„Orange" ïn Nieuw Zuid-Wales Lid van muziekgezelschap Soekarno sprak de Heldendag op Wat brengt de Radio DE JOURNALISTIEKE REIS NAAR AUSTRALIË Nederlandse emigranten Genoemd Prins van naar de Oranje een Begroting van Wederopbouw en Volkshuisvesting Man en vrouw beuren samen ruim 150 per week DE TOESTAND IN MIDDEN-ATJEH NA DE OPSTAND IN BOLIVIA DE PRINS VERTROKKEN MIJN GEVONDEN GEEN VREES VOOR WERKLOOSHEID SCHERPE CRITIEK OP DE DARUL ISLAM Amerikaanse vliegboot verongelukt TWEEDE BLAD Donderdag 12 November 1953 8e Jaargang No. 2996 Cp meer dan 15.000 mijlen afstand van het vaderland en op on-j geveer 110 mijlen ten W. van Sydney zitten we met tal vanj Nederlandse mannen en vrouwen inOrange. We zitten in de vijfde staat van het Australische gemene best, die door de Nederlandse journalisten wordt bezocht: Nieuw Zuid-Wales, een staat, die een oppervlakte heeft van 309.462 vierkante mijlen en die het grootste aantal inwoners heeft der staten van het Austra lische gemenebest, ruim 3 mil- lioen 420.000. Daarvan leven er in Sydney, de oudste en grootste stad van Australië, die in 1788 werd gevormd, 1.620.000. Het was in deze staat, waar men een grote industriële bevolking heeft dat men het vorig jaar het zwaarst door de economische te rugslag werd getroffen. Naar schatting kan het aan tal Nederlandse emigranten er worden gesteld op ruim 18.000. De helft daarvan woont en werkt in het kustgebied vanaf New Castle, waar men de zware industrie heeft en welke stad ten Noorden van Sydney is ge legen, en Wollongong, 51 mijl ten Zuiden van Sydney. Wollon gong is het centrum van een agrarisch, maar ook van een snel groeiend industrieel district. We vliegen met „Butlers Air Transport", die in dit gebied tal van binnenlandse lijnen heeft, naar de landelijke plaats, door de inwoners „city" genoemd, die de voor de Nederlanders beken de naam van Orange draagt. Dit landelijke stadje Orange met een bevolking van 17.000 zielen heeft natuurlijk niet die banden met ons vorstenhuis als het Franse stadje Orange in de Provence, dat in de zomer van het vorig jaar door onze Konin gin werd bezocht en waar zich op de Eutropius-heuvel, aan welks voet het prachtige antieke openluchtheater ligt, nog de resten van het slot der Oranges bevinden. Toch is er enig verband. Orange wordt 'n vreemde naam genoemd voor het plaatsje, dat later tot een stadje groeide. De herkomst van de naam wordt door de autoriteiten duister ge noemd, maar zij geven als de meest aanneembare verklaring, dat daarmee de Prins van Oran je, Koning Willem I werd ge- eerd, een persoonlijke vriend van majoor Thomas Livingsto ne Mitchell, die na 1815 van Bathurst naar Orange trok en op de daar gevormde kolonie het algemeen toezicht had. Het stadje, dat tal van toe ristische aantrekkelijkheden be zit, ligt in de schaduw van de 4500 voet hoge berg Canobolas welke naam aan een groot hotel is gegeven, dat geleid wordt door de Nederlander Speet, die vele tientallen jaren geleden als jongeman naar Australië trok. Er zijn meer dingen, die er de naam Canobolas hebben. De groep Nederlanders, die er een drietal Nederlandse journa listen verwelkomde, telde ook 'n Nederlandse emigrant, die hen uitnodigde ook eens naar zijn club „Canobolas" te komen. Hst bleek een club te zijn van man nen, die er hun bar, hun biljart, hun kaarttafels en eventueel In een communiqué wordt door het legercommando in Bu- kit Barisan opgemerkt, dat het moreel der benden in Midden- At jeh is gedaald, evenals het aantal van haar leden. De be volking ontdekte, dat de bende léden oneerlijk zijn en dat zij niet tegen de Nederlanders strijden, zoals de bendeleiders eerst hadden verkondigd. De bendeleiders hadden gepropa geerd, dat Nederland een aanval deed op Inonesië en dat Soekar- no en het Indonesische leger zich hadden overgegeven. Het communiqué zegt voorts, dat ve len* van de benden naar hun kampong terugkeren, omdat zij zich door de bendeleiders be drogen voelen. Gewapende mijnwerkers, land weermannen en burgers hebben Dinsdag een mars door de Boli viaanse hoofdstad, La Paz, ge maakt om de trouw van de Bo- livanen aan hun regering te be tuigen na de opstand van Zon dag. De parade werd gadege slagen door president Estenso- ro en zijn ministers. Te La Paz werd Dinsdag ver nomen, dat bij de opstand van Zondag een Brit door een kogel werd gewond. Officieel is meegedeeld, dat bij de opstand 23 personen om het leven zijn gekomen en 47 gewond. slaapkamer kunnen vinden. De Nederlander stond er met het witte jasje achter de bar een drankje schenkend aan de leden, welgestelde farmers uit de om geving,' doktoren, advocaten en anderen. Zijn echtgenote zwaai de de scepter in de keuken. Een der doktoren, een oogarts, ver telde ons met veel waardering over de Nederlandse professor Weeve, de oogspecialist, die in Utrecht het ooglij dersgasthuis leidt en die thans in tal van Australische steden voordrach ten geeft. Met een der andere medici spreken we over de gelijkstel ling van de diploma's der me dici en over de moeilijkheden, die Nederlandse medici hebben in Australië om een practijk te kunnen uitoefenen. „Als zij zeer bekend zijn, zoals een prof. Weeve, dan wordt door de „me dical board" onmiddellijk toestemming gegeven in Austra lië werkzaam te zijn". Maar de andere medici die niet die we reldnaam hebben, zo vragen we? „De gemiddelde medicus, wiens naam wij niet kennen, dient in Australië weer een stu die van ongeveer 3 jaren te maken". Als we dan zo vrij zijn het ge achte Canobolasvelublid op te merken, dat de medische weten schap in ons land op een hoog peil staat, antwoordt hij van zijn kant, dat Australië tal van kundige medici heeft en hij gooit een aantal titels en onder scheidingen uit zijn mouw. Daar blijft het niet bij- Hij aarzelt er niet aan toe te voegen, dat in gen enkele land de medische we tenschap op zulk een hoog peil staat als in Australië Wij vragen ons af, of hier sprake is van het meerder- waardigheidsgevoel van een kleine groep Australiërs, terwijl we bij herhaling worden gecon fronteerd met een zeker minder waardigheidsgevoel in dit land. Beide leiden hier tot een bot sing. Het is iets zeer merkwaar digs, dat tot een diepere studie noopt. We heffen een laatste glas met de dokter en met een grote schapenboer. „Skol", zegt men ons, denkend een echt Neder lands .gezondheid" te laten ho ren. De farmer zegt het ons eer lijk en onomwonden. Het land is voor ons alleen maar belang rijk om er veel geld uit te ha len. Men denkt niet aan een in- .ensieve .cultivering. Men heeft land genoeg. Waarom zal men ach zorgen maken over een ver der in cultuur brengen. De wol brengt zó ook genoeg op. Die opmerkingen bevestigen, hetgeen wij reeds bij herhaling -mnden vaststellen. De Austra- liër kent niet de liefde tot zijn land, tot zijn akker en zijn wei land, zoals de Nederlandse land bouwer, die elke vierkante me ter met veel kunde en ervaring in cultuur moet brengen, want voor de Nederlandse landbouwer is er niet voldoende grond be schikbaar. De Australiër heeft land genoeg. Er zijn uitgestrekte gebieden, die nog van de „bush" moeten worden gezuiverd die daarna moeten worden bewerkt met kunstmeststoffen en be zaaid met lupine. Ook voor hen geldt het „take it easy", dat voor de gemiddelde Australiër bijna tot een karaktertrek is ge groeid. Er bevinden zich in Orange en omgeving ongeveer 250 Ne derlanders. Men vindt ze in de landbouw, in de industrie, bij de schapenfarms, in de tuinbouw, in de bouwvakken en als tim merman, loodgieter, tuinman, stoker en nog veel meer. Het vliegtuig brengt ons slechts tot een „airstrip" bij Bathurst, een van de militaire airstrips, die thans door de ci viele luchtvaart worden gebruikt en slechts bestaan uit een een voudige startbaan en een klein houten gebouwtje, waarin het personeel eerst verschijnt, als 't vliegtuig al in de lucht cirkelt. Dan gaat het per autobus naar Orange, onderweg een „Dutch baker" passerend. De heer G. W. Driesen uit Den Haag is er een bakkerij begonnen met een com pagnon en met een zakelijke leider, beiden Nederlandse emi granten. Het gaat uitstekend. De Nederlandse koekjes doen 't goed. Er kwam nog juist een bestelling van 2400 zakjes van pond. welke op gezette tijden zal worden gpdaan. De bestellin kan niet worden uitgevoerd, want de koekjes moeten over 'n te grote afstand worden ver voerd en dan is het weer niet lonend in verband met de ver voerskosten. Wij zouden eigen lijk een bedrijf in Sydney moe ten hebben; daar is het onmid dellijk te bewerken achterland groter, zo wordt ons gezegd. Het blijkt, dat er vele mogelijkheden zijn voor een eigen vestiging, maar dan zal men daarbij tevo ren een gedegen onderzoek moe ten instellen naar de plaats van Vestiging. Prins Bernhard is Woensdag morgen met zijn reisgezelschap in de re,gerings-Dakota naar Ethiopië vertrokken. Aan boord bevond zich o.m. de heer L. Noë van de afdeling Afrika van het departement van Buitenlandse Zaken. UIT DE EERSTE WERELD OORLOG In de nabijheid van Emmel- oord in de Noordoostpolder stootte men Dinsdag bij het ploegen op een mijn, die nog uit de eerste wereldoorlog dateerde. Men kon dit vaststellen aan de hand van de grondlagen waar in de mijn werd gevonden. Zij was nog volkomen intact. Des kundigen werden er ijlings bij gehaald om haar te demonteren. Vermoedelijk is deze mijn des tijds van haar anker in de Noordzee losgeslagen en de toen malige Zuiderzee opgedreven. In de memorie van antwoord aan de Tweede Kamer deelt de minister van Wederopbouw en Volkshuisvesting o.a. het volgende mede: i Daar de taak van het departement met het aflopen van de werkzaamheden voor de wederopbouw sterk wordt beperkt en de mogelijkheid aanwezig is, dat dit departement dan zal worden opgeheven, zou het onjuist zijn op ruime schaal vaste aanstellingen te geven. Het departement bevat onderdelen, welke geheel zullen kunnen verdwijnen; voorts onderdelen, wel- •ke volledig moeten blijven bestaan en onderdelen, welke op den duur met een kleinere bezetting kunnen volstaan. Uitgangspunt moet zijn, dat men de beste ambtenaren aan zich verbindt door een aanstelling in vaste dienst. Op een grote schapenfarm, waarvan de eigenaar ook tarwe en haver verbouwt voor eigen gebruik 150 acres en ruim 90 stuks slachtvee heeft en een 7-tal melkkoeien voor eigen ge bruik treffen we 2 landgenoten aan. D. van der Meer uit Loos duinen, die op de groentemarkt in Den Haag werkzaam was, houdt zich bezig met het akker land en de koeien. Zijn vrouw werkt in de morgenuren in de huishouding van de „de baas". ZUID-OOST AUSTRALIË QUEENSLA ZUID- AUSTRALIE} NI|UW'ZUID WALES VICTORIA Indisch* Oceaan ASMANIE In Solo heeft president Soekarno een rede gehouden ter gele genheid van heldendag. Hierin leverde hij scherpe critiek op de Darul Islam en haar leider Kartosuworjo wegens verraad aan de nationale revolutie. De president las onder meer voor een brief van Kartosuworjo uit het jaar 1952, waarin deze naar aan leiding van het toetreden tot zijn groep van de Nederlander Ch. van Kleef aanspoort tot samenwerking tussen de Darul Is lam en de Nederlanders, die voor beide zijden voordelig zou kun nen zijn, ook in internationaal opzicht, gezien de positie van het anti-communistische blok. Van de 3 kinderen werkt er één in de stad. De man verdient per 14 dagen 23.15,8 (pond) schoon, de vrouw ruim 3 pond per week. Hij heeft het er best, maar wil toch in de toekomst aan share- farming gaan doen. Daarvoor ziet hij echter in Orange en om geving geen kans, want er zijn geen grote boerderijen. Hij heeft zich een radio aangeschaft en een refigerator. Het gezin heeft een eigen huisje, vrij wonen, vrij stoken, vrij melk en boven dien een half schaap in de 14 dagen. Man en vrouw passen zich best aan bij de Australiërs, al moeten ze van de „pub" en van het wedden niets hebben. De man is lid van een muziek vereniging, zoals in Loosduinen. Hijl blaast de trombone, kreeg gratis een uniform en betaalt geen contributie, zoals in ons land. Alle kosten zijn vrij. En hoe toeteren de Australiërs in je gezelschap? zo vragen we, daarbij zijn idioom overnemend. „Brandhout, meneer", is het I antwoord, „maar het is een zeer prettige ontspanning". Ook de vrouw wil niet terug. Wel wil zij, „eens 'n kijkje in ons land gaan nemen". „Ik heb op mijn ver jaardag 30 brieven gehad", voegt zij er aan toe waaruit blijkt, dat familie en kennissen haar niet zijn vergeten. J. Kcsker uit Veehdam, die in ons land op een boederij heeft gewerkt, zorgt voor de schapen. Ook hij woont in een huisje op de farm met vrouw en 2 kinde ren. Hij heeft dezelfde facili teiten. „Maar ik ga over een paar weken hier weg. (Zeg daar over niets tegen de „baas", want hij weet het nog niet". Door bemiddeling van pater Van Baar in Brisbane wordt hij ma nager van een zuivelboerderij. Als we 's avonds laat met een 50-tal landgenoten ergens in 'n soort cafétaria zitten, wordt er veel gepraat en veel gevraagd. Over het algemeen is de stem- ming uitstekend en zijn de ma teriële omstandigheden best, ook al is de een met zijn spaar duitjes en een eigen huis verder dan de ander, die daarmee nog druk bezig is. Mannen en vrouwen uit het land van Oranje in het Austra lische Orange In deze brief zinspeelt hij ook op samenwerking met de Ne derlandse regering. Soekarno zeide, dat hij eerst nauwelijks zijn ogen kon geloven, toen hij deze brief had gelezen. Hij besloot nu echter dit open baar te maken, teneinde aan te tonen, dat Kartosuworjo niet alleen de nationale revolutie, doch ook de internationale po litiek bedreigt. Soekarno zeide, dat Kartosuworjo zelfs 'n derde wereldoorlog wenst om de kans te hébben de republiek Indone sia uit te roeien. Dit zou zijns gelijke misschien alleen vinden in de geesten van die extreme communisten, die ook op een derde wereldoorlog hopen om in dit land een Sowjet-republiek op te richten, aldus de president. Hij riep met de woorden van Diponegoro de Indonesische pa triotten toe: „Uw huls staat in brand". Soekarno was zijn rede be gonnen met te constateren, dat de hoofdoorzaken van de hui dige ordeverstoringen tweevou dig zijn, namelijk het gebrek aan discipline jegens de staat en ten tweede het gebrek aan discipline jegens de morele wet ten. De invloed van deze beide verstoringen kan alleen worden tegengehouden, indien Indone sië voldoende helden heeft op 't gebied van de discipline, zo zei-- de de president. In San Francisco worden 116 auto's 'van de brandweer en politie uitgerust met instru menten voor meting van atoom straling, zulks als onderdeel van de burgerverdediging van de stad. Het verheugt de minister, dat de indiening van een ontwerp- woningwet en een ontwerp- ruimtewet algemeen wordt toe gejuicht. Hij verwacht niet, dat de behandeling van deze ont werpen nog in dit zittingsjaar zal worden voltooid. Bij de vervanging van de hui dige woningwet door een nieuwe wettelijke regeling zal de ont eigeningswet niet ongewijzigd kunnen blijven. Wellicht zal de wijziging ten dele kunnen wor den verwezenlijkt bij de regeling ter vervanging van het ver- vreemdingsbesluit onroerende zaken, die de minister zich voor stelt binnen afzienbare tijd te bevorderen. BOUWPROGRAMMA 1953 De practijk heeft geleerd, dat het niet doenlijk is van over heidswege de bouwnijverheid zodanig te ordenen, dat gelijk matigheid in de bezetting van het apparaat gedurende het ge hele jaar verzekerd is. Ook de minister ziet de wo ningbouw als zeer belangrijk. Hij zou echter de industriële bouw, die werkgelegenheid schept, daarmee op één lijn wil len stellen. Tengevolge van de bouwstop, welke gedurende een deel van 1951 gold, waren op 1 Januari 1952 slechts 37.000 woningen in uitvoering. In 1952 is dit aantal sterk toegenomen. Het aantal voltooide weningen was in dat jaar echter lager dan in 1951. Het aantal in uitvoering zijnde woningen, dat op 1 Januari '53 51.260 bedroeg, is in de loop van 1953 nog opgelopen, totdat op 1 September, naar mag worden aangenomen, de piek van de curve werd bereikt, waarna een teruggang in trad. Gedurende 't gehele verloop van 1953 is vast gehouden aan de regel, dat per maand voor ongeveer 550 wo ningen financiële faciliteiten worden verleend. Het aantal gereedgekomen woningen in de maanden Juli, Augustus en September 1953 be droeg onderscheidenlijk 5585, 5061 en 6350. De minister meent te mogen aannemen, dat het laatstgenoemde aantal ook in de komende maanden zal worden gehaald. Op grond hiervan acht hij het geenszins uitgesloten dat het aantal voltooide wonin gen over 1953 de 60.000 zal be naderen. Het aantal beschikbare wonin gen bedroeg op 1 Jan. 2.345.299. Het woningtekort was op ge noemde datum nog te stellen op circa 225.000. VRIJDAG 13 NOVEMBER HILVERSUM I: 7.00 Nieuws; 7.10 Gew. muziek; 7.45 Morgen gebed; 8.00 Nieuws; 8.15 Gram.; 8.30 Tot uw dienst; 8.35 Gram.; 9.00 Voor de zieken: 9.30 Voor de vrouw; 9.35 Waterstanden; 9.40 Gr.; 10.30 Morgendienst; 11.00 Piano; 11.30 Gram,; 12.30 Mede delingen; 12.33 Gram.; 13.00 Nieuws; 13.15 Ensemble; 13.35 Gram.; 14.00 Schoolradio; 14.30 Gram.; 15.10 Voordracht; 15.30 Piano; 16.00 Causerie; 16.15 Koor; 16.50 Orkest; 17.45 Fries programma; 18.00 Nieuws; 18.10 Orkest; 18.30 Piano; 19.00 Nws.; 19.10 Regeringsuitzending; 19.30 Gram.; 20.00 Radiokrant; 20.20 Gram.; 20.40 Klankbeeld; 21.00 Orkest; 22.45 Gebed; 23.00 Nws.; 23.15 Gram. HILVERSUM II: 7.00 Nieuws; 7.15 Gymnastiek; 7.30 Gr.; 8.00 Nieuws; 8.18 Gram.; 8.45 Voor de vrouw; 9.10 Gram.; 9.40 Voor de school; 10.00 Causerie; 10.05 Morgenwijding; 10.20 Voor de jeugd; 10.40 Koor; 11.00 Voordr. 11.20 Gram.; 12.00 Orgel; 12.30 Mededelingen; 12.33 Sport; 12.48 Gram.; 13.00 Nieuws; 13.15 Gr.; 13.25 Lichte muziek; 14.00 Voor de vrouw; 14.20 Piano; 14.50 Voordracht; 15.10 Piano; 15.30 Musette-muziek16.00 Gr. 16.30 Causerie; 17.10 Vóór de jeugd; 17.40 Gram.; 18.00 Nws.; 18.lo Lichte muziek; 18.45 Hoorspel; 19.00 Zang; 19.10 Klankbeeld; 19.30 Cau:erie; 20.00 Nieuws; 20.05 Boekbespreking; 20.15 Voordracht; 20.30 Causerie; 20.40 Causerie; 21.00 Voor de jeugd: £1.35 Lichte muziek; 22.00 Over zicht; 22.15 Dansmuziek; 22.40 Causerie; 22.45 Gebed; 23.00 Nieuws.; 23.15 Gram. BRUSSEL VI.: 12.00 Gram.; 12.30 "Weerbericht; 12.34 Gram.; 13.00 Nieuws; 13.15 Orgel; 14.00 Schoolradio; 15.30 Gram.; 17.00 Nieuws; 17.15 Lichte muziek 18.00 Piano; 18.20 Gram.; 18.30 Voor de soldaten; 19.00 Nieuws; 19.40 Gram.; 20.15 Orkest; 21.45 Zang; 22.00 Nieuws; 22.15 Cau serie; 22.54 Gram.; 23.00 Nws. BOUWPROGRAMMA 1954. De verdeling van de woning contingenten voor de jaren 1954 -1956 is geschied op grond van een raming van de toeneming der provinciale woningbehoef ten van 1 Januari '54-1 Januari 1957. Het zal de minister verheugen, indien de particuliere bouw meer dan tevoren aandacht aan huurwoningen voor de midden stand zal besteden. De minister bevestigt, dat op dit ogenblik een zekere spanning op de arbeidsmarkt bestaat. De lage werkloosheidscijfers wijzen trouwens in die richting. De minister is niet onbekend met de klacht, dat het hoge ni veau van de werkgelegenheid het betalen van zwarte lonen in de hand heeft gewerkt. Hij heeft de indruk, dat hier en daar belangrijke bedragen als zwart loon worden uitbetaald. Er is een tekort aan metse laars en stukadoors. In geen van deze categorieën heerst thans werkloosheid van enige omvang. Afgezien van een normaal te verwachten seizoenwerkloosheid vooral in de weg- en waterbouw, doch ook bij de nieuwbouw en het onderhoud van gebouwen, kan niet van een dreigende werkloosheid worden gespro ken. WONINGDIFFERENTIATIE. Het vraagstuk der alleenwo- nenden heeft de volle aandacht van de regering. Dat zij tot dus ver nog geen bijzondere maat regelen heeft genomen om in de huisvesting van deze bevol kingsgroep te voorzien, vindt zijn oorzaak enerzijds in de overweging, dat maatregelen ten behoeve van de alleenwonenden een ongunstige invloed zouden uitoefenen op de woningbouw voor de normale gezinnen. An derzijds heeft de ervaring na de vorige oorlog aangetoond, dat de behoefte aan huisvesting voor alleenwonenden vermindert, naarmate de algemene woning nood afneemt. Vele gemeentebesturen heb ben krotten aangekocht of treffen maatregelen om tot de aankoop over te gaan. Tot dus ver is nog slechts een bijdrage verleend voor de aankoop van 38 krotten. Aangenomen mag worden dat de uitvoeringsbeschikkingen be treffende de overgangsbepalin gen herbouw boerderijen en de financieringsregeling voor kas sen en warenhuizen op korte termijn door de minister van Financiën zullen worden vast gesteld. De vertraging in de be handeling van beide beschikkin gen is een gevolg van het feit, dat de voorbereiding van de wet op de watersnoodschade '53 alle aandacht opeiste. Eerst na het tot stand komen van de des betreffende uitvoeringsbeschik king zal met de financiële af wikkeling van de oorlogsschade aan boerderijen kurtnen worden begonnen. Verwacht kan worden dat deze afwikkeling in de loop van het jaar 1956 zal tot stand zijn gebracht. De minister is be reid de termijn van 4 Januari 1933, welke geldt voor het deen van een keuze tussen toepassing van artikel 8 en artikel 72 der wet op de materiële oorlogs schaden ten aanzien van de boerderijen, zodanig te verschui ven, dat de belanghebbenden de gelegenheid krijgen zich hier over te bezinnen aan de hand van geldende regelingen. Een vliegboot van de Ameri kaanse marine van het type „Mariner" is Dinsdag in de om geving van het Zuidkoreaanse eiland Tsjejoe neergestort. De 14 bemanningsleden kwamen om het leven. VRIJE ZEEUW CUNHAMyLLA# Dl RRANBANDI 500 km l Brisbane- Gk-'FTON SI LVEhTO* jj 0 nyngam •broken hill PTAUGUSTA MACQUAR1E LINCjTON DENI LI QUI N KANGOt ROc c/L INGSTO Tnr.mnn Zee BALLARAT BAIRNS GEELONG PORTLAND Bass straat KING e/L ESTON HOBART V PELT 5333

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1953 | | pagina 5