Truman over generaal Clark
Terry en Berry in de bril van Sultan Sar
De Japanse aanval op Borneo
Candidaten bereiden zich op de strijd voor
Eisenhowers naam duikt steeds
weer op
„Aquavion" heeft pech
Emigratie
naar Zuid-Afrika
Oorlogservaringen van een
Terneuzenaar
Balik-Papan één vuurzee
Kindje verkouden?
TWEEDE BLAD
Zaterdag 27 October 1951
7e Jaargang No. 1869
Het schijnt nog wat vroeg om over de Amerikaan
se presidentsverkiezingen van 1952 te spreken. Maar
iedereen doet dat reeds. En op de persconferenties
in Washington is er altijd wel weer een journalist,
die een desbetreffende vraag op president Truman
afvuurt. De president lacht dan en geeft een vaag
antwoord, dat geen „ja" en geen „neen is, maar zo
iets als een „jeen".
Een democratische senator gaf onlangs een aardig
beeld van de situatie met de opmerking: „President
Truman heeft op het ogenblik wat weg van een meis
je onder de mistletoe, dat er op wacht gekust te wor
den".
Matroos verdronken
De havenstaking in New Vork
Verklaring van Faiemi
De kwestie Steinstücken
Prins Bernhard in de V. S.
Duitsland staakt de uitvoer
van vleesproducten
Geneesmiddel iegen kanker
(aalt
Frans schip op mijn
gelopen
Het was op 8 December 1941, dat wij Hollanders
in het toenmalige Ned. Indië het waagstuk uithaal
den om als eerste natie de handschoen in de Aziati
sche ring te werpen.
De grote Pacific-oorlog was begonnen
DE VRIJE ZEEUW
De Amerikaanse presidentsverkiezingen
Nu, voorlopig kust nog nie
mand hem. En zijn houding, die
geen „ja" en geen „neen" is, is
volkomen begrijpelijk. Want
zeïïs indien hij reeds zou hebben
besloten zich niet weer candidaat
te stellen, zou de kleinste wenk
in deze richting hem gedurende
't laatste jaar van zijn president
schap van alle autoriteit in Con
gres en partij beroven. Daarbij
komt, dat Truman als mens, als
partijpoliticus en als president
in ieder opzicht de verantwoor
ding voelt, die hij in deze drie
eigenschappen verenigt.
Slechts wie zich steeds voor
ogen houdt, onder welke buiten
gewoon moeilijke partijverhou
dingen in het Congres, om van
de moeilijkheden op het gebied
der buitenlandse politiek nog
maar te zwijgen, de president op
het ogenblik zijn ambt uitoefent
kan zich er enig begrip van vor
men, hoe dapper en ver boven
zijn oorspronkelijke geestelijke
postuur verheven hij zich door
de wildernis van conflicten,
tegenstanden en opgewekte
hartstochten heenslaat.
Hoe men hier ook over presi
dent Truman denkt, één ding
erkennen ook zijn tegenstanders
grif: de grootste kracht van deze
man ligt in zijn plichtsgevoel en
in zijn niet te schokken vertrou
wen in de sterkte en de roeping
der Verenigde Staten.
Op het ogenlblik schijnt de pre
sident te geloven, dat zijn ster
weer rijzende is. Dit geloof
spruit o.a. daaruit voort, dat de
nog niet zo lang geleden luid
klinkende roep om het aftreden
van de minister van Buitenland
se Zaken, Dean Acheson, vrij
wel geheel is verstomd.
Trumans houding tegenover
Acheson is er een van bewonde
renswaardige consequentie ge
weest. Aan zijn herhaaldelijk
uitgesproken „Acheson blijft, zo
lang ik president ben", mag wel
is waar geen eeuwigheidswaarde
worden toegekend, maar zij heeft
toch zeker een grote tijdelijke
waarde en is een van die feiten
welke bewijzen, dat de Truman-
regering nu definitief tot de aan
val op het zogenaamde „McCar-
thyisme" besloten heeft.
Het is het voordeel van een
democratie, dat zij de vorming
der meningen volkomen vrij laat,
maar ook dat zij de mogelijkheid
schept tot 'n overdrijving, waar
in deze meningen zichzelf ad ab-
surdum voeren. Zoals de epi-
sode-MacArthur van een heröie-
ke wervelstorm tot een nor
male politieke tegenstelling werd
schijnt thans ook de gevaarlijke
explosieve kracht van de bewe
ging, welke haar naam aan de
republikeinse senator McCarthy
ontleent, in de eigen uitbarstin
gen te verstikken. President
Truman met zijn bijna onfeilbaar
instinct voor (ie stemming der
ssieven" in de republikeinse par
tij natuurlijk op aan, een groei
van de pro-Taft-stemming zo
vroeg mogelijk in te dammen, zij
het dat Eisenhower zich werke
lijk candidaat, stelt zij het, dat
een van de republikeinse tegen
standers van Taft hoopt, deze
totnogtoe meest kansrijke candi
daat op de volgende republikein
se partijdag ten val te brengen.
In beide gevallen kunnen De
wey en de zijnen er niet vroeg
genoeg mee beginnen de positie
van de isolationist Taft te onder
mijnen.
VIERDE KIND VAN
PRES. SUKARNO GEBOREN
Vrijdagochtend is in Djakarta
geboren Dyah Muoiara Sukmawa-
ti Sukarnu Putri, dochter en vier
de kind van president en mevr.
Sukarno.
brede massa heeft dit onmiddel
lijk aangevoeld en geen gras
over het bevel tot het offensief
laat groeien. En deze aanval
kan hoe vroeg het nog mag
zijn niet los van de komende
presidentsverkiezingen en de
voortbereidingen daartoe worden
gezien.
Aangenomen wordt op 't ogen
blik, dat de beslissende strijd van
de democratische partij en de
regering zal gaan tegen een
coalitie Taft-McArthy-McArthur.
Maar zal Robert Taft, de republi
keinse senator van Ohio, werke
lijk Trumans tegencandidaat
zijn?
In de laatste tijd wordt de
naam van generaal Eisenhower
steeds weer en met steeds gro
tere zekerheid door verschillende
republikeinse leiders genoemd.
De gouverneur van de staat New
York, Thomas E. Dewey, heeft
onlangs zelfs verklaard, dat er
aan de candidatuur van de gene
raal geen twijfel kan bestaan.
Hij beriep zich daarbij op een
onderhoud, dat de afgevaardigde
en vroegere voorzitter van het
nationale comité der republikein
se partij Hugh Scott onlangs met
Eisenhower in Parijs heeft ge
had. Intussen verluidt gelijk
tijdig, dat generaal Eisenhower
zich hierover niet zou kunnen
uiten vóór het bezoek, dat hij in
het voorjaar van 1952 aan Ame
rika zal brengen.
Men kan dergelijke berichten
slechts weergeven. Dat de te
genstanders van Taft in het
republikeinse kamp zulke bewe
ringen propagandistisch verbrei
den, is te begrijpen, zelfs wan
neer zij niet op hechte basis zou
den rusten. Want het komt er
voor Dewey, Stassen, Duff, Sal-
tonstall, Ives en andere „progres-
Dan rug, keel of borstje
inwrijven
met
Donderdagavond omstreeks 7
uur is een matroos van de „Karei
Doorman" in de haven van Rot
terdam uit een motorboot van
het vliegdekschip gevallen. Men
neemt aan dat hij is verdronken.
De matroos stond achter in de
boot en hanteerde de bootshaak
door een plotselinge beweging,
die het bootje maakte, verloor de
matroos het evenwicht en ver
dween in het water. De andere
matrozen, die de motorboot be
manden, wierpen de drenkeling
nog een boei na, maar deze red
dingspoging mocht niet baten.
Later viste men de muts van
het slachtoffer en de bootshaak,
uit het water op. Men is thans
bezig met dreggen.
De Amerikaanse federale bemid
delaars hebben hun pogingen op
gegeven om een einde te maken
aan de nu 11 dagen durende sta
king van havenarbeiders in New
York.
ATP meldt uit Philadelphia dat
ongeveer een vierde deel van de
havenarbeiders aldaar heeft be
sloten te weigeren voor New York
bestemde goederenl, die over Phi
ladelphia gezonden zullen worden,
te lossen.
Mogelijk zullen de overige ar
beiders in de haven zich hiermede
solidair verklaren.
De mogelijkheid bestaat dat de
staking ook paar Baltimore zal
overslaan, aldus Reuter.
Op een door de president gehou
den persconferentie werden Tru
man vele vragen gesteld over de
benoeming van generaal Clark tot
ambassadeur bij het Vaticaan.
De benoeming heeft in de Ver.
Stated aanleiding gegeven tot
veel strijd, daar men er van pro
testantse zijde een diplomatieke
erkenning van de R. K.-kerk in
zag.
Truman beantwoordde de vra
gen met de medeling dat hij van
Op een Zweledse werf werd on
der Zweedsi-Nederlandse directie
een bijzondere boot gebouwd, dié
„Aquavion" wordt genoemd.
Dit schip is een zeer snel, met
benzine- en dieselmotoren uitge
voerd vaartuig, dat zich door mid
del van korte „vleugels" bij eed
bepaalde vaart een eindweegs uit
het water verheft, zodat de wrij
ving wordt gereduceerd. Het
proefmodel, de „pijl", werd met
drie nog te bouwen exemplaren
door een Franse maatschappij
aangekocht, voor gebruik in Indo-
Ohina.
Op voorstel van de koopster
word een bepaalcte soort sterke
dieselmotor uit de Duitse oorlogs
buit ingebouwd, hoéwei de werf-
directie hiertegen bezwaren op
perde. Tijdens de vaart van Zwe
den naar Frankrijk zou de „pijl"
Scheveningen aandoen om hier
voor de kust demonstraties te ge
ven.
Hoewel reeds tal van proefvaar
ten) w-Jrden gemaakt, bleek de
boot kort na het vertrek uit Zwe
den bezwaren te vertonen. Na 300
km kreeg men pech met de dyna
mo. Herstel bleek uiterst moeilijk,
aangezien de Duitse fabriek van
de 'ngebouwde dieselmotoren ach
ter het ijzeren gordijn ligt.
Na reparatie zette de „pijl' op
nieuw koers naar Nederland, doch
verdween. Reeds gingen verhalen
rond, dat de boot in door de Rus
sen gecontroleerde wateren zou
De Perzische plaatsvervangen
de minister-president, Fatemi,
heeft Donderdag verklaard, dat
Amerikaanse noch Perzische af
gevaardigden tot nog toe voor
stellen hebben ingediend tot her
vatting van de Engels-Perzische
oliebesprekingen.
Mossadeqs besprekingen met
Amerikaanse functionarissen te
Washington hadden meer het ka
rakter van een voorbereidend
onderzoek, aldus Fatemi. Perzië
blijft eisen, dat alleen de verkoop
van olie aan Engeland en andere
ladnen en een vergoeding voor
de nationalisatie ter sprake ge
bracht zullen worden.
Mossadeq zal tot de volgende
week te Washington blijven. Hij
is nogal vermoeid en heeft rust
nodig, zo voegde Fatemi er aan
toe.
Vrijdag zaten de 3 Westberlijnse
politiemannen, die Woensdag als
een symbolische politiemacht na
de ontruiming door de Oostduit.se
poltie van Steinstücken naar hiet
dorpje werden gezonden, nog
zijn geraakt en) in beslag zou zijn greeds geïsoleerd.
Zij hebben beviel gekregen op
genomen.
De boot, waar een hoge Franse
marine-officier op meevaart, werd
echter drijvende gevonden met een
gebroken schroefas.
De reparatie 'wordt thans ver
richt op een Zwicedse marinewerf
in Karlskrona. Dezer dagen hoopt
men opnieuw uit te varen.
Volgens berichten uit Zweden
blijkt het schip, afgezien van de
machinepech, goéd te voldoen. De
aandrijving van een „Aquavion"
geschiedt voor kleine snelheden
door een benzinemotor.
Bij bepaalde snélheid wordt dan
op de dieselmotor overgeschakeld
tot ongevéer 60 km, waarbij de
boot zich gedeeltelijk in horizon
tale stand uit het water vérheft.
Behoudens nieuwe motorpech kan
het schip binnenkort in Nederland
arriveren. Vele scheepvaartmaat
schappijen (alsook de marine) in-
tdreseren zich voor dit nieuwe ty
pe schip, dat naar gelang van
grootte, 60 tot 120 passagiers zal
kunnen vervoeren.
hun post te blijven todat de Oost-
duitse volkspolitie, die de toegan
gen uit West-Berlijn bewaakt, hun
aflossing door do andicrhalve km
lange corridor, die Steinstücken)
met de Amerikaanse sector ver
bindt, laat passeren.
De 3 westelijke commandanten
van Berlijn hebben in een bijzon
dere bijeenkomst besloten aan de
geallieerde hoge commissaris over
di: toestand in Steinstücken ver
slag uit te brengen met het oog op
mogelijke tegenmaatregelen.
Een Amerikaanse woordvoerder
heeft verklaard, dat geen westelij
ke tegenmaatregelen worden ver
wacht voor de 3 lioge commissa
rissen op dit verslag geantwoordt
zullen hebben.
merïing was gewest dat de benoe
ming ,,de zaak van de vrede zou
bevorderen" Hij verzekerde dat dit
zijn enige beweegreden was ge
weest.
Truman heeft meegedeeld dat
de benoeming eïrst in Januari
1952, wanneer het congres, dat
thans op recès is, weer bijeen
komt, aan de orde zal worden ge
steld.
De president verwierp, geërgerd
door de opmerking van een jour
nalist dat de benoeming van Clark
tot ambassadeur bij het Vaticaan
in strijd zou zijn met de bepaling
der Amerikaanse grondwet, welk
een scheiding tussen/ staat en
kerk voorschrijft. 'Hij zeide dat
bijna alle grote landen ter wereld
diplomatieke vertegenwoordigin
gen in Vaticaanstad hebben.
De correspondent van de „Ti
mes" te Rome hieldt, dat, of
schoon men zich in Vaticaan-
krüijgen in het geheel niet over de
benoeming heeft uitgelaten, het
bekend is dat het Vaticaan in het
geheel niet aangenaam was een
nog actief dienend generaal tot de
eerste Amerikaanse ambassadeur
bij de He iige Stoel benoemd te
zien. Als burger zou generaal
Clark wel welkom zijp gefeest,
doch niet als militair.
Onafhankelijke waarnemers te
Rome zijn van mening dat deze
gehele aangelegenheid van Ameri
kaanse zijde onhandig is behan
deld. Beweerd wordt dat zelfs mi
nister Acheson tevoren niet door
de president over de benoeming
zou zijn ingelicht. Het staatsse
cretariaat van het Vaticaan was
natuurlijk wel ingelicht over het
voornemen van het Witte Hiuis
om permanente diplomatieke be
trekkingen tussen de Ver. Staten
en de Heilige Stoel tot stand te
brengen) en het had hier zijn in
stemming mede betuigd, doch de
afkondiging dat generaal Clark
tot Amerikaans ambassadeur was
benoemd, betekende ook voor Va-
ticaan-kringen een volslagen ver
rassing.
Prins Bernhards bezoek aan de
militaire installaties in de V. S.
zal Maandag worden afgesloten
met een inspectie van de lucht
basis te Washington met een op
leidingsstelsel, dat ook voor
Nederland van groot belang is,
aldus verneemt de correspondent
van Aneta uit gezaghebbende
bron.
Donderdag heeft de prins voor
het „National War College",
waar voor hoge officieren en
functionarissen van de buiten
landse dienst voortgezet onder
wijs op militair, politiek en eco
nomisch gebied, wordt gegeven,
gesproken over „Nederland in
het kader van de N.A.T.O."
De prins is op zijn tocht langs
bijna de gehele Oostkust der V.
S. gereisd en is in de gelegenheid
geweest de opleiding in ogen
schouw te nemen van mariniers,
vlootofficieren, onderzeebootper-
soneel en vliegers. De prins
bracht onder meer 24 uur door
aan boord van een der grootste
Amerikaanse vliegdekschepen.
Dinsdag zal prins Bernhard te
New-York prins Aschwin bezoe
ken en dineren met Allan Valan-
tine, de voormalige leider van de
E.C.A.-missie in Nederland.
Woensdag keert de prins per
vliegtuig naar Nederland terug.
Teneinde de prijzen van var
kens, die de laatste tijd als ge
volg van de uitvoer van vlees in
blik naar Engeland zijn gestegen,
weer te doen dalen, heeft de
West-Duitse regering besloten
onmiddellijk de verstrekking van
vergunningen voor de uitvoer
van vleesproducten te staken, zo
is medegedeeld door de West-
Duitse diplomatieke missie te
Londen.
De roverhoofdman-grootvizier,
die sultan wilde worden, stond
voor de spiegel en nam zijn valse
baard af.
„Heerlijk om mijn eigen prettige
gezicht weer te zien", zei hij te
vreden, „en nu gaan we eens kij
ken! wat het tochtje naar Asluoir
heeft opgeleverd".
Hij besteeg zijn- ondervoede
paard en daverde langs de oude
Perzische heirweg.
„Morgen zal ik sultan zijn, dan
is de heilige bril van mij", zong
hij in slecht Perzisch, terwijl de
hoeven van zijn paard de maat
sloegen op de rotsige grond.
De puinhopen van Ashbir kwa
men in zicht.
„Jonge, jonge, wat heeft dat ge
brand", zei Joessoef vol bewonde
ring. „Nu moet ik alleen nog maar
afrekenen met de Sirdar, de Der
wisj en de beren!"
Het Amerikaanse genootschap
\oor geneeskunde heeft bekend
gemaakt, dat het geneesmiddel
„Rrebiozen", dat 3 jaar geleden
door de Joqgoslavische arts Daro-
witsj gevonden zou zijn en welks
werkzaamheid tegen kanlier door
dr. [Andrew Ivy uit Chicago In
Maart j.l. werd geprezen, bewezen
heeft in het geheel niet (werkzaam
te zijn.
GEEN MAXI3IUM-SNELHEID
IN MOORDRECHT.
Gedep. Staten van Zuid-Holland
hebben de gemeente Moordrecht
geen toestemming gegeven een
maximum snelheid van 15 km
per uur door de dorpsstraat voor
alle motorrijtuigen vast te stel
len, aldus de A.N.W.B. Wel is
het gemeentebestuur in overwe
ging gegeven, controle uit te
oefenen op het gedrag der weg
gebruikers, zodat de roekeloze
rijders tot de orde kunnen wor
den geroepen, zonder dat hiervan
echter ook de bonafide automo
bilisten de dupe worden. De
A.N.W.B. is het hiermede geheel
eens.
In het Zuid-Afrikaanse Zon
dagsblad „Dagbreek", dat in Jo
hannesburg verschijnt, is 'n pers-
gesprek opgenomen met de mi
nister van Binnenlandse Zaken
en Immigratie, de heer T. E. Don-
ges, waaruit blijkt, dat de rege
ring de gefedereerde kamer van
Mijnwezen als het ware de vrije
hand geeft om zoveel werkkrach
ten uit het buitenland aan te
werven als de kamer meent dat
er nodig zijn. De regering wil
zelfs afzien van individuële be
oordeling van elke vakman af
zonderlijk, wanneer de kamer be
reid is vooraf een garantie aan
de regering te geven, dat zo'n
man onmiddellijk te werk wordt
gesteld of ingeval hem achteraf
toch geen permit kan worden
verleend het land, weer verlaat.
Deze maatregel geldt alleen voor
goedgeschoolde vaklieden, maar
ook andere emigranten kunnen
rekenen op een spoedige behan
deling van hun aanvrage om blij
vende vestiging.
Eén ding staat echter vast, dat
de regering niet van plan is,
evenmin als de vorige, om de pas-
sagekosten voor deze en andere
emigranten te betalen of voor te
schieten, tenzij het geldt emi
granten, die in regeringsdienst
komen, zoals de mensen van de
P.T.T.
Het Franse s.s. „Rhuys" (2880
ton) heeft geseind, dat Vrijdag
morgen om 11 uur bij het achter
schip een mijn is ontploft, waar
door de machine onklaar is ge
raakt.
Het schip bevond zich in de
omgeving van Terschellng.
H t schip vroeg om een sleep
boot om naar Boulogne, een af
stand van ongeveer 450 km te
worden) gesleept.
VLAARDINGSE KERKERADEN
OVER OPENSTELLING ZWEM
BAD OP ZONDAG.
De centrale kerkeraad van de
Hervormde gemeente en de ker
keraden van de Gereformeerde
kerk, de Remonstrants-Gerefor
meerde gemeente, de Christelijk-
Gereformeerde kerk en de Gere
formeerde gemeente te Vlaardin-
gen hebben de Vlaardingse ge
meenteraad een adres gestuurd
naar aanleiding van het op 30
Augustus genomen besluit orn hét
nieuwe zwembad en recreatieoord
ook op Zondag open te stellen.
Adressanten betreuren het,
dat zij niet in de gelegenheid zijn
gov/eest hun mening in dezen ken
baar te maken, alvorens de'ze zaak
in de raad ter sprake kwam em de
beslissing moest genomen worden.
De kerkoraden verzoeken dé ge
meenteraad alles te doen wat in
zijn vermogen is om dé 'Zondag te
doen beantwoorden aan Gods be
doeling en de beslissing van 30
Augustus zo mogelijk te hetzien.
Schrijver dezes bevond zich in die
dagen op een heel klein olie-
kostje", ongeveer 60 kilometer
N.W. van Balik-Papan op Borneo.
Het postje bestond uit een 70-tal
employé's van de Bataafsche Pe
troleum Maatschappij, die daar
naar olie aan het boren waren en
dat zelfde goedje, als liet eenmaal
boven was, via pijpleidingen naar
de havenstad Balik-Papan trans
porteerden.
Wij, dat wil zeggen het militaire
gedeelte van die post ter sterkte
tiental kilometers stroomopwaarts
aan een zijarm van de machtige
rivier „Mahakkam" in een 5-tal
afgekeurde woningen van de B. P.
M. die daar eenzaam en verlaten
op een opengekapt stukje rimboe
waren neergezet.
Ons detachement was bestemd
om in tijd van oorlog bij een even
tuele invasie te zorgen, dat de ver-
nielingsploeg van de Bataafsche
haar olie-installaties met alles wat
daarbij hoorde, ongestoord in de
lucht kon laten vliegen. Wat er
daarna zou gebeuren, als de zaak
van 150 man, bivakkeerden een in de „fik" stond en wij (volgens
de plannen althans) opgesloten
zouden zitten tussen een vijand en
een verschrikkelijke vuurzee, werd
er nooit bij verteld, maar dat was
ook van latere zorg
De oorlog was trouwens pas be
gonnen en we waren nog vol goede
moed!
De eerste dagen merkte je zo
goed als niets van een oorlog en
hoe kon het ook anders? De Jap
had Pearl-Harbour aangevallen en
was een paar dagen later Indo-
China binnengedrongen, maar wat
kon ons eigenlijk gebeuren daar
op Midden-Borneo? En dan, als de
Jap kwam, zou hij het heus niet zo
gemakkelijk krijgen als de Mof in
Europa, daar waren we wel zo
zeker van!
En wij spraken elkaar moed in
Wat moest dat „achterlijke" land
nou uitvoeren tegen die onneem
bare stellingen als Singapore en
Tarakan en tegen de machtige
legers en de vloot van Amerika,
Engeland, Australië en Ned.-Indië?
Wij voelden ons o zo sterk en
een generaal zou jaloers geworden
zijn op de manier, waarop wij onze
„strategische" plannen en denk
beelden verdedigden
Nee, de Jap was er nog lang
niet, als hij de onbeschaamdheid
zou uithalen op Borneo te landen!
Op de 12e dag van de oorlog
werd Pontianak aan de andere
kant van Borneo door de Japanse
luchtmacht, half plat gegooid, zon
der dat we ook maar één stuk af
weergeschut hadden om iets terug
te doen
Meer dan 100 doden vielen er on
der de Chinese bevolking.
De stemming werd minder.
Datzelfde had Samarinda, dat op
dezelfde breedtegraad lag en waar
de gezinnen van onze Indonesische
militairen woonden, kunnen over
komen
En de Jap zette met een onge
looflijke snelheid z'n opmars naar
het Zuiden in.
Op 2e Kerstdag kreeg Tarakan,
een paar honderd km ten Noorden
van ons, zijn eerste bommen te
slikken, en nog voor het nieuwe
jaar z'n intrede deed, landden de
eerste vijandelijke troepen op Se-
rawak, het Noordelijkste deel van
Borneo!
Met koortsachtige haast werd de
laatste hand gelegd aan onze ver
dedigingswerken. Het was immers
niet denkbeeldig, dat Nippons vloot
nu de Straat van Makassar zou in
varen en een rechtstreekse aanval
zou ondernemen op de olie-velden
van Oost-Borneo!
De installaties stonden allemaal
„scherp" en bij zo'n aanval kon in
12 uur tijd heel Balik-Papan met
z'n omliggende olievelden in één
gloeiende vuurzee worden ver
anderd!
Het vlugge tempo van de Japan
se aanval deed toch wel wat ang
stig aan. Wij hadden die snelheid
allerminst verwacht! Trouwens,
wat wisten wij eigenlijk van het
Japanse leger en de vloot.
De eerste dagen van Januari
gingen vrij rustig voorbij. Er was
wat meer verkeer in de lucht, zo
wel van bevriende als van Japanse
vliegtuigen, maar van bomaanval
len hadden we geen last. Men w^"
de de olie-installaties blijkbaar
sparen
De nieuwsberichten vonden een
„gretig" gehoor en dikwijls ging er
een hoeraatje op, als één van onze
duikboten of bommenwerpers weer
eens de „nodige" vijandelijke ob
jecten naar de kelder had ge
jaagd
Het was toen maar goed dat we
niet wisten, hoe onze kleine maar
dappere luchtmacht al aan het
slinken was.
Op de 9e Januari steeg de span
ning ten top. Ik moest even bij de
commandant zijn. de kapitein Mon-
teiro. Hij vertelde me dat de Ja
panse vloot de Straat van Makas
sar was ingevaren! Wat zou het
eerste doel zijn?
Het antwoord op deze vraag
kwam de volgende morgende
Jap was geland op Tarakan
Voor de baai lagen een 100 afge
laden troepenschepen en golf na
golf werden de Jappen ingezet op
het strand om de strijd aan te bin
den tegen een bezetting van even
1000 man
Onze mensen moeten verschrik
kelijk huis hebben gehouden onder
de Japannezen, doch konden het
tegen die overmacht niet langer
dan 36 uur bolwerken. Volgens
latere Japanse berichten bedroegen
hun eigen verliezen 4500 man...
Een gedeelte van onze mensen
kon nog oversteken naar de vaste
wal van Borneo en zij hebben daar
in de rimboe nog een paar maan
den een soort guerilla gevoerd.
(Onder deze mensen bevonden zich
nog 2 onderofficieren uit Zeeuws-
Vlaanderen, nl. de sergeant-majoor
W. Dieleman uit Axel en de ser
geant J. Nieuwelink uit Terneuzen,
die later in 1945 gesneuveld is.)
capituleren en schoot nog even 2
Japanse torpedojagers de grond
in, toen deze de baai wilden bin
nenvaren.
Voor die daad zijn ze later op
dezelfde plaats, waar de torpedo
jagers zonken, met Samorai-zwaar-
den onthoofd!
De rest van de bezetting ging
voor jaren de krijgsgevangenkam
pen in
Dat was in het kort het drama
van Tarakan. Jaren en jaren had
men aan de verdediging ervan ge
werkt. En het zat voor onze be
grippen niet gek in elkaar. Maar
wat wil je tegen een 100-voudige
overmacht, die als stomme dieren
tegen mitrailleurs optornen en zon
der noemenswaardige hulp van
buitenaf
In 36 uur tijds was het afgelopen
en wat er nog leefde van de jon
gens, die het eiland in vredestijd
al een verschrikkelijk oord vonden,
zat nu in krijgsgevangenschap!
Wat zou het volgende doel zijn
van de vijand?
Op de 14e Januari (2 dagen na
de capitulatie van Tarakan) werd
ik bij de kapitein geroepen
Om 11 uur 's morgens was er een
grote prauw met 4 Dajakse roeiers
uit het binnenland gekomen, zij
hadden het bericht gebracht, dat
er een groot vliegtuig in de buurt
van hun kampong was neergestort.
Dat was de 12e gebeurd tegen zons
ondergang. Ze hadden het toestel
niet durven naderen, want ze had
den zo iets nog nooit van dichtbij
gezien. Het hoofd van de kam
pong had er een keten van wach
ten om heen laten trekken
Een hele nacht hadden ze nodig
gehad om te besluiten wat er
moest gebeuren! 's Morgens werd
flinke kerels met een prauw naar
de bewoonde wereld te sturen en
deze brave zielen hadden er 24 uur
voor nodig gehad om roeiende ons
bivak te bereiken. En ik kan u
verzekeren, dat die kerels roeien
kunnen!
Het verongelukte toestel wat
voor nationaliteit het had wisten
we niet eens lag daar al bijna
2 etmalen en er zou dus niet veel
meer te redden zijn. Maar we kon
den het toch ook niet zonder meer
laten liggen. Voor dat geval nu
had de kapitein me geroepen.
„Sergeant", zei hij tegen mij,
„neem de motorboot, bind de
prauw met die lui er achter; neem
een zak rijst en wat geld mee en
ga eens kijken wat er allemaal
waar is van dat verhaal. Kijk ech
ter uit je doppen want je gaat vol
gens de kaart bijna pal Noord en
die kampong moet niet zo ver van
de zee af liggen." „Pas op dat er
geen vuiltje aan zit en houd ook
de kampongbevolking in de gaten".
„Neem een paar soldaten mee en
pas op je tellen". „Ik weet niet
wanneer je terug kunt zijn, maar
mochten wij hier de zaak „opge
blazen" hebben, en dat zul je 100
km verder ook nog wel merken,
zoek dan maar een goed heen
komen naar het binnenland en
tracht vandaar de bovenrivier te
bereiken". „Vermoedelijk zullen
wij die kant ook opgaan als het
hier verkeerd gaat".
Zo kerel, dacht ik bij mezelf,
daar kun je het voorlopig mee
doen
D. C. K.
(Wordt vervolgd.'
Een ander gedeelte weigerde te het wijze besluit genomen om 4
