DE VRIJE ZEEUW In Washington gaat een scherm op Het omzetverloop in de detailhandel STANDS De bevrijding van Zeeland Aanval op Zuid-Beveland en Walcheren Deze Dag Doet De Deur Dicht TERNEUZENAARS IN HET GEALLIEERDE LEGER SPOTPRIJZEN 7e Jaargang No. 1750 TWEEDE BLAD Zaterdag 9 Juni 1951 Scherpe concurrentie tussen U.S. Navy en U.S. Air Force xn De verhandelingen voor de Senaatscommissie Washington leveren ons een schat aan het waarde volste materiaal op om ons te orienteren mke de grote spanningen, welke de ^ereldpohtiek beheer sen. Voor ons is daar een speciaal aspect van belang bij: de militaire kant van de zaak, welke immers van doorslaande betekenis is op de balans van machtem Over het militair beleid van de Verenigde Stsate heeft men in Washington nu al heel wat mt de doeken gedaan. Met een verbijsterende openhartig- heid is er gesproken over kwesties die naar onze mening in de verste laadjes van de schrijfbureau., opgeborgen dienden te worden om er eerst na een generatie uitgehaald te kunnen worden voor de mensen, die de geschiedenis van de twintigste eeuw moeten optekenen. INDO-CHINA Voorzitter van Perzische oiieraad dreigt met altreden In April j.l. is een kentering opgetreden Sedert het uitbreken van het Koreaanse conflict in Juni van het vorige jaar kon in vele branches van detailhandel en ambacht een belangrijke stijging van de omzetten worden waargenomen. Enerzijds werd zulks veroorzaakt door de vrees van het publiek voor een komende schaarste-periode, anderzijds werkte de stijging van de prijzen van allerhande artikelen, in de hand, dat een deel van de Nederlandse bevol king, uit vrees voor verdere prijsverhogingen, zijn spaargelden geheel of ten dele omzette in goederen. "3. ONZE GROTE LAATSTE Irak naar de De olie van Verboden export Sowjetlanden COUPONNEN ZIEl ONZE Amerikaanse dienstplicht MANUFACTUREN WONINGINRICHTING NOORDSTRAAT 58-60 - TERNEUZEN - TELEFOON 209T De telegrammen van de vermiste Britse diplomaten Het bezoek van Margaret Truman aan ens land laten houden tussen hun zwaar ste bommenwerpers en de snel ste jagers van de U. S. Navy. „Maar dan ook met scherp schie ten", zei de woordvoerder van de land-luchtmacht er bij. Gelukkig is er toen mets van gekomen, doch men begrijpt hoe enthousiast de marine nu was om tegenover het pessimisme van Vandenberg de triomfante lijke verklaring te kunnen stel len dat de Amerikaanse marine dit'jaar nog de beste straaljagers zal hebben. Die opereren natuur lijk van vliegdekschepen af en het is werkelijk best mogelijk, dat de Navy in de tijd, dat de Air Force alle krachten op de bouw van bommenwerpers con centreerde, heeft gebruikt om zich op de perfectie van de straaljager toe te leggen. In elk geval zullen wij die met zoveel fermheid aangekondigde experi ment met belangstelling tege moet zien. De troepen der Vletminh hebben Donderdagavond nieuwe heftige aanvallen gedaan in het centrum van de Zuidelijke rijstvelden in de Tonkinese delta, aldus een mede deling van het Franse leger. Volgens latere berichten sche nen deze troepen zich over het 50 km brede front in de Zuidelijke delta terug te trekken in Weste lijke richting. Dr. Hessabi, de voorzitter van de Perzische commissie van drie, die de installaties van de Brits-Iraanse oliemaatschappij zou moeten over nemen, heeft, zo meldt de „Daily Telegraph", kenbaar gemaakt, dat hij voornemens is af te treden als hij geen volledige volmacht krijgt. De volmacht waarop dr. Hessabi gerekend had, werd door het be sluit van premier Mössadeq om de opperste zeggenschap in de over drachtsmaatregelen aan de pasbe noemde gemachtigde gouverneur van Khoezistan, Amir Alai, toe te kennen, beperkt. SIGARETTENSMOKKEL VOOlï DE ECON. POLITIERECHTER. Voor de economische politierech ter te Rotterdam stond Vrijdag morgen een achttal personen te recht, die ervan verdacht werden on 7 Mei j.l. betrokken te zijn ge weest bij de clandestiene invoer van 78.800 sigaretten, afkomstig van een Panamees schip. De ver dachten bekenden. De eerste vier personen werden na een eis van drie maanden ge vangenisstraf met aftrek, veroor deeld tot zeven weken met aftrek en verbeurdverklaring van de by hen in beslag genomen sigaretten. De volgende man werd na een eis van zes weken conform deze eis veroordeeld. Een andere verdachte, die be halve hierbij betrokken te zijn ge weest, ook 40.000 Amerikaanse si garetten zou hebben gekocht, op 11 Maart j.l. werd voor ieder teit veroordeeld tot veertien dagen ge vangenisstraf. De eisen tegen hem waren resp. drie weken en veer tien dagen gevangenisstraf. Tevens werden de 40.000 sigaretten ver beurd verklaard. Tot resp 4 weken en 6 weken werden de laatste twee verdachten conform de eis veroordeeld. De raadslieden hadden aangedrongen op clementie. De Amerikaan houdt kennelijk niet van geheimzinnigheden en wanneer hij maar even kans ziet om zijn gemoed te luchten doet hij dat, zelfs op het gevaar af, dat de Russen zich van genoegen in de handen zullen wrijven over zoveel onverwachts en gratis binnenvallende inlichtingen, voor het verkrijgen waarvan zij anders een gehele spionnagedienst in het werk zouden moeten stellen. De kwestie van de verhouding tussen de Rode en de Ameri kaanse luchtmacht. Generaal Vandenberg heeft voor de se naatscommissie die zich nog steeds met het ontslag aan Mac Arthur bezig houdt —- verklaard, dat de Russische MIG-jager van betere kwaliteit is dan de Amerikaanse straaljager. Dat heeft ons wel even geschokt. Maar laat nu de college-van marine van onze luchtmachtchef kort daarna komen verklaren, dat hij helemaal niet bang is voor die „MIG-jager". Wij. zo ver klaarde hij, zullen tegen het ein de van dit jaar 'n nieuwe straal jager hebben, die die Russen eenvoudig uit de lucht zullen blazen. Hij heeft duidelijk te verstaan gegeven, dat de U. b. Navy binnenkort straaljagers m dienst krijgt, die technisch be langrijk beter zullen zijn dan de beste Ri tussische jachtvliegtuigen Deze mededeling uit de mond van de admiraal zal menigeen verbaasd hebben, zeker hen dia uitsluitend de situatie in ons land kennen. Wij hebben immers geen zelf standige luchtmacht. Het groot ste deel van de militaire vlieg tuigen is bij de luchtmacht on dergebracht als onderdeel van het departement van Oorlog. Daarnaast heeft onze marine een kleine kern van vliegtuigen en piloten, die samengevat wordt onder het commando „Marine Luchtvaart Dienst". Deze lucht strijdkrachten zijn gebaseerd op het vliegveld Valkenburg, bij Leiden onder de kust en op net vhegdekschip de Karei Doorman. Het zijn kleine, Britse vl^j£u„ gen zoals trouwens onze gehele marine meer Brits dan Ameri can 1SeerfZelfstandige ontwik- vaart* T eCnwC geeCprake. Zulks in grote tegenstelling tot de situatie in de Verenigde Sta ten, waar de marine zijn eigen vliegtuigen bouwen laat en er zelfs een scherpe concurrentie bestaat tussen Air I orce en Navy Air Force. Beide organisa ties hebben hun eigen, indruk wekkende afdelingen voor vlieg tuigbouw en de marine vinat S heerlijker dan eens een kans te hebben de USAF een vlieg af te snoepen. Dat men wel eens te scherp tegenover elkaar staat, bleek uit een vroe gere Senaatscommissie, toen minister Johnson miraals de „kop wüde indruk ken", zulks bijna in zo letterlijke zin, dat de minister later het slachtoffer is geworden van zijn eilen agressieve houding tegen over de U. S. Navy. Bij die gelegenheid, tegenover de enquêtecommissie, hebben de mannen van de USAF de Marine uitgedaagd om een gevecht te Vandaag is de dag van onze laatste braderij-verkoop. Wij hebben hiervoor nog een paar zeer aantrekkelijke artikelen bewaard, tegen prijzen ver be neden de waarde Naar vernomen wordt zijn En geland en Imk bezig een nieuw olieverdrag te sluiten, dat waar. schijnlijk zal voorzien in de bouw van de eerste olieraffinaderij in Irak. Uit officiële bron wordt verno men, dat de onderhandelingen in zeer vriendschappelijke atmosfeer worden gevoerd. Naar verluidt zal Irak krach tens de overeenkomst meer royal ties per ton verkrijgen dan (Saoedi Arabië op liet ogenlblik ontvangt en niet minder dan Perzië in de toekomst wellicht zal ontvangen, wanneer (het huidige geschil zal zijn geregeld. Voorts zal Irak een groter aan deel van de productie van de olie velden te Kirkoek voor inheemse consumptie ontvangen. De betaling der royalties zal in goud geschieden. Door de bouw van de geprojec teerde raffinaderij zullen meer dan 15.000 werklozen in Irak werk vinden. De Amerikaanse regering heeft een lijst gepubliceerd, waarop honderdduizenden goederen voor komen, die niet naar de groep der Sowjetlanden mogen worden ver zonden door bevriende regeringen. Het bekend maken van deze lijst viel samen met een bericht dat president Truman van plan is om tijdelijk een order buiten werking te stellen van enkele dagen gele den, volgens welke aan landen, die voor de oorlog bruikbare goederen naar de landen van de communis tische groep verkopen, geen eco nomische hulp mag worden ver leend. Elk land, waarvan het bekend i3, dat het na 18 Juni de produc ten voorkomende op de gepubli ceerde lijsten exporteert, zou vol gens de door het Congres goedge keurde wet van Amerikaanse fi nanciële en economische hulp worden afgesneden. De goederen, die op de gepubli ceerde lijsten voorkomen, variëren •van wapens, atoomgrondstoffen, machinerieën, olie, suiker en ka toen tot badpakken, castorolie, veren en dameskleding. <2»0 cl*1 jln het eerste halfjaar van 1950 werden de terugbetalingen in de spaarbanken door de inlagen over troffen met 21,9 millioen. Het tweede halfjaar gaf voor de inlagen een totaal bedrag te zien van 323,4 millioen en voor de terugbetalingen van 465,6 mil lioen, hetgeen derhalve een daling van toet spaarbanktegoed aan geeft van 14:2,2 millioen. Ook in het le kwartaal van 1951 Waren de terugbetalingen aan zienlijk hoger dan de inlagen en wel 86,8 millioen. Een en ander wijst uit, dat in een periode van 9 maanden niet minder dan 229,0 millioen meel is opgenomen dan ingelegd. Een deel van de opgenomen spaargelden werd door 't publiek besteed voor consumptiedoelein- den, hetgeen onder meer (blijkt uit de indexcijfers, welke door het Economisch Instituut voor de Middenstand zijn gepubliceerd met betrekking tot het omzetver loop gedurende deze periode. Zo lagen bijv. de geldo*nzetten hi de detailhandel in textiel, schoeisel, meubelen en aanver- wanlte artikelen! alsmede in het rijwiel bedrijf in het eerste kwar taal van 1951 op een relatifef hoog peil, hetwelk niet uitsluitend kan worden toegeschreven aan opge treden prijsverhogingen. Op deze gunstige omzetbeweging moest een terugslag volgen en de indexcijfers over April j.l. leveren daartoe het bewijs. Uiteraard laging van de bruto winstmarge hiertoe mede bijgedragen. In verband met de vrij belang rijke voorraden in de detailhandel, de gecompliceerde internationale toestand, waardoor de toekom stige prijsbeweging onoverzichte lijk is en de te verwachten con sumptiegoederen, nog afgezien van liquiditeitsmoeilrjkheden, wei nig geneigd hun voorraden te vegroten. Een en ander heeft reeds geleid tot afzetmoeilijkheden bij een aan tal schoen- en texielfabrieken, al waar een verkorting van de ar beidstijd moest worden doorge voerd, hetgeen tot ontslag of op wachtgeldstelling van 'n deel van het personeel heeft geleid. VOOR Het wetsvoorstel, dat de dienst plichtige leeftijd in de Ver. Staten van 19 tot 18i/2 jaar wil verlagen, is door het Huis van Afgevaardig den aangenomen. ODe diensttjjd is gesteld op twee jaar URRIJ XIII. De schuur, waar het aanvanke lijk vrij rommelig was, wordt zon der dat wij het vragen opgeruimd om ons meer ruimte te bezorgen. Steketee en zijn vrouw doen in elk opzicht hun best de jongens ter wille te zijn en ze vormen een prettige tegenstelling tot hun buurman Goense, die met een zuur gezicht over zijn erf rondloopt en de bevrijders van zijn geboorte grond compleet wegkijkt. 's Morgens wordt in de kerk een dienst gehouden voor de gevallenen van Driewegen. De twaalf slacht offers vinden een rustplaats in een gemeenschappelijk graf. Het is een korte maar aangrijpende plechtig heid. Met onze veldprediker ben ik erbjj tegenwoordig, hetgeen de mensen naar ik uit woorden en ge baren opmaak, zeer op prijs blij ken te stellen. Na de begrafenis komt er een oude man naar mij toe. Zijn hoed afnemend vraagt hij aarzelend: „Mijnheer, komt u uit Terneuzen? En op mijn bevestigend antwoord gaat hij dan zichtbaar-angstig door: „Kent u Jan Oppeneer in de Kerkhoflaan in Terneuzen? Dat is mijn schoonzoon. Weet u mis schien hoe mijn dochter het ÏYlElQ.kt 9" Tot mijn vreugde heb ik goede berichten voor de oude baas. Als lik hem vertel, dat ik zijn schoon zoon en zjjn dochter goed ken en dat ze beiden gezond zijn, begint j hij te huilen. Het is een begrijpelijke reactie Ina de angstige spanning, waaraan de man ten prooi is geweest. Er I waren op Zuid-Beveland namelijk berichten rondgestrooid, dat Ter neuzen zowat van de kaart was verdwenen De commandant verzoekt mij er op toe te zien, dat de jongens niet te veel brood kopen. Meer dan een brood per man mogen we niet nemen, daar er an ders voor de bevolking geen voed sel genoeg overblijft. Wij hebben zelf natuurlijk niets tekort, maar na een hele tijd op biscuits te heb ben geleefd, verlangen de jongens weer eens naar vers brood. De Duitsers hebben bij hun vlucht nog kans gezien de voorraad bloem mee te nemen, zodat er be halve het beetje dat de bakkers in huis hebben geen bloem voorradig is. Een groot geluk is dat de mees te mensen wat tarwe in huis heb ben. Hoe ze het klaar spelen om brood te bakken, is mij intussen een raadsel, want er is geen gist meer te krijgen. Volgens een der bakkers moet Prins Bernhard via de radio het verzoek tot de Nederlandse bevol king hebben gericht eerst voor de troepen te zorgen. „Jullie kunnen brood bij mij ko men halen", zegt hij, „maar ik zou graag ook voor mijn klanten zor gen, want die zitten ook zonder." Ik wijs de man erop, dat het stellig niet de bedoeling van de prins is geweest, dat wij het voed sel van de bevolking opeten. Daar mij bij een onderzoek blijkt dat het met de voorraad bloem bij de bakkers maar pover gesteld is, geef ik de jongens in overweging met één brood per vier man genoe gen te nemen. Wanneer dat nog bezwaren zou opleveren, doen wij het helemaal zonder. En dan blijkt weer welk een ge moedelijke kerels die Schotten zijn. „Je hebt gelijk, Charles", zeggen ze, „jij moet maar zeggen hoe het moet, hoor. Dit volk is jouw volk en jjj kunt hen begrijpen." Een vrouw komt de bakkerij bin nen. Zij koopt twee broden en ze geeft die zonder verdere compli menten aan een paar soldaten. „Dat mag niet, vrouwtje", wijs ik haar terecht. „Waarom niet?" kaatst ze vinnig terug. „Wij eten vanavond pap van on ze eigen tarwebloem en dit brood geef ik aan die arme jongens." „Het zal met die arme jongens wel loslopen", lach ik, „want ze komen waarlijk niks tekort." En voor ik tijd heb om het dap pere vrouwtje te vragen wat ze dan morgen zal eten, is ze al ver dwenen. Prachtige staaltjes van weder zijds begrip en offerbereidheid ont moet een mens in deze dagen. Als ik de jongens in het Engels meedeel, wat die vrouw heeft ge zegd, leggen zij resoluut het brood weer neer. „Dat nooit", zeggen ze beslist. En tot de bakker: „Breng dat brood maar naar die vrouw terug en zeg dat ze een best wjjf is." Vragend kijkt de bakker van de één naar de ander. Hij knikt en hij lacht maar eens, al begrijpt hij geen sikkepit van wat nu eigenlijk de bedoeling is. is het niet verant woord uit het omzetverloop in één maand reeds te concluderen, dat de omzetten, althans naar hoe veelheden, zich blijvend in dalende richting zuilen bewegen. Zulkis temeer omdat het omzet verloop in Maart van het lopende jaar gunstig werd beïnvloed door de in deze maand vallende Paas dagen, terwijl voorts in Maart 5 Zaterdagen voorkwamen tegen 4 in April. Deze laatste omstandigheden vormen grotendeels 'n verklaring voor de omzetdaling, welke van Maart op April j.l. werd geboekt in de levensmiddelensector als kruideniersibedrijf (17 procent) slagersbedrijf (14 procent), de tailhandel in aardappelen, groen ten enfrult (9procent), detailhan del in zuivelproducten (12 pro cent), bakkersbedrijf (13 procent) alsmede in de genotmiddelen bijv. banketbakkersbedrijven 20 pro eent), chocolateriebedrijf (25 pro cent)', detailhandel in tabaksfa brikaten (12 procent), detailhan del in alcoholhoudende en alcohal. vrije dranken) (14 procent) en de tailhandel in parfumerieën, cos metische en toiletartikelen (14 procent) In verscheidene branches kan echter worden geconstateerd, dat ook zonder de hiervoor genoemde factoren een omzetteruggang zou zijn opgetreden, daar het publiek een ziekere terughoudendheid aan de dag legde by de aankopen van allerhandie artikelen. Zeer waarschijnlijk hebben de berichten over een daling van een aantal grondstüfffenpryzen op de wereldmarkt en voor een enkele I branche de op handen zijnde ver. renarbeiders, die juist over het erf passeren De telegrammen, die Donderdag avond in Londen van de twee ver miste Britse diplomaten ontvangen werden, blijken van hen afkomstig te zijn, maar schijnen niet door de betrokkenen zelf te zjjn aangebo den. Ook is het niet duidelijk, of zij de telegram formulieren zelf inge vuld hebben, aldus een mededeling van het Britse ministerie van Bui tenlandse Zaken. Een telegram werd ontvangen door de moeder van Burgess, een tweede door de moeder van Mac- Lean. Een derde telegram was ge zonden aan mevrouw MacLean. Naar het hoofd van de nieuwsafde- ling van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde, be vatten de telegrammen geen aan wijzingen omtrent de redenen van, de verdwijning der Britse diploma ten of hun verblijfplaats. Margaret Truman, de dochter van de President der V. S„ die een tocht door West-Europa maakt, wordt, in tegenstelling tot het aan vankelijke plan, Dinsdagmorgen 12 Juni om 8 uur in Hoek van Hol land verwacht. Zjj zal hier tot Donderdagavond 14 Juni blijven, waarna zij naar Brussel vertrekt. Naar alle waarschijnlijk zal de Koningin haar Woensdag op het paleis Soestdijk ontvangen, waar Margaret Truman zal lunchen. Dinsdag gaat zij na aankomst in Hoek van Holland naar Den Haag, om vervolgens een bezoek aan Am sterdam te brengen. Daar zal zjj de lunch gebruiken. De burgemeester van Amsterdam zal haar ontvan gen. Donderdag verblijft Margaret Truman in Den Haag. 's Avonds verzoekt baas Steketee mjj een zijner paarden te willen doodschieten. Het dier is deerlyk gehavend en alleen nog maar te gebruiken voor de menselijke con sumptie. Er moeten trouwens meerdere paarden worden afgemaakt, zodat er volop vlees in het dorp is. Wij krijgen een emmer vol vers vlees en 's anderen daags sta ik om half acht al te braden. Het is een lekkernij voor de jongens, die er al even kostelijk van smullen als de burgers. Amper de helft van de partij vlees is klaar, als ik by de com mandant word geroepen. „Je in gereedheid brengen om naar 's-Heerenhoek te vertrekken", zo luidt de opdracht. Wat reeds gebraden is, verdelen we broederljjk onder elkaar. De rest geven we aan een paar boe- Het wordt tenslotte nog middag eer we vertrekken. We zjjn met z'n vijvende majoor, de kaptein, een sergeant, de chauffeur en ik. Van Driewegen ryden we langs de Pau- lushoekse weg over de Westeindse dijk en de Borselse dijk naar 's-Heerenhoek. Wij moeten kwar tier gaan maken voor de compag nie, die te voet zal volgen. Er zjjn hier al twee van onze compagnieën ondergebracht. Nu moeten we opnieuw voor twee dui zend man kwartier zien op te scharrelen. „Mjjn" fiets heb ik in Driewegen achtergelaten. Ik kan er nu toch niets meer mee doen en de ge meente moet het karretje maar aan de een of andere arme drom mei geven, heb ik gezegd. In 's-Heerenhoek loop ik direct een oude kennis tegen het lijf: een Shetlandse pony, die ik in April 1943 via de taxatiemarkt te Hulst aan een Zuid-Bevelandse melkboer had verkocht. Als ik uit de jeep stap, begin ik het dier in plat Zeeuws toe te spre ken. Ik vraag om een poot, waar aan het verstandige beest onmid dellijk gehoor geeft. Sprakeloos gaapt de melkboer het toneeltje aan. Hij snapt er niets van! I Een Zeeuws sprekende Engels man, die net doet of die pony van hem is. Zo iets beleef je in 's-Hee- PAKKETTEN VERKOCHT AAN GEFINGEERDE KAPITEINS. De Groningse rechtbank ver oordeelde de 27-jarige vertegen woordiger W. H. tot één jaar en acht maanden geëist. H. was vertegenwoordiger van de Rot terdamse scheepspakkettenfirma „De Vrijheid" en had opdracht bij de gezagvoerders van schepen en kustvaarders orders te plaat sen van accijnsvrije scheepspak- ketten. Hij fingeerde namen van kapi teins en schepen en verkocht de pakketten, die verzegeld waren en pas op zee mochten worden opengemaakt, aan particulieren. De Rotterdamse firma moest naderhand een groot bedrag aan achterstallige accijns betalen. renhoek ook niet iedere dag. Ik leg hem de zaak in enkele woorden uit. Hij lacht er smakelijk om en ook de officieren vinden het geval „very interesting". We hebben echter weinig tijd om ons verder met de pony te be- rr.oeien. Er is te veel werk aan de winkel. In eén klein plaatsje als 's-Heerenhoek in twee uur tijds voor twee duizend man kwartier- zoeken is geen kleinigheid, voor al als er de bepaling by gemaakt is, dat de particuliere huizen zoveel mogelijk moeten worden ontzien. Met majoor Storm begeef ik my naar het gemeentehuis. Het blijkt dat de school nog vrij is. De waarn. burgemeester doet ons verder enige schuren aan de hand, die echter te ver buiten het dorp liggen. De majoor laat my het woord doen en deelt intussen sigaretten uit. De medewerking laat niets te wensen over en spoedig kan ik de majoor rapporteren dat het groot ste gedeelte onderdak is en dat we hoogstens 150 man bij de bevolking moeten onderbrengen. In het patronaat, bjj diverse boe ren en van de zijde der burgerij treedt men ons bereidwillig tege moet en zo zjjn we nog binnen de twee uur met ons werk gereed. Namens de majoor bedank ik de mensen voor de spontane mede werking en als even later de man schappen het dorp inmarcheren, kunnen we hen meteen de kwartie ren aanwijzen. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1951 | | pagina 5