Gouverneur van Nieuw Guinea
in Nederland
Evolutie en Wisselwerking
De strijd tegen kanker
ïv.
Veel belangstelling voor
„Kinderstad Vlissingen
TWEEDE BLAD
Zaterdag 19 Augustus 1950
6e Jaargang No. 1504
De Gouverneur van Nieuw-Guinea, de heer S. L.
J. van Waardenburg, is Donderdagavond, komend
uit Hollandia, op Schiphol gearriveerd. Hij zal met
de Nederlandse regering in de komende weken^ be
sprekingen voeren over de situatie op Nieuw-Guinea
en adviezen uitbrengen.
De heer Van Waardenburg denkt ongeveer een
maand in Nederland te blijven. Dan keert hij weer
terug om als „eerste pionier" zijn zware taak te her
vatten. De Gouverneur heeft, kort voor hij op 12
Augustus Nieuw-Guinea verliet, een grote rondreis
gemaakt door het gebied dat hij bestuurt.
Brieven,
welke Paul Holman
ontvangt
Liberale Ministers uit
Griekse regering
Wat in Nederland werd gedaan
Indien men over het verleden van de kankerbestrij
ding in Nederland schrijft, dient men de landelijk
werkende vereniging „Het Nederlandsch Kanker
instituut" in het centrum te plaatsen. Deze vereni
ging streefde ernaar alles te doen, wat het weten
schappelijk onderzoek zou kunnen bevorderen en
maatregelen te treffen om patiënten te behandelen
en verplegen. Naast een volledig geoutilleerd labo
ratorium zou een volwaardige kliniek tot stand moe
ten komen, welke gewijd zou zijn aan de kanker en
andere kwaadaardige gezwellen. Dit streven gaf in
1913 het aanzien aan de hierboven genoemde ver
eniging en vervolgens aan de instelling van het An-
tonie van Leeuwenhoekhuis te Amsterdam, waar
zowel in het laboratorium als in de kliniek belang
rijke bijdragen aan de kankerbestrijding werden ge
leverd.
Geen tweede streek is er wellicht aan te wijzen,
die als de onze in der eeuwen loop op zodanige wijze
ten prooi geweest is aan de gestadige wisselingen en
veranderingen als gevolg van allerlei beroeringen en
geografische omstandigheden.
De grilligheid van de Scheldestroom vooral, die
oudtijds uitmondde in een oord, dat als een „delta"-
gebied w^rd gevormd door stroomvertakkingen en
schorren, die altijd weer na watervloeden en over
stromingen het aanzien veranderden van wat men
éénmaal Zeeland zou noemen, was daarvan oorzaak.
Atlantis gevonden?
De verliezen op Malakka
Roof in Djakarta
Villa „Schoonoord"
ii
Anglicaanse kerk
wijst het dogma van
Maria-tenhemelopneming af
Sit-down-staking op 14 meter
hoogte
De havenstaking te
Amsterdam
DE VRIJE ZEEUW
„De moeilijkheden", zo vertel
de hij, „zijn gxoot". Men zou
kunnen zeggen, dat wij nog
iedere dag achteruit gfegaan.
Wij leven er bij de gratie van,
ihetgegn de Amerikanen achter
lieten en de omstandigheden
zijn daar primitief. Het duurt
bijv. 5 maanden voordat goede
ren die wij in Nederland be
stellen, op hun plaats van be
stemming zijn. Deze omstandig
heden hebben tot gevolg gehad,
dat wij nog niet de zo dringende
noodzakelijke experts hebben
kunnen aantrekken. De voedsel
voorziening, de huisvesting en
de verbindingen zijn de 3 hoofd
problemen. Er is op het ogen
blik een soort „biologisch" even
wicht, dat zo labiel is, dat iede
re immigrant het zou kunnen
verstoren. Immigratie op di„
ogenblik is dart ook onmogelijk,
maar zodra wij met de exploita
tie een basis hebben gelegd",
zo zeide de Gouverneur, „acht
ik immigratie op grote schaal
zeer wel mogelijk. Het kan
echter nog best 5 jaar of langer
duren voor het zover is".
„Er waren", zo vervolgde
de heer Van Waardeniburg,
„toen ik in 't begin van dit
jaar op Nieuw-Guinea aan
kwam, bijv. geen arbeiders
aanwezig. Ik beschik thans
over ongeveer 1000 Indische
Nederlanders, die als arbei
ders zijn aangetrokken. Deze
proef is niet mislukt, al zijn
het nu niet bepaald geschool
de arbeiders. Keus was er
echter niet en wij moesten
roeien met de riemen, die
wij vonden".
Hoewel de heer Van Waarden-
burg politieke vragen ontweek,
verklaarde hij wel dat de ver
houdingen tussen de leden der
autochtone bevolking onderling
en tussen de Nederlanders zeer
De mensen houden nu een
maal van iemand, die geld heel1
weg te schenken. Daarvan weet
Paul Hoffman, de administra
teur van de ECA, het admini
stratieve orgaan voor de uitvoe
ring van het plan-Marshall mee
te praten. Elke maand ontvangt
hij, behalve, een omvangrijke
officiële correspondentie, onge
veer 2000 brieven van particu
lieren uit alle delen van de we
reld. Bovendien ontvangen de
verscheidene bureaux van de
ECA in Europa ongeveer het
zelfde aantal brieven.
„Kunt U mij", zo schreef een
jongeman uit Wisconsin, „alle
buitenlandse postzegels, welke
U ontvangt, toesturen. Ik weet
n.l. een adres, waar ik ze kan
verkopen".
Een briefschrijver uit Los An
gelos vroeg de ECA, om alle
„vlegels, dronkaards en zwer
vers" buiten Los Angelos te
houden.
Het spreekt vanzelf dat de
inhoud van de brieven zeer uit
eenloopt. Er zijn er die critiek
oefenen en die het plan-Mar
shall een „grote oplichterij"
noemen. Andere weer bevatten
niets dan lof. In de meeste
brieven échter wordt om hulp
gevraagd en maar al te vaak
blijkt, dat op verscheidene
plaatsen in Europa nog grote
nood heerst.
„Eerstdaags verwachten wij
onze eerste baby, maar wij heb
ben geen geld om een wieg en
babykleren te kopen. Kunt U
ons daar aan helpen". Zo luid
de een brief uit Italië. Een
Duitse vrouw vroeg: „Mijnheer
Hoffman kunt U mijn man, die
door de Russen wordt gevangen
gehouden, bevrijden'*. Trou
wens uit West-Duitsland komen
vele brieven binnen. Zo vroeg
een Duitse briefschrijver om 'n
lening van enkele duizenden
dollars voor een woning. „Het
huis blijft van U, schreef hij. Ik
wil er alleen maar 40 jaar rus
tig in wonen, zonder huur te
betalen". Een andere kwam tot
de volgende slotsom: „Hoffman
is een Duitse naam. Daarom
moet U voorkomen, dat de
Fransen, het Roer-gebied in
pikken".
Alle brieven worden nauw
keurig gelezen, gesorteerd en
binnen 24 uur beantwoord. Daar
staat Paul Hoffman op. „Want",
zo zegt hij, „ik vind het zelf ook
niet prettig om lang op een
antwoord te wachten".
goed is. „Zoals de kaarten nu
liggen sta ik er voor in", zo zei-
de hij, „dat de bevolking 100
procent pro-Nederlands is".
„De anti-Indonesische demon
straties van de laatste tijd" zo
zeide de heer Van Waardenburg,
„die ik thans uitdrukkelijk heb
verboden, zijn dan ook absoluut
spontaan geweest".
„De toestand te Malaquari is
dank zij het feit, dat een amb
tenaar de leiding op zich heeft
genomen en daarbij streng op
treedt, redelijk. De Indo-
Europese immigranten, die hier
direct voor en na de Souverei-
niteitsoverdracht heen trokken,
hebben een ellendige tijd ach
ter de rug", aldus de Gouver
neur. Als objecten, die zeker
een lonende investering moge
lijk maken, noemde de heer Van
Waardenburg de tonijnvisserij
en de bodemrijkdommen. Van
particuliere investering is ech
ter op het ogenblik nog geen
sprake.
Belangrijk werk is verricht
door Volkers Aannemersmij. De
ze Mij zond enkele experts, die
na een langdurig onderzoek een
rapport hebben opgesteld over
de mogelijkheden en de kosten
voor de bouw van een haven,
een goede weg en een nieuwe
stad. Drie projecten die voor
de exploratie van Nieuw-Guinea
dringend nodig zijn. Dit rap
port is één van de onderwerpen,
die Gouverneur Van Waarden
burg met de Regering zal be
spreken.
De liberale ministers zullen
uit de Griekse drie-partij en-
regering treden, aldus heeft
Sophocles Venizelos, leider der
liberale partij, te Athene be
kend gemaakt.
Het besluit tot aftreden van
de ministers is genomen nadat
Venizelos er reeds Woensdag
avond mee had gedreigd, omdat
de Minister-President, Nicolas
Plastdras, de leider van de cen-
trumgroep in het kabinet, de
andere partijen (liberalen en
democratisch socialisten) ver
weet zijn politiek van tege
moetkomendheid tegenover
vroegere opstandelingen te
dwarsbomen.
Zij heeft o.a. tot taak het ver
delen van beschikbaar komende
gelden en het is verheugend,
dat de Stichting „Het Koningin
Wilhelmina Fonds" ditzelfde
college heeft benoemd tot haar
Commissie van Advies.
De Stichting van het Koningin
Wilhelmina Fonds als nationaal
huldeblijk van het Nederlandse
volk ter gelegenheid van het
50-jarige Regeringsjubileum der
Koningin in 1948 is een belang
rijke mijlpaal in de geschiede
nis van de Kankerbestrijding ge
weest. Een oprichtingskapitaal
van 2.000.000 werd bijeenge
bracht met als doel: „De werk
zaamheid van het Nederlandse
Volk en de Overheid op het ge
bied der kankerbestrijding te
bevorderen en te steunen. Zij
tracht dit doel te bereiken door
het verlenen van financiële
steun aan instellingen, organi
saties of personen, die zich met
het onderzoek naar de oorzaken
of met de daadwerkelijke be
strijding van kanker bezig hou
den".
De toekomst zal bewijzen, dat
het vormen van dit belangrijke
fonds voor de kankerbestrijding
moet worden gezien als een mo
nument, het Nederlandse volk
en zijn Koningin waardig.
Het zou onjuist zijn te menen,
dat deze bijdragen uitsluitend
kwamen uit het Kankerinsti
tuut te Amsterdam. Zo moet
ook met ere genoemd worden
het in 1914 gestichte Rotter-
damsch Radio-Therapeutisch
Instituut, welke instelling vele
patiënten, lijdende aan kanker,
aan zich heeft verplicht. Uiter
aard hebben ook de Universitei
ten belangrijke bijdragen aan
de kankerbestrijding geleverd.
Steeds meer kwam men tot de
overtuiging, dat groepsarbeid
van verschillende deskundigen
noodzakelijk is. Het zijn niet
alleen de geneeskundigen, die
hun bijdragen aan de strijd te
gen de kanker leveren, doch
ook de biologen, chemici, phy-
sici, genetici, mathe-matici en
■technici. Hoe algemener deze
werkgemeenschap, hoe produc
tiever arbeid men mag verwach
ten. Terecht heeft men het be
treurd, dat het kort na de eer
ste wereldoorlog bestaande
Amsterdamse plan, om een vol
ledig instituut te bouwen naast
het aan de Amstel geprojec
teerde Academisch Ziekenhuis
wegens de precaire toestand van
's Rijks financiën geen voort
gang kon vinden.
Behalve het belangrijke we
tenschappelijke werk, dat in het
Kankerinstituut werd verricht
(o.a. door Dr. Korteweg op het
gebied van de erfelijkheid bij
kanker) heeft deze instelling
ook een belangrijke bijdrage
geleverd aan de voorlichting.
Dr. Wassink heeft door weten
schappelijke publicaties mede
gewerkt aan de voorlichting der
geneeskundigen en door lezin
gen, tentoonstellingen en an
derszins het publiek een juister
inzicht gegeven in vele vraag
stukken öp het terrein van de
kankerbestrijding en steeds
weer gewezen op de grote bete
kenis van de vroegtijdige her
kenning der ziekte en de daar
opvolgende behandeling.
Overziet men wat tot op he
den op het gebied der kanker
bestrijding is verricht, dan mist
men een landelijk plan van or
ganisatie. Het is o.m. ter be
vordering van een doelmatige
landelijke organisatie, dat door
de Minister van Sociale Zaken
een Centrale Commissie voor de
Kankerbestrijding is ingesteld,
welke haar arbeid in het najaar
van 1949 begon. In deze com
missie hebben tal van vooraan
staande deskundigen zitting.
De Atlantis-expeditie onder
leiding van de Pred. Spanuth,
heeft in de Noordzee, in de na
bijheid van Helgoland, op 30
m diepte 2 graven gevonden.
Ds. Spanuth heeft gezegd, dat
hij overtuigd was fy in de zee
verzonken „Atlantis" ontdekt
te hebben. Het expeditieschip
„Meta" heeft enige stenen van
de graven meegebracht, die,
naar men meent, 3000 tot 4000
jaar oud zijn.
De graven zijn door een ge
leerde uit Hamburg, die tevens
duiker is, onderzocht. De Pred.
wilde niet verder in details tre
den daar een geïllustreerd blad
uit München „Schnell" geheten,
het exclusieve recht tot publi
catie heeft en Spanuth beloofd
heeft 4 weken lang over deze
kwestie te zullen zwijgen. Ge
noemd tijdschrift heeft bijge
dragen in de kosten der expe
ditie.
Volgens het Franse persbu
reau A.F.P. is Spanuth van oor
deel, dat de ligging overeen
stemt met de beschrijvingen
van Plato en andere oude schrij
vers.
Volgens te Singapore gepubli
ceerde officiële verlieslijsten zijn
in Juli door de veiligheidstroepen
op Malakka 71 verzetslieden ge
dood of gevangengenomen. Hier
door is het totaal aantal gedode,
gewonde of gevangen genomen
verzetslieden sinds 1948 tot 2.539
gestegen. Het betreft hoofdzake
lijk Chinezen.
In de afgelopen twee jaar zijn
1.948 burgers, onder wie 74 Euro
peanen, door overvallen van ver
zetslieden om het leven ge
komen, gewond of vermist. 445
leden van de politie werden in
dezelfde periode gedood en 467
gewond. Voor het Britse leger
bedragen de verliezen in ge
noemd tijdvak 113 doden en 188
gewonden. De verliezen van de
R.A.F. beliepen 30 man.
Tien met revolvers gewapen
de mannen in burgerkledij zijn
binnengedrongen in de woning
van de Indonesische eigenaar
van een prauwenbedrijf aan de
Djalan Malaja te Djakarta. Zij
doorzochten het hele huis,
waarbij zij kussens en bultzak
ken open scheurden en verdwe
nen tenslotte met medeneming
van ƒ4698 aan contant geld,
sieraden ter waarde van f 450
en afgeknipte „rechterhelften"
ter waarde van ƒ70.000.
Is er één land, dat zo treffend
in zijn naam de betekenis draagt
van wording zijn en wezen?
Zeeland, zee en land, juister is
wel nimmer een naam van een
gewest uitgedrukt!
Zo kon het niet anders, of dit
moest in een strijd van meer dan
duizend jaren tegen de woeden
de elementen een stempel druk
ken op het nageslacht! Zij wer
den gehard in een altijd her
nieuwde kamp tegen de hen om
ringende ongewisheid. Maar zij
volhardden en triomfeerden;
want zij kregen het lief dit land,
dat in weerwil van zovele
dreigingen en gevaren toch
ook zo goed was en zulke rijke
vruchten schonk. En zij behiel
den dit kostbare erfdeel.
Aan deze oerbewoners viel een
de roem van Neêrlands historie!
Een nooit versagend ras, dat de
zeeën trotseerde en zijn beste
erfvolk ten deel, dat bijdroeg tot
zonen met de vaak primitiefste
middelen zag uitvaren tot aan
de uiteinden der aarde! Neêr
lands glorie tijdperk was tevens
de roemrijkste bladzijde van de
Zeeuwse historie!
Onze ongeëvenaarde Zeeuwse
admiraals en vlootvoogden wa
ren de beste, die dit volk van
zeevaarders heeft voortgebracht.
Groot en roemvol waren hun
daden! Hun moed was en werd
spreekwoordelijk. In een diep
geworteld godsdienstig besef en
een grote gehechtheid aan het
huis der Oranje's, die nu reeds
vier eeuwen geleden zich over
hun lot en toekomst ontfermden
met opoffering van goed en
bloed, domineerden in de rijke
historie van de Gouden Eeuw de
namen van Holland en Zeeland.
Deze gewesten hebben hun
stempel gedrukt op de roem on
zer historie.
En niet in het minst deelde
Zeeuws (Staats) Vlaanderen in
deze oude glorie, getuige de keu
ren en privilegiën van 1242 en
door Keizer Karei in 1532 aan
Axel verleend, die de betekenis
van deze stad en dit Ambacht
aantonen.
Wij mogen ons gelukkig prij
zen, dat ook heden ten dage in
dit land een volkskern leeft, die
er fier op is te behoren tot een
nageslacht van Vlamingen en
Zeeuwen en prat mag gaan op
een verleden, vol van worsteling
en strijd en als uitdrukking
daarvan het „Luctor et Emergo"
tot devies koos.
En zo kon Jan Scharp in 1787
ter vereeuwiging van Axels
tweede bevrijdings eeuwfeest
neerschrijven de gedenkwaar
dige woorden: „in het bijzonder
„is dit schoon en vruchtrijk
„eiland van Axel de koornschuur
„der aangeleegen provintiën;
„hier doet de welddaadige Al-
„magt de vettigheden der wate-
„ren zuigen en de bedekte ver
borgenheden van het zand, ver-
„rijken onzen disch".
En verder: (zo is het ook nu
nog en in deze uitzonderlijke
oogstdagen getuigt alles daar
van, als men zich langs polder
dijk en akkerland door ons goede
land van Axel beweegt) „Hier
„eet men van de inkomsten der
„aarde, de honing druipt uit
„volle korven, de harde kluit
„brengt olie voort, hier is boter
„van koeien, met de melk van
„vee", enz.
De lofprijzing van de land-
ROMAN VAN AVONTUUR
EN SPANNING
door
JELLE DKAAISMA.
53)
Nadruk verboden.
Eigenaardig, dat ze juist nu nog
weg gingen met hun wagen. Zo
laat en met zulk slecht weer.
Plotseling ging hij recht over
eind zitten. Sweers was die
avond alleen geweest in de Lido.
Op de vraag, waar zijn vriend
was, had hij een ontwijkend ant
woord gekregen. Die ander zou
toch niet.... Nee, dat zou gren
zeloos brutaal zijn....
Hij staarde nadenkend voor
zich uit en keek toen naar het
kistje met zijn belangrijke in
houd. Opnieuw griste hij het
pakje kaarten onder de sigaren
vandaan en bekeek het. Schop
penaas haalde hij er tussen uit
en bekeek de kaart, bevoelde
haar.
Toen nam hij resoluut een be
sluit. Uit dc tafellade haalde hij
een veiligheidsscheermesje, waar
mede hij voorzichtig een ope
ning maakte in de zijkant van
de kaart. Gelukkig, het kaartje
zat er in. Hij loosde een zucht
van verlichting. Werktuigelijk
haalde hij het te voorschijn en
opende het even. Zijn ogen rol
den haast uit de kassen van ver
bazingMaar dat was niet
mogelijkDat was nu die an
dere helft van de tekening,
waarvoor hij nu al wekenlang
zoveel moeite ehad gedaan....
Maar dat was een mystificatie.,
dat kon todh niet.
Zenuwachtig haalde hij zijn
portefeuille te voorschijn en tus
sen enkele brieven vandaan
haalde hij een verkreukeld stuk
je papier. Geen twijfel mogelijk.
Hier was het afschrift van de
helft van de tekening, die hij al
tijd in zijn bezit had gehad. Hij
had dit afschrift toch zelf inder
tijd gemaaktEn daarna had
hij het origineel weer in het
Schoppenaas geborgen, waar hij
het veiliger achtte. Hij zou er een
eed op hebben durven doen, en
toch zat er nu de andere helft van
de tekening in, zodat hij de teke
ning compleet had en aan het
werk kon gaan
MaarNatuurlijk toen hij
vanavond in de Lido zat, had de
/ander zijn huis doorgesnuffeld
en het Aas gevonden en verwis
seld. Niet alleen had hij nu de
tekening compleet, maar ook de
anderen. En zij waren nu na
tuurlijk op weg gegaan om de
aap op te graven.
Tandenknarsend van woede
schopte hij zijn stoel onderste
boven. Verloren had hij het spel!
Kwijt was hij alles, alleen door
zo'n idiote gril van.
Neen, verloren was het nog
niet. Hij moest op weg, onmid
dellijk, Sweers en zijn vriend
achterna.
Maar hoe? Zij hadden een
auto, zouden nu zeker wel efcn
kilometer of vijftig verder zijn
en hij kon slechts over zijn fiets
beschikken. Dan maar een auto
kapen. Van de nood een deugd
maken. Hij had beslist een auto
nodig.
Vastberaden knoopte hij zijn
jas dicht en liep naar het raam,
waardoor hij naar buiten keek.
Het weer werkte ook al niet mee.
Het onweer was nu in al zijn
hevigheid losgebarsten en het
leek wel, of het water met bak
ken tegelijk werd neergegooid.
Nu niet bepaald ideaal om er op
uit te trekken. Maar er was im
mers geen tijd te verliezen! Hij
had wel beroerder dingen mee
gemaakt.
Vlug trok hij een regenjas
aan en zette zijn hoed op, diep
over zijn ogen gedrukt. Daarna
verliet hij zijn woning en ging in
de stromende regen de straat op.
Geen mens vertoonde zich bui
tenshuis in deze zondvloed. Een
enkele auto reed door de Smede-
straat en een late tram reed de
Barteljorisstraat in, terwijl de
wagenvoerder met zijn ruitenwis
ser het raam trachtte schoon te
maken om althans iets te kun
nen zien.
Pluijmers hulde zich diep in
zijn jas en speurde de Kruis
straat af. Nee, in de hoofdstraten
van de stad moest hij niet zijn.
In een der dwarsstraten zag
bij een wagen staan, dicht tegen
de huizenkant. Schijnbaar arge
loos liep hij er voorbij, maar dit
was voor hem voldoende om te
constateren, dat het contactsleu
teltje aanwezig was. Meteen
keerde hij terug, opende resoluut
het portier en. een seconde later
trapte hij de starter in. Hij had
verstand van auto's en na enkele
slagen sloeg de motor aan. Vlug
schakelde hij in en reed weg. Dit
alles had slechts enkele secon
den geduurd. En toen de gedu
peerde eigenaar een half uur la
ter in de Smedetsraat aangifte
deed van de ontvreemding, was
Pluijmers Halfweg reeds gepas
seerd.
(Wordt vervolgd.)
bouw gold in die dagen evenzeer
als in de onze. Ook toen reeds
was hij hoofdbron van bestaan
en daarom is de luister van wel
eer, ook na het weg-ebben van
het laatste water, dat Axel met
de zee verbond, grotelijks ge
bleven.
Wie herinnert zich niet het
aanzienlijke percentage, dat Z.
Vlaanderen in de achter ons lig
gende wereldoorlogen leverde in
de totale nationale productie?
Welk aandeel heeft onze streek
niet in de bietencultuur (en
daarmede in de productie van
suiker)? En wie ontgaat de be
langrijkheid van de aardappel
opbrengst, die tientallen jaren
zulk een aandeel opleverde in de
consumptie van steden als Brus
sel e.a. en ook in onze Neder
landse behoeften in twee wereld
oorlogen voorzag. Wij spreken
dan nog niet van de verscheping
van deze, onze beste producten,
naar verder in Europa gelegen
landen en andere werelddelen.
De bijnaam „aardappelkappers"
is in feite een erenaam, die de
Axelaars met recht mogen dra
gen en die hen veeleer siert dan
kwetst.
- De zaadproductie en de uien-
teelt (scheepsladingen vonden
hun weg vanuit de Terneuzense
dokken naar Engeland) om de
vlas-teelt en industrie niet over
te slaan, het zijn alle even zo
vele bewijzen, dat het agrarisch
element in onze streek een do
minerende invloed heeft, waar
omheen ook de industrie in de
vorm van vlas- en suikerfabrie
ken, meelfabrieken en maalde
rijen, etc. een nuttige tak van
heid bezat en handel dreef met
de ganse, toenmaals bekende
wereld niet toe te schrijven aan
de verzanding van het Zwin, de
brede zeemonding die jaarlijks
duizenden schepen „uit aller
Heren landen" op haar golven
zag binnenvallen? Waren met
Brugge ook niet Sluis, Damme,
St. Anna ter Muiden en Aarden
burg tot verval gedoemd?
Is, zo vragen wij, ook de be
tekenis van Axel niet sterk ver
minderd, „naarmate deze plaats
haar rechtstreekse verbinding
met de zee zag. teloor gaan en is
daarentegen dank zij een gun
stiger ligging aan de brede
Scheldemond (en de kanaalver
binding met Gent) Terneu-
zen, eenmaal een weinig beteke
nende vlek, Axel niet over het
hoofd gegroeid, zodat het thans
een inwonertal heeft, dat het
dubbele bedraagt van de vroe
gere ambachts-hoofdplaats?
We zouden kunnen wijzen op
andere Zeeuwse steden ais Zie-
rikzee en Veere. Ook daar was
het de verzanding en het gemis
van een verbinding met het
overige deel der handeldrijvende
wereld, die de hegemonie deed
overgaan op meer bevoorrechte
steden, die gunstiger waren ge
legen.
Meer nog dan heden ten dage
was immers in vorige eeuwen
een vlotte communicatie te wa
ter een gebiedende eis. De ont
wikkeling tot een handelsstad
was in de eerste plaats daarvan
afhankelijk.
Op de Vlaamse en Zeeuwse
steden (zowel als op tal van Hol
landse) heeft dit in het verleden
dan ook een geweldige invloed
ten goede of ten kwade gehad.
Daarvan zijn voorbeelden te
over.
En alvorens onze artikelen
reeks te vervolgen, verdient het
ook vanuit onze Zeeuws-Vlaamse
en Axelse gezichtshoek, aanbe
veling daaraan nog even aan
dacht te wijden.
De eeuwen door heeft het wa
ter, waaraan ons land werd ont
woekerd en dat „ons zout in het
bloed en een krachtig gemoed
gaf" een geweldige betekenis
gehad voor onze gewesten, voor
Zeeland, voor Vlaanderen, voor
welvaart en bestaan opleverde. Zeeuws-Vlaanderen!
Moge het grijze verleden zich
ten onzent alzo niet afspiegelen
in welsprekende patriciërshuizen
en monumentale gebouwen,
waarvan de welvaart en de rijk
dom in andere plaatsen a.h.w.
viel af te lezen, de historie heeft
ondanks oorlogen en daarmede
gepaard gaande plunderingen en
brandschattingen genoeg bewij
zen overgelaten, om op een
groots verleden te wijzen.
De vruchtbare grond, het
water en de gunstige ligging
brachten voorspoed en groot
heid voor de Vlaamse en Zeeuw
se steden.
Is het verval van het eens zo
machtige Brugge, dat in de mid
deleeuwen een wereldvermaard-
Ons land, „gevist uit poelen
en moerassen", 4s als met het
water verweven. Waterstromen
doorsneden het vanaf de oer
tijden, wateren maken het van
daag de dag nog tot een uniek
gebied, waarin de aan het mo
derne snelverkeer verslaafde
mens zich vaak genoeg ergert.
Water siert ons wapen en is als
het ware een ver-zinnebeelding
van ons zijn en wezen. Als in
het verleden zal het water in de
toekomst voorwaarde blijven
voor verdere bloei en ontwikke
ling.
Ondanks de wisselwerking der
tijden! 't G.
(Wordt vervolgd.)
Nu „Kinderstad Vlissingen"
vier dagen heeft bestaan, kan
gezegd worden, dat dit experi
ment is geslaagd. Honderden
kinderen spelen enthousiast en
spontaan hun spel. Burgemees
ter Peter Bikker leidt het be
stuur met vaste hand, dapper
geassisteerd door zijn wethou
ders en commissaris van politie
Dr. Geoffrey Fisher en Dr
Cyril Garbett, de aartsbisschop
pen der Anglicaanse kerk te
Canterbury en York, hebben ver
klaard, dat de Anglicaanse kerk
het dogma van Maria-tenhemel
opneming niet kan aanvaarden.
Volgens deze hoogste dignita
rissen der Anglicaanse kerk
heeft het besluit van de Paus dit
dogma 1 November af te kondi
gen, de dogmatische geschillen
in de Christenheid vergroot en
de toenadering tussen de ver
schillende richtingen van het
Christendom geschaad.
Volgens deze gemeenschappe
lijke verklaring bevat de Bijbel,
de oudste kerklitteratuur, „niet
het geringste bewijs" van het ge
loof in de leer van Maria's licha
melijke opstanding.
Een jeugdige acrobaat is te
Brighton als gevolg van een
meningsverschil met zijn werk
gever een sit-down-staking be
gonnen in een 14 meter hoge
paal. Het is John Fossett, die
optreedt als „The Great Reno".
Hij zat Donderdagavond in de
stromende regen in zijn paal,
zieh beschuttend met een pa
rapluie. Zijn vrouw had wat
eten en een Krant naar boven
gehesen.
Adri Sanderse handhaaft met
zijn korps op voortreffelijke
wijze de orde. De misdadigers
worden ten stadhuize snel en
afdoende berecht. Het blijft
echter bij kleine vergrijpen.
Slechts eenmaal heeft men
kras te werk moeten gaan:
„Een jeugdige belhamel is uit
„Kinderstad" verbannen. Een
der wethouders nam het initia
tief en droeg een agent op de
boosdoener te verwijderen. Hef
antwoord luidde: „Ik neem
slechts orders aan van de bur
gemeester".
De gemeentereindgingsdienst
betoont een uiterste ijver en
strekt zijn bemoeienissen zelfs
uit tot papiertjes, die onder de
voeten der bezoekers liggen.
Elke middag wordt ten spe
ciaal programma afgewerkt,
telkens onderbroken door een
„brand" of een soortgelijk eve
nement. Er wordt een spel op
gevoerd met allerlei bekende
sprookjesfiguren, er is 'n pop
penkastvoorstelling, reidansen,
enz. en ondertussen worden op
het speelterrein kinderwedstrij
den gehouden.
De belangstelling van de vol
wassenen overtreft alle ver
wachtingen. Gisteren werd de
11.000ste verwacht. Ook buiten
landers, vooral Belgen doch ook
Engelsen, Fransen en Zwitsers,
treft men onder de bezoekers
aan.
Het hoogtepunt voor „Kin
derstad" zal vandaag gevormd
worden door het Koninklijk be
zoek. Dan zullen alleen kinde
ren, de „Kinderstad" bevolken.
De havenstaking te Amster
dam heeft zich uitgebreid, ech
ter niet in belangrijke mate.
Het aantal stakers kan nu op
ruim 50 pet. worden geschat.
Er zijn geen schepen naar
andere havens vertrokken.