Hei kanaal van Geni naar Terneuzen
Wat brengt de Radio?
j/ooe de
TIJDSCHRIFTEN
EN OMZETBELASTING
Razzia op verdachte
personen in België
Een
aardige uitgaansjapon
r;A\-V Af
Verdronken
Werde j
LANDT/
^Tvya'.kpness*
BEVER
Beuerlandt
Üjendorp
Sant»li«t
'Hof ten Zande V
jqk
V. Polder
'tooven
polder
.Ver /wiroDKeTu
4ot#n*vi
'•Landf uad"
frouwe,
(ir»4le]t kCTiprr
biervliet
Assem
"Beveren
.Selsate
•NieukercKen
Winckele
Saerde
Dorttkl
«Belcele
•SafPeiare
I^OKSiLL
door D. KEUR.
Zoals tot in de vorige eeuw gebruikelijk was werden belang
rijke werken beschermd om te voorkomen, dat door onverlaten
daaraan schade zou worden toegebracht. Daarom lieten de Gen
tenaars ook in 1560 reeds een begin maken met de huizen te
beschermen, eerst door een hoornwerk, vervolgens door meerdere
versterkingen, zodat later de door vestingwerken omringde sluis
de naam verkreeg van het ,,Hoge Sas van Gent", in tegenstelling
tot de plaats in het westen die later ook door vestingwerken
werd omringd en de naam kreeg van het „Lage Sas van Gent".
Fig. 7 geeft de toestand van het versterkte Sas van in het jaar
1750.
Van de Landdijk was toen binnen het door de vesting inge
nomen gebied niets meer te bespeuren. Aan de westzijde is nog
een kort stukje zichtbaar, aansluitende aan de vestinggracht en
aan de oostzijde eveneens een kort stukje, aansluitende aan het
Pas of vervallen Hoornwerk. Vanaf het westelijk stukje liep de
dijk vroeger in noordoostelijke richting naar het binnensluishoofd
(Zoete Speye) van het Sas (34) en vandaar met een bocht naar
het gedeelte ten oosten van het Pas.
De Sasse vaart, dus het kanaal tussen Gent en Sas van Gent,
wordt op deze tekening „Gentse vaart" genoemd, terwijl het ge
deelte ten noorden van het eigenlijke Sas „Sasse vaart" is ge
noemd in plaats van de vroegere „Papegeule". Verder valt op te
merken, dat aan de oostzijde een brede kreek is getekend, de z.g.n.
Groote Kreek van Canisvliet, welke in 1550 nog niet aanwezig
was. Haar ontstaan moet worden toegeschreven aan de inundaties
gedurende de 80-jarige oorlog, waarna ze door een dam bij het
Pas werd ingedijkt. In deze dam werden omstreeks 1670, op last
van het gemeentebestuur van Sas van Gent, drie openingen ge
stoken waardoor men meende Sas van Gent beter te kunnen ver
dedigen. Van de zijde van de Canisvlietpolder werd tegen het
doorsteken van die dam wel krachtig geprotesteerd, omdat men
vreesde voor doorbraak van de dijken, en aangedrongen op vol
ledige dichting van die gaten, doch blijkbaar zonder resultaat,
want op de tekening van 1750 is van deze dam niets meer te
bespeuren. Evenwel is later, zoals in het vervolg zal blijken, op
die plaats toch weer een dam gelegd waarin voor de afwatering
een uitwateringssluis met vier kokers werd gebouwd, welke sluis
zodanig was ingericht, dat ze tevens als inundatiesluis kon wor
den gebruikt.
Terugkomend op de Sasse vaart, zij nog opgemerkt, dat tijdens
de aanleg van het kanaal Gent zich zodanig had weten veilig te
stellen dat de voordelen welke uit de aanwezigheid van het kanaal
zouden kunnen voortvloeien alleen ten bate van de stad zouden
komen. De mogelijkheid was n.l. niet uitgesloten, dat na open-
Fig. 7. Situatie van versterkt Sas van Gent.
voor hadden moeten kopen. Bij besluit van 28 Juli 1561 werd hun
dit recht toegestaan.
Het aldus tot stand gekomen kanaal heeft tot 1825 voor de
stad Gent de rechtstreekse verbinding met zee gevormd. Het is
echter de meeste tijd als zodanig niet gebruikt kunnen worden.
De eerste onderbreking begon al toen het kanaal nog maar één
jaar in gebruik was genomen. Op 8 Juli 1564 werd de regering
of het stadsbestuur van Gent bericht dat van de buitensluis
(Zoute Spui) de verlaatgaten (riolen) waren ingestort. Besloten
werd toen dit buitenhoofd af te breken en een nieuw te bouwen
300 voet dichter bij het binnenhoofd (Zoete Spui), omdat het
Sas te groot werd geacht.
In 1565 werd dit werk besteed en op 8 Mei 1566 voor het nieuwe
buitenhoofd de eerste steen gelegd door Jhr. Jan Damman, heer
van Oomberghe, Varnoiser, Burggracht en Vromenhove, eerste
schepen van Gent. Dit werk kwam gereed de 25e Juli 1567.
Nog maar enkele jaren na de voltooiing werd het gebruik van
de vaart opnieuw onmogelijk gemaakt. Op 21 Mei 1572 verover
den de watergeuzen Sas van Gent en staken, na de inwoners daar
van verwittigd te hebben, de huizen, sluisdeuren en bruggen in
brand. De sluis was toen weer onbruikbaar en het schijnt dat
men de eerste daaraanvolgende jaren geen gelegenheid had om
tot herstelling over te gaan. Er wordt althans aangetekend dat
eerst op 7 April 1577 de schade zover was hersteld, dat de sche
pen weer vrij konden doorvaren.
Dit zou echter slechts van korte duur zijn. In 1579 tekende Gent
de Unie van Utrecht en viel daardoor de Koning van Spanje af,
hetwelk tengevolge had dat in October 1583 de Spanjaarden zich
met behulp van de verrader Servaes van Steeland, ridder en heer
van Wissekerke, sedert 1562 hoofdbaljuw van het land van Waas,
zich op de afvallige Gentenaars wreekten en Sas van Gent bij ver
rassing innamen.
De vaart kon nu door Gent niet meer worden gebruikt totdat de
stad in 1585 zelf ook door de Spanjaarden werd ingenomen. Van
af die tijd is het kanaal ongeveer 60 jaar in Spaanse handen ge
weest en kon dus weer geheel voor de scheepvaart worden benut.
Voor de zeevaart zal het echter, in verband met de toen heersen
de vijandelijkheden, wel van niet veel betekenis geweest zijn. Deze
werd zelfs geheel onmogelijk toen in 1644 Prins Frederik Hendrik
een veldtocht in Vlaanderen ondernam, waarvan de belegering
van Sas van Gent het hoogtepunt is geweest. Door de verovering
van Sas van Gent was de toegang tot Gent wederom afgesloten
en zou voor bijna twee eeuwen gesloten blijven, althans voor de
zeevaart. Want toen in 1648 tussen het uitgeputte Spanje en de
Republiek van de zeven Verenigde Nederlanden de vrede te
Munster werd gesloten, werd in art. 14 van de voorwaarden be-
Eerste plan tot verbetering van de Sasse vaart.
In de bijna drie eeuwen die verlopen waren, nadat octrooi werd
verleend voor het graven van de Sasse vaart, was de toestand
van Zeeuwsch-Vlaanderen weer belangrijk veranderd. Overstro
mingen kwamen na 1570 wel niet zoveel meer voor, maar het
waren vooral de oorlogshandelingen waardoor in meerdere of
mindere mate de bedijkte gronden onder water kwamen te staan.
Zo liet Maurits in 1586 ter verdediging van het pas herwonnen
Axel de dijken in de omgeving van die stad doorsteken. De
polders ten westen van de tegenwoordige Othenese kreek bleven
vrij van water, doch die ten oosten daarvan lagen kwamen voor
het grootste deel onder water, terwijl Zaamslag geheel over
stroomde.
Ook in het westen was het droevig gesteld. Ongeveer 1583
vormden Breskens, Groede, Schoondijke, nagenoeg geheel Oost
burg en voor een deel ook de omstreken van Sluis, Heille, Aarden
burg en St. Kruis met het reeds lang geleden verdronken land
van IJzendijke een gebied van schorren en slikken waarvan alleen
de hoogste plaatsen bij laagwater droogvielen, terwijl bij hoog
water een grote watervlakte te zien was waaruit de bouwvallen
van kerken en torens omhoog staken.
Fig. 8 geeft een overzicht van Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen
omstreeks 1650 en doet zien welke omvang de inundaties had
den verkregen.
(Wordt vervolgd.)
De leden van de Tweede Ka
mer de heren Lucas (KVP),
Ritmeester (VVD) en C. van den
Heuvel (A.R.) hebben, met be
trekking tot het wetsontwerp
tot wijziging in de heffing van
omzetbelasting ten aanzien van
tijdschriften een amendement
voorgesteld, dat -tot strekking
heeft, naar de genoemde leden
ter toelichting mede delen,
dagbladen, weekbladen, tijd
schriften en andere tenminste
driemaal per jaar periodiek
verschijnende uitgaven naar het
gewone tarief terug te brengen.
De strekking van dit amende
ment is dezelfde als dat van de
vaste commissie voor de belas
tingen, ingediend op het wets
ontwerp tot technische herzie
ning van enige tabellen voor de
omzetbelasting.
Au»try»*n Pokw
4*1 Pa»
of ¥trvê lltn
Hoornwtrk
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Bolwerk Holland.
Bolwerk Zeeland ondermijnd
Bolwerk Generaliteit.
Bolwerk Oranje.
Bolwerk Nassau
Bolwerk Coehoorn
Bolwerk Vassy
Ravelin Stuart.
Ravelin Wilt of Ruitenburg.
Ravelin Svoy.
Ravelin Ferens
Ravelin
Lunet de Scheepswagt.
Lunet voor Den Trant.
De Reserf.
Klaveren Aas.
St. Anne Fort
Travers voor de sluis.
Kasteel op Rapenburg.
Watermolen onder de Wal.
Kasematten of Soutereins.
Sortien in de Lage Flanken.
Gragt gegraven Ao. 1736.
Tour op De Tragel.
Aarden dam op houten sluis.
Stene Sluis of Verlaat.
Stene sluis om de slik weg te schuren
Stene sluis door het Bolwerk.
Stene sluis of Verlaat.
Stene sluis voor het Bolwerk.
Den Tant.
Buitenste Schuttinge.
De Komme.
Binnenste Schuttinge.
Houten sluisje.
Opgemeette oude Stene Sluis.
Nieuwe Stene Sluis of Verlaat.
Steene Beeren.
De kerk door Bombardering Ao. 1747
afgebrand.
Commandeurs woningen mede afge
brand.
Commies woningen.
Stadhuis.
Het Hospitaal.
Magazijn.
Provoost.
Barakken.
De Markt met de Fontein.
De Gentse Poort.
Brug aan Den Tant.
Anno 1750 door A. Hettingen.
ZONDAG 16 NOVEMBER
HILVERSUM I: 8.00 Nieuws;
8.15 Orgel; 8.30 Morgenwijding;
915 Koor; 930 Nieuws; 9.45
Gram.; 9.55 Hoogmis; 11.30 Gr.
11.40 Piano; 12.10 Gram.; 12.35
Gram.; 12-40 Lichte muziek;
12.50 Causerie; 13-00 Nieuws;
13.10 Pop. concert; 13.40 Boek
bespreking; 13.55 Gram.; 14-00
Voor de jeugd; 1430 Orkest;
15-10 Vraaggesprek; 15.40 Lich
te muziek; 16.05 Gram.; 16.10
Causerie; 16.15 Sport; 16.30 Ves
pers; 17.00 Voor de jeugd; 18-00
Zang; 18-45 Pastorale rubriek;
19-00 Zang; 19.30 Causerie; 19.45
Nieuws; 20.00 Opera; 21.15 Wed
strijd; 22.35 Gram.; 22.40 De
reis van Prins Bernhard; 22.45
Gebed; 23-00 Nieuws; 23.15 Gr.;
HILVERSUM H: 8.00 Nieuws;
£.18 Gram.; 8.30 Voor het plat
teland; 8.40 Orgel; 8.58 Sport;
9.00 Gram-; 9.45 Causerie; 10.00
Geef het door; 10-05 Voor de
jeugd; 10.30 Kerkdienst; 12.00
Amusementsmuziek; 12.30 Voor
de heren; 12.40 Orgel; 13.00
Nieuws; 13-05 Gram.; 13-20 Gr.;
14.00 Boekbespreking; 14.20 Or
kest; 15.30 Toneel; 15.45 Gram.;
16.00 Dansmuziek; 13.30 Sport;
17-00 Dr Schweitzer-ipirogram-
ma; 17.30 Voor de jeugd; 17.50
Gram.; 18-15 Nieuws; 18-30
Piano; 18.45 Zang; 19.30 Radio-
lympus; 20.00 Nieuws; 20.05 Gev
muziek; 21-05 Hoorspel; 21.45
Gram.; 22.00 Reportage; 22.05
Cabaret; 22.30 Orkest; 23.00
Nieuws; 23.15 Gram.
BRUSSEL VL: 12.00 Gram.;
12.30 Weerbericht; 12.34 Orkest:
13-00 Nieuws; 13.15 Gram.; 13.30
Voor de ssldaten; 14.00 Gram.
16.00 Sport; 16.45 Gram.; 17.45
Sport; 17.50 Gram.; 18-30 Cau
serie; 19.00 Nieuws; 19 30 Gr.;
20.00 Hoonapel; 21.50 Gram.;
22-00 Nieuws; 22.15 Verzoekpro
gramma; 23.00 Nieuws; 23 05
Gram.
MAANDAG 17 NOVEMBER
HILVERSUM I: 7.00 Nieuws;
7.13 Gew. muziek; 7.45 Een
woord voor de dag; 8.00 Nieuws;
810 Sport; 8.20 Gram.; 9-00 Voor
de zieken; 9.30 Voor de vrouw;
9.35 Waterstanden; 9.40 Gram
10.00 Piano; 10-30 Morgendienst
11.00 Granv; 11-15 Gev. progr.;
12 30 Mededelingen; 12.33 Or
gel; 13-00 Nieuws; 13.15 Gram.;
14.00 Schoolradio; 14.35 Gram.;
14.45 Voor de vrouw; 15.15
Piano; 15.50 Gram-; 16.00 Lez.
17.00 Voor de jeugd; 17.15 Gr.;
17.30 Voor de jeugd; 17.45 Re
geringsuitzending; 18.00 Orkest;
18.20 Sport; 18 30 Gev. muziek;
18.45 Engelse les; 19.00 Nieuws;
19.10 Piano; 19 30 Causerie; 19.45
Koor; 20-00 Radiokrant; 20.20
Gram-; 20-50 Hoorspel; 21.45
Gram.; 22.00 Vraaggesprek;
22.10 Orkest; 22.45 Gebed; 23.00
Nieuw-.; 23-15 Dammen; 23.20
Gram.
HILVERSUM II: 7-00 Nieuws;
7.10 Grarq.; 7.15 Gymnastiek;
7.30 Gram.; 8.00 Nieuws; 8.15
Gram.; 9-00 Morgenwijding; 9.15
Gram.; 9.25 Voor de vrcuw; 9.30
Ccam.; 11-00 Causerie; 11.15
In een communiqué van het
Belgische ministerie van Ju
stitie is meegedeeld, dat militai
re en burgerlijke politie en
rechercheurs in de afgelopen 5
dagen in het grensgebied van
Venders een grote razzia had
den gehouden om voorgenomen
„misdadige activiteit" door in
filtratie van buitenlandse ver-
verdachten te voorkomen.
Op straat werden trams en
auto's aangehouden om de pa
pieren der inzittenden te con
troleren en in hotels werd een
onderzoek ingesteld naar de al
daar verblijvende vreemdelin
gen.
Orkest; 12.00 Gram.; 12-30 Me
dedelingen; 12-38 Amusements
muziek; 13.00 Nieuws; 13.15 Gr.;
13-30 Zigeunerin uziek; 14.00
Causerie; 14-20 Gram-; 14.30
Voordracht; 14.45 Piano; 15.15
Voor de vrouw; 16.15 Gr.; 17.30
Voor de pad-vinders; 17.45 Gr.;
17-50 Causdrie; 18.00 Nieuws:
18.15 Rhytmische muziek; 18-30
Accordeon; 19.00 Causerie; 19.15
Cabaret; 19.45 Regeringsuitzen-
ding; 20.00 Nieuws; 20.05 Ork.;
20-50 Causerie; 21.30 De rei-3 van
Prins Bernhard; 21.35 Chan
sons; 22.15 Gram.; 23.00 Nieuws;
23-15 Film; 23-45 Gram.
BRUSSEL VI.12-00 Gram.;
12.30 Weerbericht; 12.42 Gram.;
13.00 Nieuws; 13-15 Gram.; 14.00
Orkest; 14-50 Gram-; 17.00 Nws.;
17.10 Lichte muziek; 18.00 Fran
se les; 18.15 Gram.; 18.30 Voor
de soldaten; 19.00 Nws.; 1940
Zang; 20-00 Orkest; 21.00 Gr.;
22.00 Nieuws; 22-15 Orgel; 23-00
Nieuws-
stelling van de vaart, de goederen welke daardoor zouden worden
aan- of afgevoerd niet alleen in Gent, doch ook langs het kanaal
en bij het Sas zouden worden gelost of geladen. Teneinde dit te
voorkomen hadden de Gentenaars weten te bereiken, dat reeds op
25 Mei 1551 te Brussel een ordonnantie werd uitgegeven, waarin
o.m. werd bepaald, dat de nieuwe door haar gemaakte vaart niet
zou mogen worden gebruikt voor het stapelen, verkopen of ont
laden van goederen, waren of koopmansschepen tussen Langer-
brugge en 't Sas.
Voorts vroegen de schepenen van Gent in 1561 aan de Graaf
van Vlaanderen, vertegenwoordigd door zijn halfzuster Gouver
nante Margaretha van Parma, om het leenrecht niet alleen over
het kanaal, maar ook voor de overblijvende gronden die zij daar-
paald, dat de rivier de Schelde, alsmede de kanalen van 't Sas,
Swijn en andere zeegaten daarop responderende, van de zijde
der Staten gesloten zullen worden gehouden.
Het laat zich verstaan dat door deze maatregel het kanaal niet
meer aan zijn doel beantwoordde, waardoor het ook niet meer die
verzorging kreeg, welke voor een goed onderhoud nodig is. Het
kanaal geraakte in verval, maar dat niet alleen, ook de geul naar
de Braakman werd ongeschikt voor de zeevaart, omdat door voort
durende verzanding de vaardiepte steeds minder werd. Deze toe
stand duurde bijna twee eeuwen .voort.
Eerst na de vereniging van Zuid- met Noord-Nederland in 1815
kwam het weer in bruikbare staat brengen van de vaart aan de
orde. Niet alleen voor de scheepvaart, maar meer nog als afwa
teringskanaal.
Fig. 8. Oost Zeeuwsch-Vlaanderen omstreeks 1650.
10 S-«R'
De japon voor het partijtje is
voor de meeste vrouwen van
het grootste belang. Bij een der
gelijke gelegenheid wil men er
natuurlijk eens extra goed uit
zien en wordt er van zo'n kle
dingstuk meer verlangd dan
van welk ander ook.
Het seizoen voor de gezellige
avondjes is weer aangebroken
en velen zullen een blik in de
klerenkast hebben geworpen om
de inventaris op te maken, wat
er voor de komende winter aan
kleding beschikbaar is. Velen
van ons zullen ontdekt hebben,
dat de kleding die voor uitgaan
geschikt was, om de een of an
dere reden niet meer te dragen
is
Voor deze dames hebben wij
ons nieuwe model bestemd. Op
de illustratie ziet u, welk een
charmante en gedistingeerde
japon u in dit patroon wordt
geboden.
Op een zeer wijde rok, die in
vele diepe plooien valt, staat
een nauw sluitend lijfje met
driekwartsmouwen. De mou
wen zijn nauwsluitend, doch
gaan in de mouwkop over in
ruime rimpels, die een deel van
de schouders vrijlaten en welke
door hun schuin naar voren val
lende rimpels de hals vormen.
De rimpels verdwijnen in het
voorpand. De overgang van de
slanke taille naar de in wijde
plooien vallende rok wordt ge
accentueerd door de van voren
brede ceintuur, die naar achte
ren smal uitloopt. Het .patroon is
gegeven voor een bovenwijdte
van 90 centimeter.
Werkwijze.
Onderdelen;
Halve rok (dubbel knippen,
op de stof vouw leggen)
half rugpand (tweemaal knip
pen)
half voorpand (dubbel knip
pen, op de stof vouw leggen);
halve ceintuur (indien moge
lijk op de stofvouw leggen).
Eerst beginnen wij met alle
maten nauwkeurig op het pa
troonpapier over te nemen. Ook
de aanwijzingen en dergelijke
dienen goed overgebracht te
worden op ons patroon. Hier
door krijgt u een patroon op de
maten op ons eigen figuur en
corrigeren zonodig hier en daar.
Nu leggen we de papieren pa
troondelen op de dubbelgevou
wen stof en zorgen ervoor, dat
de delen die aan de stofvouw
moeten liggen, daar ook komen.
Wij spelden het patroon nu mooi
glad op de stof en knippen daar
na de delen uit, doch houden re
kening met het aanknippen van
naden.
De uitgeknipte delen rijgen wij*
nu in elkaar. We beginnen met
de figuurnaden, daarna de
schouder- en zijnaden. Alvorens
verder te gaan, passen wij eerst
terdege. Nu bestaat nog de mo
gelijkheid een en ander zo nodig
te veranderen zonder veel moei
te. Zit alles volkomen naar wens
dan kan de japon afgestikt wor
den. Denkt u er aan de naden
aan de binnenkant netjes af te
werken?
Ons uitgaansjaponnetje wordt
nu in het geheel opgestreken en
het kledingstuk is klaar voor ge
bruik. Veel succes, dames!
