SPORTNIEUWS
De techniek in dienst van
geneeskunde, gezondheid en geluk.,.
Het kanaal van Gent naar Terneuzen
ftëlDGWAY WAARSCHUWT
DE N.A.V.O.
Onze dokter over:
Nobelprijs voor
geneeskunde toegekend
Geruchten over Chinese
troepenbewegingen
Grote droogte in
Oranje-Vrijstaat
"lTevF
ZONDAG 26 OCTOBER.
EERSTE KLASSE A.
De betere wereld van Dr. Fritz Kahn
„Geen tak der menselijke cultuur is zo ontwikkeld
als de techniek en wel om de voor de hand liggende
reden, dat zij verbonden is met geldelijk voordeel en
welvaart. De productie en verkeerstechniek staan
aan de spits; de ontwikkeling van de geneeskundige
techniek is daarbij verre ten achter. Kleren maakt
men machinaal; de chirurg echter gebruikt bij zijn
eerzaam handwerk nog steeds een primitieve naald
en draad".
Carbidketel
ontploft
Vlissmggn'
Moensdrecht
Cadzand
SchcxDndijte
Zud\zaym<z
-Qostbun
.Hzinsdi
.Ter Neuzen
Ramskaaelle
ijnnibzit
Moeras
Lissewe*
Watervliet.
Mqzrkerke
Wrrebroek
Calloo
SULaunzns
S 6'
last Hd'ier nek siU'S
"StCnoix
Steiltes
Zwijndnzcht
Nieuw te graven
kanaalqedeelte
Moeras
•Stekene
Te bouwen Sas
Beveren
yetote
tebeke
St Niklaas
Beemem
Fort Rooderffiuize
Temse
Lokeren
Schaal
VLAANDEREN in 15 50
(NOORDELUX GEDEELTE)
Schelde
Middelburg
Vlissmgen'
WEDSTRIJDPROGRAMMA
Sneek—Ajax; Wageningen
GVAV; Zwolse BoysFrisia; De
VolewijckersDOS; Enschedese
Boys—VSV; NEC-Heracles; EDO
RCH.
EERSTE KLASSE B.
Go Ahead—DWS; 't Gooi—
Haarlem; StormvogelsVitesse;
Blauw WitEnschede; Elinkwijk
AchillesLeeuwarden-A GO VV
Be Quick (Gr.)—Heerenveen.
EERSTE KLASSE C.
SVV—Sparta; Willem II—
Theole; MVVSittardia; Excel
siorJuliana; Emma-BVV; VVV-
HBS; LONGA—Brabantia.
EERSTE KLASSE D.
NACFeijenoord; ADORBC;
EindhovenPSV; Xerxes-NOAD;
BleijerheideLimburgia; Mau-
rits—DHC; TEC—Hermes DVS.
ZUID L
TWEEDE KLASSE B.
Middelburg-Internos; DOSKO-
Terneuzen; Rood Wit (W.)
MOC' 39; AllianceAxel; Goes
De Baronie.
DERDE KLASSE D.
BiervlietRKFC; lingeVlis-
singen; Corn BoysODIO; Bres
kens—Nieuw Borgvliet; De Zeeu
wenZeelandia.
VIERDE KLASSE H.
OostburgAardenburg; Sluis
kilPSK; EMMIJzendijke.
RES. TWEEDE KLASSE C.
Middelburg 2Breskens 2;
Axel 2Goes 2.
ONDERAFD. ZEELAND.
ZATERDAG 25 OCTOBER.
TWEEDE KLASSE D.
AZVVHoek; Sp.uiZaamslag;
SVDTern. Boys.
TWEEDE KLASSE E.
Hoek 2—AZVV 2; Driewegen 2
Beren; Zaamslag 2Spui 2;
Tern. Boys 2—SVD 2.
ZONDAG 26 OCTOBER.
EERSTE KLASSE A.
CortgeneZuiddorpe; Vogel
waardeKruiningen.
EERSTE KLASSE B.
DomburgGroede; Retranche-
mentNoormannen; Schoondijke
Walcheren.
RES. EERSTE KLASSE A.
Oostburg 2Aardenburg 2;
Sluiskil 2—PSK 2; EMM 2—
Izendijke 2.
RES. EERSTE KLASSE B.
Clinge 2Vlissingen 3; Ierseke
2Axel 3; Robur 2Breskens 3;
Biervliet 2Luctor 2.
TWEEDE KLASSE A.
RCS 3—Biervliet 3; Middel
burg 4Breskens 4; Zuidzande 1
Zeelandia 3.
TWEEDE KLASSE B.
Hontenisse 3Goes 4; Koe
wacht 2Hulst 3.
DERDE KLASSE A.
Hoofdplaat 2RCS 4.
DERDE KLASSE B.
Rapenburg 2—Corn Boys 3;
Terneuzen 4Clinge 3.
TWEEDE KLASSE B.
Na de teleurstellende wedstrijd
in het Antwerpstadion te Deurne
neemt het competitierad weer
zijn gewone gang. Voor de
Zeeuws-Vlaamse tweede klassers
staat er een uitwedstrijd op het
programma. Terneuzen bindt
de strijd aan met Bennaars cs„
terwijl Axel in Roosendaal de
huidige lijstaanvoerder krijgt te
bekampen. Het ziet er naar uit,
dat ook na de wedstrijden van
Zondag de onderste plaatsen be
zet zullen worden door Axel en
Terneuzen. Voor Middelburg is
er meer kans op succes. De
groen-witten ontvangen Internos,
dat in de promotiewedstrijden
voor een plaats in de eerste klas
se schijnbaar te veel van haar
krachten heeft gevergd, want
wat de Ettense club er tot heden
van terechtbracht, is verre van
fraai. We houden het dan ook
op een kleine overwinning voor
de thuisclub. Ook Goes speelt op
eigen veld, en wel tegen het nog
ongeslagen De Baronie. Dat de
Goessenaren de Brabanders veel
moeilijkheden zullepbezorgen,
geloven we niet. Rood Wit ten
slotte kan op MOC een kleine
overwinning behalen.
DERDE KLASSE D.
Biervliet krijgt bezoek van
RKFC, dat er dit seizoen goed in
schijnt te zijn. Willen de West
Zeeuws-Vlamingen een succesje
boeken, dan za4 er 90 minuten
moeten worden géZwoegd. Zal de
voorhoede van Clinge voor de
In een Vrijdag gehouden rede
eerste maal het Vlissingse netf Ter gelegenheid van de Alamein
weten te vinden? Dat de Wal
cherse ploeg de overwinning be
haalt, staat o.i. vast. De vraag,
is hier alleen: blijft de 0 der*
tegenpunten gehandhaafd. Ook
reünie te Londen verklaarde ge
neraal Ridgway, dat er buitenge
woon grote vorderingen waren
aakt bij de opbouw van de
V.O.-strijdkrachten.
in Sas van Gent zijn de gasten De, ^^raal voegde er echter
favoriet, al lijkt ons ODIO mUfe toe dat, totdat de Navo over
der sterk dan het vorig seizoen.' ^doende troepen p reserves
vorig
Breskens moet het tegen Nieuw
Borgvliet tot een zege kunnen
brengen, evenals De Zeeuwen,
dat het Middelburgse Zeelandia"
ontvangt.
VIERDE KLASSE H.
Oostburg en Aardenburg doen
het nog niet best. Het ontbreekt
de clubs aan schutters, die voor
overwniningen kunnen zorgen.
Een puntenverdeling lijkt ons in
deze ontmoeting het meest waar
schijnlijk. Sluiskil zal tegen PSK
geen fout maken, terwijl oo
EMM er wel voor zal zorgen niet1
door IJzendijke te worden ver
rast.
ONDERAFDELING ZEELAND;
ZATERDAGVOETBAL.
TWEEDE KLASSE D.
In Axel kan Hoek van AZVV
winnen. Na de Tern. Boys komt
Zaamslag Spui's positie aan dé
kop belagen. Het zal vanmiddag
spannen op het Spui-terrein en
we geloven niet ver mis te zijn,
als we het op een verdeling der
punten houden. De Boys steken
de Schelde over om in Driewegen
bezit te gaan nemen van de pun
ten, want met SVD mogen de
Terneuzenaren niet te veel moei
te hebben.
De Nobelprijs voor genees
kunde is over 1952 toegekend
aan de Amerikaanse professor
Selman Waksman.
Rfbf. Waksman ontving de
prijs op grond van zijn ontdek
king van streptomycine, het
eerste doelmatig werkende be
strijdingsmiddel van tubercu
lose.
Prof. Waksman is microbiolo
gist aan de Rutgers-universi-
teit te New Brunswick in de
Amerikaanse staat New Yer-
sey. Hij deed zijn ontdekking
van streptomycine in 1944.
zou beschikken, de Westelijke
.wereld in grool gevaar zou blij
ven, die „onbetaalbare goede-
trem" te verliezen, waajyan het
behouden van iedere Tëgering
eerste plicht is.
dgway vroeg om hélder be-
groot ongeduld en de vas-
'te Wil om de doelen diefde Wes
telijken zich ibij overeenkomst
hebben gesteld, te bereiken.
„De grootste gevaren voor het
welslagen van -ons streven zijn
wanbergrip en wantrouwen'>
aldus de generaal.
Dit is de vierde maal in twee
maanden dat generaal'Ridgway
cle Navo er voor waarschuwde
aat de strijdkrachten van het
Atlantische pact nog niet sterk
genoeg zijn.
J
ii lij
Volgens berichten, die in
Birma zijn ontvangen, zou het
Ghinese 39ste leger naar de
strategisch belangrijke Weste
lijke provincie Joennan zijn ge
dirigeerd.
Reizigers, die in Rangoon zijn
aangekomen, hebben melding
gemaakt van intensieve com
munistische troepenbewegingen
langs de grenzen van Thailand
en Indo-China.
Tengevolge van hevige droog
te, de ergste sinds 20 jaar, is in
Oranje-Vrijstaat de wintertar-
weoogst mislukt. Ook het vee
heeft ernstig te lijden.
In vele dorpskerken bidden
de boeren om regen. Weerkun
digen zijn echter van mening,
dat vooralsnog geen regen in
het betrokken gebied te ver
wachten is.
Dit kan men lezen in ,,Het
Leven van de Mens", geschreven
door dr. Frits Kahn. De auteur
van dit opmerkelijke boek is geen
dromer, die uit de werkelijkheid
vlucht. Hij legt de vinger op de
wondeplekken van de samen
leving en hij tracht uit de mis
standen van het leven de mens
heid de weg te wijzen naar meer
levensgeluk.
„De mens stijgt per vlieg
machine boven de wolken, hij
laat op het linnen doek de doden
herleven en spreken, hij luistert
naar orgelconcerten uit alle
windstreken der aarde, maar hij
heeft bij wijze van spreken nog
geen hand uitgestoken om de
wonderbaarlijkste prestaties der
wereldtechniek in dienst te stel
len van zijn eigen levensgeluk.
Zijn benzinemotor wordt beter
onderhouden en werkt beter dan
zijn hart en zijn bloedsomloop.
De menselijke techniek heeft
pompen geconstrueerd, die in
wezen tot meer in staat zijn dan
het hart; zij heeft autobanden
geschapen die het dubbele kun
nen verdragen van hetgeen de
bloedvaten presteren er is
niets dat de menselijke techniek
weerhoudt dit orgaan te vervan
gen en het prestatievermogen
van het lichaam tientallen jaren
te verlengen. De huidige taak
voor de moderne wetenschap van
de mens is: hem een hogere leef
tijd te laten bereiken, niet hem
aan een verjongingskuur te on
derwerpen".
TIJD EN GELD.
Wat doen we voor ons zelf?
Dat is inderdaad maar bitter
weinig. Wij zijn zuiniger op de
motor van een tweedehands auto
dan op de motor van ons lichaam,
het hart. In de strijd om het be
staan is er vrijwel nooit tijd en
geld voor gezondheidszorg. Dat
wil zeggen: men durft het er niet
af te nemen; men gunt zichzelf
noch de tijd noch het geld.
Welke volwassene krijgt dage
lijks voldoende buitenlucht en
lichaamsbeweging? Wie heeft
het als gewoonte geregeld een
flink stuk te wandelen; wie
neemt er de tijd om lekker in
de zon te zitten, als 't mooi weer
is? Wie zwemt er ook 's winters
elke dag? Hoeveel Nederlanders,
die 's Maandags de sportversla-
gen uitspellen, doen zelf aan
sport?
Deze dingen gelden niet alleen
voor de enkeling, maar ook voor
de gemeenschap als zodanig.
Daarom is er op dit gebied een
belangrijke taak voor de overheid
weggelegd.
WETENSCHAP VAN HET
LEVEN.
,,Er bestaan grote instituten
voor de bestudering van steen
kool en het productief maken
on-. -T
.-.idjak:
II.
Van het kanaal mocht alleen door de stad Gent gebruik ge
maakt worden. Dit recht was haar verleend door gravin Marga-
retha van Constantinopel, de 20ste October 1251. De aan het
graven en het onderhouden van de vaart verbonden kosten waren
echter ook geheel voor haar rekening. In Damme werd zelfs op
kosten vanGent een kade langs de Lieve en Het Zwin gemet
seld in de jaren 1334 en 1335, hoofdzakelijk voor liet lossen van
wijn. Hieruit blijkt wel het belang dat Gent bij deze verbinding
met zee had. Vooral de eerste eeuw van haar bestaan moet de
Lieve een drukke binnenscheepvaartweg geweest zijn.
Dit zou echter niet blijven voortbestaan. Gedurende de tweede
helft der 15e eeuw en ook in de 16e eeuw verminderde de waarde
der Lieve. Ze heeft later nooit meer haar oude betekenis terug
gekregen. Door de langzame maar zekere verzanding van het
Zwin verloren de daarlangs liggende stadjes ook hun betekenis
als havenplaatsen, wat niet zonder invloed bleef voor de scheep
vaart op Gent.
In 1350 kwamen de Spaanse schepen niet verder meer dan Sluis
en ongeveer 20 jaren later kon Damme niet anders dan met
kleine boten bereikt worden. Weliswaar heeft Brugge alle mid
delen aangewend om haar zeeweg open te houden, doch ze kon
tegen de verzanding niet op.
In 1421 bleef van het Zwin slechts een kronkelend kanaal met
veel ondiepten over. Gent ging nu zijn waren in Sluis ontladen.
Dit mocht echter niet baten. De verzanding van het Zwin ging
voort en dit eens zo levendig handelscentrum veranderde in een
onbelangrijk gebied.
Ook Gent kon dus op de duur niet meer profiteren van deze
gelegenheid en moest, wilde het toch kunnen beschikken over een
goede verbinding met zee, een andere oplossing zoeken, welke ge
vonden werd in het graven van de Sasse vaart, een kanaal van
Gent naar het tegenwoordige Sas van Gent.
De gronden werden gedeeltelijk Wel weer herdijkt, waaraan
vooral de kloosters St. Bavo en St. PietCr te Gent veel hebben
bijgedragen, doch het gelukte niet de overstroomde gebieden ge
heel terug te winnen. Integendeel wprden in latere jaren door
nieuwe stormvloeden grotere stukken door het water ingenomen.
Ernstige verliezen werden geleden door de vloeden van 1404,
1492, 1509, 1530 en 1532. Door de vloeden van 5 en 6 November
1530 was de toestand van geheel Zeeland zó ernstig dat ingrijpen
van de regering nodig was.
In 1404 waren reeds grote gebieden verdronken, de Braakman
kreeg toen een geweldige omvang. Ze drong zover naar binnen,
dat ook het Vlaamse zandgebied door de zee werd bedreigd en
beschermd moest worden door de zogenaamde Graaf Jansdijk.
Later is de Braakman weer beperkt door een dijk te maken strek
kende van Terneuzen tot Bouchaute, doch deze brak in 1492 op
verschillende plaatsen door. In 1497 schijnt hij weer hersteld
geweest te zijn, doch in 1509 deed een nieuwe storm de dijk door
breken. Na nogmaals tot bedijking te zijn overgegaan en weer
door stormvloeden de herwonnen gronden werden overstroomd,
vooral ook in 1530 en 1532, was in de omgeving van de Braak
man de toestand ontstaan zoals die mede in fig, 2 is aangegeven.
Men ziet hierop ook het Zwin nog in open verbinding met de
Braakman, welke verbinding ongeveer dezelfde loop heeft als de
Elmaere in 1300 (zie fig. 1), ze is alleen, door de vorming en
uitbreiding van de Braakman, veel kprter geworden. Dè breedte
Fig. 2. Situatie van Vlaanderen omstreeks 1550.
is echter toegenomen, wat wel aan de reeds eerder genoemde
overstromingen moet worden toegeschreven. In de 15e eeuw was
ze door verzanding, vooral in de omgeving van Oostburg, erg
ondiep, wat voor de stad Brugge aanleiding heeft gegeven, het zo
genaamde kanaal van Oostburg te graven, waarvoor door Karei
V de 4e Mei 1515 octrooi werd verleend. Doel was om bij elk
getijde, meer' water van het Zwin naar de Braakman, en omge
keerd te doen vloeien opdat daardoor de bodem van het Zwin
meer zou uitschuren en beter op diepte blijven.
Opgemerkt zij, dat genoemde verbinding in die tijd niet meer
de naam van „Elmaere", doch die van „Passegeule" had verkre
gen, althans het oostelijk gedeelte. Zo was er in bovengenoemd
octrooi sprake van een dijk dwars door het kanaal van Oostburg
te Pots Cruce (enkele kilometers ten westen van Oostburg) en
één voor de Passegeule (enkele kilometers ten oosten van Oost
burg). Later is het kanaal van Oostburg met de Passegeule weer
aangeslibd en ingedijkt en opgenomen in de tegenwoordige
Brugsevaartpolder, de Nieuweveldpolder, de St. Philipspolder, de
Goudenpolder en de Mauritspolder. Naar de oude Passegeul zal
de ten zuiden daarvan gelegen Oude Passegeulepolder genoemd
zijn, welke later werd doorsneden door een nieuwe geul die thans
nog als afwateringsgeul dienst doet en ook de naam van Passe
geul verkreeg. Uit vroegere kaarten blijkt dat deze geul gevormd
is door overstromingen en inundaties gedurende de 80-jarige oor
log. Zo werd toen bij Coxijde tussen Sluis en Oostburg vanuit
het Zwin een diep naar binnen dringende geul gevormd, het zo
genaamde Coxijdsche Gat; een zijtak daarvan, 2 km ten zuiden
van de vroegere Passegeule, vormde door de Oude Passegeule
polder de verbinding met de Braakman en kreeg, zoals bovenge
noemd de naam van Passegeul. Nadat deze in het begin van de
18e eeuw nog .enigszins genormaliseerd was en doorgetrokken
door het later ingedijkte Coxijdsche gat kreeg ze de loop zoals
het tegenwoordige afwateringskanaal, de zogenaamde „Linie of
Passegeule", heeft. (Wordt vervolgd.)
van petroleum, voor bos-bouvv-
kunde en voor chemie, op het ge
bied van het rioleringsvraagstuk,
maar er bestaat nog geen insti
tuut voor het jong houden van
het menselijk lichaam en liet
vervangen van verbruikte orga
nen.
De techniek van heden is tegen
deze taak volkomen opgewassen.
Als de mensen slechts een klein
deel van de energie en de onkos
ten, die zij verspillen met het
moedwillig verwoesten van men
selijke wezens, zouden richten op
het scheppen van apparaten tot
instandhouding van het leven,
zouden nu niet negen tiende van
alle mensen vóór hun tijd uit het
leven worden gerukt, doch de we
tenschap van het leven zou reeds
lang het kunstmatige hart, het
zuurstofapparaat voor het sparen
van aangetaste longen en de
kunstmatige nier voor het filtre
ren van bloed hebben vervaar
digd en jaarlijks millioenen men
sen, die thans in hun beste jaren
sterven, in het leven kunnen hou
den".
WELVERDIENDE RUST.
Het doet aan het betoog van
dr. Frits Kahn maar weinig af,
dat het kunstmatige hart-long-
stelsel en de kunstmatige nier in
middels zijn geconstrueerd. Het
zijn slechts de eerste pogingen op
dit gebied; beide apparaten zul
len in de komende jaren wel ver
der worden geperfectioneerd. In
ieder geval is hun toepassings
mogelijkheid thans nog zeer be
perkt, terwijl het gebruik van
deze toestellen bovendien nog
lang niet algemeen is.
Vooralsnog is de algemene be
langstelling echter veel meer ge
richt op de verbetering en de
vervolmaking van geheel andere
dingen, o.a. van oorlogstuig. La
ten wij Frltz Kahn nog eenmaal
het woord verlenen: „Dit is één
van de grootste taken van de
naaste toekomst; een wapen
industrie in het leven te roepen,
die het menselijk leven niét ver
nietigt doch instand houdt, zodat
de mens van de toekomst in staat
zal zijn, het leven waarlijk uit te
leven, niet alleen de onstuimige
jeugd en de rijke arbeidzame ja
ren van de middelbare leeftijd,
doch ook de welverdiende rust
van een in wijsheid verstilde
ouderdom".
Dr. H. W. S.
Op het terrein van de contruc-
tiewerkplaats Bruna te Enkhui
zen is Donderdagmiddag om vier
uur een ketel, waarin carbidgas
wordt aangemaakt, uit elkaar ge
sprongen. De ketel, die buiten de
hoofdwerkplaats stond en met 'n
slang verbonden was aan het ge
bouw, ontplofte met grote kracht,
toen in 't gebouw de kraan werd
afgesloten. Delen ervan werden
tientallen meters weggeslingerd.
Enige arbeiders, die zich in de
omgeving bevonden, kwamen
met de schrik vrij. Een aantal
ruiten van de werkplaats werd
vernield.
Bergen op Zoom
ini
.1
Sasse vaart.
De nieuwe verbinding die Gent toen koos was niet een kanaal
naar een reeds bestaand handelscentrum, zoals dat destijds het
geval was met de Lieve. De keuze viel op een punt waar in 't ge
heel geen handel werd gedreven, doch waar wel de mogelijkheid
ontstaan was rechtstreeks met zeeschepen door een diep vaar
water hun daarheen te graven kanaal te kunnen binnenvaren.
Dit punt was de plaats waar het tegenwoordige Sas van Gent is
gelegen.
Bij de beschrijving van de Lieve is reeds naar voren gebracht,
dat in de loop van drie eeuwen in het gebied van het Zwin veel
was veranderd. Niet alleen het Zwin, maar ook nagenoeg het
gehele gebied van het tegenwoordige Zeeuwsch-Vlaanderen had
belangrijke veranderingen ondergaan, enerzijds door aanwinst
van grond tengevolge van verzanding of aanslibbing, anderzijds
door verlies tengevolge van overstromingen.
Het beeld dat het gebied tussen Gent en de Wester-Sehelde,
ongeveer in het midden van de 16e eeuw, toen de Sasse vaart
werd gegraven, te zien gaf is aangegeven in fig. 2 en 3.
Tussen het tegenwoordige West- en Oost Zeeuwsch-Vlaanderen
zijn wel de grootste veranderingen op te merken. De geul langs
Biervliet of de Braakman heeft geweldige afmetingen aange
nomen. En dat niet zonder oorzaak.
Door verschillende stormvloeden worden in Zeeland grote ver
woestingen aangericht. Vooral door de vloeden van het jaar
1377 braken vele dijken door en overstroomden verschillende
polders, o.a. Botersande met Wevelswaal en Pakinge, De Piet
en Koudekerke. In datzelfde jaar viel ten westen van Biervliet
een gat, waardoor deze plaats als een eiland in de aldus gevormde
Braakman kwam te liggen.
In het noordwesten van Vlaanderen is de toestand in verge
lijking met die van 3 eeuwen terug in zoverre veranderd, dat de
verondiepte geulen van het Zwin nog wel aanwezig zijn maar in
de breedte sterk afgenomen.
Een belangrijke strook van het noordelijk deel van het land van
Wulpen en Coesand ging door genoemde stormvloeden 'verloren,
waardoor de mond van de Honte tussen dat land en Walcheren
een grote breedte kreeg, zoals die thans nog is. Ook van het
gebied ten oosten van de Braakman (De vier Ambachten) ging
een gedeelte verloren.
siimimiüi
