DE TOESTAND IN ATJEH Meer ruimte voor particulier initiatief noodzakelijk Castrila-Vaatwas WR1GLEY blinkender vaat en zachtere handen! Moordenaar van Trotzky komt vrij De economische toestand in Oost-Duitsland HET VERHOOR VAN MOSSADEQ CHINEZENWIJK LteVmg de ke^en Verbond van Nederlandse Werkgevers Ontploffing in Amerikaanse chemische fabriek Kardinaal Spellman over de veroordeling van de Poolse bisschop Liever géén gratie Maar vreest voor zijn leven COMPLOT ONTDEKT De lergeroefeningen in Zuid-Slavië De algemene 24-uursstaking in Italië Zes Duitse stamboekmerries voor slachtoffers watersnood Twee nieuwe lijnen van de K. L. M. Proces in Frankrijk tegen voormalige Gestapo" leden Het Israëlisch-Syrische geschil DE SCHADE BIJ BRANDEN IN JULI Zuid-W est-Af rika De ontploffing in een ben zineopslagplaats in Turkije TWEEDE BLAD Zaterdag 26 September 1953 8e Jaargang No. 2956 Censuur op uitgaande persberichten O 3-é cw se* £in «ju «long ZEEUW In Langsa en omgeving zijn pamfletten gevonden, die af. komstig zijn van de „divisie Tjiditiro" van het „leger" van de Darul Islam. Andere berich ten melden, dat Tengku Daud Beuruh, die volgens op een ar restant gevonden brief benoemd zijn zijn tot „militaire comman dant van het Islamleger" in Atjeh verdwenen is. Met hem verdwenen 3 bestuursambtena ren. Daud Beuruh, die vroeger mi litair gouverneur van Atjeh is geweest en laatstelijk gouver. neur ter beschikking van het ministerie van Binnenlandse Zaken was, zou de opstandige beweging leiden. Dit valt ook op tbe maken uit een bekendmaking van de gouverneur van Noord- Sumatra, waarin wordt gezegd: 20 September ontving ik bericht, dat Daud Beurüh wapens roof de van politieposten van Per lak en Bajeuen en zich vervol gens naar Langsa begaf. En on derzoek wees uit, dat soortgelij ke daden tegelijkertijd plaats vonden in verschillende plaatsen van Atjeh. Uit pamfletten kwam vast te staan, dat de beweging gepaard ging met het uitroepen van de Negara Islam (Islamie- tische staat) in Atjeh. Het schijnt, dat de leiding berust bij Tengku Daud Beuruh, aldus de bekendmaking van gouverneur AbduTkakin. De bekendmaking herinnert voortsJT aan de vrijheidsstrijd, „waarin Atjeh zo'n belangrijke rol heeft gespeeld, maar welks resultaten thans bedreigd wor den door onwettig optreden. De apparten van de regering zullen zeer krachtig en snel optreden om de veiligheid en de rust te herstellen", aldus de gouverneur, die tenslotte een beroep doet op de bevolking om mee te werken aan het herstel van rust en or de. De gouverneur doet tevens een beroep op degenen, die mo gelijk reeds betrokken zijn bij het onwettig optreden om naar huis terug te keren. De correspondent van Pi Ane- ta te Medan meldt nog, dat de planters en hun gezinnen uit 't gebied van Langsa reeds in Me dan zijn aangekomen. Een K.P. M.-schip, dat zich thans in de omgeving van Meulaboh aan de Westkust van Atjeh bevindt, zal de planters aan boord nemen. Het te Djokja verschijnende blad „Djokjasi Kedaulatan Rak jat" herininert er in dit hoofd artikel aan, dat toen president Soekarno in Maart van dit jaar een bezoek bracht aan Atjeh in verband met de natuurramp al daar, Tengku Daud Beuruh niet op de receptie ter ere van Soe karno werd gehouden, was. Dit was, aldus het blad, een teken, dat Daud Beuruh ontevreden was over de centrale regering, v/aarvan de president de perso nificatie was. De correspondent van Ane- ta te Kotaradja seint, dat in een vraaggesprek, dat hij heeft gehad met de sub-territoriale commandant in Atjeh deze hem heeft meegedeeld, dat de situa tie in Atjeh nog steefis in han den is van de machtsapparaten. Berichten uit districtshoofd plaatsen in Atjeh wijzen zulks uit. Vuurgevechten met benden vinden nog op verschillende plaatsen op kleine schaal voort gang. Er worden nog steeds sa botages gepleegd. Het aantal bendeleden dat tot 24 Septem ber gevangen is genomen, be draagt thans ongeveer 500. On der de gevangenen bevinden zich ook enkele bestuursambte naren en leden van de staats politie. Op 23 September werd 'n centrum van een bende in Lam- baro, 8 km van Kotaradja af, overvallen door eenheden van het leer. Twee karabijnen wer den in beslag genomen. De ben de vluchtte. Aan de zijde van t leger vielen geen slachtoffers. Vele leden van de bende ver dronken op hun vlucht in een rivier. Een andere bende, die poogde Meulaboh te overvallen, werd door de mobiele garde te ruggeslagen. In Sigli hadden er kleine schermutselingen plaats, aldus vernam Pi Aneta in dit vraaggesprek. CENSUUR CP UITGAANDE PERSBERICHTEN. Op uitgaande persberichten uit Kotaradja is door de staf van het veiligheidscommando een suur ingesteld, zo seint de cor respondent van Aneta nader. Dit is niet, zo werd hem ver klaard om inbreuk te doen op de persvrijheid, maar om te voor komen, dat er berichten wor den verspreid, welke de zaak zouden kunnen vertroebelen. In 2 tanks van een chemische fabriek te Tonawanda, in de Amerikaanse staat New York, hebben zich 4 ontploffingen voorgedaan, waardoor brand uitbrak in het fabrieksgebouw zelf. Tenminste 9 personen zijn om het leven gekomen, terwijl er 25 werden gewond. Sommigen zijn gewond door rondvliegende stukken puin. Hierdoor zijn ook vele huizen beschadigd. Volgens de politie hebben de tanks vermoedelijk vloeibare waterstof bevat. De aartsbisschop van New York, kardinaal Spellman heeft het proces tegen de bisschop van Kieloe, die door een Pools gerechtshof tot 12 jaar gevan. genisstraf is veroordeeld, open lijk gewraakt. De kardinaal noemde het pro ces een bedriegerij en een pa rodie van de rechtvaardigheid. „Het vonnis is ongerijmd en wreed. Het bewijst dat de func tionarissen van het hof en de aanstichters van het proces misdadige lafaards zijn, die zelf op zekere dag in de communis tische wereld van tegenstrijdig heden de straf zullen krijgen, die zij voor hun barbaarse en schandelijke misdaden verdie nen", aldus de aartsbisschop van New York. In heJ jaarverslag over 1952/ '53 van het verbond van Neder landse werkgevers' is uitvoerig ingegaan op de ontwikkelings mogelijkheden van de industrie. Er wordt op gewezen, dat de industrialisatie van ons land in de afgelopen 4'/4 jaar een be langrijke ontwikkeling heeft doorgemaakt. De cijfers wijzen uit, dat in deze periode in prijzen van 1948 voor 5 milliard gul den is geïnvesteerd, of wel in huidige prijzen voor 7 milliard gulden. Per pak 25 cent Dubbel pak 45 cent Aan het einde van de grote legeroefeningen, die dezer dagen in Zuid-Slavië zijn gehouden, heeft maarschalk Tito verklaard, dat Zuid-Slavië twee legers heeft, een normaal leger en een leger van vrij scharen. De Britse generaal Harding, die de oefeningen heeft bijgewoond, gaf als zijn mening te kennen dat Zuid-Slavië materiële hulp van de drie Westelijke grote mo gendheden dient te blijven ont vangen. De Mexicaanse politie is een complot op het spoor, dat tot doel heeft de moordenaar van Trotzky wiens ware naam Mercader is wanneer hij uit de gevangenis zal worden ont slagen, van het leven te beroven. Mercader ook wel Mornard genaamd pleegde op Trotz ky, de doodsvijand van wijlen Stalin, op de 20e Augustus 1940 een moordaanslag en aan de ge volgen hiervan kwam Trotzky te overlijden. Hij werd door de politie gearresteerd en door de justitie tot 20 jaar gevangenis straf veroordeeld. De straf van deze G.P.U.-agent zal pas in 1960 aflopen, maar de Mexi caanse overheid heeft hem de rest kwijtgescholden, tengevolge waarvan Mornard dezer dagen in vrijheid zal worden gesteld. De politie kreeg echter bijtijds een tip van de weduwe van Trotz ky dat men het op het leven van de G.P.U.-man had voorzien. Door de aanwijzingen van de we duwe kon de recherche enkele arrestaties verrichten. De gevangenis, waarin Mor nard vertoeft, wordt thans extra zwaar bewaakt. Mexicaanse autoriteiten hebben verklaard, dat het Mornard niet zal worden toegestaan het land te verlaten. Mornard zou aan de Mexicaan se regering hebben verzocht het recht van pratie op hem niet toe te passen, daar hij bij een even tuele invrijheidstelling voor zijn leven vreest. De in Italië afgekondigde 24- uursstaking, waaraan door on geveer 4 millioen arbeiders, le den van communistische en niet-communistische vakbonden is deelgenomen, is Donderdag te middernacht beëindigd. De sta king heeft geen oplossing ge bracht. Werkgevers noch werk nemers zijn ook maar een haar breedte van hun standpunten afgeweken. De werkgevers zeggen dat, in dien zij de gehele last van de geëiste loonsverhoging zouden moeten dragen, dit een dergelij- lijke kapitaalsinkrimping zou veroorzaken, dat hierdoor de plannen voor het uitbreiden der Italiaanse industrie niet zouden kunnen worden uitgevoerd, het geen tevens een mogelijkheid is om werklozen werk te verschaf fen, te niet zou doen. De werkgevers bestrijden, dat de gevraagde loonsverhoging in flatie in de hand zou werken of de kansen der werklozen op werk zou verminderen. Het Duitse instituut voor eco nomisch onderzoek constateert in zijn weekbericht, dat de econo mische ontwikkeling in de Sow- jet-Russische zóne van Duitsland sedert eind Juni in vergelijking met het eerste kwartaal van dit jaar niet belangrijk verbeterd is. Hoewel de productiemoeilijk heden en de moeilijkheden bij de techische uitvoering van het plan, welke in het eerste kwar taal bestonden, verdwenen zijn, bleef ook in het tweede kwartaal de industriële productie beneden Inwoners van het Westduitse plattelandsdistrict Friesland hadden indertijd gelden bijeen gebracht voor slachtoffers der door watersnood geteisterde Ne derlandse gebieden. Het aldus verkregen bedrag is gebruikt voor de aankoop van 6 stam boekmerries uit Oldenburg, die aan een Nederlandse delegatie zijn overgedragen. De schenkers van het geld hebben verzocht de merries ten geschenke te geven aan Neder landse kleine boeren, die bij de watersnood al hun bezittingen hebben verloren. de bij het plan vastgestelde om vang. De voor dat tijdvak nog geldende grondslag voor de for cering van de zware industrie stiet bij de verwezenlijking op aanzienlijke moeilijkheden. De productie van kolen en erts en de ertsverwerking bleven ten achter bij de volgens het plan vastgestelde omvang. De aange kondigde verbetering van de pro ductie van verbruiksgoederen heeft zich eerst na meer dan een kwartaal in een wijziging van het economische plan voor het twee de halfjaar van 1953 geopen baard. Volgens de Wijziging moet de bruto-industriële productie, vergeleken met het eerste half jaar, met 14 °/o vergroot worden. De productie van de zware in dustrie zal met een bedrag van 1,4 milliard Oostuitse marken verminderd worden. Het minis terie voor de algemene machine bouw zal extra consumptiegoede ren ter waarde van 108 milUoen Oostduitse marken laten produ ceren. De Nederlandse industrie heeft nieuwe werkgelegenheid geschapen (voor 135.000 arbei ders, terwijl de beschikbare appa ratuur nog opneming van 30.000 arbeidskrachten mogelijk maakt. De arbeidsproductiviteit passeer de het vóóroorlogse peil, terwijl de productie-index van de Neder landse industrie eind 1952 in verhouding tot 1948 met 34 was gestegen. De industriële export bereikte in 1952 een om vang, welke in waarde gerekend bijna driemaal zo groot was als die in 1948. Deze terugblik moge voldoe ning rechtvaardigen, het bereikte is nog maar een deel van de taak, waarvoor ons land zich ge steld ziet. Met grote duidelijk heid heeft de regering in 'haar industrialisatienota naar voren gebracht, dat de bevolkingsgroei nog grotere prestaties van ons volk verlangt. Ook deze kunnen in een enkel cijfer worden samen gevat. Voor de komende vijf jaren zijn 9 milliard gulden aan investeringen nodig, waarvan de helft voor vernieuwing en de helft voor vervanging. In de zelfde periode zal de. industrie nov 150.000 a 175.000 arbeids- karachten te werk moeten stel len. De prestaties van de afge lopen jaren en de ontwikkeling, die ons land gedurende de laat ste halve eeuw heeft ondergaan, geven het verbond het vertrou wen, dat hetgeen in de toekomst nodig is, ook volbracht zal kun nen worden. Aan dat vertrouwen verbindt het een belangrijke voorwaarde en wel deze, dat in de toekomst in nog sterkere mate het scheppen en 't instand houden van een gunstig indus trieel klimaat de aandacht van de overheid zullen hebben. Het verbond komt tot de vol gende conclusies voor een eco nomische politiek, welke voor 'n verdere welvaartsbevordering van Nederland noodzakelijk is: De bij de Staten-Generaal inge diende belastingvoorstellen zijn daartoe nog cnvoldoende. 4. Een bevredigende voort gang van de industrialisatie is alleen denkbaar, indien de afzet mogelijkheid wordt verruimd. Voor de meeste producten zal onze nationale markt te klein blijken, zodat exportvergroting op grote schaal een belangrijke voorwaarde is. De export moet worden bevor derd door het scheppen van een zo gunstig mogelijk industrieel klimaat in het algemeen. Hier naast blijft het treffen van spe ciale maatregelen vereist, welke o.m. tot vermindering van de be perkingen op fiscaal gebied en op het terrein van de exportcrediet- verzekering leiden. 5. De liberalisatie van onze. invoer, welke een voorwaarde vormt voor een vrijer internatio naal handelsverkeer en daarom in beginsel de instemming van het verbond heeft, dient ook in andere, landen door een vrijere invoerpolitiek te worden gevolgd. Het verbond verwacht dan ook van de regering, dat zij haar handelspolitiek hierop zal af stemmen. 6. Het streven naar Europese integratie dient met kracht te w rden ondersteund. De inmid dels tot stand gekomen Europese gemeenschap voor kolen en staal is een stap in de richting van deze integratie. Alvorens tot verdere integratie over te gaan, dient een basis tot algemene economische toenade ring der betrokken landen te worden gelegd, waartoe de vor ming van een Europese douane unie een goede grondslag zal leggen. W*Mss£&i: 1. Een voorzichtig monetair beleid blijft geboden. 2. Ten aanzien van de verdere industrialisatie bestaat behoefte aan een regeringsbeleid, dat re kening houdt met de ruimte, welke aan het particuliere initia tief moet worden gegeven. 3. Ook bij de fiscale politiek moet het streven erop gericht zijn de ontwikkeling van het par ticuliere initiatief te bevorderen. Met ingang van de winter- dienstregeling zal de K.L.M. 2 nieuwe lijnen aan zijn reeds uitgebreid net toevoegen. Iedere Zondag zal via Frankfort, Istamboel en Beiroet naar Te heran worden gevlogen en iedere Woensdag via Dusseldorp, We nen en Istamboel naar Cairo. Voorts zal de Tsjechische luchtvaartmaatschappij C.S.A. de dienst Amsterdam-Praag hervatten. Deze dienst wordt twee maal per week gevlogen. De K.L.M. zal de dienst op Praag eveneens twee maal per v/eek blijven vliegen. Volgens het te Teheran ver schijnende blad „Keyhan" heeft oud-premier Mossadeq geduren de een verhoor, dat negen uur duurde, verklaard, dat hij inder tijd „twijfelde" aan de echtheid van het decreet van de sjah, waarbij hij ontslagen werd als premier. Hij zeide, dat het stuk twee dagen oud was, toen hij het kreeg, en dat het feit, dat het door militairen werd overhan digd, betekende dat er een poging werd gedaan om de regering om ver te werpen. Voor de militaire rechtbank van Lyon is een proces begon nen tegen voormalige leden van de vroegere geheime Duitse staatspolitie („Gestapo"), die hun standplaats te Chambery hadden. In de tenlaste legging worden de namen van 12 verdachten genoemd. Hiervan staan er echter slechts 2, de gewezen ka pitein Ludwig Heisson en de voormalige onderofficier Walter Goubeaud, terecht. De 10 ande ren zijn voortvluchtig. Aan de beklaagden is ten las te gelegd: moord, het gelasten van terechtstellingen zonder voorafgaand proces, plundering, diefstal en brandstichtingen. Heisson is de voornaamste be klaagde. Hem wordt de dood van meer dan 100 personen ten laste gelegd. Ook zou hij vijftig huizen in brand hebben doen steken. In geautoriseerde bewerking uit het Amerikaanse door E. VEEGENS—LATORF. 42) Nadruk verboden. Oom Chan was blij met de zeldzame gelegenheid om een kies te trekken. Hij stond op en liep de kamer door. „Laat eens zien." Hij voelde eraan. „Hij be weegt," verklaarde hij. ,Het is makkelijk." Hij boog zich over de moeder en zei: „Doe je ogen dicht." Hij stak zijn vinger in moeders mond. De moeder gilde. De oom hield vol. De moeder gilde weer. De oom was nog onverbiddelij ker. Na een derde lange gil trok de oom zijn vingers terug. „Hij is "eruit." Hij hield de moeder een scho teltje voor haar mond en zei: „Hoest hard", en gaf haar een harde slag op haar schouder. Zij hoestte en daar viel een kies in het schoteltje. „Het is afzetterij", zei de oom trots. Amerikaanse tandartsen rekenen vijf dollars om een kies te trekken. Het is afzetterij." Zijn ronde, glimmende gestalte wendde zich af en zakte in de grote stoel. Moeder Fong, die nog verbijs terd was van de schok en de pijn, hield een hand tegen haar wang. „Ik zeg je, dat het afzetterij is. Spoel je mond maar uit, dan voel je er over een paar minuten niets meer yan." „Je had mij niet zo hard op mijn schouder hoeven te slaan." Zij stond op en ging naar haar kamer. „Als je de pijn in je rug voelt, voel je hem niet in je kies; voel je hem in je kies, dan voel je hem niet in je rug, zie je?" Toen moeder terugkwam, zei Yiko: „U moet daar een valse kies in laten zetten. Anders heeft de bovenste kies niets om op te malen." „Laat mij niet lachen," zei oom Chan. „Als je een kies kwijt raakt, dan raak je een kies kwijt. Wat hindert dat?" „Ik heb geen valse kies nodig", verklaarde de moeder. „Maar als je er nu nog een verliest?" zei Yiko. „Ik wil geen vals gebit hebben. Blijven jullie maar van mijn tan den af. Ik kan er nog wel een jaar of twintig mee bijten." „Je moeder heeft gelijk. Ga nooit naar een tandarts. Als hij je tanden ziet gaat hij er een half dozijn uittrekken en laat je voor het uittrekken betalen. Als je een klein gaatje hebt, gaat hij eerst boren om het groter te maken. Dan maakt hij een brug, en de brug klemt in je gezonde tanden en drukt erop totdat de gezonde tanden ziek worden en de tandarts ze er ook uit kan trekken. Laat je tanden maar met rust, zuster." „U moest u schamen, oom, zei Yiko. „U bent hier zo lang in dit land geweest en nu praat u nog zo. De Amerikanen zijn we tenschappelijk. De tandheelkun de is een wetenschap." „Een wetenschap!" Ooms lip pen sputterden in een reeks ont ploffingen. „Het is een wetenschap," hield Yiko vol. De oom sputterde har der dan ooit. „Net als het ver zekeringswezen," ging Yiko voort. „Dat is ook een weten schap. Vader, als u er over denkt geld te sparen om een restau rant te openen, dan moet u een verzekering nemen. U moet uw geld niet op stapeltjes in uw kast houden. U moet er rente van maken." Probeer je je eigen vader te verzekeren?" ,Ja, maar u luistert er nooit naar." ,Je eigen vader insu willen verkopen. Je bent mijn zoon niet!" „Insu" was een Kantonees woord, dat uit het Engels was overgenomen. „Maar het is voor uw bestwil, en voor de bestwil van de hele familie." „Een zon, die zijn vaders leven wil verzekeren! Wat moet er van deze wereld worden?" „Het is niet voor mij. Het zijn de Cornelius Assuradeurs, de grootste en beste maatschappij in New York". „Als een eerbiedige en gehoor zame zoon heb je je niet met je vaders leven te bemoeien, begre pen? Als ik doodga..." Er was een gefluister van moeder en Daiko. Het klonk erg „sstt-sstt" van de oom en te somber en zelfs als iets van hei ligschennis. De vader mocht zijn zin niet afmaken. Yiko was uit het veld geslagen. „Ik bedoel een spaarverzeke- ring voor uzelf. Ik bedoel niet Hij kon niet verder gaan. Het onderwerp, dat aan heiligschen nis grensde, werd afgesloten. „Daar wenst vanavond nie mand over te praten," zei de moeder. „Het is midherfst." (Wordt vervolgd.) Naar het blad, dat „welinge lichte juridische kringen uit het leger" aanhaalt, bericht, vond het verhoor plaats in een gevangenis te Teheran. Dr. Mossadeq argu menteerde over bepaalde vragen uitvoerig, terwijl hij enkele vragen weigerde te antwoorden met de verklaring: „in de recht zaal zal ik mijn zienswijze be kendmaken." Hij ontkende van plan te zijn geweest om de sjah opzij te schuiven. Zijn minister van Buitenlandse Zaken, Fatemi, stelde hij verant woordelijk voor de order aan de Perzische diplomaten in het bui tenland om de vorst te negeren. Mossadeq trachte zich bij de on dervraging „kalm en bedaard" te houden, aldus „Keyhan". De Israëlische regering heeft de haar door generaal Bennike, chef-staf van het waarnemers korps der Ver. Naties in Pales tina, gegeven opdracht om het werk aan een kanaal in de aan Syrië grenzende gedemilitari seerde zone te staken, verwor pen. Dit is door de Israëlische mi nister van Buitenlandse Zaken, Mosje Sjaret schriftelijk aan generaal Bennike meegedeeld. De tekst van Sjarets antwoord is te Tel Aviv gepubliceerd. In het antwoord van de Is raëlische minister van Buiten landse Zaken wordt gezegd, dat Israël bereid is de zaak voor de Veiligheidsraad te brengen. In de maand Juli zijn in ons land 36 branden met een schade van meer dan 20.000 voorge komen. Hierbij werden 38 per sonen gewond, waarvan 19 leden van het brandweerpersoneel. De directie schade als gevolg van deze branden wordt geraamd op 2.714.645. (In Juni 1953 8.153.380 en in Juli 1952 5.021.560). Van de 36 branden hebben er 15 in boerderijen gewoed, waar bij een totale schade werd aan gericht van 706.000. De vee stapel leed hierbij het verlies van 1 paard, 3 koeien, 25 var. kens en 87 stuks klein vee. Handel en industrie leden in Juli bij 16 branden een schade van 1.041.000. Over de oorzaken van deze branden wordt meegedeeld, dat in 30 van de 36 gevallen, dat is 83,4 procent, de oorzaak kon worden vastgesteld. In 'n kwart van de gevallen, namelijk 9, was blikseminslag de oorzaak. De speciale commissie voor Zuid-West Afrika van de Ver enigde Naties heeft Donderdag een rapport gepubliceerd, waarin zij het voorstel van Zuid-Afrika om met Engeland, Frankrijk en de Verenigde Staten te onder handelen over het toekomstige bestuur van Zuid-West Afrika onaanvaardbaar" noemt. Het rapport zal op de huidige zitting van de algemene vergade ring van de Ver. Naties door de beheerschapscommissie van deze vergadering worden behandeld. De Unie van Zuid-Afrika heeft geweigerd het betrokken gebied onder beheer van de Verenigde Naties te stellen. Het aantal doden bij de ont ploffing in de benzineopslag plaats in het Turkse grensstadje Kars is gestegen tot 26. 20 Per sonen werden gewond. Zoals gemeld geschiedde de ontploffing Woensdag.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1953 | | pagina 5