De toestand gevaar in Guatemala een voor Westelijk Halfrond Reactie op Nederlandse verklaring van de Hoge Commissaris WEERSVERWACHTING jV HOOGWATER ZON- en MAANSTANDEN De zonsverduistering Prins Bernhard geïnstalleerd als Landscommandeur van de Orde van Si. Jars Een kleurrijke plechtigheid Het Brits-Amerikaanse overleg te Washington Overeenstemming over de Perzische olie INDONESIË Vloedgolf ie Chicago eist slachtoffers Verkiezingen in Noord-Rijn-Westfalen Antwoord van Coty aan Eisenhower Brits vliegtuig in Oost-Duitsland neergestort Frankering bij Abonnement: Terneuzen Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande Noordstraat 55-57 Terneuzen Redactie-adres: Telefoon 2073 en 2510 Né 5 uur uitsluitend 2073 Gironummer 38150 Abonnementsprijs: 5,35 per kwartaal; per maand 1,80; per week 43 cent. Losse nrs 8 ct. DE VRIJE MAANDAG 28 JUNI 1954. 9e Jaargang No. 3185. Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen Advertentieprijs: per mm 15 ct.; minimum per advertentie 2,25. Rubriek Kleine Advertenties: 5 regels 1, iedere regel meer 20 cent. Vermelding: Brieven onder nummer, of-: Adrea Bureau van dit Blad 20 cent meer. Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur, Voor het Maandagnummer: Zaterdags 10.30 uur. De Verenigde Staten en negen andere Amerikaanse republieken hebben Zaterdag verklaard de toestand in Guatamala als een gevaar voor de veiligheid van het Westelijk halfrond te beschou wen. De tien landen verzochten om een conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken om te over wegen tot welke actie men moet overgaan, aldus maakte 't Ame rikaanse departement van Bui. tenlandse Zaken Zaterdag be. kend. De tien staten verzochten de voorzitter van de raad van de organisatie van Amerikaanse landen zo spoedig mogelijk een speciale vergadering van de raad te houden om krachtens het in- ter-Amerikaanse verdrag van wederzijdse hulp een conferentie van ministers van Buitenlandse Zaken bijeen te roepen. Voorzitter van de raad is de ambassadeur van San Salvador in Washington, de heer Gastro. De nota was getekend door ver tegenwoordigers van de Verenig de Staten, Nicaragua, Peru, Cuba, Honduras, Panama, Haiti, de Dominicaanse republiek, Bra zilië en Costa-Rioa. Guatemala zal zich bij voor zitter van de Veiligheidsraad beklagen. De vertegenwoordiger van Gua temala bij de Verenigde Naties heeft verklaard dat zijn land zich bij de voorzitter van de Veilig heidsraad zal beklagen over ,,de weigering van de raad gehoor te verlenen aan de stem van een - klein land, dat het slachtoffer van een aanval is". Guatemala zal onderzoekers van de Panamerikaanse vre- déscommissie niet toelaten. De plaatsvervangende ambas sadeur van Guatemala te Wa shington heeft medegedeeld dat zijn land de waarnemers, die de Panamerikaanse vredesccrmmissie naar Guatemala wilde zenden om een onderzoek in te stellen naar de Guatemalaanse klacht, dat het land van buitenaf niet zal toelaten. Hij zeide dat Guatemala niet kan instemmen met een behande»- len van deze aangelegenheid door de commissie, „aangezien zij valt onder de bevoegdheid van de Veiligheidsraad der Verenigde Naties". De waarnemende Guatemalaan se ambassadeur zeide ook nog dat de vredescommissie „het wet telijke recht mist om zich met de inval in Guatemala bezig te hou den, daar de Panamerikaanse or ganisatie slechts geschillen tus sen de Amerikaanse republieken onderling kan behandelen en niet bevoegd is te oordelen over aan- valsdaden". Guatemala verzoekt om Mexicaanse bemiddeling. De Guatemalaanse ambassa deur in Mexico heeft medege deeld, dat zijn regering de Mexi caanse regering verzocht heeft om haar goede diensten te ver lenen teneinde de agressie in Guatemala tot een einde te bren gen. Hij zeide dat opnieuw een bomaanval op de stad Guatemala was uitgevoerd. Een bom was op een kerk gevallen en hierbij wa ren twee kinderen gedood. Er waren veel gewonden. De Bommen op Guatemala. afgevaardigde van Guate- medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, geldig van Maandag ochtend tot Maandagavond;. KOUD WEER. Wisselend -bewolkt met plaatse lijk enkele buien. Matige tot krachtige wind tussen West en Noordwest. Koud weer. DINSDAG 29 JUNI. v.m. n.m. Breskens 0.14 12.49 Terneuzen 0.49 1.24 Hansweert 1.29 2.04 Walsoorden 1.39 2.14 ZON MAAN op onder op onder Juni. 29 4.22 21.04 2.52 20.28 30 4.23 21.04 4.00 21.13 Juli. 1 4.23 21.03 5.18 21.46 2 4.24 21.03 6.39 22.10 3 4.25 21.02 7.58 22.29 4 4.26 21.02 9.14 22.44 mala bij de V. N. Eduardo Arrio- la heeft tegenover verslaggevers te New York meegedeeld, dat drie vliegtuigen Guatemala-stad hebben gebombardeerd, terwijl de Veiligheidsraad beraadslaagde of de Guatemalaanse klacht op de agenda moest worden ge plaatst. De afgevaardigde zeide, dat zijn minister van Buitenlandse Zaken, Toriello, hem in een telefoonge sprek had meegedeeld, dat er drie bommen van 50 kg nabij het centrum van de hoofdstad waren gevallen, waardoor een kerk was verwoest. Voorts was de woon wijk met machinegeweervuur be stookt. Een andere Guatemalaanse stad, nabij de grens met Honduras, was eveneens gebombardeerd, krachtige steun hebben", aldus het bestuur van het Panameri kaanse vakverbond. Tweede Kammer van Uruguay protesteert tegen „de aanval op Guatemala". A.F.P. meldt uit Montevideo dat de kamer van afgevaardig den van Uruguay met 60 tegen 32 stemmen een resolutie heeft aan genomen, waarin wordt gepro testeerd tegen „de aanval op Guatemala" en waarin uiting ge geven wordt aan het medeleven der kamer met dit land. Volgens de laatste berichten uit Honduras heeft het opstande- lingenleger Zacapa veroverd, halverwege tussen Guatemala- stad en de kust. Het zou thans de kapper met net aparte cachet markt 16 - brouwerijstr. S terneuzen doch de aanval op Guatemala- .zegevierend optrekken naar de stad was heviger geweest, aldus hoofdstad". Arriola. Bij een beschieting van een trein bij Zacapa vanuit vliegtuigen waren zeven perso nen gedood. Er waren op Zacapa ook bommen gevallen, zo voegde de Guatemalaanse afgevaardigde hieraan toe. Panamerikaanse arbeidersvak bond steunt Guatemala. Het bestuur van het Panameri kaanse vakverbond, dat meer dan 25.000.000 leden telt, heeft zich uitgesproken tegen „de aan val op Guatemala" en „het stre ven der Amerikaanse „United Fruit Company" om het Guate malaanse volk zijn wil op te leg gen". Het bestuur zegt voorts het te betreuren dat de Guatemalaanse vakbeweging onder communisti sche leiding staat en dat de rege ring van Guatemala het Paname rikaanse vakverbond vijandig is gezind. „Dit neemt evenwel niet weg, zoals wij reeds herhaalde lijk hebben verklaard, dat wij de hervormingen op maatschappe lijk en economisch gebied, die de huidige Guatemalaanse regering, na een einde gemaakt te hebben aan het vooraf gaande dictoriale bewind, heeft ingevoerd, onze DODELIJK ONGEVAL TE SCHIEDAM. De 51-jarige A. de Groot uit de Bloemstraat te Rotterdam, is aan lboord van een bij Wilton- Feijenoord liggend Grieks schip, door een luchtkoker in een zeven meter diep ruim gevallen. Hij was op slag dood. nat. en internationaal jurylid tarief permanenten 11 of 13.50 depositaire „Lancöme" beroemd parijs huis voor schoonheids- en huidverzorging De Nederlandse radio zal op 30 Juni ruimschoots aandacht besteden aan de total° zensver duistering. N.C.R.V. en V.A.R.A. zullen te zamen een aantal reporters zenden naar Zuid-Zweden en naar punten in Nederland om de luisteraars van hun indruk ken te vertellen. In Z.-Zweden zullen de radioreporters zich voegen bij de Nederlandse ama teurs, die daar waarnemingen verrichten. In Nederland zal men de re acties bij mens en dier bespre ken aan de hand van commen taren van deskundigen op ver schillend terrein. Het Indonesische ministerie van Voorlichting heeft Zatermor- gen, door middel van een commu- niqué, gereageerd op de verkla ring, die Vrijdag door de Neder landse Hoge Commissaris in Dja karta, graaf Van Bylandt, werd afgelegd. In het communiqué van het mi nisterie van Voorlichting wordt opgemerkt, dat de woorden van de Hoge Commissaris een gevoel van disharmonie hebben opge wekt. Het wordt betreurd, dat de ze woorden een duidelijk bittere ondertoon hebben. De commen taar van het ministerie luidt als volgt; „Na lezing van de verklaring, die de Hoge Commissaris van 't Koninkrijk der Nederlanden af legde tegenover de persbureaux Antara en Aneta over de betrek kingen tussen Indonesië en Ne derland, kunnen wij ons niet los maken van een gevoel van dis harmonie. Disharmonie, omdat zodanige verklaring bedoeld zou zijn om te helpen verheldering te brengen in de atmosfeer aan de vooravond van de huidige bespre kingen tussen de Indonesische en Nederlandse regeringen. Dat is te zeggen, wanneer 'hij geen andere dingen in gedachten heeft. Zijn verklaring, dat de kwestie- Irian een nationale zaak vormt voor de Nederlandse partij, heeft hfct voor het Indonesiohe volk duidelijk gemaakt, dat Nederland het kolonialisme tot een natio nale zaak maakte. Voor het volk van Indonesië is de kwestie. W.-- Irian een zaak van onafhanke lijkheid of afhankelijkheid voor het deel van het Indonesische volk, dat op West-Irian woont. Het is een nationale zaak van Indohesië lom het kolonialisme op West-Irian te weerstaan. Verder heeft het beeld, dat ge geven is in de verklaring van de Nederlandse Hoge Commissaris - en dat bedoeld zou zijn om de atmosfeer aan de vooravond van de besprekingen over het ophef fen van de Indonesisch-Neder- landse Unie te verhelderen alsof de opheffing ervan de in leiding zou betekenen tot vernie tiging van de buitenlandse be leggingen in Indonesië, ons ver baasd. De H.C. had, sprekende over de verklaring van de pani- tija Kerdjasama partai- organi- sasi- waarin volgens het z.i. com munistisch recept het buitenland se kapitaal weer als imperialis tische uitzuiger wordt voorge steld, gezegd: „Indien deze op vattingen over de werkzaamheid van het buitenlands kapitaal maatgevend moeten worden ge acht voor Indonesië, heb ik een zwaar hoofd in de toekomst van onze betrekkingen"). Het ministerie van Voorlich ting gaat dan voort: „Het is ons niet duidelijk, wat hem ertoe bracht een dergelijk beeld af te schilderen. Het is al gemeen bekend, dat Indonesië wil samenwerken met het buiten landse kapitaal, teneinde zijn economie op te bouwen. Indone sië treft zelfs op het ogenblik voorbereidingen, teneinde nieuwe gelegenheden te bieden voor de investering van buitenlands kapi taal. Wij zijn er zeker van, dat de internationale wereld een ander beeld heeft dan hetgeen de Ne derlandse Hoge Commisaris ons zou willen opdringen. Het is zeer overijld en prematuur, wanneer hij in zijn gehele verklaring de indruk wenst te geven, dat ophef fing der Indonesisch-Nederland- se Unie een ontredderde econo mie teweeg zal -brengen. In dit verband ging hij zelfs zo ver het Indonesische volk van ad vies te dienen over het bestaan Een vloedgolf van enige meters hoog, die- van het meer van Mi chigan kwam opzetten, heeft naar men aanneemt bij Chicago meer dan 20 vissers meegesleurd. Tot dusver heeft men vier lijken geborgen. Men vermoedt, dat de vloed golf is ontstaan door een plotse linge sterke verandering in de luchtdrukverdeling. van een gevaar, groter dan het kolonialisme, namelijk het com munistische imperialisme. Dit advies is in feite het oude liedje, dat wij telkens hebben gehoord. Wij zouden het algemeen be kende standpunt van de Indone sische natie willen herhalen, dat alle soorten van kolonialisme, of zij nu kolonialisme of imperialis me worden genoemd, welke kleur of vorm het ook heeft, eyen ge vaarlijk zijn naar het oordeel van de Indonesisch natie. Het één is niet meer of niet minder gevaar lijk dan het ander. In dit opzicht hebben wij geen lessen van wie ook nodig. Tenslotte betreuren wij zeer diep de opvallende bittere onder toon van zijn verklaring. Deze kan duidelijk in zijn gehele ver klaring worden gevoeld. Voor de n-de maal zijn wij getuigen van de weerspiegeling van de men tale houding der Nederlandse partij bij het aanvangen der In- donesisch-Nederlandse bespre kingen. Een dergelijke houding zal zeker niet bevorderlijk zijn voor het zien van de zaken in hun werkelijke proporties", al dus het communiqué van het In donesische ministerie van Voor lichting. In de historische omgeving van de Ridderzaal te Den Haag is Zaterdagmiddag Prins Bern hard geïnstalleerd als landscom mandeur in de orde van St. Jan. De Prins zal de leiding van de orde overnemen van de af tredende grootmeester mr W. J. baron Van Lynden. Voor het bestuur zal de Prins 6 rechts ridders naast zich hebben, die worden gekozen door de ridder dag, de vergadering van de rid ders van St. Jan. Het was een kleurrijke plech tigheid, de installatie van de Prins, die o.m. werd bijgewoond door H. M. de Koningin. Zij kwam om kwart vóór twee de zaal binnen. Toen H. M. was gezeten, werd de Prins binnengeleid door het volledig kapittel. De grootmeester, mr W. J baron Van Lynden sprak een kort welkomstwoord, waarna de ere-ridder, jhr ds F. W. Teding van Berkhout een wijdings woord sprak. De grootmeester hield hierna zijn afscheidsrede. Hierna was het plechtige mo ment aangebroken en werd de Prins geïnstalleerd als lands commandeur. Prins Bernhard sprak vervol gens de volgende rede uit: „Wanneer ik thans voor de eerste keer als landscomman deur het woord neem, dan mo ge ik mij allereerst tot u rich ten, mijnheer Van Lynden. U 'hebt de-wens te kep.nen.gegeven als grootmeester van de orde van St. Jan heen te gaan en deze beslissing moeten wij- na- -tuurlijk eerbiedigen. Anderen die lang en nauw met u hebben samengewerkt, zijn meer be voegd dan ik om bij uw afscheid als grootmeester iets te zeggen. Maar ik wil toch van deze plaats en in mijn nieuwe func tie u hartelijk danken voor al les wat u voor de orde bent ge weest en hebt gedaan. Ik ben er van overtuigd, dat in de toe komst de orde nog vele malen van uw kennis en uw ervaring zal mogen profiteren. Wanneer ik mij nu tot u, da mes en heren, wend, dan wil ik u wel zeggen, dat ik voordat ik besloot de functie van lands commandeur te aanvaarden even heb geaarzeld. Niet in de eerste plaats om de veelheid van functies, die ik in de loop der jaren heb verkregen en die mij tot beperking dwingt. Maar om. dat ik me eerst wilde afvragen of het zinvol wa£ deze functie te aanvaarden. Of de orde slechts een wat merkwaardige traditie is dan wel een levend organisme, dat ook in deze tijd uit eigen kracht zijn plaats in onze maatschappij verdient. Men versta mij goed. Ik zal de laatste zijn om de waarde van traditie te ontkennen. Er zijn onmeetbare en onweegbare fac toren, die wel degelijk reële waarde hebben. Maar traditie alleen zonder wezenlijke inhoud kan slechts kunstmatig in leven worden gehouden. En dat heeft geen zin. Wanneer tenslotte de vrucht tfan mijn overpeinzing is ge weest dat ik de benoeming tot landscommandeur heb aan vaard. blijkt daaruit al. dat ik in de orde wel iets meer zie dan traditie alleen. Het werk op het gebied der ziekenverpleging, dat de orde van St. Jan doet hoe beperkt ook wijst al in de richting van een op het heden gerichte taak. En ook de oplei ding van Johanniter-zusters en Johanniter-helpsters kan, mits krachtig ter hand genomen, een wezenlijke bijdrage vormen tot één der grootste problemen, waarvoor wij ons hier te lande zien geplaatst. Zo zie ik ook in het heden nog een belangrijke taak voor de orde weggelegd. Het zal daarbij zaak zijn nauw contact te leg gen met alle instanties zowel in de overheidssfeer als in de particuliere sector die in de zelfde richting werken. En bo venal zal nodig zijn, dat de ar beid van St. Jan niet uitgestip peld èn verricht wordt door een kleine groep, maar dat ieder, die tot de orde is toegelaten, be seft, dat hij daarmede een stuk verantwoordelijkheid op zijn schouders heeft genomen. Wanneer dit de richting zal zijn, waarin de orde zich kan ontwikkelen, dan zal zij, juist dank zij de eerbiedwaardige tra ditie, waarvan zij draagster is, ook vandaag nog een wezenlijke kracht kunnen zijn. Met de wens dat de orde zich in deze lijn met uw aller volle dige steun en toewijding verder moge ontwikkelen, aanvaard ik mijn functie van landscomman deur van de orde van St. Jan". Vervolgens spraken nog de coadjutor en de tweede kapit telridder, waarna de Prins de bijeenkomst sloot. DE ORDE VAN ST. JAN. De orde van St. Jan, de Neder landse Protestantse tak van de, sinds de 12 eeuw bestaande rid derlijke orde van het hospitaal van Sint Jan te Jeruzalem, heeft zich in 1945 onafhankelijk gemaakt van de balije Branden burg dier ridderlijke orde, waarvan zij tot dat tijdstip als „commederij Nederland der Jo hanniter-orde" deel had uitge maakt. Deze commenderij Ne derland de voortzetting van^, de hier te lande vroeger werk zame Johanniter-commenderij en werd in 1909 op initiatief van wijlen Prins Hendrik der Nederlanden, die haar eerste commendator is geweest, op nieuw opgericht. Naar de omschrijving harer statuten beoogt de orde van St. Jan „Nederlandse edellieden, die in oprechtheid des harten het Christelijk geloof, opgevat in reformatorische zin, belijden en uit liefde tot Christus met woord en daad daarvan willen getuigen, tezamen te verenigen" en zij stelt zich ten doel de mensheid te dienen door a.) Hulp te verlenen aan zieken, gewonden, zwakken en hulpbe hoevenden en b.) Mede te wer ken aan maatregelen, waardoor menselijk leed kan worden voorkomen en verzacht. Teneinde dat doel te berei ken heeft zij onder meer tot taak in tijd van oorlog het ver plegen van gewonden en zieken en in tijd van vrede het oprich ten en in stand houden van zie kenhuizen en soortgelijke in richtingen. De orde van St. Jan wordt be stuurd door een kapittel, be staande uit de landscomman deur en 6 rechtsridders, geko zen door de ridderdag, d.i. de vergadering van de ridders van Sint Jan. De ridders van St. Jan wor den onderscheiden in ere-rid- ders en rechtsridders. Om tot rechtsridder te worden benoemd moet men o.m. de leeftijd van tenminste 30 jaar hebben be reikt en tenminste 5 jaar ere- ridder zijn geweest. Slechts de rechtsridders zijn gerechtigd de Johanniter-mantel te dragen. Geldt voor de ridders van Sint Jan en de leden der dames-af deling de vereiste te behoren tot de Nederlandse adel, dit is niet voorgeschreven voor de Johan niter-zusters en Johanniter- helpsters. Behalve de Johanniter-zusters ea helpsters telt de orde van St. Jan thans voorjaar 1954 49 rechtsridders, 200 ere-ridders en 100 leden der dames-afde ling. In de Westduitse staat Noord- rijn-Westfalen zijn Zondag ver. kiezingen gehouden voor de Landdag, het parlement van de staat. Volgens de eerste berichten heeft 60 tot 70 procent van de- kiezers zijn stem uitgebracht. De eerste uitslagen luiden: 30 Districten geteld. Christen democraten 558.794 stammen; so ciaal-democraten 410.077 stem. men; vrije-democraten 140.285 stemmen en de communisten 42.605 stemmen. Van de eerste tien zetels, waar van de uitslag bekend werden, won Adenauers C.D.U. er negen. De afvaardiging van het Wes terse olieconsortium en Perzi sche afgevaardigden zijn Zater dag te Teheran in brede trekken tot overeenstemming gekomen over de Perzische olie, aldus is van Perzische zijde vernomen. De gedelegeerden zijn Zaterdag twee uur bijeen geweest. De Perzische oliedeskundige dr Ali Amini zei na de besloten ver gadering, dat het bijna zeker is, dat de Westelijke afgevaardig den de Perizische voorstellen zul len aannemen olm- een einde aan de impasse ie maken. De leiding zal waarschijnlijk in handen komen van een speciale maatschappij, die zowel in Per- zië als Nederland zal worden in geschreven, aldus Amini. De Per zen dringen er op aan, dat de meerderheid van de raad van commissarissen van deze maat schappij uit Perzen zal bestaan. De overeenkomst tussen Per- zië en de acht oliemaatschappijen zal volkomen in overeenstem, ming zijn met de wet op de naasting van de Perzische olie, aldus Amini. Naar uit diplomatieke kringen te Washington wordt vernomen, hebben de Verenigde Staten zich met tegenzin neergelegd bij de Britse weigering om onmiddellijk internationale 'besprekingen voor een verdedigingsverdrag voor Z.- O.-Azië te beginnen. Premier Churchill en minister Eden 'hebben bij hun overleg met president Eisenhower en minis ter Dulles vastgehouden aan het Britse standpunt, dat men eerst 'het resultaat van de Geneefse De Franse president, René Co ty, heeft in antwoord op de brief van president Eisenhower van 16 Juni geantwoord dat Frankrijk een bijdrage zal leveren tot de spoedige en doeltreffende oplos sing van het vraagstuk van de Europese defensie. President Eisenhower had in zijn brief aangedrongen op een spoedige ratificatie van het ver drag voor de E.V.G. Ook zeide Coty in zijn brief, dat Frankrijk te alle tijde bereid is het vraagstuk van het herstel van de vrede in het Verre-Oosten met de Verenigde Staten te be studeren. „Het hoofd van de Franse rege ring" wenst, dat beide landen in de naaste toekomst de besprekin gen zullen hervatten, „waarvan het vertrouwelijke en intieme ka rakter voortvloeit uit bestendige gevoelens", aldus verzekerde Coty de Amerikaanse president. conferentie dient af te wachten teneinde de besprekingen aldaar niet te bemoeilijken. Wél zouden de Britse staatslie den in zoverre aan de Ameri kaanse verlangens tegemoet zijn gekomen, dat zij reeds denkbeel den omtrent de voorwaarden voor en de deelnemers aan een dergelijk verdrag hebben uitge wisseld teneinde de vertraging zo gering mogelijk te houden. Hierdoor is in grote mate het terrein geëffend; voor de officië le onderhandelingen, als deze tenslotte worden gehouden. Dit kan echter nog wel min stens een maand duren, als men inderdaad het resultaat van Ge- nève afwacht. Een Brits vervoersvliegtuig van "het type York, is Zaterdag in de nabijheid; van Kyritz (Oost-Duits, land) neergestort. Het vliegtuig had geen vracht aan boord. Het was op weg van Hamburg naar Berlijn. Het toestel is uitge brand. De Oostduitse volkspolitie'heeft medegedeeld, dat de drie inzitten den van het vliegtuig om het le ven zijn gekomen. Later werd het vuur onder con trole gebracht. Eén persoon wordt vermist en is vermoedelijk omgekomen. Twee brandweerlie. den liepen verwondingen op. De schade bedraagt naar schatting een millioen dollar.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1954 | | pagina 1