De besprekingen te Djokja
DeOost Duitse vluchtelingen
De toekomstige militaire
positie van West-Duitsland
Proces te Serajewo
r
Begroting van Economische Zaken
Franse nota aan Polen
De Koloniale kwestie
De Belgische
Volksraadpleging
VRIJDAG 2 DECEMBER 1949.
Churchill geëerd
Boycot van Nederlandse
schepen opgeheven
Verzoek
van Tsjang Kai Sjek
ZON- EN MAANSTANDEN
Uranium bij Quebec
ontdekt
Postzendingen t'aan de
7 December-divisie
Post voor de „Sibajak"
fa.Yisser-koole
Intrekking van de bank
biljetten van f 10 en f IOO
model 1945
Frnnkering bij Abonnement: Terneuzen
Onder Redactionele leiding van P. L- D. J van
Oeveren.
Redactie-adres: Noordstraat 55-57 Terneuzen
Telefoon 2510 Na 5 uur 2073
Gironummer 38150-
Abonnementsprijs: 3,90 per kwartaal
Per week 30 cent. Losse nummers 6 cent
DE VRIJE ZEEUW
6e Jaargang No. 1285
Uitgave Stichting „De Vrije Zeeuw" Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande
Advertentieprijs: per mm 10 et-; minimum pat
advertentie 1,50.
Rubriek kleine advertenties: 5 regels 60 ct£
Iedere regel meer 12 ct
Vermelding brieven onder nummer Bureau tras
dit blad 15 cent meer.
Inzending advertenties tot des namiddags 3 uur.
ONDERHOUD MINISTERS VAN SCIIAXK EN STIKKER MET
PRESIDENT SUKARNO EN SULTAN VAN DJOKJA
Gisteren hebben te Djocja be
sprekingen plaats gevonden tus
sen de Ministers Van Schaik,
Stikker, president Sukarno en
de Sultan van Djogja, aldus
wordt medegedeeld in een ge
meenschappelijk communiqué,
uitgegeven na de terugkomst
van de Nederlandse Ministers in
Batavia. Geconstateerd werd,
dat de atmosfeer van vertrou
wen en samenwerking, welke
tijdens de Rondetafelconferen
tie heeft bestaan, thans ook in
Indonesië aanwezig is. Het be
zoek van beide Ministers was
hiertoe een verdere bijdrage, al
dus het communiqué, hetwelk
voorts vermeldt, dat uitvoerig
van gedachten is gewisseld over
de a.s. souvereiniteitsoverdracht
die, naar mag worden verwacht,
op 27 December zal kunnen
plaats vinden.
Tevens werd gesproken over
de toekomstige samenwerking
tussen alien, die in Indonesië
Het Franse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft giste
ren de Poolse ambassadeur in
Parijs een nota overhandigd,
waarin verklaard wordt, dat de
Poolse weigering om contact
met André Robineau, de Franse
consulaire beambte, die beschul
digd wordt van spionnage, toe
te staan voordat hij terecht
staat, een ontkenning betekent
van de menselijke rechten. De
nota zegt verder, dat de be
klaagde voor onbepaalde tijd
geen verwanten en zelfs niet
door een advocaat mag worden
bijgestaan. Robineau zou ook
geen bericht mogen zenden aan
zijn gezin, dat niet weet waar
hij gevangen zit. „In deze om
standigheden", aldus de nota,
„doet het er weinig toe, of eën
advocaat in een openbaar pro
ces, waarvan het resultaat reeds
officieel is bekend gemaakt,
voor een zaak verdedigt, die
naar officieel werd verklaard
reeds is uitgemaakt".
De Franse nota voegt er aan
toe, dat de Poolse nota van 29
November toegeeft, dat andere
arrestaties van Franse burgers
in Polen louter werden verricht
om pressie uit te oefenen op de
Franse Rgering. Dergelijke ar
restaties zijn „een nieuwe en
aperte schending van het inter
nationale recht", zo besluit de
nota
leven, welke samenwerking on
misbaar is voor de opbouw van
de nieuwe staat. Binnenkort zal
president Sukarno over deze sa
menwerking een radio-redevoe
ring houden.
Het Frans-talige Antwerpse
blad „La Metropole" wijdt een
tweede hoofdartikel aan de „anti-
olpndale samenzwering'' en
schrijft met betrekking tot de
aanbeveling betreffende de vlag
der V. N., die men in de trust-
schapisgebieden zou willen zien
wapperen naast die van de behe
rende mogendheid: „Deze aanbe
veling van de V. N. is onaan
vaardbaar, daar de vlag het sym
bool is van het gezag. Indien een
land in die gebieden het gezag
volledig in handen heeft, mogen
er slechts de kleuren van het
moederland wapperen. Twee vlag
gen wijzen .op twee gezagdragers.
De inlander twee gezagdragers
opdringen, komt er op neer hem
stilzwijgend „voor te stellen een
nieuw re-giem te kiezen".
Het blad schrijft tot besluit,
dat er „op de beklaagdenbank,
waar België naast Frankrijk, En
geland en de Zuid-Afrikaanse
Unie zit, maar één middel tot
verdediging is, dit is een gemeen
schappelijk pleidooi en een duidelij
ke en besliste weigering''
Winston Churchill, die Woens
dag zijn 75ste verjaardag vierde,
s Woensdagnamiddag in het ge-
Meel bezet Lagerhuis door vrien
den en tegenstanders toegejuicht
en luisterde met zichtbare ont
roering naar een officiële lofrede
van Minister-President Attlee.
Deze laatste, van ouds Churchills
tegenstrever in het débat, zeide:
,,Ik ben er zeker van, dat wij
allen verheugd zijn deze man in
goede gezondheid en actief als
immer te zen. Wij wensen
hem nog vele jaren".
Church 11 uitte er in zijn dank
woord zijn vreugde over, te heb
ben geconstateerd, „hoe veel gro
ter al die gevoelens zijn, die ons
verenigen dan de overigens be
langrijke kwesties, welke dikwijls
in het Lagerhuis als daarbuiten
aanleiding geven tot twistge
sprek".
WANHOPIG .BEROEP VAN OOST (DUITSE VLUCHTELINGEN
OP WEST-DUITSE MINISTER
Zoals gemeld, zijn 50 Oost-Duitse vluchtelingen, waaronder
4 mannen mat één been, 16 vrouwen en 15 kinderen, in 3 weken
van Uelzen waar zij in een vluchtelingenkamp waren onder
gebracht n$,ar Bonn gelopen om een persoonlijk beroep te doen
cp de hoge West-Duitse autoriteiten voor het verkrijgen van een
lien in eerste nstantie geweigerde vergunning om in West-Duits-
land te mogen blijven. Zij hebben in deze 3 weken een afstand var
ongeveer 400 km afgelegd.
Een uit drie man bestaande de
legatie der vluchtelingen heeft
zich vervo'egd bij de West-Duitse
M nister voor vluchtelingen-zaken.
Dr. Hans Lukaschek. De delegatie
heeft Minister Lukaschek een
schriftelijk protest overhandigd
WEST-DUITSLAND VOELT ER NIETS VOOR ALS
SCHOKBREKER TE DIENEN
In politieke kringen te Bonn wint de vertuiging veld, dat de
West-Europese militaire besprekingen tha. *s voornamelijk gericht
zijn op de vraag, hoe West-Duitsland in de toekomst te betrekken
in het West-Europese militaire potentieel De vele stemmen, die
in het buitenland zijn opgegaan om de noodzaak van een beperkte
herbewapening van West-Duitsland in niet al te verre toekomst te
(bepleiten, hebben in West-Duitsland zcflf weinig ingang gevonden.
De/je afwijzing spruit voornamelijk voort uit de overtuiging, dat
van een zelfstandig Duits leger geen sprake zal kunnen zijn, doch
eerder van plaatsing van Duitse soldaten onder Westelijk comman
do. Ondanks de propaganda voor de Europese verbondenheid,
waarin de Duitse politici elkaar trachten te overtroeven, wordt
een dergelijk begin van inschakeling van West-Duitsland in net
militaire potentieél van Westelijk Europa vrijwel algemeen voor
gesteld als onaanvaardbare „landskneehtendienstN
HEFTIGE REACTIE
De 17 zeeliedenbonden te Syd
ney hebben de vijf jaar oude boy
cot van Nederlandse schepen op
geheven. De boycot werd inge
steld tijdens de acties tussen Ne
derlandera en Indonesiërs. 18
Maanden geledien werd de boycot
tijdelijk opgeheven, doch opnieuw
ingesteld, toen de oplossing van
de Indonesische kwestie moeilijk
heden opleverde. Naar schatting
is «Door de boycot voor 40 millioen
Australische ponden aan handel
Uit nationalistische bron wordt
vernomen, dat het bestuur van de
Kwomintang Zaterdag en Zondag
j.l. te Tsjoengkdng is bijeengeko
men en een resolutie heeft goed
gekeurd, waarbij' generaal Tsjiang
Kai Sjek verzocht wordt opnieuw
het bewind in handen te nemen
en waarin de waarnemende presi
dent Li Tsoengjen, die momenteel
te Hongkong verblijft, aange
maand wordt zich dadelijk naar
het nationalistische gebied te be
geven of officieel ontslag in te
dienen.
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig van Vrijdag
ochtend tot -avond.
Zwaar bewolkt.
Zwaar bewolkt met voorna
melijk in de Noord-Westelijke
helft van het land enkele ver
spreide regenbuien. Matige of
vrij krachtige, maar in 't Noord-
Westen tijdelijk zwakke wind
tussen Zuid en West. In het
Zuid-Westen van het land iets
zachter. Overigens weinig ver
andering van temperatuur.
HOOGWATER.
VRIJDAG 2 DECEMBER.
v.m.
Breskens
Terneuzen
Walsoorden
11.44
0.19
1.09
n.m.
11.57
12.32
1.22
Dec. Opk. Ond. Opk. Ond.
1949 Zon Maan
2 8.26. 16.32 14.48 3 03
3 8.4,8 16.31 15.02 6.16
Gebrek aan enthousiasme voor
suggestie inzake een begin van
herbewapening is ten dele ook
verklaarbaar uit het feit, dat en
kele van dergelijke suggesties aan
een eventuële kleine Duitse troe
penmacht de taak van een ver
tragende actie in het gebied tus
sen Elbe en Rijn hadden toege
dacht. Militaire hypothesen van
deze aard hebben hier een nogal
heftige reactie gevonden in die
geest, dat West-Duitsland er
niets voor zou voelen slechts als
schokbreker te kunnen optreden
DE DUITSE NATIE WIL
ZICH HERBEWAPENEN
Het invloedrijke blad „Frankfur
ter Algemeine" schreef:
„Na korte of lange tijd zal de
dag komen, waarop de Westelijke
mogendheden aan de West-Duitse
federale regering het verzoek rich
ten zal, weer Duitse divisies op le
stellen. Of zij zich daarbij voor
stellen, dat deze divisies iets
waard zullen zijn zonder de „mi
litaire ge^st", waaraan 14 dagen
geleden nog de oorlog verklaard
werd, is voorlopig nog geheim.
De eerste eis van de 'Duitse poli
tiek is het buitenland duidelijk te
maken, dat de Duitse natie her
bewapening wil". Het blad pro
testeerde voorts tegen „de onbe
vangenheid, waarmee bepaalde
kringen in Westelijke landen ge
loven,, over jonge Duitse mannen
eenvoudig te kunnen beschikken
zonder het hun of het Duitse volk
ook maar te vragen.
DE BEZETTINGSTROE
PEN BLIJVEN
Ondanks het verzet tegen ac-
tievemilitaire inschakeling legt
men van Duitse zijde meer en
meer nadruk op de wens, effectief
te worden betrokken in het West-
Europees verdedigingsstelsel.
De Duitse opvatting daarbij is,
dat de bezettende mogendheden
ten volle de militaire veiligheid
van West-Europa zelf zullen moe
ten garanderen. Naar te Bonn
verluidt zou kanselier Adenaeuer
bij zijn onderhandelingen met de
hoge commissie ook de kwestie
van Duitslands veiligheid hebben
aangesneden. Een der redenen
waarom niet tot opheffing van de
oorlogstoestand kon worden over
gegaan, zo liet h;j mededelen,, i3
dat de bezettingstroepen zullen
moeten blijven.
DE BEZETTING IN FEITE
EEN BONDGENOOTSCILXP,
Men herinnert zich de reeds
voor meer dan een jaar gedane
Amerikaanse uitspraak, dat de
bezetting in feite een bondgenoot
schap is gaan betekenen. Dat deze
uitspraak geen loze formule is,
is uit het verloop van de strijd om
West-Berlijn wel steeds gebleken.
Niettemin groeit met West-
Duitslands zelfstandigheid, naar
uit persbeschouwingen blijkt, ook
de behoefte aan een formele ver
klaring inzake het recht op veilig
heid in verband met de risico's,
die voor West-Duitsland aan zijn
Atlantische oriëntering verbonden
kunnen zijn.
„Hoe langer bezetting en con
trole duren, des te duidelijker
wordt het, dat daaruit tenslotte
voor de bezettende mogendheden
meer plichten dan rechten voort
vloeien", zo schrijft het Stuttgar-
ter \yeekblad „Deutsche Zeitung".
Er zijn vele van dergelijke Duitse
beschouwingen verschenen, waar
uit blijkt hoezeer hier het besef
doordringt, dat West-Duitslands
internationale positie zich ver
sterkt, naarmate in West-Europa
de overtuiging veld wint, dat de
federatie van Bonn een belangrijk
zwaartepunt van elk West-Euro
pees systeem zal moeten vormen.
De felle strijd tussen kanselier
Adenauer en de sociaal-democra
tische leider Dr. Schumacher, die
hier in het brandpunt van de be
langstelling staat, is voor het
grootste deel een gevolg van het
feit, dat Schumacher meent, dat
deze internationale positie aan
West-Duitsland meer kansen
biedt dan Adenauer bij zijn oi.de:
handelingen zou hebben benut.
Gezien tegen deze achtergrond
heeft het conflict te Bonn een
Europese betekenis.
De hier met zoveel terughou
dendheid gevoerde discussies rond
het probleem dér herbewapening
rverkrijgen een meer actueel ac
cent door vele berichten uit Oost-
Duitsland, die spreken over op
bouw van< het daar gestichte poli-
tieleger. Deze opbouw voltrekt
zich in het geheim en de berich
ten er over zijn niet altijd be
trouwbaar. Tot dusverre is de
„volkspolitie" neg te beschouwen
als een apparaat dat militair wei
nig betekenis heeft Zo juist zou
den evenwel besluiten genomen
zijn inzake dJe definitieve organi
satie van dit politleleger en „vrij
willige" recrutering er voor, die
volgens het Berlijnse blad „Sozial-
demokrat" de toekomstige sterk
te op 360 duizend man zouden
brengen.
De Minister van Mijnbouw van
de provincie Quebec heeft beves
tigd, dat uraniumlagen zijn ont
dekt nabij de stad Quebec.
De ontdekker, die aanspraak
maakt op het recht van de ex
ploitatie voor een oppervlakte
van 6000 ha, verzekert dat het
radio-actieve erts bijna aan de
oppervlakte is te vinden. De dikte
van de aders .varieert van drie tot
honderd meter.
De bijzondere Kamercommissie
welke verslag moet uitbrengen
betreffende het voorstel tot het
houden van een volksraadpleging
over de terugkeeer van Koning
Leopold, heeft het Katholieke
Kamerlid Oblin tot rapporteur
benoemd. De regering heeft in
tussen in een nota geantwoord op
e^n aantal vragen, welke met be
trekking tot de volksraadpleging
waren gesteld door het Socialisti
sche commissielid Victor Larock.
Hieruit blijkt, dat dé regering nog
geen definitief besluit heeft geno
men, of de volksraadpleging een
nationaal dan wel regionaal ka
rakter zal dragen en dat in dit
opzicht een beslissing door het
parlement zal moeten genomen
v/orden.
Bovendien is de regering van
oordeel, dat door het aangeven
in het betreffende wetsvoorstel
van een bepaald percentage hier
aan het consultatieve karakter
zou wordlen ontnomen. Zoals be
kend heeft de Koning te kennen
gegeven, dat hij slechts naar Bel
gië zal terugkeren, indien min
stens 55 procent der Belgen hier
van voorstander blijken. De heer
T .arock bod oLteÖng de waag
gesteld!, of de regering van oor
deel is, dat het door de Koning
aangeduide percentage dient be
rekend te wondien op het totaal
'van de geldig uitgebrachte stem
men. Hierop heeft de regering
geantwoord, dat het hier een ad
vies van de Koning betreft. Ten
slotte verklaart dé regering van
oordeel te zijn, dat, Indien de 55
procent niet wordt bereikt, dit
zou betekenen dat de Koning af
stand doet van de troon en de op
volg ng geschiedt zoals bij de
Grondwet bepaald.
tegen de weigering van de Duitse
autoriteiten te Uelzen dat aan
de grens van de Britse en Sowjet-
Russische bezettingszones van
Duitsland is gelegen om hem
vergunning te geven op West-
Duits grondgeb ed te mogen blij
ven. De 47 andere Oost-Duitse
vluchtelingen bevinden zich thans
te Keulen.
Minister Dr. Lutaschek ant
woordde de delegatie dat de West-
Duitse Regering, in verband met
de moeilijkheden die de vluchte
lingen bij een gedwongen terug
keer naar de Sowjet-Russ. sche
bezettingszone van Duitsland te
wachten staan, mogelijk speciale
overwegingen bij het beoordelen
van de situatie der 50 uitgeweke
nen zal laten geiden.
Aangezien de laatste onder
delen van de „7 December-divi
sie" eind Januari 195(f zullen re
patriëren verzoekt de directeur
van de legerveldpostdienst te
Batavia
1. Geen postpakketten meer
te zenden aan de militairen be
horende tot de „7 December-
divisie";
2. Geen drukwerken, boeken,
couranten en tijdschriften „per
zeepost" meer te zenden aan
deze militairen;
3. Het „per luchtpost" ver
zenden van dag-, nieuws-,
week-, sport-, kerkelijke- en
Thuisfrontbladen aan de mili
tairen van de „7 December-
divisie" indien mogelijk
na medio December te doen
staken.
Voorts wordt er nogmaals aan
herinnerd dat het ingevolge
de bepalingen van het Devie-
zenbesluit ten strengste ver
boden is geld en geldswaardig
papier in de voor militairen
overzee bestemde brieven, post
pakketten en dergelijke in te
sluiten.
Post bestemd voor naar Ne
derland terugkerende militairen
aan boord van het troepenschip
„Sibajak", die in een der tus
senhavens zal worden uitgereikt
moet uiterlijk 8 December in Ne
derland ter post worden be
zorgd.
Behalve de gebruikelijke ge
gevens dient het adres de ver
melding te bevatten: „Aan.
boord van het troepenschip Si
bajak op thuisreis naar Neder
land". De naam van de vermoe
delijke tussenhaven mag dus
niet worden vermeld.
TWEEDE KAMER.
Nieuwe collectie
WINTERJASSEN
en
(OSTIUMS
JONGENSJASSEN
PLUSFOURPAKJES
MANTELS
JAPONNEN
KINDERMANTELS
REGENKLEDING
Uitstekende
pasvorm-
kwaliteit en
Ook in grote maten.
Opvallende lage prijzen.
Deelnemer KLOKJES
WINKELWEEK.
2000-
nen.
aan Waardebon-
Zitting van 1 December.
Souvereiniteitsoverdracht
Indonesië.
In de vergadiering der 'lweede
Kamer heeft de Voorzitter mede
gedeeld, dat de memorie van ant
woord) op het voorlopig verslag
inzake souvereiniteitsoverdracht
Indonesië vandaag bij de Kamer
zal worden 'ingediend. Spr. stelt
zich voor het wetsontwerp aan de
orde te stellen Dinsdag 6 Dec. om
één uur.
Nieuw Kamerlid.
Besloten is tot toelating van de
heer Bernard Verhoeven (KVP)
tf Arnhem, die benoemd is ver
klaard in de vacature ontstaan
door de ontslagneming van Prof.
Dr. Gielen.
SOW JET-BU KOERS
VERDACHT VAN
SOWJET -UNIE
SPIONAGE IN DE
Toen het proces tegen Sowjet- Russische burgers, die beschul
digd worden van spionage in Joe go-Slavië gisteren werd geopend
werden de 10 beklaagden ieder bewaakt door politie-agenten in
blauwe uniformen met de partisa nenster op de borst een onder
scheiding voor hen, die aan de zijde van maarschalk Tito streden
medegedeeld werd, dat de beklaagde Nekloedof Dinsdagavond
dood in zijn cel. hangende aan een strop, werd aangetroffen.
De openbare aanklager noemde
Sowjet-Russische functionar issen
te Belgrado in verband met de
tenlasteleggingen Anatol Inva-
nov en Pavel Elisejev, respectie
velijk eerste en tweede secretaris
bij de ambasade te Belgrado -t-
en VIadv mir Latisev en Wassili;
Kirsanof van het, SowjeteRussi-
sche voorlichtingsbureau. Kirsa
nof werd onlangs uit Joego-SIav.é
uitgewezen, daar hij spionage zou
hebben gepleegd, terwijl Latisef
liet land eerder dit jaar verliet.
De leider van het beweerde
spionagecomplot zou een Ortho
doxe priester, een -zekere Alexei
Krisko, zijn, die Donderdag In een
zwarte toga in de rechtszaal ver
scheen.
Hem wordt ten laste gelegd,
eerst gewerkt te hebben voor de-
fascisten tegen Rusland en daar
na voor Rusland tegen Tito.
Hij zou het land doorgetrokken
zijn en tegen Tito en de Sowjet-
Unie geagiteerd hebben en na de
afkondiging van de Kominform-
resolutie tegen Tito zich met
functionarisen van de Sowjet-
ambassade in verbinding gesteld
hebben en zich bereid verklaaid
hebben voor hen te werken.
De openbare aanklager sloot de
mogelijkheid van het doodvonnis
uit door zich te beroepen op ecu
artikel van de wet op misdaden
tegen het volk en de staat,, dat
voorziet in een maximum-straf
van 20 jaar dwangarbeid.
Alle beklaagden, uitgezonderd
de vrouw Xenia Komad, zouden
voor de Sowjet-Unie hebben ge
spioneerd sinds het geschil tussen
Tito en het Kremlin.
Men gelooft, dat alle Sowjet-
Russische functionarissen, die door
de openbare aanklager werden
genoemd, niet langer in Joego
slavië verblijven. Hun namen
komen voor in een brief, die Vla
dimir Nekloedof achterliet.
Het hof verdaagde na voorie-
zing van de tenlastelegging de
zitt ng tot heden.
De Nederlandse Bank'maakt
bekend
„Overeenkomstig artikel 14 van
de Bankwet 1948 roept de Neder
landse bank N.V. krachtens mach-
t'ging, haar verleend bij Konink
lijk Besluit van 25 October 1949,
Nr. 18 mits dezen de houders der
door haar in omloop gebrachte
bankbiljetten van ƒ10 en 100,
model 1945, waarvan de uitgifte
aangekondigd en een uitvoerige
beschrijving gegeven werd in de
Nederlandse Staatscourant van
26 September 1945, No. 76 op,
om deze biljetten vóór 1 Juni 1950
ter verwisseling aan te bieden bij
haar Hoofdbank, haar Bijbank te
Rotterdam, haar Agentschappen
of haar Correspondentschappen.
Bovenbedoelde bankbiljetten
zijn alle gedateerd 7 Mei 1945.
Op het Biljet van 10 is aan de
voorzijde de Nederlandse Leeuw
afgebeeld, omgeven door de dicht
regels: „Die tyrannic verdrijven
die mijn hart doorwondt". Het
biljet van 100 is niet van een af
beelding voorzien, doch is ken
baar aan een bruine rechtop
staande band in het midden dei-
voorzijde en een groene rechtop
staande band aan de achterzijde".
De Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties heeft het
Sowjet-Russisch voorstel voor
een Viifmogendn "de-n-Vredes-
pact verworpen.
Minister Van dén Brink be
antwoordt enkele vragen.
De behandeling van de begro
ting van Economische Zaken en
van de Staatsmijnen werd gisteren
voortgezet.
Minister Van den Brink beant
woordt enige opmerk'ngen. Q.m.
deelt hij medé, dat van 1 Januari
1948 tot 1 Otcober 1949 804 ge
demobiliseerde militairen in de
Limburgse mijnen zijn tewerkge
steld. 1238 Ondergrondse vakscho
lleren volgen liet onderwijs, dat
drie jaren duurt- Tegen verkor
ting van de arbeidstijd, verzet zich
het feit, dat de productie verhoogd
moet worden.
In de periode JanuariOctober
1948 was de opbrengst der parti
culiere mijnen 3.5 millioen ton,
over dezelfde periode van 1949:
3.6 millioen ton. De productiecij
fers der Staatsmijnen over dezelf
de periode zijn 5.5 en 6 miUioen
ton. Hier zijn o.a. geologische fac
toren in het spel.
Woongelegenheid voor jonge
gezinnen vindt spr. uitermate be
langrijk. Als er gelegenheid was
voor uitbreiding, zou dit de wer
vingsactie zeker ten goede komen.
Voorts deelt spr. nog mede, dat
liet z ektepercentage in 't mijnbe
drijf in 1948 13.8 pet. en In 1949
13.9 pet. bedroeg.
De begroting van Economische
Zajken en van de Staatsmijnen
worden zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen, met aanteke
ning dat C.P.N. geacht wil wor
den te hebben tegengestemd.
De Staat en de N.V. Lim
burgse Tramweg M.ij,
Aan üe orde was daarna het
wetsontwerp, houdende voorzie
ningen ten aanzien van de gelde
lijke belangen van de Staat bij de
N.V. Limburgse Tramweg Mij.
By de tot stand te brengen
reorganisatie van deze vennoot
schap zuilen de provincies en de
Vereniging van Gemeenten teza
men niet meer dan 40 pet. van
het volgestorte aandelenkapitaal
in eigendom hebben en zal liet res
terende gedeelte ter beschikking
van de staat zijn.
De heer Algera (A.R.) betoogt,
dat de voorgestelde sanering in
feite neerkomt op nationalisatie
van de Limburgse Tramweg Mij.
Spr. zou liever zien, dat het aan
delenkapitaal verdeeld wordit «i«
thans het geval is, n.1. 57 pet.
voor de streek en 43 pet. voor het
Rtjlk.
De heer Schil thuis (Arb.) acht
het begrijpelijk, dat de Staat, die
9 millioen heeft prijs gegeven, het
merendeel der aandelen wenst.
De heer Maenen (KVP) noemt
het standpunt van de Minister re
delijk. Z.i. zal voldoende met de
belangen van het gewest worden
rekening gehouden.
De Minister van Verkeer en
Waterstaat, de heer Spitzen,
merkt op, dat door de verschui
ving in het aandelenkapitaal een
wijziging in de leiding zou kun
nen volgen. In het college van
commissarissen is in ieder geval
geen wijziging gekomen. De in
vloed van het Ry'k is hier achter
uitgegaan.
De Minister meent, dat men
niet mag spraken van een soort
nationalisatie.
Het wetsontwerp wordt ten-
s.otte z.h.s. goedgekeurd.
Wijziging Begroting va».
Waterstaat.
Z.h.s. is goedgekeurd een wijzi
ging van de begroting van het
Departement van Verkeer en Wa
terstaat voor 1948, waardoor de
gehele dienst wordt verhoogd met
37.430.200, de gewone dienst mét
f 18.996.050 en die buitengewone
dienst met 18.434.150.
WIJZIGING L.O-WLT 193»
In de late middag heeft d»
Tweede Kamer een aanvang ge
maakt met de behandeling van het
wetsontwerp tot wijziging van da
Lager Onderwijswet 1920.
Door dit wetsontwerp wordt de
achtjarige lagere school inge
voerd.
Daarnaast blijft een afzonder
lijke school voor V.G.L.O. (voorts
gezet gewoon lager onderwijs)
gehandhaafd. Voor oprichting
van een dergelijke school zullen
ten minste 61 leerLngen vereist
zijn.
De heer Terpstra (A-R.) herin
nert aan de geschiedenis va»
het achtste leerjaar.
Op 1 Januari 1950 treedt hes
achtste leerjaar automatisch ia
werking. Dan zullen de k nderex
die het 7e leerjaar gevolgd héb
ben en niet overgaan naar U_LuO.
Middelbaar of Nijverheidsonder
wijs, drie mogelijkheden hebben-
1. Ze gaan naar een afzonder
lijke schoflj voor V.G.L.O.;
2. Ze blijven op een gewone la
gere school, maar in de 8e kla*
krijgen zij V.G.L.O.;
3. Ze blijven op een gewone la
gere school met een 8e klas met
het karakter van V.G.L.O.
Het V.G.L..O. is nog niet wat net
zijn mo.et. Er is gebrelk aan leer
krachten en schoolruimte.
Ten aanzien van de aansluiting
der lagere school op de ambachts-
en land- en tuinbouwscholen kan
spr. zich niet achter de Minister
scharen. De Minister bestendigt
'n maatregel van Minister GieleX
waardoor die aansluiting voor eee
jaar mogelijk wordt gemaakt.
Ouders van kinderen van plm.
12 jaar die de lagere school ver
laten, zulen al een jaar vroeger
de beroepskeuze moeten doen.
Het eerste jaar van ambacht- en
land. en tuinbouwscholen is al ge
richt op het latere beroep en wan
neer het kind die richting niet uit
blijkt te kunnen, kan er een jaar
verloren zijn.
Spr. verklaart niet te hegrijpen,
dat de Minister k nderen wil ont
trekken aan de lagere school en
brengen in een 7e leerjaar voor
algemeen vormend lager onder-
wijs van ©en school, die in veel
gevallen niet van de richting der
ouders is. Dit lijkt hem een ge
vaarlijke inbreuk op de grondslag
der financiële gelijkstelling.
De heer Van Sleen (Arb.) ver
klaart dankbaar te zijn voor dit.
wetsontwerp.
Spr. constateert, dat bij het
onderwijsbeleid een vaste koers
ontbreekt.
Het principe van een lagere
school met 6 leerjaren en een
aparte school voor V.G.L.O. met
2 leerjaren acht spr. juist.
De school V-G.LO. moet een ge
leidelijke overgang vormen van de
lagere school naar het maatschap
pelijk leven of naar ambachts
scholen.
Voor ambachtsscholen staat hij
een twee-jarige vooropleiding
voor. Hy kan zich echter ver-
endgen met één jaar maatschip-
pijschool. Deze zullen een be
langrijke taak hebben te vervul
len, ook op het platteland.
Spr. betreurt het, dat de Mi
nister een deel der jongens nn
wil zenden naar de voorbereiden
de klas der ambachtsschool.
Het lflkt alsof alles gedaan
om de ontwikkeling van het V.G.
L.O. te remmen.
De eis van 61 leerlingen voor
oprichting ener V.G.L.C.-school
acht de heer Van Sleen voor het
platteland veel te hoog en zelfs
voor de grote stad zal deze eis be
zwaarlijk. zijn.
Hierna wordt de vergadiring
gesehorst.