3SSS3=££?£3
SrssasSaSSS
ESE MïïK
RADIO?
ïSiSS-'-TT5"
srcasoistSunTsU".'? r-
%S!TSer™i, H», du, In J«
meen, meestal niet onder. Ware dit a"ders dan
zou nog die verkoop geoorloofd zijn, omdat dan
regel geldt: „nood breekt wet". Niet alleen mag
mfn slafelijke arbeid verrichten bi) buitengewone
n00d als bij brand, maar ook bij gewone nood,
wanneer men dóór niet te werken merkelijke
schade zou lijden in zijn tijdelijke goederen,
ziet dit bij continu-bedrijven, bij spoor-, tram. en
Wat brengt de
rekedreeeTsociaa"r belang van de" eerste orde voor
de middenstand.* Daarom zal ik voor het voo"tf
stemmen, dat burgemeester en wethouders
I 110.T
135.-
ZONDAG 27 JUNI
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws;
8 15 Orgel; 8.30 Morgenwijding;
9.15 Gram.; 9.30 Nieuws; 9.45
Gram.; 9.55 HoQgmis; 11.45 Ka-
mermuziek; 12.15 Gram.; 12.20
Apologie; 12.40 Gram.; 13.00
Nieuws; 13.10 Gev. muziek; 13.35
Boekbespreking; 13.50 Orkest;
15.10 Causerie; 15.30 Ork.; 16.10
Causerie; 16.15 Sport; 16.30 Ves
pers; 17.00 Kerkdienst; 18.15
Kerkmuziek; 18.45 Pastorale ru
briek; 19.05 Koor; 19.30 Cause
rie; 19.45 Nieuws; 20.00 Gram.;
20 25 De gewone man; 20.30 Gev.
progr.; 21.30 Hoorspel; 22.20
Grani.; 22.35 Act.; 22.45 Gebed;
23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws;
8.18 Gram.; 8.35 Causerie; 8.45
Kwartet; 9.00 Sport; 9.05 Toe
ristische tips; 9.20 Trio; 9.45
Causerie; 10.00 Voor de jeugd,
10.30 Kerkdienst; 12.00 Sport;
12.05 Orkest; 12.34 Voor de he
ren; 12.45 Orkest; 13.00 Nieuws;
13.05 Gram.; 13.10 Causerie;
13.20 Verzoekprogr.; 14.00 Boek
bespreking; 14.20 Orkest; 15.25
Toneelbeschouwing; 15.40 Cau
serie; 16.30 Sport; 17.00 Cause
rie; 17.30 Voor de jeugd; 17.50
Sport; 18.15 Nieuws; 18.30 Zon-
dagsruiters; 19.30 Discussie;
20.00 Nieuws; 20.05 Gram.; 20.30
Sprookje; 21.45 Koor; 22.05 Ra-
diojourn.; 22.20 Dansmuziek;
23.00 Nieuws; 23.15 Gram.
MAANDAG 28 JUNI
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Gram.; 7.30 Gew. muziek;
7 45 Dagopening; 8.00 Nieuws;
8.15 Sport; 8.20 Gram.; 9.00
Voor de zieken; 9.30 Voor de vr.,
9.35 Waterstanden; 9.40 Gram.;
10.30 Morgendienst; 11.00 Gr.;
11.25 Hoorspel; 12.30 Mededelin
gen; 12.33 Gram.; 13.00 Nieuws;
13.15 Gram.; 14.05 Schoolradio;
14.30 Gram.; 14.45 Voor de vr.;
15.15 Gram.; 15.25 Piano; 16.00
Bijbellezing; 16.30 Lichte muz.;
17.00 Voor de jeugd; 17.15 Gr.;
17.30 Voor de jeugd: 17.45 Re
geringsuitzending: 18.00 Koor;
18 20 Sport; 18.30 Orgel; 19.00
Nieuws; 19.10 Oude muziek;
19.30 Causerie; 19-45 Piano;
20.00 Radiokrant; 20.20 Orkest;
20.55 Hobrspel; 21.45 Negro-spi-
rituals; 22.05 Gram.; 22.20 Gr.;
22.45 Gebed; 23.00 Nieuws; 23.15
Evangelisatie-uitzending; 23.30
Gram.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.15 Gymn.; 7.30 Gram.; 8.00
Nieuws; 8.15 Gram.; 9.00 Mor
genwijding; 9.-15 Orgel; 9.30
Voor de vrouw; 9.35 Gr.; 11.00
Voordracht; 11.15 Orkest; 12.00
Gev. muziek; 12.30 Mededelin
gen; 12.38 Piano; 13.00 Nieuws;
13 15 Gram.; 13.20 Orkest; 14.00
Causerie; 14.20 Gram.; 14.30
Voordracht; 14.45 Piano; 15.15
Voor de vrouw; 16.15 Gram.;
17 30 Voor de padvinders; 17.45
Piano; 17.50 Mil. com.; 18.00
Nieuws; 18.15 Amus. muziek;
18.50 Tenniskampioenschappen;
19.00 Causerie; 19.15 Ork.; 19.45
Regeringsuitzending; 20.00 Nws.;
20.05 Gev. muziek; 20.50 Repor
tage; 21.00 Koor; 22.40 Gram.,
23.00 Nieuws; 23.15 Filmprogr.;
23.45 Gram. f
BRUSSEL VI.: 12.00 Gram.;
12.30 Weerbericht; 12.42 Gram.;
13 00 Nieuws; 13.15 Piano; 13.30
Gram.; 13.45 Piano; 14.00 Gr.;
14.30 Orkest; 15.00 Voor de zie
ken; 16.00 Orkest; 16.40 Gram.;
17.00 Nieuws; 17.10 Lichte muz.;
18.00 Franse les; 18.15 Gr.; 18.30
Voor de soldaten; 19.00 Nieuws;
19.40 Gram.; 20.00 Orkest; 21.30
Orkest; 22.00 Nieuws; 22.15 Gr.;
23.00 Nieuws.
it toch maar om de winkels dicht te
adV*Sere daarom zeggen we maar niets.
laten en wu» zien. In het tegenoverge-
Anders bestuur van „Klimop de
stelde geva) h an de enquête moeten trekken en
consequenties van uitspreken. Hoe het z>j
?Ch od vlezen O geven ons geen enkel houvast
deze adviezen i e houding in andere
en werken er met toe m is üntwikkeld.
zin te bepalen d^reeas^Q dus he
Resum Terneuzense winkeliers, m zijn geheel
gelen, te handelen ^^"^"^^urgemeester
het college zelf niet g steekhoudend
m* ook voorkomen dat het niet erg m
is. Er wordt hier gesP^e8n°7rHet verzoek van
van enkele zaken vpn 14-15 „^aseerd op het
Schelde-oeversDUjlflM onze bad
Jlanatsennen andere toeristische centra er heel erg
aaVotlgen?mij is het ook geen goed standpunt v«m
burgemeester en wethouders om te zeggen, omdat
SeS,T'm'Se bii de Inge-
komen stukken ter inzage lag,wordt "8^ ^aj
Deee kleine zelfstandigen wordt het op alle ma
nieren en door verschillende maatregelen moeihjk
gemaakt. Niettegenstaande dat, willenal
mogelijke doen om hun zaak naar boven te wer
ken, óók door middel van verkoop op Zondag
Het liikt mij een zeer ingrijpende maatregel,
wanneer zü vrn hun inkomsten worden onthouden.
In de verkiezingscampagne van verschillende poli
tieke nartiien hebben wij leuzen gehoord, dat zij
degenen waren die opkwamen voor de midden-
S kleine' zelfstandigen. Hierbij is ook een
soort slagzin geweest: „Een ware middenstand
het ware Nederland." Wanneer zij tegengewerkt
wordt, kan de middenstand met werken.
M i is het zeer verwonderlijk, dat de F. v. a.
dif Zich altijd opgeworpen heeft als een verdedi
ger voor de middenstand, in deze kwestie zich met
a oh ter de winkeliers schaart..Juist -m hun vct
kiezingscampagne was het een van hun1
slagzinnen, dat zij voor de middenstand z
tv.-u ir» Tpmpuzen met te willen
deHeatrds'ociaal-toerisme heeft zijn intrede gedaan
i kan practisch gesproken niet meer ongedaan
°f Al dMe^daatseiyke omstandigheden, menen wij,
agen er toe bij, de gemeenteraad ertoe te hren-
een het verbod van geopend hebben van winkels
op Zondag niet al te streng te doen gel^ zoal®
m-incrp!iik gemaakt bij artikel 11, lid 1, van de
ZOU
termen
TnSÏ"SS niet vo„ he, Sehe.e iaer
kunnen besluiten, dan zijn zeker voldoende
aanwezig om op artikel 2 van genoemde
wet dispensatie te verlenen voor de maanden
April tot en met September, wanneer het vreem
delingenbezoek het grootst is. Wij verlangen dit
niet voor de gehele Zondag, doch zouden de wan
kels open willen zien van 12 tot 18 uur. wij
menen dat tijdens deze uren aan de kooplust
van onze bezoekers wel volledig kan worden vol
daan Wanneer wij deze verlangens bepleiten,
wiüen w« niet uit het oog verliezen, dat door
eventuele openstelling der zaken de belangen van
het personeel in het gedrang zouden kunnen
komen.
In verband hiermede zouden wij
de midden
stand willen bezweren, zich bij hun verkoop op
Zondag niet te doen bijstaan door personeel. Im
mers voor bedoeld personeel is in een openstel
hng óp Zondag niet te zien een buitengewone bron
van inkomsten, welke misschien slechts korte tijd
vloeien Zouden Uw raad ooit klachten bereiken,
dat personeel niettemin, in welke vorm ook, ge
prest wordt bij die verkoop te assisteren, dan zou
den wjj elk initiatief om het te verlenen verlof
ongedaan te maken steunen, daar zelfs het initia
tief toe willen verlenen. Ongeacht of die klachten
tot ons komen via belanghebbenden in persoon,
dan wel door hun organisaties.
Tot slot nog even iets over het heiligen vani de
Zondag, gezien door een Katholieke brü Het
Katholiek geloof zegt hieromtrent, dat wij ons des
Zondags onder meer moeten onthouden van slafe-
liike arbeid. Slafelijke arbeid is zodanige arbeid,
waarbij meer inspanning van het lichaam dan va
P°D?d5ênkanS, welke onze middenstand nu
„e,,t om zich te
zal het practische en sociale gedeelte naar voren
brengen; door mij zal het principiële gedeelte be
handeld worden. Naar ons A.R.-belijden erkennen
wij dat de overheid regeert bij de gratie Godsi en
daarom de christelijke grondslag van ons volks
leven moet handhaven. Artikel 5 van ons pro
gramma van beginselen zegt, betreffende de Zon
dag dat de overheid ter viering van de dag des
Heren en alzo mede ook in het volksbelang, zoveel
doenlijk in al haar vertakkingen op die dag het
werk'behoort te laten rusten, de Zondagswet in
gelijke richting behoort te herzien en zo bijzon
derlijk in haar arbeidswetgeving als in haar con
ciëntiën geheel of gedeeltelijk stilstand van zaken
voor die dag heeft te bedingen. In aansluiting
aan dit program kunnen wij met anders, dan ons
tegen het verzoek dezer middenstanders verkla
ren omdat daarmede afbreuk wordt gedaan aan
het'beginsel van de rustdag en daarmede wat voor
ons van nog meer betekenis is, de heiliging van
de dag des Heren. Wat het laatste betreft kan
de overheid deze heiliging met vorderen. Zij be
zit daarvoor niet de bevoegdheid. Er is onder
scheid gelegd tussen kerk en overheid. Anderzijds
is zij als overheid geroepen het daarheen te ^iden,
dat geweerd wordt wat aan deze heiliging afbreuk
doet Om deze redenen kunnen wij aan het ver
zoek tot openstelling op Zondag niet medewerken.
De heer Van Langevelde: Ik wil mij aansluiten
hii de heer Den Hamer inzake het principiële
standpunt. Van daaruit zal ik trachten het sociale
standpunt te behandelen.
Het blijkt, dat juist de enigste sociale wetgeving
die door God rechtstreeks is ingesteld, wordt aan
getast. Dit is nog wel de grootste sociale.voorzie
ning zowel voor de werkgever als voor de werk
nemers. De nadelige gevolgen zullen met uitblij-
V6De middenstand moet een 13 a 14 uur per dag
werken en het verwondert mij, dat men juist Zon
dag ook nog wil werken en geen tijd over heeft
voor geestelijke zaken. God heeft het zo geleid,
dat men 6 dagen zal arbeiden en de zevende zal
rusten Die dag van rust moet zowel voor het
lichaam zijn als voor de geest. De middenstand
doet zichzelf afbreuk door op Zondag de winkels
open te willen stellen en zichzelf slaaf te maken
door de volle 7 dagen werk te willen verrichten.
Er is opgemerkt, dat de Zondagsarbeid van de
middenstand geen slaafse arbeid zou zijn, doch
m ifgt precies op hetzelfde vlak als de weekse
arbeid. God heeft het zo gesteld, dat de rustdag
in stand moet worden gehouden; dat is een beve
V °Wat "moet;0 er terecht komen van de geestelijke
ontwikkeling van onze kinderen? Wij hebben
jaren gevochten voor onze vrijheid op Zondag. De
ook, via zijn organisaties. Dit is
gen. Dit schijnt zij in Terneuzen met
doen Terneuzen is zeer zeker een toeristisch een
trum', wanneer wij nagaan wat hier des Zondags
binnenkomt. Ik heb enige malen horen zeggen,
dat het toerisme hier achteruit gaat en wel om
de reden, dat, wanneer men in een plaats komt
waar betrekkelijk weinig te beleven valt, men
voor een tweede maal niet terugkomt. Er wordt
beweerd dat het de koers der franken is, die de
Belgen naar Terneuzen trekt, doch dit is m.i. niet
Tuil omdat men soms diep uit België komt om
b.v. de Schelde te bekijken, of om hier werkelijk
e^anenwrnmeeinu iets wil meenemen kan men
nergens iets krijgen, tenzij men in de cafe s gaat.
VomÏÏtter Van 2-6 uur zijn de souvemers-
wipkels geopend, terwijl ook de tabakswinkels en
chocolateriewinkels open zlJn- win.
De heer Lambrechtsen van Ritthem. Een w
keiier die des Zondags niet geopend wil zijn om
principiële gronden, kan zijn winkel gesloten
^Hefgaat evenwel niet aan, de anderen te ver
bieden hun winkel te openen. Het eigenaardige
fs dat een meerderheid zich bij een minderheid
moet neerleggen. De heer Henry zegt: „Vrijheid,
blHet is toch het geld van de middenstand zelf
dat zü investeren. Ik acht het beslist noodzake
lijk, dat hier het verzoek van de winkeliersver
eniging wordt goedgekeurd. Ik zou graag hier
over een stemming hebben, zodat men precies
weet in de gemeente wie voor het belang van de
middenstand opkomt.
De heer Weterings: Wanneer wij aan de hand
van het ingekomen verzoek van de middenstan
ders dezer gemeente onze mening hieromtrent
kenbaar willen maken, dan willen wij dit doen
door ons te conformeren aan datgene wat van re
geringswege is opgemerkt omtrent deze materie.
BH het doornemen van de memorie van toelich-
tinc welke het ontwerp van de nieuwe Zondags
wet begeleidde, zien wij dat de minister van Bin
nenlandse Zaken, naar later bleek, met instem
ming van het grootste gedeelte van de leden van
de Eerste en Tweede Kamer, het volgende naai
VOtIndienahet al ooit tot de taak van de overheid
heeft behoord, de plichtmatige viering van de dag
des Heren te verzekeren, dat wil zeggen door mid
del van wettelijke voorschriften de heiliging van
de Zondag af te dwingen, thans kan daarvan,
naar het oordeel van de regering, in geen geval
srwake zijn De bemoeiingen van de overheid kun
nen er slechts toe strekken uitwendige beletselen
voor de heiliging van de Zondag door haar onder
danen weg te nemen!"
In verband met deze omschrijving wil ik nog
even de oude Zondagswet in onze gedachten roe
pen. Wij zien dan, dat deze positief van instelling
was en ter verzekering van de plichtmatige viering
van de dag des Heren, rigoureuze voorschriften
bevatte
Zij werd afgeschaft en in de plaats daarvoor
kwam een nieuwe Zondagswet. Het hoofddoel
hiervan was meer negatief en was in hoofdzaak
bedoeld als bescherming van de openbare gods
dienstoefeningen en van de openbare rust op de
Zondagen.
Met het door de middenstand hier ter plaatse
tot uitdrukking gebrachte verlangen, om wat
meer armslag en vrijheid bij de verkoop op Zon
dagen te krijgen, kunnen wij met een gerust hart
zeggen, dat met het geven van bedoelde vrijheid.
Uiteraard de rust op de Zondag niet verstoord
wordt. Zij, die er geen bezwaar tegen hebben om
-op de Zondagen al dan niet in beperkte mate te
kopen en te verkopen, zullen dit, bij gehele of ge
deeltelijke inwilliging van het verzoek, in alle rust
en stilte doen.
Verstoring van de normale rust is practisch ge
sproken uitgesloten. Het de gehele Zondagavond
op en neer lopen in Noord- en Nieuwstraat door
de jeugd van en buiten Terneuzen, is vast en zeker
meer rustverstorend.
Wanneer wij het verzoek van de middenstand
volledig zouden ondersteunen, dan betekent dit,
dat al hun winkels op de Zondagen op alle daar
toe gebruikelijke uren geopend zouden moeten
zijn. Het wil ons voorkomen, dat dit te veel ge
vraagd is.
Erkend moet worden, en ik zou haast durven
zeggen „gelukkig", dat Terneuzen zich meer en
meer ontwikkelt als een centrum gemeente. Wij
kunnen ons mede daarom verheugen, in een steeds
stijgend vreemdelingenbezoek. Al zijn het dan ook
in hoofdzaak Belgen. Doch hierdoor worden de
vreemdelingen niet alleen aangelokt. De unieke
ligging van onze gemeente aan de Schelde, als
mede de prachtige gelegenheid tot watersport,
verlokt ook vele anderen als gewone toeristen
naar Terneuzen te komen. Al deze mensen willen
proviand en andere zaken kopen. Nu kan men wel
spreken van een conjunctuur-verschijnsel op eco
nomisch en financieel gebied, doch de Schelde met
zijn watersport en straks ons zwembad met zijn
vqrdere recreatie-mogelijkheden, zijn van blijven
de oorlog en van de wel zeer
gen welke daaruit voortvloeien, behoeft onze niid-
rien'stand niet ongebruikt te laten voorbijgaan.
Ofschoon wij begrip hebben voor de opvattingen
van onze protestantse broeders, menen wij m deze
hun toch niet voor de volle 100 te kunnen vol
gen Wij zullen dan ook dit voorstel steunen m ts
g """•i'mgen rekening wil houden.
Namens onze fractie wil ik
getroffen winkeliers zich opnieuw moeten vesti
gen en zeer grote bedragen moeten investeren.
Het is zeer goed mogelijk, dat de minister heeft
aangenomen, dat dit een bijzondere omstandig
heid is, in de zin van de Winkelsluitingswet.
Verder zegt de heer Lambrechtsen: dagtoeris
ten zijn geen toeristen. Dit hebben wij niet be
grepen uit de brief van de minister. Deze heeft
gezegd het geen voldoende reden te vinden om de
winkels open te stellen. Wanneer die bedrijven
geopend zijn, die een verzorgende taak hebben
tav het toerisme, dan is het toerisme volgens de
minister daarmede voldoende gediend. Hij meent
en daarmede ben ik het voor een groot gedeelte
eens dat de toerist een kopje koffie of een
sigaar e.d. moet kunnen kopen. Daarom hebben
wij wel de goedkeuring gekregen voor dit beperk
te aantal zaken. Ook heeft de heer Lambrachtsen
nog gezegd, dat het hem verwondert, dat een
meerderheid altijd moet bukken voor een minder-
heid De heer Lambrachtsen en ik hebben hier
eens meer in de raadsvergadering gezeten, o.m.
vóór de oorlog.
Ik herinner me nog heel goed, dat hij indertijd
niet genegen was aan een verzoek van de meer-
derheid der winkeliers toe te geven. In het jaai
1937 ontvingen wij een verzoek van de winkeliers,
waarop 75 van hen had getekend, om de win
kelsluiting, die op 8 uur 's avonds was bepaald, te
stellen op 7 uur. Toen heeft hij gezegd, laat de
mensen vrij; men mag niemand beletten zijn
brood te verdienen, waarbij hij vergat dat het
principieel geen verschil maakt om te 8 uur te
sluiten of te 7 uur. Toen was er 75 van de
winkeliers en toen was hij er tegen om aan
1 verzoek tegemoet te komen.
Eén fractie was er voor en dat was de S.D.A.irV
Alle andere raadsleden hebben toen tegen ge
stemd Wanneer de ontwikkeling was geweest in
de geest zoals hij die toen zag, dan zouden ook nu
nog de winkeliers tot 8 uur in hun zaken moeten
staan en geen enkele Terneuzense winkelier zou
hem daarvoor dankbaar zijn. Het is toch altijd
zo dat men met een dergelijk standpunt moet
oppassen Later kan men in dezelfde val lopen.
Hij zegt de meerderheid moet bukken voor de
minderheid, doch toen was h« niet bereid aan het
verzoek van de meerderheid te voldoen. Ik heb
het meest aanleiding gevonden °m OP zijn betoog
in te gaan. Hij heeft gezegd, dat het de P. v.d. A.
is die zich met slagzinnen heeft opgeworpen voor
de middenstand. Ik dacht altijd, dat het de V.V.D.
was Wij hebben dit uiteraard met zo gesteld,
wèl om de belangen van de middenstand en het
gehele Nederlandse volk zo goed mpgehjk te be
g -,r,- „i.,wn hebben een
V.V.D. niet
men met onze opmerkingen rekening wil houden
De heer De Feu ter
ook een enkel woord zeggen. h
De C H -fractie kan met het voorstel van bu
gemeester en wethouders om afwijzend te beschik
ken op het adres van een aantal winkeliers uit
onze gemeente, welke opensteUing van w.nkel^op
Zondag verlangen, instemmen. En wel om twee
redenen een principiële en een sociale.
In dé eerste plaats willen wj) de principiële
reden voorop stellen. Als Christelijk-Historischen
geloven wij, dat de overheid, ook de gemeentelij
overheid geroepen is om het christelijk karaktei
van ons'volksleven te handhaven, ook door be
vordering van de Zondagswet en door ertegen te
waken dat het karakter van de Zondag als chris-
teliike rustdag zou verloren gaan.
Ook de gemeentelijke overheid doet de arbeid,
waarop zij invloed kan uitoefenen, op Zondag
zoveel mogelijk stilstaan.
Zo is dan ook dit adres van deze winkeliers
tegen ons beginsel in, omdat naar Gods gebod en
naar de behoefte van de mens, de Zondagsrust
verzekerd blijve en de Zondagsheiliging bevorderd
worde. In de tweede plaats is er een sociale Teden.
Als de ondertekenaars van genoemd adres hun
zin krijgen, zou dat betekenen, dat voor velen hier
ter stede, de Zondag een werkdag werd. Dit zal
ook voor velen, die geen principieel bezwaar heb
ben tegen Zondagsarbeid verre van aangenaam
zijn. Zo is het ook zeer begrijpelijk, dat de
werknemersorganisatie, de neutrale, de
de Christelijke tegen verdere verruiming van
Zondagopenstelling zijn.
Wij kunnen ook zakelijk aan het adres van deze
winkeliers niet veel waarde toekennen. Hun aan
tal moge vrij groot zijn, vele van de onderteke
naars hun zaak is op Zondag nu ook geopend, zo
als de hotel- en cafébedrijven. Daar geeft een ver.
ruiming van de Zondag-openstelling geen waarde
voor. t
Verder staat hun eigen organisatie, de winae-
liersvereniging „Klimop" niet achter hen. Dat
zegt wel heel veel.
De adressanten hebben er blijkbaar ook met aan
gedacht, dat de Winkelsluitingswet 1951, bepaalt
als algemene regel, dat de winkels op Zondag
gesloten moeten zijn. De mogelijkheid tot afwij
king moet volgens de wetgever tot de uitzonde-
ringen, behoren.
Adressanten wijzen op gemeenten, waar de win
kels op Zondag meerdere uren mogen geopend
zijn dan hier; anderszijds kunnen wij op de om
liggende gemeenten Axel, Hoek en Zaamslag zien,
die vrijwel geen mogelijkheden geven tot open
stelling op Zondag.
Adressanten zien op het toerisme. Wij menen,
dat de buitenlanders, die hier op Zondag vertoe
ven vooral ontspanning zoeken en niet zozeer in
kopen komen doen. Maar ook al willigde de ge
meenteraad het verzoek van genoemde winkeliers
in dan zou er volgens ons toch geen Kon. goed
keuring op volgen, daar een dergelijke wijziging
indruist tegen de geest der Winkelsluitingswet en
hun eigen organisatie er niet achter staat.
De heer F. Dieleman: De overheid als Gods
dienaresse heeft tot taak te regeren naar en over
eenkomstig de wetten en ordenantien Gods. De
overheid heeft dus de Zondagsrust te bevorderen.
Wanneer wij toe zouden staan om de winkels des
Zondags open te stellen ten gerieve van buiten
landse toeristen en anderen die de Zondag met
wensen te heiligen, of om zelf daarmede geld te
verdienen, wordt de Zondagsrust tegengegaan, ïn-
plaats van bevorderd. Wat meer is, de geboden
Gods worden overtreden door toeristen en degenen
die anderzijds de Zondag gebruiken als een uit
gaansdag en een dag om naar het vlees en de
lust van de mens te leven. Nu kan men aanvoeren,
dat veel van de winkeliers dit vragen, maar ook
voor deze mensen gelden de geboden Gods en niet
wat de mens vraagt.
Mijnheer de Voorzitter: Principieel is openstel
ling der winkels op Zondag niet toelaatbaar en
sociaal is het al evenmin verantwoord. En wan
neer we opmerken, dat alom de roepstemmen en
de oordelen Gods over de ganse wereld vernomen
worden, zouden wij dan niet moeten vrezen en
alles in het werk moeten stellen om te leven naar
de eis en het gebod Gods, opdat wij de oordelen
over ons niet meer en meer gaan inrfeP®n'
De heer Lambrechtsen van Ritthem: Ik heb in
mijn uiteenzetting in verband met het verzoek van
de winkeliers een gedeelte vergeten te zeggen.
In de stukken heb ik gelezen, dat in Middelburg,
Vlissingen, Oostburg en Philippine de zaken wel
worden opengesteld op Zondag Waarom moeten
deze plaatsen anders behandeld worden dan Ter
neuzen? Terneuzen is m.i. wel degelijk een plaat,
om voor het toerisme aantrekkelijk te maken.
Dit kan niet, wanneer er geen enkele aantrekke
lijkheid voor de toeristen bestaat.
De heer Den Hamer: Als raadslid wil ik even
ons standpunt bepalen. De heer Van Langevelde
^DThefr^Henrtrfk' wil nog even terugkomen
od hetgeen de heer Lambrechtsen heeft gezegd.
De heer Tambrechtsen heeft een bepaalde visie
op het belang van de middenstand. Datis Mjn
goed recht, want wij leven in een vrij land. Het
is echter onjuist, wanneer hij andere meningen
al bij voorbaat acht in strijd te zijn met de be
langen van de middenstand. Ik heb getracht een
zo goed mogelijke uiteenzetting te geven van ons
standpunt en ik meen dat dit juist is gesteld. De
heer Lambrechtsen is vreemdelingen tegen
gekomen, die op Zondag geen levensmiddelen kon
den kopen. Dit is een ongelukkig voorbeeld. Men
kan de winkeliers nu eenmaal met dwingen hun
winkels open te stellen op Zondag. Bepaalde sou-
venierswinkels e.d. wensen op Zondag met open te
zijn Wü geloven, dat de P. v. d. A. steeds P
de bres heeft gestaan voor de belangen van de
middenstand. Als ik het goed heb zqn wij de
hartigen. Wij hebben betoogd: wij
punt opgenomen d.t vermeldt, dm de
op Zondag moeten werken om hun brood te ver
di6Ikn'geloof dat ik daarmede de critiek van de
heer Lambrechtsen, die het zo wil stellen, dat het
van 'óe fedenstand^chaV worden, voldoende
h8wye^enWdeze belangen alleen maar anders Met
de heer Van Langevelde ben ik van mening, dat
de Winkelsluitingswet in hoofdzaak een^socia
wet is die is ingesteld om de winkeliers die veel
moeten werken in de week, te beschermen en
hun in ieder geval één vrjje dag c "k te
zorgen Wanneer het nu zo was, dat op het ogen
Mik een grote meerderhmd van de winkelmrs hun
enige partü met een middenstandsprogram waar
in men duidelijk kan lezen wat wij ten behoeve
van de middenstanders willen doen. Een liberaa
program ken ik nietInderdaad stelle" ook
wii heel veel prijs op stemming over dit voorstel
en wh zien het oordeel van de Terneuzense win
keliers hierover met een gerust hart^tegenu
De heer Lambrechtsen: De heer Henr> laat het
voorkomen, alsof ik de winkeliers zou_w,llen
dwingen hun winkels open te stenen o Zondag.
Ik heb echter gezegd, laat degenen, die d t
hun winkels openstellen. Wanneer nu bhjlV. dat
verschillende winkeliers die hun w nkels m g^
openstellen dit niet doen, dan zal
komst ook wel zo zijn.
Laat hun echter de vrijheid dit te doen.
De heer Henry: Ik heb er op gewezen wat het
begrip vrijheid betekent. En vooral wanneer d
woord wordt gebruikt door een liberaal, kan ïk
een lichte huivering niet onderdrukkem Vf-rdei
heb ik van een raadslid gehoord, dat op 2de Pink
sterdag, toen alle winkels open mochten zijn, toch
vriiwel alle winkels gesloten waren.
De Voorzitter: Van mijn kant kan hier weim»
aan worden toegevoegd. Ik ben de heren, die zich
voor het voorstel van het college hebben uitge
broken dankbaar. Hun standpunt verschilt met
zo heel veel van dat van het college. Een paar
iaar geleden is er een verordening vastgesteld
met meerderheid van stemmen, waarbij o.a. werd
vastgesteld, dat er een uitzondering zouworden
eemaakt voor bepaalde winkels die van 2 6 uu
geopend mogen zijn. Tengevolge van het request
van de winkeliersvereniging is deze zaak opnieuw
op het tapijt gekomen. Sinds een paai jaar ge
leden echter heb ik geen nieuw standpunt ge-
Wat de zorg voor de toeristen betreft, met het
openstellen van de reeds eerder genoemde bedrij
ven is reeds voldoende in de behoeften van de
toeristen voorzien.
De heer De Vos: In de eerste plaats wil ik iets
zeggen tegen de heer Lambrechtsen van Ritthem.
Het betoog van de heer Lambrechtsen heelt mij
het meest getroffen, omdat hij het doet voor
komen alsof wij maar hebben te beslissen, dat de
winkels op Zondag geopend mogen z«n. Dit is
niet het geval. Wij hebben indertijd de grootst
mogelijke moeite gehad om de reeds eerder ge
noemde winkel-openstelling goedgekeurd te krij
gen Dit is nog niet zo heel lang geleden. Het is
niet te verwachten dat een ruimere openstelling
zou worden toegestaan. Aanvankelijk hebben wij
besloten om bepaalde winkels gedurende het ge
hele jaar open te laten zijn. Dit heeft de minister
van economische zaken afgewezen. Toen hebben
wij besloten gedurende Mei tot September de win
kels op Zondag te laten openstellen. Ook dit heelt
de minister afgewezen. Na veel heen en weer ge
schrijf en gepraat hebben wij eindelijk de goed
keuring voor deze beperkte openstelling ver-
klWanneer de heer Lambrechtsen het nu zo stelt,
als zouden burgemeester en wethouders voorstel
len om deze openstelling niet toe te staan, omdat
het zoveel moeite zou kosten, dan heeft hij het
voorstel toch wel heel slecht gelezen. Dat staat
Met deze moeilijkheden wordt niet bedoeld het
vele werk dat ermede gepaard gaat, doch de on
mogelijkheid om het standpunt van de minister
gewijzigd te krijgen. Moeilijkheden dus, die op
ander terrein liggen.
Wanneer de heer Lambrechtsen zich beroept op
andere gemeenten, die een veel ruimere openstel
ling zouden hebben, zou ik willen zeggen dat, in
dien hij de verschillende regelingen eens goed be
studeert, hij zal zien dat die meerdere vrijheid
heus zo groot niet is.
Er zijn inderdaad gemeenten, o.a. Oostburg,
waar alle winkels op Zondag gedurende 4 uur
open mogen zijn. Philippine is vrijwel de enige ge
meente die de goedkeuring heeft gekregen om op
meerdere uren de winkels open te stellen. Mis
schien zijn hier bijzondere omstandigheden door
de minister in aanmerking genomen. Deze liggen
zeker wel anders dan voor Terneuzen, trouwens
ook voor Oostburg. In Oostburg hebben de zwaar
zaaVw Zondag zou willen openstellen dan was
misschien reden deze kwestie op andere wijze
bezien doch het overgrote deel van de
liersvereniging zelf met een d I J iiggen
kwam zou wellicht deze zaak ook anders liggen,
waarmede ik overjgens "^t _wiDzeggen,^dat
winkeliersvereniging is echter hier ook n t
Wij hebben rekening te houden met de sociaR
belangen en ik geloof, dat uiteindelijk de winke
üers Mer alleen maar dankbaar voor zullerz jn
hoewel wellicht anderen hierover anders
i nizori TTpn r6£elin£ die iedereen zal bevied g
zuUen wif echtefnoolt krijgen en het is nog altijd
een goed democratisch standpunt, dat deJ™nd -
heid zich bjj de beslissing van de meerderheid
neDeeheer Den Hamer: Het is zeer begrijpelijk,
dat in een raad, die uit verschillende groepen is
Samengesteld, de zaak van verschillende zoden
belicht wordt In de eerste plaats ben ik dank
baar voor de steun die ons geboden wordt door
deDeahdeer Henry heeft zich zodanig uitgesproken
dat hij zich met zjjn fractie, achter het voorstel
van het college kan stellen. Ik wil op een paar
dingen die de heer Henry naar voren bracht even
de landacht vestigen. De heer Henry merkte o,,
dat de Bijbel ons geen dwingende .v°or®chrl£t®
geeft doch hiermede ben ik het met eens.
Bijbel is voor ons geen wetboek, waarin voor ons
bepaald wordt wat geoorloofd en met eeoorl°°"
is De Bijbel geeft ons echter een richtsnoer op
welke wijze wij God moeten dienen. De rustdag
is een dag des Heren. Onze visie op practische en
dogmatisch terrein is anders dan dat van de heer
H Deryopmerking van de heer Weterings inzake de
Zondagswet is juist voor wat betreft dé memone
van toelichting, waarin de munster zegt dat he
niet mogelijk is de heiliging van de dag des Heren
door de overheid te laten opleggen Evenwel
noemt de memorie van toelichting de Zondag de
dag des Heren. Ik heb betoogd, dat er onder
scheid is tussen overheid en kerk. De moeilijkhei
voor ons, christenen, is te bepaRn wat voor ons
wel en wat niet geoorloofd is. Bt) de Booms
Katholieken geeft de kerk de richtlenen aan. De
normale uitvoering
luxe uitvoering
Xjëts Mm t»»oïanCier
overheid kan dit niet doen, want welke kerk zou
dan gehoorzaam zijn? Zoals wij de zaak zien, zul
len wij voor het voorstel van hetRc°t"e^
De heer Lambrechtsen van Ritthem. Gaarne
wil ik de heer De Vos even antwoorden, inzake
de kwestie in het jaar 1937. Ik ben met zo goed
van memorie als de heer De Vos. Ik ben er alleen
van overtuigd, evenals toen, dat men de me
de vrijheid moet geven, die hij van nature heeft.
Ik acht het voor Terneuzen als toeristisch cen
trum en voor het behoud van de Jachthaven van
groot beling, dat de mensen die hier komen en
gaan, wel degelijk vinden wat z« zoeken en met
een Winkelsluitingswet zoals wij die op het °gen
blik kennen, hebben zij dat niet. Het standpunt
dat ik inneem, is volgens mij het enig juiste
De heer De Vos: De heer Lambrechtsen blijft
eigenlijk maar doen alsof wij maar hebben te be
slissen. Ik wil er nogmaals op wijzen, dat dit een
landelijke wet is, waarop uitzonderingen mogelijk
zijn, wanneer er plaatselijk zeer bijzondere om
standigheden bestaan. De minister heeft indertijd
gezegd, dat deze er in Terneuzen met zijn. Het
toerisme werd nu eenmaal niet door de minister
als bijzondere reden erkend. Wi) kunnen dezelfde
weg nog wel eens gaan in de hoop dat de minister
er nu anders over denkt, doch dat is toch met ge-
De heer Lambrechtsen: De heer De Vos denkt
geloof ik, dat ik het idee heb om de Zondagswet
te doen wijzigen. Mijn vraag is echter, dat met
medewerking van burgemeester en wethouders
zodanig aan het verzoek van de middenstand
wordt voldaan, dat men krijgt wat men vraagt.
Het voorstel van burgemeester en wethouders
wordt in stemming gebracht.
Voor stemmen de heren: Henry, N. F. Dieleman,
Jansen, Hol, De Feijter, Van Riet, Ollebek F.
Dieleman, Den Hamer, De Vos en Van Langevelde^
Tegen stemmen de heren: Lambrechtsen van
Ritthem, De Waal, Weterings en Camps.
Het voorstel is dus aangenomen.
(Wordt vervolgd.)
BRUSSEL VI.: 12.00 Gram.;
12.30 Weerbericht; 12.34 Gram.;
13.00 Nieuws; 13.15 Gram.; 13.30
Voor de soldaten; 14.00 Opera;
14 30 Oratorium; 17.00 Gram.;
17 45 Sport; 17.50 Gram.; 18.00
Piano; 18.30 Causerie; 19.00
Nieuws; 19.30 Gev. programma,
21.30 Gram.; 22.00 Nieuws-, 22.15
Gram.; 23.00 Nieuws; 23.05 Gr.
4(liAFi,
