef
se conferentie van de regerings
leiders der „grote vier".
Er wordt onder meer een vol
KOE OP AUTO VAN MINISTER
Bij Burgdorf, is Donderdag,
een koe op de motorkap van de
auto van de Westduitse minister
van Binnenlandse Zaken, Ger
hard Schroder, gesprongen.
De auto werd zo zwaar bescha
digd, dat zij weggesleept moest
warden De koe moest worden
geslacht doch de minister was
ongedeerd.
LUIT. GEN. BARETTA
OVER GERBEN SON
DERMAN.
De chef van de luchtmacht
staf luit.-generaal waarnemer A.
Baretta, deelde ons op verzoek
het volgende mede naar aanlei
ding van de dood van Gerben
Sonderman:
,,De dood van Sonderman is
een groot verlies voor de Kon.
Luchtmacht, die er trots op was
hem tot haar hoge reserse-offi-
cieren te mogen rekenen, en
tevens een slag voor de Neder
landse vliegtuigindustrie.
Hij heeft met zijn leven borg
willen staan en nu het grootste
offer gebracht. Hij sneuvelde op
het veld van eer van alle vlie
gers: het luchtruim. De Kon.
Luchtmacht heeft
zijn vrouw en jonge kinderen"
Hierna begaf het gehele gezel
schap zich weer naar de gereed
staande auto's en begon een
rondrit over Bonaire, die langer
dan anderhalf uur zou duren.
Van het hartje van Kralendijk,
waarin het huis van de gezag
hebber ligt, ging het via Terra
Cora naar Nikiboko en vandaar
langs Aki Mi Ta naar Antriol.
Langs de grote asfaltweg ging
het nu vervolgens naar Noord-
Salinja en zo dwars over het
eiand naar het plaatsje Rincon,
dat als „hoofdstad" van 't Noor
delijk deel van het eiland fun
geert. Hier was dan ook op de
speelplaats van de school de be
volking van Washington, Labra,
Bronswinkel, Seroe Bentana, Dos
Pos, Pos di Rincon, Karpata,
Onima, Barcadera en Seroe Was-
sa, om de bevolking van Rincon
ze if niet te vergeten, bijeen om
de Koningin op allerhartelijkste
deernis met wijze van haar aanhankelijkheid
te doen blijken.
VERANDERINGEN
DE NATO
In de vergadering van de mi
nisters van Verdediging van de
Atlantische Raad heeft de opper
bevelhebber generaal Gruenther
de toestand duidelijk uiteengezet.
Hij heeft verklaard, dat elke ver-
lediger versie in gegeven van zwakking van de NATO-strijd-
Eisenhowers verklaring, dat de krachten een grote misgreep zou
Verenigde Staten „onder geen I zijn, en dat integendeel verster-
enkele omstandigheid zullen deel-1 king nodig is. Dit is het stand-
nemen aan een agressie-oorlog.punt, dat ook in Nederland door
onverschillig tegen welke staat1 de regering wordt ingenomen,
of statengroep". Het is alleen jammer, dat nu
De assembJée van de Verenig
de Naties beweegt zich nog in
dezelfde richting als in de afge
lopen weken. Het ingrijpen van
de secretaris-generaal Harnmar-
skjoeld in de beraadslagingen
over de conventie inzake de rech
ten van de mens, dat van ver
schillende zijden in strijd met het
Handvest werd geoordeeld, heeft
geen succes gebracht.
De stemming over het lidmaat
schap van de Veiligheidsraad in
de vacature, door Turkije open
gelaten, kon na zes ronden niet
worden beslist. De Philippijner
haalden net de -ji meerderheid
niet; Polen werd terzijde gesteld.
Nu wordt getracht naar een com
promis, waardoor Joegoslavië in
de Veiligheidsraad zou komen en
de Philippijnen een vergoeding
in de vorm van een ander lichaam
zouden krijgen. Een weinig ver
heffende koehandel, die het poli
tiek aanzien van de V.N. alweer
niet zal verhogen.
Het Midden-Oosten is tot een
nieuw, min of meer brandend
vraagstuk geworden. In Cyprus
rusten de wapenen, hoewel drie
gesprekken tussen de nieuwe
Engelse gouverneur Harding en
aartsbisschop Makarios geen re
sultaat hebben opgeleverd. Rus
land heeft nu ook aan Israël
wapenen aangeboden, die Israël
heeft geweigerd. Nu is inmiddels
Perzië ertoe overgegegaan om
toe te treden tot het pact Turkije-
Irak-Engeland, waarover Rus
land zich danig verbolgen toont,
hierbij terzijde gestaan door
Hitler het>-Cairo, dat zijn leidersplaats in
de Arabische wereld wil henvin
nen. Maar Perzië houdt vol,
Engeland, over zijn verwondering
heengekomen, heeft het nu har
telijk in de nieuwe kring begroet.
Beide grote congressen in En
geland, van de conservatieven te
Bournemouth en van Labour te
Margate, zijn geëindigd. Het eer
ste toonde meer levenskracht ,en
ook meer eenheid dan het tweede.
Het rapport voor de irmerlijhe
partij-organisatie van Labour
wordt verder bestudeerd, maar
duidelijk merkbaar is het over
wicht van de gematigde stromin
gen, dankzij de grote vakvereni
gingen. Bevan heeft een grote
nederlaag geleden bij zijn strijd
om het penningmeesterschap,
waarin hij door Gaitskell met een
viervoudige meerderheid werd
verslagen. Hij heeft een fulmi
nante redevoering gehouden,
maar zijn invloed is zichtbaar
verminderd.
VAN DER M ANDERE.
IN
Tijdens het bezoek van
H. M. de Koningin aan
Willemstad heeft de heer
Coroa haar namens het
comité voor het natio
naal geschenk in kennis
gesteld van het verzamel
de bedrag voor de bouw
van Jeugdhuizen.
Op de foto bedankt de
Koningin de heer Coroa.
medegedeeld door het K.N.M.I.' te
De Bilt, geldig van Zaterdagoch
tend tot Zaterdagavond.
Iets kcuder.
Veranderlijke bewolking met
tijdelijk regen gevolgd door
enkele buien. Matige tot krach
tige en langs de kust van Hol
land en Zeeland mogelijk tijdelijk
harde tot stormachtige wind tus
sen noord en west. Iets kouder
clan gisteren.
ZONDAG
23 OCTOBER.
v.m.
n.m.
Breskens
6.04
635
Terneuzen
6.39
7.10
Hansweert
7.19
730
Walsoorden
7.29
8.01)
MAANDAG 24 OCTOBER.
v.m.
n.m.
Breskens
6.57
7.41
Terneuzen
7.32
8.11
Hansweert
8.12
837
Walsoorden
8.22
9.07
Oct.
22
23
24
7.17
7.19
7.20
17.35
17.33
17.31
13.32
14.02
14.27
22.01
23.07