Binnenlands nieuws
I>a*ael«
Wat brengt de Radio?
Het kanaal van Gent naar Terneuzen
m
s
m
m
„Bel de Kerstman maar op"
s®
I
'B
H
Slikken
Slikken
m
W
mé
B
9.
m
Ë5
Ët
fH
SP
Él
Bestaande siu's van da
Flodewijk polder
Te maken duiker voor
Flodewijk polder ca.
Te maken duiker voor
\FlodewlikPOlder ca
Schaal
Dubbele draaibrug
DODELIJK ONGEVAL.
Vrijdagochtend omstreeks acht
uur is de 61-jarige weduwe C. F.
Sandeevan Derlingen, wonende
Noorderhavenkade te Rotterdam
op de hoek van de Stadhouders-
weg en de Van Maanenstraat
aangereden door een auto. Zij
werd naar het ziekenhuis Cool-
singel vervoerd, waar ze na aan
komst is overleden.
BEDRIJFSONGEVAL MET
DODELIJKE AFLOOP.
De 49-jarige monteur B. J. Fre
dericks te Amsterdam, die tijdens
reparatiewerkzaamheden aan een
auto door een losschietende ha
mer aan het hoofd werd gewond,
is in het Wilhelminagasthuis aan
zijn verwondingen overleden.
MAASTRICHTSE POLITIE
SCHOOT OP GEVLUCHTE
ARRESTANT.
12-jarig jongetje licht gewond.
Donderdagavond omstreeks
half zeven werd op de Parkweg
te Maastricht een dame door een
man van haar boodschappentas
beroofd. Op haar hulpgeroep
snelde een toevallig voorbijko
mende schipper toe, die onmid
dellijk de vluchteling nazette,
doch hem in het duister van het
stadspark uit het oog verloor.
Hierop begaf hij zich per rij
wiel naar het hoofdbureau van
politie. Een politie-agent begaf
zich onmiddellijk met hem in de
richting van het stadspark, waar
zij een man troffen van wie ver
moed werd dat hij de dader van
de overval was. Deze man werd
aangehouden, doch tijdens het
overbrengen naar het politie
bureau zag hij kans te ontsnap
pen. De agent sommeerde hem
halt te houden en toen dat niet
hielp, loste hij twee waarschu
wingsschoten. Toen ook daarop
niet werd gereageerd, vuurde de
politieman op de benen van de
vluchteling. Het schot miste ech
ter de vluchteling, maar trof
zoals later bleek een jongetje
van 12 jaar, genaamd P. H., die
met enige vriendjes bij het horen
van de waarschuwingsschoten
en het haltroepen van de politie
was komen toelopen. De vluch
teling zag kans te ontkomen,
doch werd even later door enige
te hulp gesnelde agenten in een
café aangehouden en overge
bracht naar het hoofdbureau van
politie. Het was de 27-jarige G.
K., afkomstig uit Hoensbroek.
Na zijn arrestatie legde hij een
volledige bekentenis af. De tas
met inhoud werd teruggevonden.
De gewonde jongen werd on
middellijk ter verpleging in het
ziekenhuis St. Annadal opgeno
men doch bleek gelukkig niet
ernstig gewond te zijn. Hij was
aangeschoten in de heup, en
volgens berichten uit het zieken
huis had hij alleen 'n vleeswond.
21 STUKS VEE IN VLAMMEN
OMGEKOMEN.
Donderdagavond is bij een kor
te doch felle brand de koestal van
de landbouwer C. Simons aan de
Blauwe Sluis te Steenbergen ge
heel in de as gelegd.
Achttien koeien en drie, kal
veren kwamen in de vlammen
om.
Het vuur ontstond in de ben
zinemotor, waarmede de melk
inrichting werd gedreven. De
brand sloeg zo snel om zich heen,
dat slechts acht koeien losgesne
den konden worden. Vijf van
deze beesten hadden echter zo
ernstige brandwonden, dat zij af
gemaakt moesten worden. Van
de inventaris kon niets worden
gered.
De 19 mijnwerkers, die in
de buurt van Johannesburg
diep onder de grond waren in
gesloten tengevolge van een
aardstorting, bevinden zich nog
in goede», gezondheid. 10 Hun
ner zijn reeds boven gebracht.
In Huil werkt men thans
dag en nacht aan een tele
fooninstallatie, waardoor de
kinderen gedurende de Kerst
tijd hun wensen telefonisch
aan net kerstmannetje zul
len kunnen vertellen.
Ieder, die het telefoon
nummer van de kerstman
draait, zal een vrolijke stem
horen zeggen: „Je spreekt
met de kerstman, hallo, hallo,
hallo". Dan zullen er enige
ogenblikken stilte volgen, om
het kind de gelegenheid te
geven te zeggen wat het wenst
dan vertelt de kerstman een
sprookje. Een en ander zal
langs technische weg geschie
den.
In Duitsland en de Scandi
navische landen bestond reeds
eerder de gelegenheid, om met
de kerstman te telefoneren.
PIET ROOZENBURG
OP DREEF.
Tegen de Canadees Deslauriers
was wereldkampioen Piet Roo-
zenburg in zijn element. In 48
zetten dwong hij zijn collega
wereldkampioen (van de 144 rui
ten) tot capitulatie.
Wit: Deslauriers.
ZwartP. Roozenburg.
1. 32—28, 20—24; 2. 37—32,
14—20; 3. 41—37, 18—23; 4. 34—
29, 23x34; 5. 40X29, 20—25; 6.
29x20, 25X14; 7. 45—40, 15—20;
8. 40—34, 13—18; 9. 33—29, 18—
23; 10. 29x18, 12X23; 11. 31—
27, 17—21; 12. 38—33, 20—24;
13. 42—38, 7—12; 14. 47—42, 21
—26.
De heren doen het vrij rustig.
Wits lange vleugel is niet zo best
uit de opening gekomen.
15. 34—29, 23X34, 16. 39x30,
12—18; 17. 44—39, 1—7; 18. 36
—31, 7—12; 19. 46—41, 18—23;
20. 41—36, 12—18; 21. 39—34, 8
—12; 22. 27—22, 18x27; 23. 31
X22, 11—17; 24. 22X11, 16x7;
25. 36—31, 12—18; 26. 31—27,
9—13; 27. 43—39, 4—9; 28. 49—
43, 7—12; 29. 30—25, 2—7; 30.
34—29, 23X34; 31. 39x30, 18—23.
Het gaat wit blijkbaar te kalm
en hij besluit er nu wat meer
leven in te brengen.
32. '28—22? 6—11.
Dat is een kolfje naar Piet z'n
hand.
33. 33—28, 12—18; 34. 37—31,
26x37; 35. 42X31, 7—12; 36. 38
—33, 12—17!
Zwart kon hier dam halen door
24—29, 23—29, 14—20 en 18X49,
maar dat zou een schijf gekost
hebben door 5044.
37. 43—39, 10—15; 38. 50—45,
14—20; 39. 25x14, 9x20. Nu is
3025 verhinderd wegens zwart
3—8, enz. 40. 45--40, 20—25! 41.
40—34, 15—20; 42. 31—26, 5—
10; 43. 48—43, 10—15; 44. 33—
29 (of?) 24x44; 45. 30—24, 19X
48; 46. 28x8, 17X37; 47. 8—2,
44—50; 48. 2x16, 20—24 en wit
gaf op.
TER OPLOSSING.
Voor onze oplossers twee vraag
stukken en een leerzaam eind
spel.
Probleem I.
Auteur: Joh de Smet
te IJzendijke.
flpp
MM
is
Sa
MM
"X
f
Wit speelt en wint.
MOND- EN KLAUWZEER
TE MAASLAND.
Bij de veehouder A. van Adri-
chem in de gemeente Maasland
is onder het melkvee mond- en
klauwzeer uitgebroken. Na ad
vies van de plaatselijke veearts
en de veeartsenijkundige inspec
teur is de gehele veestapel, be
staande uit 45 stuks rundvee,
drie varkens en een geit, afge
maakt.
Gram.; 20-00 Radiokant; 20.20
Gram.; 20.50 Causerie; 21.20 Or
kest; 21.55 Causerie; 22.05 Zang;
22.20 Orkest; 22.45 Gebed; 23.00
Nieuws; 23.15 Causerie; 23.30
Gram.
HILVERSUM II: 7.00 Nieuws;
7.15 Gymnastiek; 7.33 Gram.;
8-00 Nieuws; 8.18 Gram.; 9.00
Hoorspel; 9.20 Gr.; 10.00 Cau
serie; 10.05 Morgenwijding; 10.20
Causerie; 10.40 Voor de zieken;
11.40 Kwartet; 12-00 Orgel;
12.15 Lichte muziek; 12.30 Me
dedelingen; 13.00 Nieuws; 13.20
Dansmuziek; 13.55 Voor de
middenstand; 14.00 Voor de
vrouw; 14.15 Kamermuziek;
14.50 Gram.; 15.15 Hoorspel;
16.00 Gr.; 16.45 Vragenbeant-
woording; 17.15 Gram.; 17.25
Orkest; 17.50 Commentaar;
18-00 Nieuws; 18.15 Piano; 18.30
Pari. overzicht; 1845 Voor de
jeugd; 19.45 Regeringsuitzen-
ding; 20.00 Nieuws; 20.05 Hoor
spel; 20.35 Sportforum; 21-15
Lichte muziek; 21.35 Causerie;
21.50 Gram.; 21.55 Voor en ach
ter het voetlicht; 22.15 Orkest;
23 00 Nieuws; 23.15 Esperanto;
23.20 Orgel; 23.45 Gram.
BRUSSEL VI-12.00 Gram.;
12.30 Weerbericht; 12.42 Gram.;
12-50 Koersen; 13.00 Nieuws;
13.15 Piano; 13.25 Gram.; 13.40
Piano; 14.00 Gram.; 15-25 Or
kest; 16.00 Gram.; 17.00 Nieuws;
17.10 Lichte muziek; 18-00 Fran
se les; 18.15 Gram.; 18.25 Cau
serie; 18.30 Vcor de soldaten;
19.00 Nieuws; 19-40 Zang; 20.00
Orkest; 21.00 Lichte muziek;
21.30 Gram.; 22.00 Nieuws; 22.15
Orgel; 23-00 Nieuws.
door D. KEUR.
XI.
Uit fig. 13, waarop de toestand van Terneuzen in 1824 met
dunne lijnen is ingetekend en de ontworpen kanaalwerken met
wat dikkere lijnen zijn aangegeven, blijkt dat Terneuzen toen nog
maar een zeer kleine omvang had. Het inwonertal, waarbij zowel
de bewoners van buiten als binnen de bebouwde kom behoorden,
bedroeg ongeveer 1500. De plaats zelf bestond slechts uit enkele
straten, waarvan de Noordstraat de belangrijkste was. De tegen
woordig daarop aansluitende dwarsstraten bestonden toen ook,
alsmede de Lange Kerkstraat. Het tegenwoordige marktplein be
stond nog niet; men had daar de gemeentehaven die in open ver
binding met de Wester-Schelde stond.
De tekening geeft nog een drietal molens aan, n.l. de Pelmolen,
waarnaar de tegenwoordige Pelmolengang zal zijn genoemd, een
tweede molen nabij het Brugpad en een derde molen op de plaats
waar nu nog de romp aanwezig is aan het einde van de De Jonge-
straat.
Genoemde straten en haven bevonden zich op of in de oude kern
van de in 1583 aangelegde vesting Terneuzen, welke na 1680
grotendeels was gesloopt en die in 1824 aan de zuidwest-, zuid
en oostzijde nog omgeven was door een oude vestinggracht. Naar
het oostelijk gedeelte van die gracht zal zeer waarschijnlijk aan
de binnenzijde de tegenwoordige „Herengracht" en aan de buiten
zijde de „Rosegracht" genoemd zijn.
Langs het zuidwestelijk gedeelte van de gracht liep aan de bin
nenzijde de reeds genoemde Lange Kerkstraat en aan de buiten
zijde een dijk of kade waarop later de tegenwoordige Dijk- en
Nieuwediepstraat is ontstaan. Genoemde dijk of kade vormde
een gedeelte van de noordoostelijke begrenzing van de Vloos-
(toen nog Flode-) wijkpolder. Ten zuidwesten daarvan was alles
nog bouw- en weiland. De daardoor lopende Flodewijkstraat
(tegenwoordige Vlooswijkstraat) gaf verbinding met de polders
ten westen van Terneuzen.
De zeedijk van de Flodewijkpolder ten westen van Terneuzen
liep ongeveer door de plaats waar nu het buitenhoofd van de
Middensluis ligt en sloot verder aan op de oude kern van Ter
neuzen. De zeedijk van de polders ten oosten van Terneuzen liep
ongeveer waar nu de Javastraat ligt en sloot verder dwars door de
schutkolk van de Oostsluis eveneens op de oude kern aan.
Het was genoemde kern met gracht waar omheen als het ware
de nieuwe kanaalarm met havengeulen en daartussen de sluizen
moesten worden ontworpen.
De twee kanaalarmen met de havengeulen verkregen ongeveer
de vorm van een ruit waarvan de stompe hoeken werden afge
rond, aan de westzijde met een straal van 240 m en aan de
oostzijde met een straal van 140 m. In genoemde afrondingen
werden de sluizen geprojecteerd, zodat de sluishoofden niet in
eikaars verlengde vielen.
De grootte van de ruit was zodanig gekozen dat oud-Terneuzen
met de daaromheen liggende overblijfselen van de vroegere ves
tingwerken geheel werd ingesloten. Bovendien werd ten zuiden
van oud-Terneuzen een driehoekig stuk van de Vlooswijkpolder
afgesneden en ten noorden een driehcflkig stuk van de slikken,
begrensd door twee te maken havendijken, waarbinnen de geulen
van de sluizen naar de Westerschelde moesten worden gemaakt.
Omtrent de geprojecteerde sluizen valt het volgende op te
merken.
Het binnenhoofd van de Westsluis kwam juist binnen de noor
delijke dijk van de Vlooswijkpolder te liggen. Het buitenhoofd
gedeeltelijk in en gedeeltelijk buiten de zeedijk. De schutkolk
tussen de hoofden viel in het westelijk uiteinde van de oude ves
tinggracht. Ze zou de vorm verkrijgen als in fig. 13 is aangegeven.
Teneinde de schutkolk die vorm te kunnen geven, moest het
meest westelijk gedeelte van de oude vestinggracht worden aan
gevuld terwijl aan de oostzijde van de kolk een dwarsdijk door
de gracht moest worden aangelegd. Deze dwarsdijk is de tegen
woordige Westkolkstraat.
Om de uitvoering van het buitenhoofd in de droge mogelijk te
maken moest een dam over de slikken worden aangelegd die de
te maken westelijke havendijk verbond met een eveneens vanaf
het buitenhoofd te maken dijksgedeelte langs de geslechte voor
malige oude vestinggronden. Bovendien werd die dam verlengd
totdat ze aansloot op de toen bestaande zeedijk (de tegenwoordige
Nieuwstraat).
Voor dë Oostsluis werd het binnenhoofd in de oude vesting
gracht geprojecteerd en het buitenhoofd buiten de zeedijk in de
slikken. Aan de schutkolk, voor zover het de zuidelijke helft be
treft, werd: ongeveer de vorm van het door de hoofden ingesloten
vestinggedeelte gegeven; de noordelijke helft werd daarop aan
gesloten. Uiteraard moest het er middendoor lopende gedeelte
zeedijk worden verwijderd en een klein gedeelte van de vooruit
springende punt van een voormalig bastion worden afgegraven.
Om voor deze sluis de bouw van het buitenhoofd in de droge
mogelijk te maken moest een dam over het slik worden aange
legd die de te maken oostelijke havendijk verbond met het einde
Tan de bestaande zeedijk langs de oude vestinggracht.
Behalve de hiervoor genoemde plannen voor
het graven van een nieuw kanaalgedeelte van
Sas van Gent naar Terneuzen, werden ook ver
beteringen voorbereid voor het bestaande ge
deelte van Gent naar Sas van Gent. Het zou
over de gehele lengte worden verbeterd in die
zin dat de bodemdiepte volgens regelmatig hel
lende lijn van de bodem van de Tolhuissluis te
Gent naar die te Sas van Gent moest worden
uitgediept. De bodem moest op die diepte een
minimumbreedte verkrijgen van 8 m. De be
staande richting zou worden gevolgd, uitgezon
derd het gedeelte bij het inkomen van Sas van
Gent, dat in een rechte lijn moest worden door
getrokken, waartoe het voormalig ravelijn
Stuart (zie fig. 7) gedeeltelijk afgegraven en de
revetementsmuur afgebroken zou worden.
Later werd dit plan nog in zoverre gewijzigd
dat de bodem in plaats van onder een hellende
lijn in een waterpasse zou worden gegraven op
een diepte van 4.40 m. Op die diepte werd de
bodembreedte tenminste 10 m, terwijl de be
lopen eenzelfde helling zouden verkrijgen als
het gedeelte Sas van GentTerneuzen. Het
trekpad van de Tolhuissluis tot Meulestede
moest 8 m breed worden gemaakt.
De schutsluis te Sas van Gent, die aanvanke
lijk niet zou worden gewijzigd, moest gelijk
waardig aan die van Terneuzen worden ge
maakt, n.l. 12 m breed. Voorts werd bepaald
dat dubbele draaibruggen moesten worden ge
bouwd te Meulestede, Langerbrugge, Zelzate en
Sas van Gent, elk met 12 m doorvaartwijdte.
Toen men met de voorbereidende werkzaam
heden in zoverre was gereed gekomen en om
trent het hierboven beschreven plan overeen
stemming was bereikt, moest nog het nodige
worden verricht om tot aanbesteding van die
werken te kunnen overgaan.
CONCESSIE, OP GROND WAARVAN DE
ONTWORPEN WERKEN TOT STAND
ZOUDEN KOMEN.
De wijze waarop men de werken wilde aanbe
steden week sterk af van de tegenwoordig ge
bruikelijke, waarbij gegadigden zich verbinden
voor een door hen opgegeven bedrag een be
paald werk volgens een daarvan uitgegeven be
stek met voorwaarden te zullen uitvoeren.
In het onderhavige geval was een oplossing
gevonden volgens welke de werken tot stand
konden komen zonder dat de Staat daarvoor uit
gaven had te doen. Men wilde n.l. een concessie
verlenen voor het maken van de werken waarbij
dan de concessionaris het recht verkreeg ver
schillende rechten te heffen voor een aantal
jaren,, gedurende welke de inkomsten zodanig
werden berekend dat de gemaakte kosten zou
den zijn terugontvangen.
Evenals voor een gewoon bestek werd nu een
beschrijving van de te maken werken gemaakt,
waarbij voorwaarden werden gesteld volgens
welke de te maken werken moesten worden
uitgevoerd en tevens bepaald welke rechten en
inkomsten de concessionaris zouden worden toe
gekend.
Het is wel interessant de „conditiën en voor
waarden", zoals deze destijds werden genoemd,
wat nader onder het oog te zien. Ze werden
samengevat in een 10-tal artikelen.
Artikel 1 behandelt het in de conditiën bedoel
de peil, gewicht, maat en munt. De laatste drie
zijn alle Nederlands.
Het tweede artikel is verdeeld in vier afdelin
gen, waarvan de eerste drie een vrij beknopte
en oppervlakkige beschrijving geven van de te
maken werken, terwijl in de vierde afdeling al
gemene bepalingen betreffende de werken en
de wijze van uitvoering derzelve met de kosten
worden behandeld.
Omtrent de in de eerste afdeling beschreven
werken: n.l. die voor het verbeteren van het
kanaalgedeelte van Gent naar Sas van Gent,
valt weinig op te merken. Eveneens van het te
graven hoofdkanaal van Sas van Gent naar Ter
neuzen dat in de tweede afdeling is beschreven.
Bij de in de derde afdeling behandelde werken
voor afwatering en voor opening van de scheep
vaart naar Hulst valt het op, dat bij elk van
de voor de afwatering te maken'werken wordt
opgegeven de schotbare grootte van de daardoor
op het kanaal afwaterende polders of gebieden.
Totaal bedroeg dit ruim 50.000 gemet of
20.000 ha.
Voorts wordt in de derde afdeling de betra-
geling (bekading) van in het Sasse- en Axelse
gat liggende schorren beschreven. Dit moest
grotendeels geschieden met uit de ontgravingen
vrijkomende grond. De plaats der kaden moest
in overleg met de grondeigenaren worden be
paald. (Wordt vervolgd.)
Lichte muziek; 10.30 Met en
zonder omslag; 11.00 Politieka-
pel; 11-30 Cabaret; 12.00 Ork.;
12.35 Vcor de heren; 12.45 Lich
te muziek; 13.00 Nieuws; 13.05
Gr.; 13-10 Orkest; 14.00 Boek
bespreking; 14.20 Piano; 14.50
Filmpraatje; 15.05 Kwartet; 15.30
Lichte muziek; 15.50 Orgel;
16.05 Spaanse muziek; 16.30
Sport; 17.00 Gev muziek; 17.30
Voor de jeugd; 17.50 Sport; 18.15
Nieuws; 18.30 Kerkdienst; 19.00
Voor de kinderen; 19.35 Radio
catechisatie; 20.00 Nieuws; 20.05
Solistenparade; 20.40 Hoorspel;
21-20 Reportage; 21.25 Gev. mu
ziek; 22.10 Mededelingen; 22.15
Limburgs programma; 23.00
Nieuws; 23.15 Weekoverzicht;
23.25 Amusementsmuziek; 23.50
Gram.
BRUSSEL VI.: 12.00 Gev. mu
ziek; 12.30 Weerbericht; 12.34
Lichte muziek; 13.00 Nieuws;
1315 Gram.; 13.30 Voor de sol
daten; 14.00 Gram.; 16.00 Sport;
16.45 Gram.; 17.45 Sport; 17-50
Gram.; 18.30 Causerie; 19.00
Nieuws; 19-30 Gev. muziek;
21.00 Gram.; 22.00 Nieuws; 22.15
Verzoekprogramma; 23.00 Nws.;
23-05 Dansmuziek.
MAANDAG 22 DECEMBER
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.10 Gew. muziek; 7.45 Een
woord voor de dag; 8.00 Nieuws;
8.10 Sport; 8.20 Gram.; 9.00 Voor
de zieken; 9.30 Voor de vrouw;
9.35 Waterstanden; 9.40 Gram.;
10-00 Piano; 10.30 Morgen
dienst; 11.00 Gram.; 11.15 Gev.
muziek; 12.30 Mededelingen;
12.33 Orgel; 13-00 Nieuws; 13.15
Orkest; 13.45 Gram.; 14.00 Voor
de school; 14.35 Gram.; 14.45
Voor de vrouw; 15.15 Gr.; 15.25
Piano16.00 Adventssamen-
komst; 16-45 Gram.; 17.00 Voor
de jeugd; 17.15 Gram.; 17.30
Voor de jeugd; 1745 Regerings
uitzending; 18.00 Koor; 18.20
Sport; 18.30 Lichte muziek; 18-45
Engelse les; 19.00 Nieuws; 19.10
Kwartet; 19.30 Causerie; 19.45
ZONDAG 21 DECEMBER
HILVERSUM I: 8-00 Nieuws;
S.15 Gram.; 8.25 Hoogmis; 9 30
Nieuws; 9.45 Gram.; 10-00 Met
de deur in huis; 10.30 Kerk
dienst; 12.00 Kcorzang; 12.15
Apologie; 12.35 Gram-; 12.50
Causerie; 13.00 Nieuws; 13.10
Lunchconcert; 13.40 Boekbe
spreking; 13.55 Gram.; 14-00
Voor de jeugd; 14.30 Orkest;
15.05 Causerie; 15.35 Piano;
16.10 Causerie; 1615 Sport;
16.30 Vespers; 17.00 Kerkdienst;
18.30 Gram.; 18.55 Koor; 19-30
Causerie; 19.45 Nieuws; 20.00
Gram.; 20 25 De gewone man;
20.30 Gev. programpia; 22.35
Actualiteiten; 22.45 Gebed; 23 00
Nieuws; 23.15 Gram.
HILVERSUM II: 8.00 Nieuws;
8.18 Gram.; 8.35 Orgel; 8.58
Sport; 9.00 Causerie; 10.00
Probleem II.
(Joh. de Smet, IJzendijke.)
Wit speelt en wint.
Eindspel
van E. Leclercq (Frankrijk).
Zwart: 9, 27, 31.
Wit: 29. Dam op 5.
Wit forceert de winst.
Oplossingen gaarne binnen 10
dagen na het verschijnen dezer
rubriek.
Fig. 13. Situatieplan bij Terneuzen.
