Demonstraties te Djakarta
tegen Nederland en parlement
flld flVae
LAGES AANLEIDING VOOR
EERSTE TREFFEN
Ernstig vlagincident
Interpellatie-Burger bracht
Regering in de Tweede
WEERSVERWACHTING
SPAARKAS-KLIMOP
HOOGWATER
ZON- en MAANSTANDEN
Indonesië
Enige duizenden demonstranten zijn Vrijdagmor
gen vroeg door Djakarta getrokken. Zij voerden
spandoeken mede, waarin ontbinding van het par
lement werd geëist. Zij drongen het gebouw van het
parlement binnen, waar zij in de vergaderzaal wan
orde aanrichtten.
TELEGRAAFVERKEER
VRIJGEGEVEN.
RADIUM VOOR HET
KON. WILHELMINAFONDS.
Koninklijk Paar te
Parijs aangekomen
De kindervejlamming
hankering bij Abonnement: Terneuzen.
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres:
Noordstraat 5557 Terneuzen
Telefoon 2510 Na 5 uur 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: 5,20 per kwartaal; per
maand 1,75; per week 42 cent. Losse nrs 8 ct.
DE VRIJE ZEEUW
ZATERDAG 18 OCTOBER 1952.
7e Jaargang No. 2168.
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs: per mm 12 ct.; minimum per
advertentie 1,80.
Rubriek Kleine Advertenties: 5 regels 75 cent;
iedere regel meer 15 cent.
Vermelding: Bureau van dit Blad, of: Adres
Bureau van dit Blad 15 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur
Voor het Maandagnummer: Zaterdags 11 uur
Ook hebben de demonstranten
de Nederlandse vlag omlaag ge
haald in de tuin van de ambts
woning van de Nederlandse hoge
commissaris. Deze liet onmiddel
lijk hierna de vlag opnieuw hij
sen. Ook werd de Nederlandse
vlag neergehaald op twee kan
toren van het Nederlandse hoge
commissariaat aan het voormali
ge Koningsplein te Djakarta.
Hierbij werd met stenen ge
gooid naar een in de tuin staande
ambtenaar van het Nederlandse
hoge commissariaat.
Bescherming, die door het
Nederlandse hoge commissariaat
via het Indonesische departement
van buitenlandse zaken werd aan
gevraagd, werd onmiddellijk ter
beschikking gesteld. Op een on
middellijk van Nederlandse zijde
ingediend protest werden door
de chef van het protocol monde
linge excuses gemaakt.
De groep demonstranten is niet
alleen binnengedrongen in het
parlementsgebouw, doch bracht
ook een bezoek aan het ministe
rie van Buitenlandse Zaken, al
waar enkele archiefkasten zou
den zijn vernield. Ze hebben ook
de maatschappijvlaggen van de
passagekantoren van de Rotter
damse Lloyd en de maatschappij
„Nederland" aan het Merdeka-
plein omlaag gehaald.
Overal in het centrum van
Djakarta zijn gedrukte en ge
schreven slagzinnen aangeplakt,
waarin ontbinding wordt ge
vraagd van het parlement en ge
zegd wordt, dat het parlement
het volk niet vertegenwoordigt,
dat het parlement geen koffie
kamer is en dat het volk de zit-
tingsgelden voor het parlement
niet wenst te betalen.
Het gehele parlementsgebouw
is gesloten en onder bewaking
van een militaire wacht gesteld.
De demonstranten voeren, be
halve spandoeken met leuzen
tegen het parlement, ook rood
witte vlaggen mee.
Zo juist vernamen verslag
gevers van Aneta, dat op het pa
leis van president Soekarno een
militaire delegatie is ontvangen.
Deze delegatie werd geleid door
kolonel Nasution, de chef-staf
van het leger. Tegelijkertijd ver
gadert het Indonesische kabinet
in het gebouw van de minister
raad op Pedjambon (het voor
malige gebouw van de raad van
Ned. Indië).
De kabinetszitting eindigde te
1,15 uur. De minister van voor
lichting, de heer A. Mononutu,
verklaarde na afloop hiervan aan
de pers, dat le op het ogenblik
er geen kabinetscrisis is; 2e dat
de regering haar taak zal blijven
vervullen om aan de toestand 't
hoofd te bieden. Minister Mono
nutu zei, dat de regering hoopt,
dat de rust spoedig zal weer
keren.
Minister-president Wilopo ver
klaarde tegenover de pers, dat er
op een bijeenkomst met president
Soekarno en de vice-president 'n
weg was gevonden om uit de
huidige moeilijkheden te geraken.
Hij wilde echter niet mededelen,
welke deze weg was. De premier
kondigde aan, dat de algemene
verkiezingen nog versneld zullen
worden, hetgeen in overeenstem
ming is met de oprechte wens
van het kabinet.
Om half twee, na afloop van
de kabinetszitting arriveerden de
divisie-commandanten en de sec
tie-commandanten van de alge
mene landmachtstaf onder lei
ding van de chef-staf, kolonel
Nasution, bij het kabinet van de
minister-president om de minis
ter van defensie te ontmoeten.
Onder hen waren de teritoriale
commandanten van Noord-Suma-
tra, West- Midden- en Oost-Java.
Ook waren daar de overste Su-
prapto, overste Sumanti, overste
Sutoko en overste Surjosularso.
De minister van defensie ver
klaarde na afloop, dat de huidige
toestand tijdens een samenkomst
was besproken.
De wnd. hoge commissaris van
Indonesië, mr. Susanto, had een
telefonisch onderhoud met de
Indonesische minister van buiten
landse zaken, Mukarto. Minister
Mukarto deelde mr. Susanto
mede, dat door het parlement
aan de regering het verzoek is
gericht, niet af te treden en dat
de Indonesische regering zal aan
blijven. Voorts, dat de Indonesi
sche regering de situatie be
heerst en dat de Indonesische
regering aan de Nederlandse
hoge commissaris excuses heeft
aangeboden voor het neerhalen
van de Nederlandse vlag.
Vanaf 8 uur Vrijdagmorgen
raakte door de groep demon
stranten het verkeer in de om
geving van liet Merdekaplein in
de knoop. Militairen in gevechts
wagens en jeeps patrouilleerden
door de stad. Militaire politie en
politie leidden het verkeer om.
Verslaggevers van Aneta mel
den dat op het Bantengplein (het
voormalige Waterlooplein) ge
vechtswagens en tanks zijn op
gesteld. Militairen in jeeps en
gevechtswagens rijden met wa
pens in de aanslag. Het parle
mentsgebouw, waar enige ruiten
kapot zijn, is volgeplakt met leu
zen, waarin de ontbinding van
het parlement wordt gevraagd
Over het vlagge-incident heeft
Aneta het volgende vernomen:
Omstreeks kwart na 8 uur betrad
een groep demonstranten het erf
van de ambtswoning van de hoge
commissaris van Nederland in
Indonesië. De daar wapperende
Nederlandse vlag werd naar be
neden gehaald, vertrapt en ge
scheurd. De demonstranten trok
ken daarop weg. Onmiddellijk
daarop werd de Nederlandse vlag
gehesen. Hetzelfde geschiedde
op de kantoren van het hoge
commissariaat aan het Merdeka
plein Zuid 8 en West 2. Op Zuid
8 werd naar een in de tuin staan
de ambtenaar van het hoge com
missariaat met stenen gegooid.
Via het ministerie van Buiten
landse Zaken werd bescherming
gevraagd, waarop voor verschil
lende kantoren van het hoge
commissariaat gewapende wach
ten werden geplaatst. Het voor
lichtingskantoor van het hoge
commissariaat op Oost 3 had in
middels zijn deuren gesloten.
AVONDKLOK INGESTELD.
Bij besluit van de plaat
selijke militaire commandant te
Djakarta zijn met ingang van het
middaguur, op Vrijdag, ingevolge
de staat van oorlog en beleg, ver-1
gaderingen van meer dan 5 per-
sonen verboden.
Voorts heeft de Indonesische
regering de avondklok ingesteld
van20 tot 05 uur.
De straten in Djakarta waren
Vrijdagavond weer rustig, maar
het parlementsgebouw en het
paleis van president Soekarno
werden nog door troepen be-
wsskt
Tevoren hadden demonstraten
voor het paleis betoogd, dat
Westelijk Nieuw-Guinea in 't In
donesisch grondgebied moet wor
den opgenomen. President Soe
karno zeide tot de betogers, dat
Indonesië een parlement moet
hebben en dat hij geen dictator
wilde worden. ,,De revolutie", al
dus Soekarno, „is nog niet geëin
digd en Irian is nog niet inge
lijfd". De menigte juichte Soekar
no toe en ging toen uiteen.
INDONESISCHE PERS
STEMMEN.
De ochtendbladen bevatten alle
hoofdartikelen over het aanne
men van de P.N.I.-motie in de
vergadering van het parlement
van Donderdag. ,,Abadi" conclu
deerde, dat, wanneer het kabinet
zou vallen, de Partai Nasional In
donesia in de eerste plaats zelf in
de knel was geraakt.
.Berita Indonesia" meende, dat 't
aannemen van de P.N.I.-motie
niet tot 'n kabinetscrisis behoeft
te leiden.
Het telegraaf ver keer, dat Vrij
dag in de ochtenduren werd ge
blokkeerd op last van de Indone
sische militaire autoriteiten, werd
om 15.00 uur Djakarta-tijd op or
der van de minister van Defensie
weer opengesteld.
Het blijkt thans, dat telegram
men, die zijn aangeboden bij het
het P.T.T.-kantoor in Djakarta,
dat de rechtstreekse verbinding
met Amsterdam onderhoudt en
waarover dus vrijwel alle Neder
landse correspondenten hun tele
grammen verzenden, voor het
merendeel nog niet zijn verzon
den. Een misverstand is klaar
blijkelijk de oorzaak hiervan.
K.L.M.-TOESTEL OP WEG
NAAR DJAKARTA NAAR
SINGAPORE TERUG.
Een K.L.M.-constellation, die
op weg was naar Djarkarta met
32 passagiers aan boord, kreeg
van het vliegveld Kemajoran bij
Djakarta opdracht naar Singa
pore terug te keren een uur nadat
het vliegtuig uit Singapore was
vertrokken.
In een gecodeerde radiobood
schap werd gezegd, dat 't toestel
naar Singapore moest terugke
ren en daar moest blijven in al-
wachting van verdere berichten.
De constellation is vermoedelijk
de P.H.-T.D.K. (Amsterdam) die
van Bankok is vertrokken naar
Singapore, onder gezagvoerder
Hammond.
De passagiers van de „Amster
dam" zullen per eerste gelegen
heid naar Djakarta worden ver
voerd. Het vertrek der Indone-
sië-toestellen van Schiphol blijft
ongewijzigd.
Het vertrek van het K.L.M.-toe-
stel uit Djakarta naar Nederland,
dat heden zou vertrekken, is 24
uur uitgesteld.
MEDEDELING VAN HET
NED. MINISTERIE VAN
BUITENLANDSE ZAKEN
Een woordvoerder van het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken
verklaarde Vrijdagmiddag, dat
uit de summiere berichten, die
tot nu toe uit Djakarta zijn ont
vangen, nog niets is gebleken
omtrent de achtergrond van de
gebeurtenissen, die tot de inci
denten hebben geleid.
De hoge commissaris van Ne
derland te Djakarta heeft on
middellijk tegen het gebeurde
protest aangetekend en de Indo
nesische regering heeft aan de
heer Lamping haar excuses voor
de incidenten aangeboden.
Onmiddellijk nadat de vlag was
neergehaald, heeft de Nederland
se h. c. een nieuwe vlag doen
hijsen, die onder bewaking van
Indonesische militairen werd ge
steld.
De waarnemende hoge com
missaris van Indopesië te 's-Gra-
venhage heeft 'n bezoek gebracht
aan de ministers Beijen en Luns.
De heer Soesanto bood zijn per-
Prins Bernhard tijdens zijn bezoek aan de hoefijzerfabriek
van de heer Kerckhaert te Stoppeldijk.
soonlijke excuses en die van de
Indonesische gemeenschap in
Nederland aan en deelde mede,
dat zijn regering ook reeds te
Djakarta excuses aan de Ned.
hoge commissaris had aange
boden.
De ministers hebben de heer
Soesanto medegedeeld, dat de
Nederlandse regering de inciden
ten ernstig opvat en er door is
verontrust en teleurgesteld. Te
vens werd den heer Sosanto ver
zocht bij de Indonesische regering
aan te dringen op maatregelen
ter voorkoming van verdere inci
denten.
Het Kon. Wilhelminafonds heeft
uit België een zending van 1,395
gr. radium ontvangen ter waarde
van 125.000.
Deze hoeveelheid zal in zeer
kleine hoeveelheden over de cen
tra en subcentra worden verdeeld
voor de bestrijding van kanker.
HET BEZOEK VAN PRINS BERHARD AAN Z.-VLAANDEREN.
Een beeld uit het tweedaagse werkbezoek, dat Prins Bernhard
aan Zeeuws-Vlaanderen bracht :Eén van de fabrieken, die de
Prins op de eerste dag van zijn bezoek bezichtigde, was de
klompenmakerij van Seghers te Clinge.
Vol belangstelling kijkt Prins Bernhard naar het uithollen
van een paar klompen.
De nieuwe regering is nu
enkele weken in functie en deze
week is zij voor het eerst met de
Tweede Kamer iii aanraking ge
komen. Eigenlijk onverwacht
nog door de plotselinge interpel
latie-Burger over het geval
Lages.
Zelf een der uiterst werkzame
illegalen, die het gratiebeleid van
zijn voorgangers niet altijd heeft
bewonderd, kwam minister Don
ker onmiddellijk te staan voor de
afdoening van het gratieverzoek
van een der grootste Duitse oor
logsmisdadigers, die wij hebben
gehad, de beruchte Willy Lages.
En zowaar blijkt hij aan de ko-
ningin te hebben voorgesteld hem
gratie te verlenen in zoverre, dat
zijn doodstraf wordt omgezet in
een levenlange gevangenisstraf.
Wanneer het de bedoeling is deze
straf inderdaad aan hem te vol
trekken, is het de vraag of hem
wel gratie is verleend.
Het is waar, dat het wat moei
lijk valt 7 jaren na het einde van
de oorlog nog een doodvonnis te
voltrekken. In het buitenland
geschiedt dit niettemin en dat de
iaak zo lang heeft geduurd, is
aan Lages en zijn gratieverzoek
te wijten. Geen wonder, dat er
rumor in casa is in de kringen
der illegalen, die weten wat La
ges op zijn kerfstok heeft. Het
lijkt niet veel te zullen uitwerken,
en een rommelige demonstratie
als die in Den Haag werkt met
bepaald indrukwekkend.
De ministers zullen het overi
gens volhandig genoeg hebben
gehad, want zij moesten de be
grotingen met de daarbij behoren
de toelichtingen, door hun voor
gangers in gereedheid gebracht,
doorzien, critisch doorzien, omdai
wat daarin staat straks door hen
moet worden verdedigd. Dat
daarbij foutjes, vergissingen zijn
ingeslopen, wie kan het deze mi
nisters en hun hoofdambtenaren
verwijten?
Op Waterstaat heeft men het
echter wel heel erg gemaakt,
want daar heeft men minister
Algera 'n stukje toelichting over
de Rijnvaartpolitiek laten onder
tekenen, waarin hij indirect stel
ling neemt tegen een motie, door
hem en anderen in de Kamer bij
de behandeling van dit Rijnvaart-
beleid door zijn voorganger mi
nister Wemmers ter sprake ge
bracht. Men heeft dit nu wel
hersteld, doordat de minister
nader een stuk van de toelich
ting heeft teruggenomen, maar
elegant is het niet!
GEEN OOG VOOR
MIDDENSTAND?
Dat het wat wonderlijk in deze
regering toegaat, blijkt uit een
klein voorbeeld. De midden
standsbond vierde haar gouden
jubileum, want zij werd door de
krachtige pogingen van Meuw-
sen e.a., in 1902 opgericht. Prof.
Oud sprak er, prins Bernhard
toonde door zijn tegenwoordig
heid de positie van de midden
stand te erkennen; de commissa
ris der koningin en de burge
meester van 's-Gravenhage even
eens. Maar alle ministers hadden
het te druk.
Blijkbaar was de taak van re
presentatie weggelegd voor de
nieuwe staatssecretaris voor de
middenstand, die nog niet in
functie was. Enkele dagen later
kwam in dezelfde zalen te Sche-
veningen het congres van het
N.V.V. bijeen. Volkomen begrij
pelijk, dat minister-president
Drees, minister Suurhoff en an
dere ministers aanwezig waren
en zelfs spraken. Maar de te
genstelling ging niet geheel on
opgemerkt voorbij. Zeker niet in
de Kath. Volkspartij, waar de
oppositie nog allerminst geneigd
blijkt zich bij het gevoerde beleid
neer te leggen.
Prof. Duijnstee heeft reeds ge
toond er anders over te denken
en er zijn in de Kamer leden van
zijn partij genoeg, die het voor de
middenklasse opnemen.
Men krijgt echter de indruk,
dat de Katholieken een goede
kracht hebben gewonnen in mi
nister Witte, aanvankelijk direc
teur van gemeentewerken te
Bergen op Zoom, daarna burge
meester in deze plaats, die de
aandacht trekt door zijn goede
maatregelen inzake de woning
bouw. En hij blijkt als minister
dit krachtig beleid te willen
voortzetten. Hij let niet alleen
op het aantal woningen, maar
hij wil ook letten op de kwaliteit
der woningen, waarover nogal
eens geklaagd werd.
AFDELING BUITENLAND
Inmiddels is het rondom het
Plein wat stil geworden. Wij
hebben geen twee ministers Bui
tenlandse Zaken, gelijk men
weet, maar één, minister Beijen,
en een andere minister, die rei
zend minister is: Luns, die ech
ter ook bepaalde delen van het
buitenlands beleid behandelt.
Men heeft hem gekozen uit de
vaste delegatie, die Nederland in
New York heeft, waar hij onder
Balluseck de tweede rol speelde.
Nu is hij evenals de heer Beijen,
die een uitstapje naar Washing
ton ook nodig achtte rechtstreeks
met minister Acheson in aanra
king gekomen. De Assembly der
Ver. Naties zal hem vermoedelijk
genoeg zorgen geven, want Rus
land zal het aan pogingen om 't
geallieerde front te doorbreken,
niet laten ontbreken.
Zo juist is de Raad van Europa
in pais en vreê geëindigd. Het
Kamerlid Fens heeft er gerappor
teerd over de veiligheid. Men
zegt, dat het niet te pas komt,
dat de strategische plannen bij
voorbaat delen van Duitsland,
Denemarken en Nederland wor
den opgeofferd.
Dat lijkt juist, maar aan de
kant wordt uiteengezet, dat stra
tegie nu eenmaal met sentiment
niet wel verenigbaar is. Welke
positie zullen de ministers van
Buitenlandse Zaken en Defensie
moeten innemen bij de behande
ling van dit vraagstuk, dat zeker
aan de orde komt?
MACHTELOOSHEID.
De heer Linthorst Homan als
voorzitter van de F.N.Z. pleitte,
dat de landbouwers meer belang
stelling moeten tonen voor al wat
met het buitenlands gebeuren
verband houdt. Werkt een der
gelijke machteloosheid wel op-
wekkend
Want machteloosheid is er.
Zie het rapport van de met grote
ijver en nauwkeurigheid wer
kende parlementaire enquête
commissie. Wanneer wij daarin
lezen, ditmaal niet dank zij ge
ruchten, maar dank zij een mim-
tieus onderzoek, hoe het met
sommige van onze buitenlandse
vertegenwoordigers in oorlogstijd
gesteld was, rijzen ons de haren
te berge. Wij denken dan aan
verontschuldigingen, die b.v. de
commissie-Cleveringa voor enke-
len van hGn vond, dat zij als di-
plomaten niet voor dergelijk
werk waren opgeleid!
Het is een prachtig werk, dat
in de thans zeven delen van niet
honderden, maar duizenden pa
gina's rapporten en verhoren der
enquêtecommissie is neergelegd.
Maar wat werkt het eigenlijk
uit? Welke gevolgen denkt men
er aan te geven? Welke lering
denkt men er uit te trekken en
hoe blijkt dat? Als deze enquête
rapporten er alleen maar zijn om
de geschiedschrijvers van later
tijd het benodigd materiaal te
geven, dan is het toch wel duur
betaald!
v. d. MANDERE.
Koningin Juliana en Prins Bern
hard zijn Vrijdag te Parijs aange
komen. Zij zullen het weekeinde
de gasten zijn van president
Auriol.
Het koninklijk paar werd op het
vliegveld Orly begroet door de
Nederlandse ambassadeur, baron
Van Boetselaer van Oosterhout,
en diens echtgenote. Na zich eni
ge minuten te hebben onderhou
den met de chef van het proto
col van het Franse ministerie van
Buitenlandse Zaken, de heer De
la Chauvinière, vertrokken de
koninklijke gasten in de auto van
de Franse president naar Ram-
bouillet.
Ongeveer 300 belangstellenden
juichten de Koningin en de Prins
toe. Aan de fotografen was het
niet toegestaan, foto's te nemen.
Vrijdagavond hebben de Konin
gin de Prins en de inmiddels ook
gearriveerde Prins Philips, her
tog van Edinburgh op Rambouil-
let gedineerd met president
Auriol en diens echtgenote.
Heden zullen de koninklijke
gasten met de president, gene
raal Ridgway en admiraal Car
ney, Navo-bevelhebber voor Z.-
Europa, gaan jagen.
Aan de lunch zullen hedenmid
dag voorts aanzitten de Franse
premier, Pinay, en de Britse am
bassadeur, Harvey.
Blijkens de in de Staatscou
rant van Vrijdag voorkomende
opgave van het aantal aange
geven gevallen van besmettelij
ke ziekten zijn over de week van
5 tot en met H October in to
taal 32 gevallen van kinderver
lamming aangegeven.
In de provincies Groningen
en Gelderland zijn in de ge
noemde periode geen gevallen
aangegeven.
In Friesland 2; Drente 4; Over
ijssel 1; Utrecht 2; Noord-Hol
land 8; Zuid-Holland 11; Zee
land 1, namelijk in Aagtekerke
Noord-Brabant 1 en Limburg 2.
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig van Zaterdag
ochtend tot Zaterdagavond.
DROOG WEER.
In de ochtend plaatselijk mist.
Overigens droog en vrij zonnig
weer. Zwakke tot matige wind
uit oostelijke richtingen. Onge
veer dezelfde temperaturen als
gisteren.
Ik koop als regel
iedere week een zegel!
(Kon. goedgek. 3 Juni 1952)
Secretariaat
Margrietstraat 15, Terneuzen.
ZONDAG 19
OCTOBER.
v.m.
n.m.
Breskens
1.50
1.57
Terneuzen
2.25
2.32
Hansweert
3.05
3.12
Walsoorden
3.15
3.22
MAANDAG 20 OCTOBER.
v.m.
n.m.
Breskens
2.19
2.29
Terneuzen
2.54
3.04
Haqsweert
3.34
3.44
Walsoorden
3.44
3.54
ZON MAAN
op onder op ondei
Oct.
18 7.10 17.40
20 7.13 17.35
21 7.15 17.33 10.41
op
6.44 16.58
9.21 17.35
18.04