D E BLOEDWRAAK DER LIEFDE BEWIND IN INDONESIË IN OVERGANGSTIJD Radiorede van Chef Staf tot familieleden van de militairen in Indonesië ger van de Kroon wiens bevoegd heden en taak zowel staatkun dig als militair tevens daarin een omljjming vindt. Door hare pogingen om zo enigs zins mogelijk op redelijke grond slag tot samenwerking- te komen met de republiek van Djogja, nam de Nederlandse Regering het risi co op zich, dat de invoering dezer staatkundige hervormingen, welke rij blijkens hare uitdrukkelijke en herhaalde verklaringen met in gang van 1 Januari 1949 wilde deen invoeren, aan ernstige ver traging zou blootstaan. Zij: ver koos echter dit risico boven de mogelijkheid, dat de republiek door het voortbestaan van enig misverstand, niet van de aanvang af zou deelnemen aan de federale opbouw. Helaas wezen de besprekingen uit, dat in de republiek krachten werken, welke het aan hare rege ring indien al daartoe bereid het toch onmogelijk maken de fundamentele voorwaarden, welke ik zoeven heb omschreven, te ver vullen. Het leger en de talrijke ai'"dan' niet in verband met het leger opererende gewapende groe pen, nemen in de republiek een overwegende sterke oncontroleer bare positie in. Tot welke excessen dit leidt, zou o.a. het volk van Tapanoeli op Su matra kunnen verhalen, indien het vrijuit zou kunnen en durven ver tellen van zijn strijd tegen gewa pende groepen op Sumatra, die, ondanks alle verbod, doorgaan met het zich onrechtmatig toeëigenen van producten van ondernemin gen en van in- eó uitvoerrechten, terwijl de arbeiders en de land bouwers in de verschillende stre ken In de grootste armoede en el lende verkeren. Tot welke onmo gelijke situaties dit alles leidt, hebben de jongste besprekingen opnieuw overduidelijk aangetoond. Hierin werd namelijk door leiden de figuren In de republikeinse re gering hun onmacht tegenover leger en terroristische benden er kend, zodat het scheppen van juiste vehoudingen en de gezond making van de toestand op dit geibied onmogelijk bleek. Indien de regering van de republiek al moet bukken voor de overmacht van de troepen, welke herhaaldelijk door haarzelf zijn beschreven als „ben den zonder verantwoordelijkheids besef" dan kan daarom nog niet van de Nederlandse Regering wor den gevergd, dat zij zal medewer ken aan het overleveren van an dere Deelstaten aan datzelfde re publikeinse leger. En dat .is wat de republiek van Nederland en ran alle iiiet-republikelnse gebie den verwacht door te eisen, dat de. TJM.I. en andere republikeinse strijdorganisaties in stand blijven en dat de Nederlandse troepen geleidelijk aan worden terugge trokken. De Nederlandse Regering kan een dergelijke toestand niet aan vaarden, in de eerste plaats niet vanwege de op haar rustende ver antwoordelijkheid die haar door de historie in Indonesië is opgelegd, in de tweede plaats niet, omdat zij hier in flagrante strijd zou ko men met de beginselen van het Atlantic Charter dat aan ieder volk wil garanderen een leven „vrij van vrees en vrij van ge brek", ten derde niet, omdat arti kel 73 van het Charter der Ver enigde Naties Nederland als lid o. m. deze heilige plicht oplegt om het welzijn van de inwoners dezer gebieden te bevorderen. Uit hoofde van deze verantwoord0';]. moet de Nederlandse Regï-iuc eisen dat in geheel Indonesië aan de volgende voorwaarden wordt voldaan; Er moet rust en oro-: heersen in het gehele'gebied alle* eerst in het belang an de bevo. iug maar ocBi in het welbegrepen belang van de gehele wereld; er moe; zrn i ei- Hgheid. zowel voor de eenv maige landbouwer in afgeleg •■bieden als voor de arbeiders en ir.teilec tuele werkers in dorpen en sted°n; er moet zijn veiligheid voor allen die zich in deze landen bevinden, Indonesiër, Nederlander of vreem deling, zodat een ieder op zijn of haar plaats kan meewerken aan de wederopbouw van dit land; er moet zijn geestelijke vrijheid voor ieder individu; er moet met voort varendheid kunnen worden voort- gewerkt aan de culturele en gees telijke ontwikkeling van de gehele door J* S* FLETCHER Vertaling van: ANGELICA VAN HEST 61) (Nadruk verboden.) De gouvernante was blijkbaar met hetzelfde doel als hij naar het boekenstalletje gegaan. Zij was juist bezig een tijdschrift te ko pen en het was gelukkig, dat haar aandacht in beslag genomen werd door het tellen van wssel- geld. dat de Ako haar juist had overhandigd. Het station was op dat uur vol zakenmensen, d e naar huis gingen. Hextall trok zich in de menigte terug en wendde zijn ogen niet af van de bevolking. Indonesië moet zijn een geordende staat waar recht geldt en niet macht van wapenen in handen van troepen die zich on rechtmatig hiervan meester heb ben kunnen maken, Indonesië moet zijn een land, waar de vruchten van de bodem in vrede kunnen worden geplukt door de gehele bevolking op rechtmatige wijze zodat de pro ducten weer rijkelijk kunnen toe vloeien naar de wereldmarkt die daaraan zo grote behoefte heeft. Slechts indien aan deze funda mentele eisen is voldaan, kan Ne derland zijn beloften inlossen be treffende de zelf sta n.digimaking van de Indonesische volken welke in de radiorede van Konintrin Wilhelmina van 7 Decerdber 1942 zo duidelijk is omschreven. Dit Kpninlklijk woord wil Nederland gestand doen in de wetenschap, dat slechts 'een regering, die ge trouw is aan haar woord, door anderen en zich zelf kan gerespec teerd worden. Welnu, nakoming van deze belofte kan nimmer ge schieden, zolang in enig deel van Indonesië een ten hemel schreien de terreur wordt uitgeoefend door groepen gewapenden op de weer loze bevolking, zolang moord en roof worden bedreven in dagelijks toenemende mate onder de ogen ener republikeinse regering, welke niet bij machte is zich daartegen te verzetten, omdat zij zelf afhan kelijk is van dezelfde gewapende groepen. Nederland kan het voortbestaan van een dergelijke toestand niet meer dulden." Daarom heeft de Nederlandse Regering, in het volle besef van haar plicht, besloten om, nu langs vreedzame weg geen op lossing mogelijk blijkt en alle po gingen daartoe haars ondanks hebben gefaald, ten aanzien van de gebieden, welke totnogtoe bui ten haar ^controle waren, voor waarden te scheppen, welke nood zakelijk zijn voor de verwezenlij king van het gestelde doel in het belang van geheel Indonesië en mede in het belang van de gehele wereld. Zii heeft daartoe het be stand, waaraan trouwens de re publikeinse regering blijkens haar optreden nu reeds maandenlang zich niet meer houdt, formeel op gezegd. Genezing van dit zieke land kan slechts goed een aanvang nemen na zuivering van de terroriseren de machten binnen 't republikeins gebied. Deze zuivering zal worden uit gevoerd consequent en zonder voorbehoud. Wij zullen met alle beschikbare politionele en militai re middelen de terreurbenden rus teloos achtervolgen en niet langer dulden, noch in de onder onze controle staande gebieden, noch in de gebieden die thans zullen wor den bevrijd, dat zij hun practijken zullen blijven uitoefenen. Ik richt mij tot U, leden van de strijdkrachten ter zee, te land en in de lucht. Zwaar is de taak U opgelegd, maar ik ben overtuigd, dat gjj die zult vervullen tot het einde toe op moedige, vastbe raden en waardige wijze. Niet om vijandelijk gebied te be zetten rukt gij op, maar om recht en veiligheid te brengen waar te voren rechteloosheid heerste. Toont door uw daden, dat nie mand, wie hij ook zij, van U iets te duchten heeft, wanneer hij zijn vreedzame taak vervult. Vormt door uw optreden het levende be wijs, dat gij niet zijt gekomen om de vrijheidsdrang te beknotten, maar slechts om te verzekeren, dat die vrijheid gepaard zal gaan met recht, om te zorgen, dat zii geen ledige leuze blijft, maar le vende werkelijkheid wordt. Ik doe een beroep op U allen, luisteraars, om er toe mede te werken, dat* de helaas noodzake lijk gebleken zuivering zo snel mo gelijk verloopt, opdat onvermijde lijk leed worde beperkt tot een minimum en opdat de vrede spoe dig worde hersteld over geheel Indonesië. Ik denk daarbij niet enkel aan U, die in de federale gebieden in de afgelopen jaren door uw ar beid en uw toewijding' ieder op uw wijze hebt bijgedragen tot de ophouw van het nieuwe Indonesië. Ik ben overtuigd, dat gij ook tn de dagen, die vóór ons liggen, uw j plicht zult blijven doen, overtuigd, dat gij zo op de beste wijze mede werkt aan de vrijheid en de wel vaart van dit land. Ik denk echter ook aan U, die in het tot nu toe republikeinse gebied niet hij machte waart een constructieve bijdrage te leveren aan de toekomst van uw land, omdat uw geestdrift en ,uw idea lisme niet in staat bleken tegen werkende krachten te overwinnen van op macht belusten en bande lozen, onbekwanjen en zelfzuchti- gen. Ook op U doe ik een beroep. Thans zal U gelegenheid worden geboden om uw ideaal tot werke lijkheid te helpen maken om te zamen met allen, die van goeden ■«rille zijn, en die het waarachtig heil beogen van land en volk, mede te werken aan de toekomst van Indonesië. Laten wij dan allen gezamenlijk de hand aan de ploeg slaan om aan dit land niet enkel de vrijheid te geven, maar ook de vrede, om niet alleen de onafhankelijkheid te vestigen, maar evenzeer de heerschappij van het recht. Dan gaan de vrije souvereine Verenigde Staten van Indonesië na alle leed en verwarring een schone toekomst tegemoet Dan zal het voor een ieder in dit land, burger of vreemdeling, goed zijn te wonen. Dan neemt het vrrjie Indonesië zijn plaats in naast Ne- derland en dan treedt het als Vol waardig lid binnen in de gemeen schap der volkeren. Dan is geen ijdele leus, maar wordt werkelijk heid de negara Indonesia serikat, merdeka dan berdaulat. Dat geve God. Luitenant-Generaal Mr. H. J. Kruis, chef van de Generale Staf, heeft Zondagavond in het radio programma voor de Nederlandse strijdkrachten de volgende rede uitgesproken: „Na het ernstige besluit van de Regering stel ik er prijs op mij met een enkel woord te richten tot de familieleden en vrienden van hen, die nu in Indonesië hiin militaire plicht vervullen. De be slissing onzer Regering heeft een verandering gebracht in de wijze waarop onze militairen over zee hun taak uitvoeren. Het is niet izó, dat een periode van rust plot seling is overgegaan in een perio de van grote activiteit. Incidenten en bestandsschendingen, roof en moord, maakten al lange tijd een voortdurende waakzaamheid nood zakelijk waakzaamheid en een beschermende activiteit. Deze was echter aan 'n beperkt terrein ge bonden en daardoor konden alleen de uitlopers van 't kwaad bestre den worden. Nu is die taak niet meer aan een enkele plaats of een begrensd gebied gebonden. De or- slanke, eenvoudig-geklede ge stalte. Hij was min of meer in de war over deze ontmoeting. Het was zeer zeker zijn plicht om op juffrouw Broek te blijven letten, nu zij hem toevallig onder de ogen was gekomen misschien was het wel goed om naar haar toe te gaan en met hq^.r te spre ken. Maar een zekere schroom en verlegenheid hielden hem te rug. Welk recht had hij ten slotte om zich met de zaken van juffrouw Broek te bemoeien. En terwijl hij aarzelde, deed juffrouw Brook het wisselgeld in haar por- temonnaie, nam haar tijdschr ft op, wendde zich om, liep het perron af en het restaurant b'n- nen. Ook zii wilde blijkbaar iets gebruiken. Hextall wachtte een ogenblik, bleef ronddrentelen, ter- wi'l hij voortdurend op de deur lette, waardoor de gouvernante was verdwenen. E ndelijk richtte hij, nog steeds besluiteloos, zijn de brengende taak van onze strijd krachten richt zich thans tot de bron van de onrust. Uiteraard heeft Nederland ge tracht tot het uiterste getracht het conflict met de republiek op vreedzame wijze op te lossen. Niettemin waren er wekelijks ver- lieslijsten te publiceren. De vreed zame weg werd door ons bewan deld, maar zij, die die weg gingen ook uw mannen en zoons en va ders, verloofden en vrienden werden daarbij zonder ophouden bc-schoten en overvallen. Nu onze strijdkrachten er op uit trekken om die sluipschutters en rampokkers op te zoeken, zullen zeker nog enige tijd die zelfde aangrijpende wekelijkse verlieslijs ten in onze couranten verschijnen. Maar zij zullen nu het troostge vende met zich brengen, dat de offers, die erin vermeld worden, gebracht zjjn, om voorgoed een einde te maken aan de noodzaak van verlieslijsten. Het gevaar der uwen is door dit ernstige besluit v/el groter geworden dan het was. Maar het einde van dit gevaar is veel dichterbij gekomen. schreden naar diezelfde deur, ging naar ibinnen en keek rond. Daar zag hij juffrouw Broek weer. Zij zat aan een klein tafeltje in een hoek en had een spijskaart in de hand; een kellner stond afwach- t°nd naast haar. Het was klaar blijkelijk, dat juffrouw Broek wil de d'neren. Hextall trok zich haastig terug, terwijl hij een prachtige inval kreeg. Hij haastte zich naar de naastbiizijnde telefooncel, sloeg driftig de bladen om van de tele foongids en belde toet kantoor van Smith in de Temple op. Even later gaf Styler antwoord. Smith, antwoordde Styler was juist weggegaan, maar hij, Styler, was er helemaal. „Stap dan onmiddellijk in een taxi en kom naar me toe, loket Gharlng-Cross station, hoofdlijn, zo gauw als fe kunt," beval Hex tall. ,„Gecn nrnuut verliezen, zelf niet met antwoordenhet Uit het feit, dat nu het besluit is genomen tot bredere militaire activiteit blijkt wel, dat in de af gelopen maanden de toestand niet toeliet, dat de begonnen demobili satie onverminderd werd voortge zet. De verlieslijsten zouden er langer door zijn geworden en ge bleven. De demobilisatie moest worden gestaakt, omdat de toe stand onzeker was. De activiteit van onze strijdkrachten zal een einde brengen aan de toestand, waarin voortdurende waakzaam heid noodzakelijk was. Daarom is de verwachting gerechtvaardigd, dat hun thuiskomst nu dichter voor de deur staat. U heeft zich vermoedelijk wel al gerealiseerd, dat de nieuwe om standigheden het voor de militai ren moeilijker maken, om regel matig contact met thuis te onder houden. Er zal yoortopig minder gelegenheid zijn, om rustig brie ven te schrijven. Al zult u mis schien minder post krijgen dan u gewend was hun gedachten zul len nog meer hij u zijn. Schrijft u daarom vaker en inniger dan ooit. Het langer uitblijven van ant woord houdt de troost in van een spoediger weerzien. iHet zal u, familieleden, duidelijk zijn als ik zeg, dat deze verander de activiteit van het leger 'n gun stige invloed zal hebben op bun stemming, op het moreel van de troep. U zult beter dan wie ook begrijpen, dat dit niet beteken, dat uw en onze mannen eich alleen prettig voelen, als er ge vochten kan worden. Niets ls min der waar. Maar zij zijn met een taak en een ideaal voor ogen naar Indonesië gegaan. Zij zouden dat stuk van de wereld, dat zo lang en zo nauw met Nederland ver bonden is, weer voor zijn vrede lievende bewoners bewoonbaar maken. Zij voelden zich daartoe in staat en zullen blij zijn dit nu te kunnen tonen. God geve, dat die taak «nel volbracht zal zijn. Ik ben mij ervan bewust, dat ibij velen van u de spanning en onge rustheid zullen zijn toegenomen. Wij allen zullen trachten u snel en zo goed mogelijk op de hocgte te houden. Weest sterk en vol ver trouwen. En toon dat in uw brie ven". Van officiële zijde wordt mede gedeeld „Op 7 December 1942 heeft Ne derland bij monde van Koningin Wilhelmina de volken van Indone sië een nieuwe regeling beloofd van hun verhouding tot Neder land; een regeling, steunend op de grondslagen van gelijkwaardig heid, vrijwilligheid en verbonden heid. Zodra de omstandigheden na de Japanse capitulatie zulks toelieten, heeft Nederland met de inlossing van deze belofte een aanvang gemaakt. Een breed overleg werd daartoe geopend met de vertegenwoordigers van alle Indonesische volken en bevol kingsgroepen. In dit overleg werden geleide lijk de trekken van een nieuw staatsbestel ontwikkeld en in do cumenten vastgelegd. Ook de Re publiek erkende meermalen, zo wel in de overeenkomst van Ling- gadjati als in het Renville-accoord de juistheid en de aanvaardbaar heid van dit nieuw gedachte staatsbestel. Nederland heeft nadien talrijke maatregelen getroffen, die op zo spoedig mogelijke verwezenlijking der overeengekomen staatkundige hervorming aanstuurden en die de ernst aantoonden, waarmee een nieuw Nederland zich met inspan ning van alle kracfften in deze nieuwe koers begaf. Op deze weg naar verwezenlij king ener staatkundige hervor ming is thans een zeer belangrijke mijlpaal bereikt, n.l. de afkondi ging van de eerste, op wet en grondwet steunende regeling van het nieuwe bestel, hel; Koninklijk besluit, dat aangediend wordt als het besluit „Bewind Indonesië in Overgangstijd" en afgekort als BIO-besluit Dit besluit beoogt een bewind voor te stellen over geheel Indo nesië, dat naar de vaste overtui ging der regering beantwoordt aan de wensen van de overgrote meerderheid der bevolking. De overgangsregeling, in dit be sluit vervat, heeft ten doel zo dicht mogelijk tot de eindtoestand te naderen, waarin Indonesië als een volkomen vrije en souvereine federale staat met Nederland in een Nederlands-Indonesische Unie verbonden zal zijn. Voor een aan zienlijk deel wordt deze eindtoe stand reeds bereikt doordat het gehele inwendige bestuur wordt gelegd in handen van organen, ge vormd uit Indonesiërs, die het vertrouwen van hun landgenoten bezitten. Deze organen die dus een zuiver Indonesisch karakter dragen zullen zijn: een federale regering, een federale raad, een federaal vertegenwoordigend lichaam en een raad van secreta rissen van staat. Aan deze organen, langs demo cratische weg gekozen en in hun onderlinge verhouding het demo-^ cratisch beginsel t.a.v. het te voe ren bewind waarborgend, zal de uitoefening van alle bevoegdheden met betrekking tot Indonesië toe- is van het grootste belang!" Hii was er zo zeker van, dat Styler onmiddellijk zou gehoor zamen, dat hij afbelde en naar buiten rende om een goed plekje te zoeken vanwaar hij een oog kon houden op de deur van het restaurant. Nu en dan liep hij naar het loket en binnen tién minuten rende Styler hem tege moet. „Ben je daar, uitstekend!" riep Hextall uit. Hij trok de klerk mee lanes het Derron en wees op de deur waarachter juffrouw Broek ongetwijfeld kalm zat te eten. „Styler,"' zei hij, „juffrouw Broek, de gouvernante, is daar binnen!" Stylers scherpe gelaatstrekken werden nog fretachtiger dan ge woonlijk, zijn ogen glansden. „Alleen?" vroeg hii. „Alleen. .Ken je haar... heb je haar o-> Lynne Court gezien? Neen? Ga dan even naar binnen, komende aan de Kroon, de Neder landse wetgever en de Land voogd worden overgedragen. Dit betekent dus dat zowel het bestuur als de wetgeving geheel in handen komen van Indonesi sche organen. Als gevolg van de tot aan het tjjdstip der instelling van de on afhankelijke verenigde staten yan Indonesië gedurende de over gangstijd nog gehandhaafde sou- vereiniteit van Nederland en yan zijn daaruit voortvloeiende ver antwoordelijkheid, bevat de rege ling bepalingen krachtens welke de uitoefening van een beperkt aantal bevoegdheden door de In donesische regeerorganen zal ge schieden in samenwerking met de H. V. K. Deze laatste zal over eenkomstig de door Nederland te dragen verantwoordelijkheid het oppergezag uitoefenen over alle in Indonesië aanwezige strijdkrach ten en deze zo nodig onder één opperbevelhebber kunnen stellen. In beginsel evenwel zal hij de fe derale strijdkrachten ten behoeve van de handhaving van recht en veiligheid, ter beschikking van de federale regering laten, omdat deze in eerste instantie daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. Aangezien de feitelijke tot standkoming van de voor de uit voering van de taak der federale regering noodzakelijke organen uiteraard enige tijd vergt, voor ziet de regeling in de mogelijk heid van een geleidelijke over dracht der bevoegdheden hier boven geademd, al naar gelang de betrokken federale organen hun functies zullen kunnen gaan uit oefenen. Tot goed begrip moge in dit verband nog dienen, dat met de afkondiging van het besluit- bewind Indonesië in overgangstijd vóór de 1ste Januari 1949, vol daan wordt aan een toezegging van de Nederlandse regering aan de federalistische nationalisten. Omdat de verkiezing daarvan nog moet worden gehouden en ook wegens de moeilijke positie der federale staten sedert de laat ste ontwikkelingen, zal de in het B.I O.-besluit; genoemde federale regering nog niet vóór die datum kunnen tot stand komen. De Nederlandse regering is vast voornemens hierbij de spoed te be trachten welke de omstandig heden mogelijk maken. In een afzonderlijke bepaling wordt de mogelijkheid open ge houden tot inpassing van die ge bieden waarvan de vertegenwoor digers tqt dusver niet hebben medegewerkt in het federale be stel. Aldus zal Nederland door de af kondiging van het besluit bewind Indonesië in overgangstijd zeer belangrijk bijdragen tot de verwe- zelijking van de legitieme aspira ties der Indonesische volken. De gedurende de overgangs pe riode reeds voor een zeer groot deel verwezenlijkte zelfstandig heid van Indonesië sal met de In stelling van de V. S. I. haar sluit stuk verkrijgen. dan kan je haar zien. Zij zit aan de verste tafel in de rechterhoek, een slanke, jonge vrouw met blond haar in een eenvoudige donkere mantel, je kunt niet mis sen. Haar... haar hoed staat een beetje aan één kant, geloof ik." Styler sloop weg en was twee minuten later weer terug. „In orde," zei hij. „Ik heb haar gezien." „Wat nu?" vroeg Hextall. „Ze moest eigenlijk... hè?" „Ik zal haar volgen," besliste Styler. „Ze kent mij niet. Gaat u weg dokter. Laat alles maar aan mij over. Ik heb niet anders te doen dan mijzelf klaar temaken voor de reis van morgen en dat kan ik de hele nacht nog doen. Weet u wat, ik kom in elk geval nog even bij u ,pn vertel u waar ze heen is gegaan." (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 2