Een tweede Manhattan-project? AVRO-BESTUUR IN GELUK GESTELD De buitenlandse politiek van Engeland Nieuwe Amerikaanse bases op Groenland OUPE SITUATIE DWINGT AMERIKA NIEUWE WAPENS TE MAKEN De situatie in Libanon Leven of dood Geen overmacht Thule, afgelegen en woest r Indonesische reactie op de Nederlandse Troonrede Arbeidsmoeilijkheden op grote schaal in Uruguay Russisch vet© in Veiligheidsraad Geen spiritualiën naar Canada Gemeenteraad van Noordbroek zonder C.P.N. Een Indische Dakota vermist Spionnageproces te Warschau „NEW YORK TIMES" OVER HET VERVOER VAN OLIE, UIT PERZIE Duitse jeugd wordt beschermd Grondverdeling in Griekenland Gespannen toestand toegenomen W.-Duitsland heft tijdelijk de invoerrechten op aardappelen op TWEEDE BLAD Zaterdag 20 September 1952 7e Jaargang No. 2144 25 milliard dollar in twee jaar Amerikaanse deskundigen zijn in opdracht van president Truman bezig met het opstellen van plan nen voor een tweede Manhattan-project, zo heeft Stewart Alsop in de „New-York Herald Tribune onthuld. Het eerste Manhattan-project schonk de Amerikanen zoals bekend de atoombom. Het tweede moet, mits uitgevoerd, de Verenigde Staten tegen het einde van 1954 in de lucht en dat zowel in defensief als in offensief opzicht een zó grote over macht op de Sowjet-Unie geven, dat de leiders in het Kremlin niet in de verleiding kunnen komen, het Amerikaanse oorlogspotentiëel door een „Pearl- Harbour" in het groot met één slag te vernietigen. ONDER DE Blanken in Kenia eisen krachtige maatregelen TEGEN DE „MAU MAU De kosten van het project wor den begroot op het duizelingwek kende bedrag van 25 milliard dollar, te verdelen over twee jaren. De beslissing, of het al dan niet zal worden uitgevoerd, zal natuurlijk niet meer in han den van president Truman, maar in die van zijn opvolger liggen. De kansen van aanvaarding wor den in ieder geval groot geacht, want zowel Eisenhower als Ste venson achten voor Amerika s veiligheid geen prijs te hoog. Inderdaad is het niets meer of minder dan deze veiligheid, die volgens de experts bij dit project op het spel staat. In de tijd, dat De Libanese kamer van afge vaardigden zal Dinsdag bijeen komen voor de verkiezing van 'n nieuwe president na het aftreden van sjeik Betsjari el Khoery. Het besluit was genomen na een on derhoud van de voorzitter, Ah mad Assad, met de nieuwe pre mier, generaal Foead Sjehab. In Damascus verluidt, dat het nieuwe bewind zou hebben ge weigerd de ex-president toe te staan het land te verlaten. Na zijn aftreden heeft Betsjari dr Elias el Khoery, een oud-minis ter van Gezondheid, als zijn op volger aangewezen. Khoery heeft de steun van 52 van de 77 afgevaardigden en zal waar schijnlijk president woiden. De oppositie heeft 3 invloedrijke candidaten. Generaal Sjehab, de nieuwe premier, heeft aan een Syrisch blad verklaard, dat de gebeur tenissen in Libanon „constitu tioneel" zijn en niet neerkomen op een militaire staatsgreep. Berichten uit Beiroet duiden op een rustige toestand na het einde van de algemene staking. Amerika nog bouwde op het atoom-„geheim" en de militaire begrotingen betrekkelijk laag wa ren, was de luchtmacht wel ge dwongen, zich te beperken tot één deel van haar taak: namelijk de offensieve. Dit werd ook al gemeen voldoende geoordeeld het bezit van de atoombom en van een luchtmacht, in staat om de bom boven Russische doelen te brengen, zou het Kremlin wel van gevaarlijke risico's afhouden. Voor deze optimistische be schouwing is echter al lang geen aanleiding meer. De Sowjet-Unie heeft op het ogenblik, volgens Amerikaanse schattingen, tussen de 130 en 150 atoombommen van middelmatig zwaar kaliber tot haar beschikking. Deze voorraad is te klein om er de Verenigde Staten en hun buitenlandse bases plotseling een verlammende slag mee te kunnen toedienen. Einde 1954 echter, zo gelooft men, zullen de Sowjets 275 tot 370 atoombommen en misschien een klein aantal water stofbommen bezitten en een der gelijke voorraad wordt groot ge noeg geacht om er een doeltref fende aanval op het Amerikaanse oorlogspotentiëel mee te doen, vooropgesteld, dat de Russische luchtmacht in staat zou zijn, de bommen naar de doelen te dra gen. In dit opzicht is de situatie eveneens ten ongunste der Ame rikanen en dus van het gehelè Westen veranderd. Nog niet zo veel jaren geleden was de offen sieve luchtvloot der Sowjets zo zwak, dat er nauwelijks rekening mee behoefde te worden gehou den. Tegelijk met de ontwikkeling van de atoombom hebben de Rus sen echter ook aandacht besteed aan de constructie van bommen werpers voor de lange afstand en volgens de beste rapporten wor den thans in de Sovjet-Unie in snel tempo viermotorige straal- bommenwerpers gebouwd terwijl het prototype van een machtige, zesmotorige straalbommenwer- per al gereed zou zijn. Dit alles maakt de luchtverde diging voor de Verenigde Staten tot een zaak van leven of dood. De mogelijkheid tot een doel matige defensie achten de experts wel aanwezig. Met be hulp van nieuwe uitvindingen, die reeds zijn gedaan op het ge bied van geleide projectielen, radar en andere waarschuwings systemen, zou, mits op grote schaal toegepast, volgens deze deskundigen 'n verdedigingsgor del om de vitale punten der Ame rikaanse productie kunnen wor den gelegd, waarin 75 tot 90 pro cent van een aanvallende lucht macht van vernietiging zou zijn verzekerd. Tot zover de defensieve kant van de zaak. In offensief opzicht zien de Amerikanen zich voor niet minder grote problemen ge steld. Het is geen geheim, schrijft de reeds genoemde Alsop, dat de Amerikaanse strategische lucht macht slechts over enkele hon derden B-36's de machtigste bommenwerpers der V. S. be schikt. Bedenkt men, dat de Rus sen bezig zijn met de bouw van een dicht en diep waarschuwings systeem, reeds op het ogenblik beschikken over een vloot van naar schatting 8000 hoogst mo derne straaljagers, in hoofdzaak MIG-15's en druk doende zijn aan de productie van een effectieve nachtjager, zodat de Amerikaan se deskundigen geloven, dat bij een aanval op de Sowjet-Unie onder de huidige omstandigheden op verliezen van 30 tot 50 procent zou moeten worden gerekend, dan blijkt deze Amerikaanse stra tegische luchtmacht verre van overweldigend. Ook op het gebied van het of fensief zijn de Amerikanen, dank zij talrijke nieuwe uitvindingen, potentiëel wel in staat de balans te hunnen gunste te herzien Voor het vestigen van de suprematie in de lucht, defensief zowel als offensieff, zijn echter aanzienlijke offers en een grote krachtsin spanning nodig. De leiders zijn daartoe zeker bereid, maar de Amerikaanse belastingbetaler is van huis uit optimist. Hij zal misschien het bezit van een over weldigende voorraad atoombom men en de prototypen van nieuwe wapens voldoende voor zijn vei ligheid achten. Van de vraag of zijn leiders hem van de onhoudbaarheid van dit standpunt kunnen overtuigen, zal voor een groot deel het toe komstig wel en wee van de ge hele vrije wereld afhangen. De Canadese postadministra tie ontvangt nog herhaaldelijk uit ons land postpakketten, waarin alcoholhoudende dran ken zijn verpakt. Bij aantreffen in Canada worden deze dran ken uit de pakketten genomen en vernietigd. P.T.T raadt de afzenders van postpakketten naar Canada der halve aan daarin geen spiritua liën te verpakken. In de raad der Groningse ge meente Noordbroek doet zich de merkwaardige situatie voor, dat een fractie de haar toekomende plaats niet kan vervullen door dat alle candidaten, die in een ontstane vacature zijn benoemd, deze benoeming niet wensen te accepteren. Het betreft hier de lijst van de communisten. Het gevolg hiervan is dat de C.P.N., die in de periode van 1946-1949 zelfs een wethouderszetel bezat en bij de laatste verkiezing geen stem menverlies leed in deze gemeen te, niet meer in de raad is ver tegenwoordigd. De opengevallen plaats zal thans worden toege kend aan een andere lijst; in dit geval van Gemeentebelan gen. In de civiele procedure, die de maakt, heer J. J. Nahuis uit Deventer voor de Amsterdamse rechtbank aanhangig heeft gemaakt tegen de A.V.R.O. inzake de algemene jaarlijkse vergadering van deze omroepvereniging, op 5 Juli j.l. in Maastricht gehouden, en het ont slag van de heer Vogt, heeft de rechtbank het bestuur geheel in het gelijk gesteld. Eiser werd veroordeeld in de kosten van het geding, begroot op 250. De rechtbank heeft uitge- De Engelse conservatieve (re geringspartij heeft in 'n officiële publicatie verklaard, dat de La- bour-partij de gemeenschappelij ke benadering van buitenlandse vraagstukken heeft „vernietigd". Het geschrift getiteld: „Wij zullen het winnen", geeft een verslag van het werk van de regering-Churchill sinds zij in October van het vorig jaar aan het bewind kwam. Het beschuldigt de Labour- oppositie er van haar eigen po litiek tegenover Duitsland niet te hebben willen bekrachtigen. Blijkbaar doelend op het feit, dat de Labour-fractie in het parlement tegen ratificatie van de Westduitse contractuele over eenkomsten heeft gestemd, wordt verklaard, dat de socia listen „overtuiging en conse quenties hebben geofferd aan opportuniteit". De socialisten hadden getracht, aldus hst ge schrift, „de onenigheid in hun Een verslaggever van de „New York Times", die een bezoek brengt aan een nieuwe Ameri kaanse luchtmachtbasis te Thule op Groenland, heeft zijn blad ge meld, dat deze basis, op een af stand van ongeveer 1500 km van de Noordpool gelegen, reeds wordt gebruikt door straaljager eenheden van de Amerikaanse verdediging, hoewel zij nog niet geheel is voltooid. De basis, een toekomstig tus senstation voor inter-continentale bommenwerpers, zal, geheel vol tooid, 263 millioen dollar kosten. Van dit bedrag is volgens de ver slaggever reeds 165,8 millioen besteed. Uit veiligheidsoverwegingen kon de luchtmacht niet alle faci liteiten van de basis laten zien, aldus de verslaggever. Hij schreef, dat Thule, afgelegen en woest, door de ongeveer 5.000 LICHT AAN DE HORIZON. De laatste jaren werden wij meestal onaangenaam verrast door de troonrede. Steeds was er sprake van zorg, toenemende lasten en consumptiebeperking. Dit jaar worden wij bemoedigd met een aantal hoopgevende fac toren, waarbij de gunstige stand van de betalingsbalans en de da lende staatsschuld een centrale plaats innemen. Speciaal de steeds toenemende schuld van het land heeft vele financiers het voorhoofd doen fronsen. Eindelijk is er nu een kentering. In twee jaar tijds daalde onze nationale schuld met Vliegtuigen van de Britse en de Amerikaans luchtmacht heb ben Vrijdag het zoeken naar een Indische Dakota, die sedert Dinsdag tussen Aden en Djedda wordt vermist, voortgezet. De Dakota had een bemanning van 3 koppen aan boord en was gecharterd voor het overvliegen van pelgrims van Aden. Het wrak van het vliegtuig is Vrijdag op een bergtop 80 km ten Z.-O. van Wadi Haifa in Soe dan waargenomen. Een Soenda- nese kameeldrijver vond het toe stel op 320 km afstand van zijn route. liefst 3,5 milliard. Zouden we zo tien jaar doorgaanmaar nee, we mogen niet op de toekomst vooruitlopen. Het licht is er echter aan de horizon, onmisken baar en duidelijk. Het werd ont stoken door de productieve kracht van een volk, dat in de vijf jaren van diepe vernedering overtuigd raakte van zijn kracht, welke nu de vruchten begint af te werpen. DAT KAN ANDERS. De drie Nederlandse midden standsbonden hebben lucht ge geven aan hun verontwaardiging over de practijken, die er gevolgd worden teneinde candidaten voor het middenstandsexamen over te halen zich leiding te laten geven door volkomen onbekwame do centen. De bonden lieten een ernstige waarschuwing horen en gaven iedere cursist in overwe ging eerst inlichtingen in te win nen, alvorens tot het afsluiten van een cursus-contract over te gaan. Vanzelfsprekend ligt hier een taak voor de middenstandsbon den. Wij menen echter dat het ministerie van Onderwijs ook zorg kan dragen voor de nodige sanering. Wanneer er op het ge bied van de opleiding voor mid denstandsexamens zulke chaoti sche toestanden bestaan, moet daar op korte termijn een einde aan komen. De blanke inwoners van Ke nia hebben van het bestuur dezer Britse kolonie geëist, dat het onverwijld krachtige maat regelen zal nemen om paal en perk te stellen aan de misdadige bedrijvigheid van .de „Mau Mau", een geheime organisatie van inboorlingen, die er naar streeft de blanken door het ple gen van gewelddaden uit Kenia te doen vertrekken. eigen partij op te heffen of te verbergen", waardoor zij „in feite de gemeenschappelijke be nadering van de buitenlandse vraagstukken hebben verbro ken". In het geschrift wordt verder gezegd, dat de conservatieven de Europese zaak niet zullen verloochenen. Doch Engeland zou zijn „gemenebest-status" nimmer kunnen „onderdompe len". „Het is te bevorderen, ge geven zijn centrale positie als Atlantische en Europese mo gendheid en lid van het geme nebest". dat de A.V.R.O met 250.000 leden gerechtvaardigd was om als regel van orde te eisen, dat de leden die de alge mene vergadering wensen bij te wonen, hiervan tevoren aan het bestuur schriftelijk opgave doen. Dit is in de statuten vastgelegd. De rechtbank was er voorts van overtuigd geworden, dat de aan kondiging van deze vergadering, opgenomen in de Radiobode, tijdig onder de aandacht van de leden is gekomen, d.w.z. 21 da gen vóór deze werd gehouden. Zij wees de gestelde eis om de vergadering ongeldig te verkla ren van de hand, omdat zij van mening is, dat het A.V.R.O.- bestuur niet in strijd met de statuten heeft gehandeld. Het zelfde geschiedde met het ver zoek tot het ongeldig verklaren van het ontslag, dat het bestuur heeft verleend aan de heer W. Vogt. De rechtbank was van oor deel, dat de heer Vogt zijn ont slag zelf heeft ingediend en dat het bestuur in overeenstemming met de statuten dit ontslag heeft ingewilligd. Vrijdag is te Warschau een proces begonnen tegen 8 Polen, waaronder een vrouw, die er van worden beschuldigd een radio-spreker te hebben ver moord, die „leugens van „The voice of America" aan de kaak stelde". Zij zouden ook spionnage hebben bedreven. De eis werd gesteld na een besloten vergadering der „ver eniging van blanke kiezers in Kenia". Verklaard werd dat de regering „in ernstige mate te kort is geschoten bij het ver vullen vaar haar bestuurstaak". De eis wordt gesteld dat een ge rechtelijk onderzoek zal worden ingesteld, „om uit te doen ma ken, wie verantwoordelijk is voor het miserable bestuursbeleid". Het bestuur van Kenia heeft de tekst gepubliceerd van een wet, die ten doel heeft krachti ger te kunnen optreden tegen de 6 weken geleden begonnen terroristische campagne van de „Mau Mau". Volgende week Donderdag zullen de bestuurs ambtenaren een speciale bijeen komst houden ter bespreking van de te nemen maatregelen. Amerikanen die er verblijven, wat ironisch het „tuintje" van Groenland wordt genoemd. De Amerikanen wonen in speciaal ontworpen huizen, die de vorm V hebben van grote pakkisten en die bekleed zijn met alumi nium. Voorts meldde de verslag gever, dat dag en nacht bull dozers en auto's langs de wegen rijden. Er is een 2000 meter lange pier voor schepen gebouwd en een lange rolbaan aangelegd. Radioverbindingen worden be moeilijkt door het Noorderlicht, zo meldde de verslaggever ver der. Gewone compassen kunnen, door de korte afstand tot de magnetische Noordpool, niet worden gebruikt en de grootste voorrang wordt verleend aan het vinden van oplossingen voor ver bijsterende radio- en navigatie- problemen. Om de moeilijkheden te overwinnen heeft de lucht macht reeds een 400 meter hoge antenne gebouwd op een nabij gelegen bergtop. Bijzonderheden over de radio-installaties op Thule zijn zó streng geheim, dat zelfs het personeel van de lucht basis officiële redenen moet aan voeren om de installaties te kun nen bezoeken. De correspondent van D.P.A. meldt nog uit Londen, dat zes modern ingerichte hangars wor den opgetrokken en dat de wei nige maanden van het jaar, dat de haven ijsvrij is, schepen van tienduizend ton kunnen meren. Het materiaal voor de aan leg wordt via een luchtbrug met de Verenigde Staten aangevoerd. Groenland is sedert 1814 een Deense bezitting. In de tweede wereldoorlog, toen Denemarken door de Duitsers was bezet, werd Groenland volgens een overeen komst tussen de Amerikaanse re- regering en de Deense gezant in Washington tijdelijk onder Ame rikaanse bescherming geplaatst. De Verenigde Staten erkennen nadrukkelijk de Deense souverei- niteit en kregen het recht meteo rologische en radiostations en vliegbases aan te leggen. Na de oorlog werd het Amerikaanse protectoraat opgeheven, doch de Verenigde Staten behielden hun basis. Een woordvoerder van de An glo Iranian Oil Company heeft wederom het standpunt van zijn maatschappij bevestigdde Anglo Iranian Oil Company heeft door een grote publiciteit duidelijk laten weten, welke houding zij zal aannemen ten opzichte van personen, die zul len deelnemen aan het trans port van olie, afkomstig uit zijn exploitatiezone's in Ferzië. Deze personen riskeren de ge volgen te ondervinden van de maatregelen, die de maatschap pij noodzakelijk zal vinden te nemen, teneinde haar rechten in alle landen te beschermen. Met 165 tegen 133 stemmen bij 7 onthoudingen heeft de West duitse bondsdag een wetsont werp aangenomen, houdende een verkoopverbod van alle voor de jeugd „gevaarlijke" litera tuur, in het bijzonder boeken waarin misdaad, oorlog en ras senhaat worden „verheerlijkt". De wet ondervond tegenkan ting van socialistische zijde, waar men de doelmatigheid van de wet betwijfelt en er een ge vaar voor de vrije menings uiting in ziet. De officiële kerk in Grieken land en de staat hebben een conventie gesloten, op grond waarvan de kerk viervijfde van haar landbouwgrond afstaat ter verdeling onder de boeren zon der eigen grond. Vorige maand heeft de Griek se regering een decreet uitge vaardigd ter onteigening van grote landerijen. brandstoffen- en cementbedrij- ven en stokerijen zijn een sym pathiestaking begonnen. De staking is, blijkens latere berichten, overgeslagen naar de olie-industrie en het waterlei dingbedrijf van Montevideo. Militairen van leger en vloot hebben nu ook de cementfa brieken, olie-bedrijven en sto kerijen bezet. De Westduitse minister van Financiën heeft tijdelijk de in voerrechten op verse aardappe len opgeschort en de regering voorgesteld tot 31 December a.s. geen invoerrechten op aard appelen te heffen. Men verwacht, da: de bonds regering zich binnen enkele we ken met dit voorstel accoord zal verklaren. De Westduitse aardappel oogst is dit jaar kleiner dan die van 1951 en om prijsstijgingen op de binnenlandse markt tegen te gaan wensen de Westduitse autoriteiten de invoer van aard appelen te stimuleren. Er wordt voornamelijk invoer van aard appelen verwacht uit Zweden, Denemarken en Nederland. Het Westduitse ministerie van Voed selvoorziening overweegt een plan om uit Nederland onge veer 200.000 ton aardappelen in te voeren. In Uruguay hebben zich op grote schaal arbeidsmoeilijk heden voorgedaan. Leze begon nen op 10 dezer, toen de bestuur ders van de Montevideose auto bussen hoger loon eisten. De loonbusdiensten worden onderhouden door een staats bedrijf. De loonkwestie werd uitgebreid met een strijd om er kenning van de vakvereniging der autobestuurders. 10.000 Man van het autobus- en tramperso neel te Montevideo hebben het werk neergelegd. Bij de staking hebben de arbeiders van de vleesverwerkende uitvoerbedrij- ven zich uit solidariteit aange sloten. De regering heeft de fabrie ken der vleesindustrie door le den van de Uruguayse leger- en vlootstrijdkrachten doen bezet ten. De gespannen toestand, die reeds in de Uruguayse hoofd stad heerste, is toegenomen doordat de regering 100 leiders van vakverenigingen in arrest heeft doen stellen en de pers heeft verboden berichten, van vakverenigingszijde afkomstig, te publiceren. Kantoorbeambten van het staatsvervoerbedrijf houden thans met 150 bussen en trams een nooddienst gaande. Militaire patrouilles doorkruisen de stra ten van Montevideo en bescher men de voertuigen van de nood dienst. Bootwerkers en werkne mers der genationaliseerde „Een verslechtering in de be trekkingen tussen Indonesië en Nederland en moeilijke tijden voor de Nederlanders en de Ne derlandse belangen in Indonesië is hetgeen door Nederlandse krin gen in Indonesië wordt voorzien", aldus wordt uit Djakarta aan de N. Y. Times gemeld. Deze bezorgdheid, aldus het blad, vloeit voort uit „de ver ontwaardigde reactie in Indo nesië op de politiek van de Ne derlandse regering ten aanzien van Nieuw-Guinea." Het blad releveert de geschie denis van de kwestie over Nw.- Guinea en maakt gewag van het voorstel van de voorzitter van de invloedrijke commissie voor buitenlandse aangelegen heden van het Indonesische parlement, Gondokusomo, om tegen de Nederlanders economi sche vergeldingsmaatregelen te treffen, als de wensen van In donesië niet worden vervuld. De correspondent van het blad. Tillman Durdin, voegt hier veel betekenend aan toe, dat Kina- gaki, het hoofd van de Japanse goodwill-missie, die thans Indone sië bezoekt, hem heeft medege deeld, dat men te Tokio bereid is, aan Indonesië de nodige technici en machines te leveren voor het weder in bedrijf brengen van de olievelden in Noord-Sumatra over het teruggeven waarvan op het ogenblik verschil van mening be staat tussen de Indonesische regering en de BPM. De Sowjet-Unie heeft haar veto uitgesproken over de toelating van Japan tot de V. N. De andere tien leden van de Veiligheidsraad spraken zich voor toelating van Japan uit. De Sowjet-Unie heeft thans voor de 53ste keer van haar recht op veto gebruik gemaakt. Vervolgens ging de Veilig heidsraad over tot behandeling van de aanvragen van Vietnam, Cambodja en Laos. Nadat de af gevaardigden van Frankrijk, Griekenland, Nederland en En geland zich voor toelating had den uitgesproken werd de ver gadering verdaagd.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1952 | | pagina 5