Een gulden
Gouden
Prinsjesdag rond de
Koets
sa-ssa.- ss&si tsssj*»
Wil Mossadeq de betrekkingen
met Engeland afbreken
Twee „Gloster meteors'/1
verongelukt
De verhoging van de
kinderbijslag
Twee Nederlandse
straaljagers boven
Duitsland verongelukt
Eiland Wake wordi
ontruimd
Frankering bij Abonnement: Terneuzen.
Directeur-Hoofdredacteur I. van de Sande
Redactie-adres:
Noordstraat 55—57 Terneuzen
Telefoon 2510 Nó 5 uur 2073
Gironummer 38150
Abonnementsprijs: 5,20 per kwartaal;
per
maand 1,75; per week 42 cent. Losse nrs 8 ct.
DE VRIJE ZEEUW
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1952.
7e Jaargang Nr. 2141.
Verschijnt dagelijks Uitgeefster N.V. v/h Firma P. J. van de Sande, Terneuzen
Advertentieprijs: per mm 12 ct.; minimum per
advertentie 1,80.
Rubriek Kleine Advertenties: 5 regels 75 cent;
iedere regel meer 15 cent.
Vermelding: Bureau van dit Blad, of: Adres
Bureau van dit Blad 15 cent meer.
Inzending advertenties tot 's namiddags 2 uur
Voor het Maandagnummer: Zaterdags 11 uur
Het is dan toch weer „Prinsjes
dag" geworden. In de loop van
de zomer is er wel eens aan ge
wanhoopt wegens de lange kabi
netscrisis. En wat is Den Haag
zonder het feest op de derde
Dinsdag in September, zonder 't
feestelijk schouwspel onder de
hoge bomen van de Voorhout,
over het Plein naar het Binnen
hof met geschetter van muziek
en geschitter van uniformen rond
de gouden koets, rond koningin
en prins?
Spijt alle sombere verwachtin
gen, ondanks de zware fronsen in
schuddende wijze hoofden is de
zon lachend opgegaan over een
vlaggend Den Haag, over blijde
mensen, die zich in drommen
naar het stadscentrum spoedden.
Prinsjesdag in Den Haag in
zon en frisse wind. Prinsjesdag
vol vrolijke gezichten en ver
moeide benen, Prinsjesdag vol ge
zellig rumoer, vol tromgeroffel,
marcherende soldatenbenen en
hoefgetrappel, Prinsjesdag van
vroeg tot laat met als gulden
middenstuk de tocht van de Ko
ningin in de gouden koets, de
troonrede in de Ridderzaal, die
voor de buitenstaanders uit luid
sprekers in de wind verklinkt, en
de gezellige rijtper in de namid
dag met de prinsesjes. En dan
's avonds het ,,lichies kijke", een
vermaard Haags vermaak, dat po
litieagenten en tramconducteurs
tot wanhoop brengt, doch de Ha
genaars de voldoening schenkt,
dat hun mooie stad het weer best
doet als centrum van de regering.
Prinsjesdag is de dag van de
pantoffelparade, weliswaar zon
der de elegante glans van schone
toiletten rond schone vrouwen als
bij de rennen van Longchamps of
Derby.
Honderden treinen persen dui
zenden vreemdelingen uit de sta
tions. Lange rijen autobussen voe
ren kijkgragen aan. Auto's uit
vele landen brengen buitenlandse
gasten. Den Haag, met dit natio
nale feest, is internationaal. En
al die duizenden dringen samen in
het stadscentrum om die wereld
beroemde gouden koets, om de
eerste vrouwe van de lage landen
bij de zee te zien en toe te juichen.
Grote tribunes staan gereed voor
hen, die voldoende geld hebben
om een nauw plaatsje te betalen.
Bouwsels op handkarren, groente
kisten en tafeltjes brengen in lut
tele uren hun tienvoudige waar
de op, alsook „periscopen", die op
prinsessen Beatrix, Irene en Mar
griet de traditipnele rijtoer door
de stad gemaakt. Reeds vroeg
had zich voor het paleis Noord
einde een grote menigte verza
meld om getuige te zijn van het
vertrek en van de thuiskomst der
koninklijke familie. Precies
kwart voor vier reed de zwarte,
open calèche voor, waarin de ko
ninklijke familie plaatsnam. De
koningin was gekleed in een pa
relgrijze japon en de prins in de
blauwe uniform van generaal der
cavalerie.
Onder het gejuich van de me
nigte begon de rit en langs de we
gen stonden duizenden opgesteld
om de Landsvrouwe en haar ge
zin toe te juichen. Op de hoek
van de Weteringkade en de Plet-
terijstraat werd halt gehouden
om een zuster uit het gemeente
lijk tehuis voor kinderen, tnej.
Antoinette Broerens, gelegenheid
te geven Hare Majesteit een bou
quet te offreren. Margaretha Ne
leman en Jacob Herp, twee zes
jarige pupillen van dit huis, bo
den de prinsesjes bloemen aan.
Bij het passeren van het oude
stadhuis stond het college van
B. en W. op het bordes met de
burgemeester van Oslo, die op
het ogenblik Den Haag bezoekt.
Toen de rijtoer ten einde was en
de vorstelijke personen het pa
leis waren binnengegaan, tracht-
Naar aanleiding van het ver
slag der Tweede Kamer over
het ontwerp van wet tot verho
ging van het bedrag van de kin
derbijslag, zegt de minister van
Sociale Zaken in een nota aan
de Kamer, dat door zijn ambts
voorganger aan de sociaal-
economische raad een vooront
werp van wet voor een defini
tieve kinderbijslagverzekering
voor zelfstandigen is toegezon
den met verzoek de regering
daaromtrent van advies te die
nen. Het is zeer wel denkbaar,
dat de sociaal-economische raad
tot wijziging van de in het
voorontwerp opgenomen uitke-
te men even het politiecordon te
verbreken om maar zo dicht ririo-chpdraó*en zal adviseren
een aantal van haar ruiters naar
voren en zo bleef cfe orde perfect
gehandhaafd. Even later ver
scheen Hare Majesteit met prins
Bernhard en de prinsesjes op het
paleisbalcon om de hartelijke toe
juichingen in ontvangst te ne
men.
dat
de minister na ontvangst van
het S.E.R.-advies tot wijziging
Van bedoelde uitkeringsbedra
gen besluit. Onder deze om
standigheden lijkt het hem niet
juist de in het voorontwerp ver
melde uitkeringsbedragen aan
de Kamer mede te delen.
Premier Mossadeq heeft Dins
dag het Perzische parlement om
een vertrouwensvotum verzocht.
In een verslag over de jongste
Brits-Amerikaanse voorstellen
voor regeling van het oliegeschil
verklaarde hij, dat hij zou kun
nen gaan „tot aan het afbreken
met Engeland om de rechten van
Perzië te handhaven".
De premier, die zelf niet aan
wezig was op de bijeenkomst van
het parlement, gaf een overzicht
van de ontwikkelingen sedert de
uitspraak van het internationale
hof in Den Haag, waarbij het hof
verklaarde niet bevoegd te zijn
om over de oliekwestie te oor
delen.
Hij zei, dat „als Groot-Brittan
DE TROONREDE
Dinsdagmiddag te 1 uur heeft Hare Majesteit de Koningin in de
verenigde vergadering der Staten-Generaal de volgende troonrede
uitgesproken:
Leden der Staten-Generaal-
Bij het overzien van de ontwikkeling in de achter ons liggende
periode is er, naast grond voor bezorgdheid, ook in meer dan één
opzicht reden tot voldoening en dankbaarheid.
In de internationale toestand is helaas geen ontspanning ingetre
den, maar aan de samenwerking tussen de vrije volken kon tast
baarder gestalte worden gegeven. De grondslagen voor de veilig
heid van het Westen werden door voortgezette opbouw der Atlanti
sche strijdkrachten bevestigd en uitgebreid. De voortschrijdende
integratie van West-Europa zal die grondslagen verder versterken
en houdt, indien zij ook op economisch gebied wordt voortgezet,
tevens de belofte in van een blijvende bijdrage tot verhoogde wel
vaart der daaraan deelnemende volken.
In het betalingsverkeer met het buitenland is een wending ten
goede opgetreden.
Ook in de voor ons liggende periode zal de ontwikkeling der in
ternationale betrekkingen in belangrijke mate haar stempel druk
ken op het beleid. Teneinde in het kader van de Noord-Atlantische
verdragsorganisatie een versterking der West-Europese defensie te
bereiken, werd de Europese defensie gemeenschap voorbereid. Een
ontwerp van wet tot ratificatie der in dit verband aangegane over
eenkomsten zal binnenkort de Staten-Generaal bereiken.
Aan een nauwe samenwerking met België en Luxemburg in Bene-
lux-verband blijft de regering grote waarde hechten.
Nu belangrijke structurele wijzigingen in de internationale ver
houdingen met toenemende snelheid tot ontwikkeling komen, zal
het aan de behartiging van het buitenlands beleid ten goede komen,
indien de wijziging van de bepalingen in de grondwet betreffende
de buitenlandse betrekkingen, welke reeds in eerste lezing door de
Staten-Generaal is aanvaard, zo spoedig mogelijk van kracht wordt.
De regering is bereid de besprekingen met Indonesië over de
van het vestigings- en credietbeleid zal getracht worden de econo
mische positie der middenstandsbedrijven zoveel mogelijk te ver-
StOpghet gebied van de woningbouw zal gestreefd worden naar de verdrag- m uit
bouw van tenminste 55.000 woningen. Aanspraken en s
nië niet zijn onvriendschappelijke
politiek ten aanzien van Perzië
wijzigt, Perzië genoodzaakt zal
zijn de diplomatieke betrekkingen
af te breken". De verantwoorde
lijkheid hiervoor zou geheel bij
Engeland berusten", aldus de
premier.
Mossadeq herhaalde zijn vroe
gere verklaring, dat de jongste
Brits-Amerikaanse voorstellen
onaanvaardbaar waren. Hij zette
daarna Perzische tegenvoorstel
len uiteen, die hij de laatste basis
noemde, waarop Perzië een rege
ling zou kunnen aanvaarden.
De Perzische premier ver
klaarde, dat hij bereid was de
kwestie van schadevergoeding
voor het internationale hof te
brengen, als de Brits-Perzische
I oliemaatschappij niet in uit-
spraak door Perzische gerechts-
hoven zou kunnen toestemmen,
1 mits te voren overeenstemming
bestond over de volgende voor
waarden:
Schadevergoeding zou slechts
worden betaald met betrekking
tot installaties der Brits-Perzi
sche oliemaatschappij in Abadan.
Geschillen en aanspraken van
een der beide partijen, daterend
uit de periode 1933—1947, zouden
worden geregeld volgens het olie-
Nederlands-Indonesische Unie en daarmede samenhangende kwes-
fietsen en in eivolle trams moei- tjeSj weike in Februari j.l. werden opgeschort, te hervatten met het
tevol zijn meegesleept om de blik
te verruimen.
Zo wacht een mensenmassa vele
uren lang reikhalzend op de ka
nonschoten van één uur om dan
juichend de vorstinne in haar gul
den statiekaros achter het vurige,
zwarte achtspan te zien voorbij
trekken.
De gelukkigen op het Binnenhof
kunnen zich tijdens het uitspre
ken van de troonrede de tijd kor
ten met het bekijken van de koets,
van de paarden, de gala-unifor
men en het vertoon der erewach
ten. Zij turen langs de zonbeglans-
degevels van de omliggende ge
bouwen, totdat de plechtigheid
rond de troonrede is afgelopen en
Koningin en Prins onder de bal
dakijn verschijnen. Dan klinkt als
telkenjare de juichkreet, die
langs de ganse route in vele toon
aarden en tongvallen van de lage
landen wordt herhaald: „Leve de
Koningin".
KONINGIN OP HET BALCON.
Nadat de stoet van de Ridder
zaal was teruggekeerd, versche
nen koningin Juliana en prins
Bernhard enkele ogenblikken la
ter op het balcon. Een enthou
siaste menigte, die op dat ogen
blik nog op enige afstand van het
paleis moest blijven, riep en zong
het koninklijk paar luide toe. Ko
ningin en prins bleven enkele mi
nuten wuivend staan en trokken
zich toen in het paleis terug.
De toeschouwers bleven even
wel op de plaatsen, die zij reeds
zovele uren hadden ingenomen,
hopend op een terugkeer van het
koninklijk paar. Tegen half drie
marcheerde de erewacht voor
het paleis Noordeinde af. De af
zetting werd wat ingetrokken,
waarna de wachtende menigte
gelegenheid kreeg vrij dicht voor
het paleis te komen. Dat beteken
de de inzet van een luid en en
thousiast geroep om de koningin
De baicondeuren gingen open en
opnieuw verschenen koningin en
prins op het balcon, hartelijk wui
vend en knikkend,
RIJTOER KONINKLIJK FAAR
DOOR DEN HAAG.
's Middags hebben de koningin
en de prins in gezelschap van de
doel een nieuwe basis voor de betrekkingen tussen Nederland en
Indonesië te leggen.
De regering zal zowel de geestelijke en sociale ontwikkeling der
bevolking van Nieuw-Guinea als de economische vooruitgang van
het land bevorderen. Het ligt in het bijzonder in de bedoeling zo
spoedig mogelijk een ontwikkelingsplan voor dit gebiedsdeel vast
te stellen.
Door een en ander dient de grondslag te worden gelegd voor de
mogelijkheid, dat op den duur de bevolking in staat zal worden
gesteld zelve over haar toekomst te beslissen.
Hiermede wordt tevens gehandeld in overeenstemming met arti
kel 73 van het handvest der Verenigde Naties.
In overleg met de regeringen der Nederlandse Antillen en van
Suriname zal er naar gestreefd worden de voorbereiding van de
nieuwe rechtsorde in het koninkrijk voortgang te doen vinden.
Het ligt in de bedoeling met spoed de instelling te bevorderen van
de commissie voor het voortgezet overleg, waartoe de conferentie
Nederland-Suriname-Nederlandse Antillen besloot.
Tengevolge van in 1951 getroffen maatregelen, de gunstige ont
wikkeling van de ruilvoet met het buitenland en een aantal slechts
tijdelijk werkende factoren, zal waarschijnlijk in 1952 voor het eerst
na de bevrijding de betalingsbalans een overschot vertonen. De
goud- en deviezenvoorraad is echter in verhouding tot de totale
handelsbeweging nog aanzienlijk kleiner dan vóór de oorlog. Daar
enboven is de internationale economische toestand vol onzekerheden,
terwijl de dichtheid en de snelle groei van onze bevolking voort
durende toeneming der economische bedrijvigheid voor ons land
dringend noodzakelijk maken.
Het feit, dat de productie reeds geruime tijd gelijk is gebleven
en dat de 'werkloosheid zich gemiddeld in 1952 op een hoger niveau
bevindt dan vorige jaren, noopt er toe de werkgelegenheidspolitiek
steeds meer als het centrale punt in het sociaal-economische beleid
te zien. Primair is de ontwikkeling van het normale bedrijfsleven.
Met het oog hierop zal dan ook met name de industrialisatiepolitiek
met kracht worden voortgezet, waarbij de mogelijkheid van vol
doende investeringen zal zijn te bevorderen, mede door participatie
van de overheid in de investeringen waar de omstandigheden daar
toe nopen.
Naar een versnelde uitvoering van de plannen voor de ontwikke
lingsgebieden wordt gestreefd.
De bereidheid bij het bedrijfsleven om tot nieuwe investeringen
over te gaan is uiteraard in belangrijke mate afhankelijk van de
verwachtingen omtrqnt de afzet der producten. Daartoe zal hand
having en zo mogelijk verhoging van de koopkracht der bevolking
van belang zijn, terwijl tevens de export zal zijn op te voeren. Dit
geldt met name voor de uitvoer naar de Verenigde Staten van
Amerika en Canada, aangezien ook bij een overigens gunstige beta
lingsbalans het dollartekort nog blijft bestaan. Een zo snel mogelijk
totstandkomen van de wettelijke voorzieningen, genoemd in de
exportnota, die in de afgelopen zittingsperiode aan de Staten-Gene
raal werd overgelegd, is daarom gewenst.
De regering zal, terwille van de toeneming van het handelsver
keer, krachtige steun verlenen aan pogingen om internationaal tot
verlaging van invoerrechten te komen.
Waar nodig wordt de uitvoering van openbare, in het bijzonder
ook cultuurtechnische werken versneld en dé voorbereiding van
nieuwe plannen wordt ter hand genomen.
Voortzetting van een actief emigratiebeleid acht de Regering
geboden.
Het landbouwbeleid blijft gericht op een zo groot mogelijke bij
drage van de landbouw in de nationale productie, met inachtneming
van de bestaanszekerheid voor de werkers in deze bedrijfstak.
In het bijzonder door een consequente voortzetting en uitbreiding
E«n passende verhoging van de huren zal aanhangig worden ge
maakt met compensatie van kosten voor die groepen huurders, ten
aanzien van welke dit mogelijk en nodig is.
Cm de krotopruiming dienstbaar te maken aan bestrijding van
werkloosheid, wanneer in komende jaren de bouwbedrijvigheid zou
teruglopen, zal de voorbereiding van saneringsplannen worden ter
hand genomen.
Het zal naar het oordeel van de Regering ook tijdens het komende
begrotingsjaar geboden zijn een deel van de lopende inkomsten van
het Rijk aan te wenden voor het dekken van kapitaalsuitgaven.
Het is twijfelachtig of zonder deze financieringswijze de middelen
voor de woningbouw en voor werken, noodzakelijk ook terwille van
de werkgelegenheid, in voldoende mate zouden kunnen worden
verkregen, terwijl het tevens aanbeveling verdient, de nog steeds
hoge staatsschuld zo beperkt mogelijk te houden.
In verband mét de zware lasten, die op de bevolking drukken,
zal bij de uitgaven grote soberheid zijn te betrachten.
Naast de toenemende krachtsinspanning voor de verdediging en
op materieel gebied komt de noodzaak tot behoud en versteviging
van de geestelijke waarden van ons volk sterk naar voren. Voor
zieningen, die 'hieraan dienstig kunnen zijn, zijn in de afgelopen
jaren voorbereid en, wat betreft de vernieuwing van het onderwijs,
ten dele reeds in de vorm van wetsontwerpen aan de Staten-Gene
raal voorgelegd. Het ligt in het voornemen de verdere uitwerking
hiervan ook in de komende Regeringsperiode met voortvarendheid
ter hand te nemen-
Voortgang zal worden gemaakt met het treffen van maatregelen,
opdat de Nederlandse bevolking zoveel mogelijk aan de verschillende
vormen van onderwijs, kunsten en wetenschappen deel kan hebben.
Onderzocht zal worden of voor leerlingen van de lagere school
wellicht voor alle leerplichtige leerlingen het schoolgeld ware
af te schaffen dan wel de regeling ware te vereenvoudigen. Tevens
zal worden overwogen of meer belastingfaciliteiten nodig zijn voor
kinderen, die in opleiding zijn, of ter tegemoetkoming in de kosten
van eigen studie. Verruiming van studietoelagen zal worden be
vorderd.
Aan de bemoeiingen van de overheid op het terrein van de vrije
jeugdvorming zal een wettelijke basis zijn te geven.
Een wetsontwerp tot regeling van de omroep en een ontwerp van
wet tot heffing van kijkgeld hoopt de Regering in dit zittingsjaar
aan te bieden.
Ook overigens wacht op het gebied van de wetgeving Regerin.^
en Staten-Generaal een omvangrijke taak. Naast reeds genoemde
wetsontwerpen zijn o.a. aanhangig een ontwerp inzake de omzet-
belasting, dat heffing daarvan bij de detaillist wil beëindigen, een
ontwerp op de vervreemding van landbouwgronden om het ont
staan van onrendabele bedrijven te voorkomen, benevens voorstel
len betreffende herziening van het burgerlijk procesrecht van de
cassatieprocedure.
Nadere voorstellen aangaande het burgerlijk procesrecht worden
voorbereid.
In verband met de voorgenomen herziening van het Burgerlijk
Wetboek zullen in de vorm van vraagpunten een aantal principiële
kwesties aan de Tweede Kamer ter behandeling worden voorgelegd.
Gestreefd wordt naar een spoedige indiening van wetsontwerpen
betreffende een algemene regeling van de administratieve recht
spraak.
Een Staatscommissie zal een onderzoek instellen nopens in ons
kiesstelsel aan te brengen wijzigingen. Voorts zei mede in verband
met het vraagstuk van de samenvoeging van gemeenten de meest
gewenste bestuursvorm voor de grote gemeenten in onderzoek wor
den genomen.
Een herziening der pensioenwetgeving is in voorbereiding.
Een definitieve regeling van de ouderdomsvoorziening, ook voor
zelfstandigen, op de grondslagen van de sociale verzekeringsge
dachte zal worden voorbereid, zodra het advies van de Sociaal-
Economische Raad is ontvangen. Op dezelfde grondslag zal een
definitieve regeling van de kinderbijslag voor zelfstandigen worden
bevorderd. Vereenvoudiging van de administratie van de sociale
verzekering en de belastingen wordt voorbereid.
De regeling van het ziekenfondswezen en de organisatie der
gezondheidszorg zullen zijn te herzien.
Op het gebied van de landbouw zijn o.a. voorbereid een Land-
bouwarbeidswet, een Landbouwwet ter vervanging van de zoge
naamde crisiswetgeving welke aangepast zal zijn aan de wet
geving inzake de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie, en een her
ziening van de Pachtwet.
Een krachtige doorvoering van de bedrijfsorganisatie zal worden
bevorderd, opdat deze binnen een redelijke termijn over de gehele
linie van het bedrijfsleven wordt verwerkelijkt. Tevens zal bijzon
dere aandacht worden geschonken aan het vraagstuk van de „bezit-
vorming".
Steeds groter wordt de kring van problemen, die U ter beoor
deling worden voorgelegd. Niet alleen binnenlands, maar ook
internationaal vragen voortdurend meer onderwerpen de aandacht
van de Regering en Volksvertegenwoordiging. Temidden van de
dagelijkse zorgen en ingewikkelde problematiek wordt het steeds
moeilijker het geheel te bijven overzien.
Nog moeilijker is het tegenover de vraagstukken van deze tijd
de nodige afstand te bewaren en aandacht te schenken aan ver
dieping van eigen inzicht. Moge God U wijsheid schenken en Gij
als goede vertegenwoordigers des volks in het komende zittingsjaar
tot zegen van het Koninkrijk en voorzover het in ons vermogen
ligt van de wereld werkzaam zijn-
Onder deze bede verklaar ik de zitting van de Staten-Generaal
voor geopend.
de tijd van 1948 tot aan de natio
nalisatie in April 1951 moeten
worden geregeld overeenkomstig
het aanvullende olieverdrag van
1949.
Geen aanspraken van de Brits-
Perzische oliemaatschappij van
na de nationalisatie zouden zijn
toegestaan.
De maatschappij moet onmid
dellijk „haar schuld aan Perzië"
van 49 millioen pond sterling in
dollars voldoen.
De verklaring van Mossadeq
werd voorgelezen door vice-pre
mier Kazemi. Na de verklaring
sprak het „parlement zijn ver
trouwen" in Mossadeqs politiek
uit.
Razavi ondersteunde de ver
werping van het Brits-Ameri
kaanse voorstel, doch hij betwij
felde of het juist was aanspraken
en tegenaanspraken, zoals het
nieuv/e Perzische voorstel beoogt,
naar het Haagse hof te verwijzen,
aangezien dit zichzelf niet com
petent had verklaard.
Razavi noemde het „belache
lijk", dat president Truman zijn
naam onder „Churchills oneer
lijke voorstel" had gezet. „Het
zou volgens hem iets anders zijn
geweest, als de president had
willen bemiddelen. „Als Churchill
denkt, dat in Perzië een revolutie
zal ontstaan of dat hij ons een
staatsgreep kan opleggen wegens
onze honger en naaktheid, dan
vergist hij zich zeer", aldus Ra
zavi.
Hij stelde voor, dat Mossadeq
de eis voor 49 millioen pond ster
ling uit zijn voorstel zou lichten,
omdat „dit geen betwiste aan
spraak is". „De maatschappij is
ons deze som schuldig. Zij is dood
maar haar erfgenamen zullen
ons dit bedrag uitkeren", aldus
de waarnemende voorzitter.
Razavi zeide voorts, dat olie
zal worden verkocht aan „onze
Sowjet-vrienden en hun bondge
noten". „Perzië zal geen basis
worden tegen de Sowjets. W ij
zullen nooit werktuigen van eni
ge imperialistische politiek zijn"
zo voegde hij hieraan toe.
Van de 61 aanwezige parle
mentsleden steunden 60 het ver
trouwensvotum. Slechts de waar
nemende voorzitter stemde niet.
BRITSE REACTIES OP
MOSSADEQS BOODSCHAP.
De eerste reactie in officiële
Britse kringen op het voorlezen
van de boodschap van Mossadeq
in het parlement van Iran is die
van „een zekere verwondering".
Men begrijpt in genoemde krin
gen niet, hoe de Iraanse eerste
minister kan spreken van „de on
vriendschappelijke politiek van
Groot-Brittannië ten opzichte van
Iran". De Britse regering zou
zich altijd moeite hebben gegeven
de banden van vriendschap met
Iran te bewaren. De laatste voor
stellen, die vergezeld gingen van
een door president Truman en
Churchill getekende boodschap,
zijn er het bewijs van, aldus ver
klaarde men. Ook bracht men in
genoemde kringen naar voren,
wat minister Eden in een onlangs
te Sheffield gehouden rede heeft
gezegd: „De Britse regering is
het ernst met haar verlangen te
komen tot een regeling die de
vriendschap tussen de twee sta
ten zal herstellen. Wij wensen
een vrij en welvarend Iran. Wij
kunnen en moeten samenwer
ken".
Goed ingelichte kringen te Lon
den verklaren, dat het voor Gr.-
Brittannië mogelijk zal zijn het
verbreken van de diplomatieke
betrekkingen met Perzië, waar
mede Mossadeq heeft gedreigd,
te vermijden als Mossadeq inder
daad datgene verlangt, wat hij
Dinsdag heeft opgesomd in een
boodschap aan het parlement
Men beoordeelde de eis, dat de
Brits-Perzische oliemaatschappij
49.000.000 pond sterling aan Per
zië betaalt, zeer ongunstig. Deze
eis zou stilzwijgend inhouden, dat
de aanvullende olieovereenkomst
tussen Perzië en de maatschappij
van 1949, die het Perzische parle
ment weigerde te bekrachtigen,
van kracht zou zijn geworden.
Stappen om deze overeenkomst
bekrachtigd te krijgen was de on
middellijke aanleiding tot de
moord op generaal Razmara,
toenmalig minister-president, in
1951. De overeenkomst raakte
vervolgens door de actie van
Mossadeq tot nationalisatie van
de olieindustrie op de achter
grond.
De luchtmachtoefening ,,lïlue
Alliance" is gisteren op de vlieg
basis Leeuwarden wel zeer tra
gisch begonnen. Om ongeveer
kwart over tien naderden vier
„Gloster Meteors", die terugkeer,
den van een oefenvlucht, het
vliegveld om te landen. Twee van
de toestellen botsten op een
hoogte van ongeveer 600 meter
tegen elkaar. De toestellen stort
ten neer, waarbij beide piloten
om het leven kwamen.
Een van de piloten heeft nog
kans gezien zich door middel van
een schietstoel van zijn toestel
los te maken. Omdat zijn toestel
zich op geringe hoogte bevond,
slaagde hij er niet in zich te red
den. De piloot werd aan de wal
kant dood in de schietstoel aan
getroffen. De parachute lag er
naast.
Het ongeluk gebeurde ten Oos
ten van Britsum, op korte af
stand van de vliegbasis. Toen de
toestellen waren neergestort, ont
stond in de wrakstukken brand.
Hierbij heeft zich nog een enkele
ontploffing voorgedaan. De
brandweren van Leeuwarden en
van de vliegbasis konden weinig
meer redden. De andere piloot
werd in de uitgebrande cockpit
aangetroffen.
Verscheidene brokstukken van
de toestellen zijn verspreid in het
Stienser- en het Britsummer
Oudland terecht gekomen. Het
mag een wonder heten, dat geen
enkele der in de nabijheid staan
de woonhuizen en boerderijen
door de wrakstukken werd ge
troffen. Een landbouwer, die zich
in de omgeving van zijn boerderij
op het land bevond, moest in een
sloot springen om een vallend
brokstuk te ontlopen.
Opnieuw zijn gisteren twee Ne
derlandse straaljagers van het
type Gloster Meteor veronge
iiikt. De vliegtuigen, die deeliui
men aan de oefening „Hold Fast"
Alle 6 a 700 bewoners van het
kleine eiland Wake in de Stille
Oceaan zullen met vliegtuigen
naar elders worden overgebracht.
Gisteren vroeg heeft een hevige
storm alle huizen weggevaagd en
bijna het gehele eiland onder wa
ter gezet. Ernstige persoonlijke
on^blukken zijn niet gebeurd,
doordat de bevolking was ge
waarschuwd en een toevlucht had
gezocht in oude Japanse bunkers
uit de oorlog. Het eiland, dat 3680
km ten W. van Hawai ligt, werd
door vliegtuigen als tankstation
kwamen boven Noord-Duitsland gebruikt. Naar verwacht wordt
met elkaar in botsing. Beide pilo-1 zal thans het eiland Kwajalein
ten zijn omgekomen. i hiervoor worden ingericht.
