REVOLUTIE
Sanga-Sanga
yfn>farine,A'
VOOR DE ZONDAG
i Kerkdiensten
Het beleg van Sluts in 1587
UIT DE PROVINCIE
Destadonderdegrond
Kopen.
in de aether
Groot politiek proces
te Barcelona
DeDeense bezettingstroepen
in Duitsland
Oase in de üimboe
Vier beroemde genees
middelen in één tablet.
Koopt zonder geld.
Jesaja 55 1.
IN deze tekst worden we opge
wekt tot kopen. Maar wie
kan kopen zonder geld? De voor
waarde voor het kopen is toch het
bezit van geld! Toch staat er:
koopt zonder geld. Wat nergens
mogelijk is, schijnt hier dus wel
mogelijk te zijn. Wat de profeet
bedoeld kan ook zonder geld ge
kocht worden.
W E koopt bedrijft ruilhandel.
Zo moeten ook wij willen
ruilen. Wij moeten datgene wat
van ons ,is, uit handen durven en
willen geven opdat wij, datgene
wat van God is, ontvangen kun
nen. Zo moeten we onze zonde
willen ruilen voor Zijn vergiffe
nis, onze ellende voor Zijn heil,
onze onrust voor Zijn.rust, onze
zwakheid voor Zijn kracht. En
als we dat niet doen, als we dat
gene wat van ons is, willen hou
den, dan kunnen wij datgene wat
van God is, niet ontvangen.
WLJ zijn dikwijls op een dwaze
wijze gierig. Zo gierig zijn
we, dat we niets kunnen loslaten
zelfs niet onze zorgen en moeiten,
onze angst en onze hopeloosheid,
om van onze zonden maar niet
eens te spreken. Daarom roept
de profeet: koopt, d.w.z. ruil in.
Ruil in, uw vervreemding voor
Zijn bescherming, uw verloren
heid voor Zijn behoud. We heb
ben te kopen, d.w.z. we hebben,
door het geloof, ons toe te eige
nen wat God ons geven wil. En
we hebben werkelijk te kopen!
Dus niet al de gaven Gods ons
laten tonen en dan, toch niet tot
een beslissing komen en weder
om met ledige handen en een
ledig hart heengaan. Neen kopen!
ZONDASG 17 OCTOBER
Ned- Herv. Kerk.
Axel: 10 u. Ds. P. J. Pennings,
medew. Kinderkoor; 2.SO u. Ds.
P. J. Pennings.
Hoek: 10 u. 2.30 u. Ds. J
van der Graaff, van Sas van
Gent.
Hcntenisse: 9.30 u. Ds. A. Soete-
kouw.
Hulst: 10.30 u. Ds. W. L. Herma-
nides.
Sas van Gent: 10 u Ds. J. A. Tal-
ma, van Zaamslag.
Philippine: 2 u. Ds. Schopenhauer,
van Sohoondijke.
Sluiskil: 10 en 2.30 u. Ds. G. van
Moorsel.
Terneuzen: 10 u. Ds. J. van der
Graaff, van Sas van Gent, bed.
H.A.; 2.30 u. Ds. A. Soetekouw,
van Hontenisse, bed. H.A.
Zaamslag: 9.30 u. de heer R. v. d.
Kooij, van Sellingen (Gron
2.30 u. Ds. J. A. Talrna.
Aardenburg: 10.30 u. Ds. L. S.
Elom.
Biervliet: 10 u. de heer P. de Vis
ser, van Vlissingen; 18 u„ Ds.
Wiebosch.
Breskens: 10.30 u. Ds Wiebosch,
bed. H.A.; 18.30 u. Ds. Doorn.
Cadzand: 10 u. Ds. Enker
Groede: 5 u. Ds. Doorn.
Hoofdplaat: 10 u. de heer Ver-
duijn, van Breskens.
St. Kruis. 8.45 u. Ds. L. S. Blom.
Nieuwvliet: 14 u. Ds. Wiebosch,
voorber. H.A.
Oostburg: 10 u. Ds Fournier.
Retranchement: 10 u. Ds. Bar-
nouw.
Schoondijke: 10.30 u. Ds. Scho
penhauer.
Sluis: 9.30 u. Ds. Schrale.
St. Anna Ter Muiden: 11 u. Ds
Schrale.
Waterlandikenkje9 u. Ds.. Scho
penhauer.
Uzendijke10 u. Ds. Doorn.
Zuidzande: 10 u. Ds. ter Beek.
Doopsgezinde Gemeente.
Aardenburg: 10.15 u. Ds. Nolthe-
niuai.
Geref. Kerk.
Axel": 10 en 2.30 u. Ds. D. J.
Couvee
Hoek: 10 en 2.30 u. Ds. F. M. Ver-
veen.
Terneuzen: 10.45 u. Ds. L. J. Al-
laart, van Baarn; 6 u. Dr. A. H.
Oüssoren, van M'ddelburg.
Zaamslag: 9-30 en 2.30 u. Ds. J.
Ritsema.
Geref. Kerk.
(Onderh. art. 31 D.K.O.)
Hoek: 10 en 2.30 U. Ds. I. v- Til.
Terneuzen: 10 en 3 Ds. J. tien
Hove, bed, H.A.
Chr. Geref. Kerk.
Zaamslag: 9.30 en 2.30 u. Ds. J.
C. van Ravenswaay.
Geref. Gemeente.
Hoek: 9.30, 2 en 6 u. leesdienst.
Terneuzen: 9.30, 2 en 6 u. lees
dienst.
Oud-Geref. Gemeente.
Terneuzen: 9.30 en 2 u. Ds. A. de
Reuver; 6 u. Ds. A. de Reuver,
voorlber. H.A.
Rnoms-Katholieke Kerk.
Clinge: 7, 8.30 en 10 u. H. Missen.
Hulst: 6.30, 7.45, 9 en 10 u. H.
Missen.
St. Jansteen: 7.30, 9 en 10.30 H.
Missen.
Terneuzen: 7, 8.30 en 10 u. H.H.
Missen; 2.30 u. Lof.
Leger des Heils.
Terneuzen: 7, 10 en 20 u. Samen
komsten o.l.v. Majoor E. Wan-
sink, van Amsterdam; 12 en
4.30 u. voor de jeugd.
In geheel Amerika voltrekt zich
op het ogenblik een technische
revolutie, die net zo'n belangrijke
invloed zal hebben op het geza
menlijke Amerikaanse leven ais
de massaproductie van de auto,
ae ontdekking van Hollywood en
het gebruik van de radio voor
reclamedoeleinden. .Video" .of
„televisie". Men is het nog niet
eens geworden over de beste
naam heeft het stadium van
proefnemingen en amateur-uit
zendingen overschreden en wordt
een soort hypnose voor de massa.
De ontwikkeling gaat veel sneller
dan bij de radio of telefoon het
geval was. Binnen een tijdsver
loop van een jaar ontstond een
van de nieuwste reuzenindus-
trieën.
Een jaar geleden waren er in
Amerika ongeveer 17 000 televisie
ontvangtoestellen. Ths.ns werd
het cijfer van een half millioen
ontvangapparaten overschreden.
Aangezien de industrie toestellen
in een dergelijke omvang vervaar
digt, neemt mer. aan, dat over
vier jaar dertien en een half mil
lioen toestellen in gebruik zullen
zijn. Een dergelijke stormachtige
ontwikkeling heeft tot gevolg, (jat
de zendstations in de dicht be
volkte gebieden van Amerika om
iedere bruikbare golf vechten en
de aether boven New-York is
reeds „uitverkocht". Aangezien
„Video" maar een korte draag
wijdte heeft, ontstaan zenduetten,
die door middel van tussensta
tions het beeld vereier het land
in hrengen en de Amerikaanse
Atlantische kust van Boston tot
Washington wordt b.v. reeds door
zulk een net "bediend. New-York
alléén heeft sinds kort zes zend
stations, allen met verschillende
programma's en ongeveer een
kwart millioen ontvangtoestellen
kunnen deze programma's ont
vangen. Aangezien ieder toestel
gemiddeld minstens 5 toeschou
wers heeft, betekent dit, dat on
geveer één en een kwart millioen
New-Yorkers ,in hun eigen huis
of hij vrienden het theater, sport,
laatste berichten, redevoeringen
en niet te vergeten zicht
bare reclame te hunner beschik
king hebben.
Aangezien dit getal tegen de
winter nog ongeveer verdubbeld
zal worden, voltrekt zich een eco
nomische omwenteling en een
omwenteling der levensgewoon
ten, waarvan de omvang nog niet
is te overzien.
In de eerste plaats wordt het
amusementsbedrijf rechtstreeks
getroffen; de nachtclubs zijn leeg,
in de tot nu toe overvolle biosco
pen is reeds nu gemakkelijk een
plaats te krijgen. De radio heeft
het zwaarst te lijden en enquêtes
hebben aangetoond, dat de tot nu
toe meest populaire programma's
in de huizen waar Video aanwe
zig is, twee derde van hun toe
hoorders hebben verloren. Bin-
renkort zal het hierop neerkomen,
dat de reclame makende firma's
die veel geld voor hun radiotijd
moeten betalen, deze bedragen
niet meer zullen opbrengen en de
vroegtijdig oud geworden radio
zijn beste programma's zal ver
liezen, want in de Verenigde Sta
ten leeft de radio alleen van de
reclame.
De kleine bars en restaurants
op de straathoeken vrezen hun
klanten te zullen verliezen en
werden, derhalve pioniers van de
Video. Zij schaften zich allen ont
vangtoestellen aan en hun gasten
bleven hen trouw. Maar een an
der groot nadeel ontstond: dè
gasten bleven bij een glas bier
veel langer zitten dan vroeger,
om een interessante boksmatch te
kunnen zien. JEten uitweg werd
gezocht: Nu is in vele café's het
Viideo-beeld weliswaar voor ieder
een zichtbaar, op de tafels staan
echter heel zacht ingestelde luid
sprekers, die alleen nadat men
er een munt heeft ingeworpen
voor de gast de bij het beeld be
horende klank verschaffen.
Ook de filmindustrie behoort
tot de zwaarst bedreigden. Zij be
gon nu naast de gewone speel
films kortere films te vervaardi
gen, die alleen aan Video-stations
werden geleverd. Bovendien
maakt zij speciale films van de
dagelijkse gebeurtenissen voor de
Video. Maar op dit gebied kan zij
slechts met moeite gelijke tred
houden met de cameramensen
van de televisie, die de gebeurte
nissen, dié zich binnen de straal
van hun station afspelen, direct
kunnen doorgeven. Filmaandelen
staan laag op de New-Yorkse
beurs en als Hollywood niet tot
een overeenstemming met Video
komt, is, naar men meent, een
ernstige filmcrisis nauwelijks te
vermijden. Een dergelijke over
eenkomst is zeer goed mogelijk,
want Video heeft zulke enorme
hoeveelheden materiaal nodig, dat
Naar de Times meldt, is Woens
dag te Barcelona het grootste
openbare politieke proces van de
laatste jaren in Spanje geopend.
82 Leden van de verzetsbeweging
verschenen voor de rechtbank orn
zich te verantwoorden wegen:
„moord, terrorisme, sabotage,
diefstal met geweldpleging". De
organisatie werd gesticht door
enige leden van de Franse ver
zetsbeweging, de „Maquis". Het
mererdeel der beklaagden is com
munist of socialist. Er zijn ook
enkele gematigde republikeins
democraten onder hen
Epet proces, dat verschillende
keren werd uitgesteld, heeft grote
belangstelling in het buitenland
gewekt en een groot aantal ver
zoeken om clementie en tussen
komst werd tot de Spaanse auto
riteiten en buitenlandse consula
ten gericht. Verwacht wordt ,dat
tegen 15 der beklaagden de dood
straf zal worden geëist.
het in de komende tijid nauwelijks
in staat zal zijn, al dat materiaal
zelf te produceren. Zelfs de grote
sportuitvoeringen beginnen de
concurrentie van. de Video te be
merken. De vermindering van
toeschouwers kan hier echter
worden gedekt door de verkoop
van de opnamerechten der uitvoe
ring aan een televisie-station.
De reclame ziet tot nu toe on
gekende mogelijkheden. Iedere
firma, die het geld ervoor wil uit
geven, kan haar product in elk
huis brengen en het daar demon
streren. Grote modeshows werden
reeds vertoond en hadden veel
succes. Ook de politiek maakt
reeds een druk gebruik van dit
nieuwe middel om de massa te
bereiken. Republikeinen en Demo
craten spreken tot de keizers en
vertonen zich in beeld. Tot nu toe
hebben op dit gebied de Democra
ten een begin-succes geboekt.
Video vertoont natuurlijke ge
zichten met scherpe schaduwen
en toen de candidaat voor het
Presidentschap Dewey zich aan
zijn kiezers presenteerde, leek het
of hij zich gedurende meerdere
dagen niet geschoren had. De
Democraten trokken uit deze
tegenslag een les en lieten zich
voor de opname schminken. Dien
tengevolge zagen President Tru
man en zijn vrienden er voor de
televisiecamera veel frisser en
opgewekter uit. Beide partijen
hebben reeds „Video-tijd" gekocht
en de candidaten zullen goed op
gemaakt tot hun toehoorders en
toeschouwers spreken.
Tengevolge van de ontwikke
ling van de Video in de Verenig
de Staten zal zich binnenkort het
gehele Amerikaanse leven wijzi
gen; de aankoop van een Video-
ontvanger staat op de aanschaf-
fingslijst van iedere Amerikaan,
dat betekent, dat hij. gedurende
ongeveer anderhalf jaar aan een
toestel moet afbetalen, met een
gemiddelde van vijf dollar per
week. Voor dit geld koopt hij een
logeplaats bij het wereldgebeu
ren en wordt veel huiselijker dan
hij ooit geweest as, tenminste
zolang, tot hij zijn laatste afbeta
ling heeft gedaan.
(Unicos Press.)
(Nadruk verboden.,
6en beeije Zuuius^laamic h»les»ie
Het jaar 1584 bracht voor Vlaan- eigenlijk te klein om een zo talrij-
deren het einde van de opstand j ke vijand te kunnen weerstaan,
tegen Spanje, omdat in dat jaar I De eerste dagen der belegering
Gent, Yperen en Brugge hun poor- werden door vriend en vijand be
ten weer moesten openen voor de nut om de meest gunstige stellin-
ook daar gehate Spanjaarden. gen in te nemen en verliepen dan
Door al deze verliezen gingen de ook vrij1 rustig. Plotseling echter
vestingen Sluis en Ostende, die zette de werkelijke aanval in en
-begonnen de Spanjaarden vanuit
zich nog in Staatse handen be
vonden, een moeilijke tijd tege
moet, want het was te voorzien,
dat Parma zou trachten zo spoe
dig mogelijk deze beide brugge-
hoofden te bemachtigen. Zolang
immers deze beide steden, en voor
al Sluis, niet onder Spaanse con
trole waren gebracht, kon hij Zee
land niet aanvallen, terwijl de
Nederlanders van daaruit wèl aan
vallen op Vlaanderen konden doen.
Door allerlei redenen daartoe
gedwongen, moest Parma echter
tot 1587 wachten, vóór hij Sluis
kon gaan belegeren, en toen
'kwam zijn aanval niet meer on
verwachts! De commandant der
vesting, Jhr. Arend van 'Groene-
veld, een dapper en bekwaam sol
daat, had gelegenheid gehad zich
voor te bereiden en had de stad
nog zoveel mogelijk versterkt. Nu
het ook eenmaal zover was, werd
eenparig besloten om alles te
doen wat mogelijk was om de
Spanjaarden buiten de poorten te
houden.
De vijanden, die van alle zijden
met een vrij sterke troepenmacht
aanrukten, hadden al dadelijk
enig succes, want nog op de dag
van hun aankomst namen zij de
schans Bek-Af, gelegen tussen St.
Anna ter Muiden en Sluis.
Tegenover dit vrij gevoelig ver
lies konden de onzen echter ook
een voordeel stellen: Juist op het
laatste nippertje zagen een aan
tal schepen, geladen met krijgs-
en mondbehoeften, en een Engels
hulpcorps van circa 700 mar, nog
kans vanuit Zeeland binnen de
vesting te komen. Vooral deze
laatste aanwinst was zeer wel
kom, want het garnizoen was
Dé verwoestingen waiéii darl
ook verschrikkelijk; overal waren
grote bressen ,in de walmuren ge
schoten en vroegen als het ware
om een bestorming! Deze kwam
dan ook prompt en hoewel de ver
dedigers uitgeput waren en vele
verliezen hadden geleden, zagen
ze toch nog kans de bestorming
te weerstaan. Na enkele .uren
drongen de Spanjaarden echter
weer op, maar werden weer te
ruggedreven.
j Parma wilde er echter blijkbaar
nu een einde aan maken en liet
ten koste van grote verliezen, een
Bek-Af door middel van loopgra- batterij vlak voor de Westpoort
ven' de stad te naderen. Zodra de in stelling brengen. Dit vuur van
Waarnemers te Londen ver
wachten, dat Denemarken het
voorbeeld van Noorwegen zal vol
gen en de overeenkomst volgens
welke zijn bezettingstroepen in de
Britse zone van Duitsland tot Mei
1949 gehandhaafd zouden blijven,
zal verlengen. Men verwacht dat
Denemarken aan de verlenging
van de overeenkomst dezelfde
voorwaarde als Noorwegen zal
verbinden, n 1., dat de Deense
regering het recht behoudt even
tueel de Britse bezettingsautori
teiten er van in kennis te stellen,
indien deze manschappen in eigen
land nodig zouden zijn.
Wie ooit. één van Borneo's grote
rivieren heeft bevaren, is onver
mijdelijk onder de indruk gekomen
van de stille, onveranderlijke een
zaamheid van de langzaam voor
bijschuivende bosoevers, van het
eentonig' donkergroene décor van
moeraspalmen en de ongereptheid
van de natuur.
Ook wij zijn daaraan niet ont
komen toen we de monding van
de Mahakan, de reuzenrivier, die
uit het hart van Borneo naar de
Oostkust stroomt, binnengleden
en we na de wijde openheid op
zee, ons geleidelijk aan zagen in
gesloten door de dichte, natuur
lijke begrenzingen aan weerszijden
van de kronkelende rivier. Bij elke
bocht de hoop Iets nieuws, iets
speciaals te zien, maar steeds de
teleurstelling als niet het één van
het ander onderscheidt. Eén kilo
meter, of tien of zelfs honderd
kilometers brengen geen afwisse
ling in het aan variatie zo arme
beeld van de omgeving. We be
wegen ons op de denkbeeldige lijn
van de evenaar. Overdag gloeit
daarboven de zon en heeft de rei
ziger het idee, dat een hete adem
hem langs het gezicht strijkt.
Des nachts koepelt zich het fon
kelend firmament over deze uit
hoek der aarde en glanzen stir de
ontelbare sterren, weerspiegeld
op het onbewogen watervlak, zo
dat het is, dat de boeg van het
schip een donkere, met diamanten
bezaaide weg klieft.
Toen we daar ergens op de Ma
hakan langzaam voortgleden, had-
den we wel een doel, maar 't was
moeilijk je voor te stellen, dat er
inderdaad een bestemming kon
zijn. Wat was er te verwachten
midden in deze wildernis. Ons ver
stand zei ons: „Straks zien we
de Sanga-Sanga," maar voor ons
gevoel dreven we steeds verder
in een beklemmende eenzaamhefd
Toen opeens: „Toch een teken van
leven, althans van de sporen er
van. Om een bocht maakten ran
ke stalen constructies zich los van
de altijd groene achtergrond. We
wisten: „boortorens." De zicht
bare bewijzen van menselijk ver
nuft. Zelfs hier dus! Natuurlijk
is er voor dat „zelfs hier" wel een
goede verklaring; een zeer aan
nemelijke bovendien, als we ver
tellen. dat jaren geleden op deze
plaats bodemonderzoek uitwees,
dat hier olie „zat." Voor zoiets
blijft men niet doof. Ook destijds
wisten oliemannen al gauw wat
hen te doen stond en zelfs de een
zaamheid, het Isolement, de wild
heid van dit oord, was toen geen
belemmering meer. Olie! Vloei
baar goud! Men verstond de roep-.
stem; er werd geboord en later
gepompt. Sanga-Sanga werd een
naam van betekenis, een naam
met inhoud.
Nog meer torens worden nu
zichtbaar, steken ijl af tegen de
blauwe lucht. Zinken loodsen, een
rij tanks, rollend materieel, een
steigertje.
Eigenlijk ,is het niet veel, wat
we zien. De olievelden liggen ver
der landinwaarts, onzichtbaar on
der geboomte en heuvels. Aan de
andere kant stroomt een kleine
zijrivier uit op de Mahakan. Het
is de Sanga, één van de vele
„Soengei-anaks."
Eten eindje stroomopwaarts aan
dit riviertje moet de eigenlijke
B P.M.-plaats Sanga-Sanga liggen,
aan de uitmonding van de Sanga,
We varen naar de landingsplaats
die Moeara blijkt te heten. Van
Moeara zullen we per auto ver
der gaan.
Het is dan even later een merk
waardige gewaarwording jezelf
ineens midden in een stukje be
woonde wereld te vinden. Oyer
enkele vierkante kilometers blijkt
bet oerwoud hier teruggedrongen
te zijn en heeft de „oetan" plaats
moeten maken voor de kleine
Europese samenleving, die Sanga-
Sanga, deze oase in de wildernis,
bevolkt.
De overal verspreide witte bun
galows geven een speciaal karak
ter aan dit verborgen plaatsje. Ik
zou niet weten, waarmee het te
vergelijken. Van straten is natizur-
lijk geen sprake. Er ligt een net
van de door de B.P.M. aangeleg
de wegen door „Louise," zoals het
dorpje gewoonlijk wordt genoemd,
naar de concessie, die bekend
staat onder de naam Louise."
Langs deze wegen en wegjes zijn
rnin of meer als toevallig de huis
jes neergezet, evenals soos, kan
toren en laboratorium. Alles bijna
is van hout, naar de wijze des
lands. Over het algemeen zien de
huizen er comfortabel uit en ge
schikt om voor de hardwerkende
B.P.M.-employé's een gezellig toe
vluchtsoord te zijn, waar hij, na
een lange dag op de boorterrei-
nen, weerkeert in de huiselijke
kring. Veel biedt het plaatsje ver
der niet, maar er zal wel niemand
Borneo's wildernissen intrekken
met de verwachting er wèl veel
te vinden
Zó bekeken is Sanga-,San? a nog
zo gek niet. Men is er volkomen
op elkaar aangewezen, daar alle
andere mogelijkheden voor ver
maak en ontspanning ontbreken,
d.w.z. voor zovèr de keurige soos
en het met zorg aangelegde zwem
bad niet in die behoefte voorzien.
Natuurlijk moet fer een compen
satie zijn voor het feit, dat de hier
werkende mensen bereid zijn ge
weest de bewoonde wereld te ver
laten en te leven als pioniers in
de wildernis. De B.P M. zorgt daar
dan ook op voorbeeldige wijze
voor. De sociale- en andere voor
zieningen zijn van dien aard, dat
zij een vergoeding vormen voor de
opofferingen door geëmployeer
den.
Moeilijker dan ook is het leven
van de in Sanga-Sanga gelegerde
K. L.-militairen. Het isolement
van deze plaats wordt door hen
zeker sterker gevoeld.
Wij hadden enkele uren slechts
om kennis te maken met het de
tachement, dat ondergebracht is
in de Marijse-kazerne. De betite
ling „kazerne" is wat hoogdravend
voor het bescheiden kampement,
maar overigens is deze „tangai
nog niet zo gek. Het geheel maakt
een ruime, schone indruk, en wat
dat betreft is er ook weinig reden
tot klagen Trouwens in bijna alle
opzichten valt een vergelijking
met andere buitenposten ten gun
ste van Sanga-Sanga uit.
Het feit alleen, dat hier een
Europese samenleving hun voort
durend gastvrijheid betoont en
hen op tal van manieren het ge
mis aan huiselijkheid tracht te
vergoeden, is een groot voordeel'
als je dit stelt naast de omstan-
aigheden op een post, waar zich
géén Europeanen bevinden of
hoogstens een bestuursambtenaar
of arts woont.
De meesten weten dit wel en
waarderen dan ook Sanga-Sanga,
endanks alles. Voor die jongens,
die van de voordelen van Sanga-
Sanga niet overtuigd zijn, zou er
eigenlijk maar één oplossing zijn:
een kijkje op een buitenpost in,
Zuid-Borneo. waar geen B.P.M.-
toko met „Barking Dcg" en lek
kernijen de lasten des levens ver
lichten en niemand is, die je een
avond uitnodigt.
Jullie in Sanga-Sanga, geloof
me, het kan heel wat beroerder
en daarom- kun je gerust zeggen,
dat je ,'t nog niet zo gek gescho
ten hebt. Sanga-Sanga, die kleine
oase in de rimboe, is wat je noemt
een „goeie tam pat."
belegerden dit bemerkten, begon
nen zij de verdekt naderende vij
andelijke infanterie met artillerie
vuur te bestoken, waardoor deze
vrij zware verliezen leed. Dit
artillerievuur bracht echter ook
de Spaanse kanonnen in stelling
en het duurde niet lang of de stad
en vooral de plaatsen waar de
Staatse artillerie stond opgesteld,
lagen eveneens onder vuur, ter
wijl onder al die beschietingen
door, de aanvallers de stad toch
bleven naderen.
De geharde troepen, waaraan
Sluis was toevertrouwd, grepen
nu echter naar een ander middel
en in de nacht van de 19e Juni
deden ze een geduchte uitval en
vernielden daarbij een groot ge
deelte van de door de Spanjaar
den gegraven loopgraven en borst
weringen, zodat deze nog maar
weinig winst overhielden.
Ook de vrouwen zaten intussen
niet stil en hadden opdracht ge
kregen een bolwerk op te wer
pen. Met behulp van een aantal
mannelijke gevangenen gelukte
dit ook inderdaad en kon men na
enkele dagen van hard werken,
vanuit dit bolwerk de vijand gaan
bestoken.
Wat men echter ook deed, lang
zaam maar zeker naderden de
vijanden de stad en zo moest men
weer tot een uitval besluiten.
Ditmaal koos men een donkere
en stormachtige nacht hiervoor
uit en, om elkaar te kunnen her
kennen, moesten de soldaten een
hemd over hun andere kleding
aantrekken. Ook deze uitval was
weer een succes, circa 600 Span
jaarden sneuvelden en een van dè
aanvoerders werd gewond.
Een ogenblikje was er nu pauze,
maar na enkele dagen begonnen
de Spanjaarden weer te naderëh
en het duurde niet lang of dè
Grote Schans en Het Fort. ver
sterkingen aan de Westzijde der
sta»L moesten aan de veel talrij
ker vijand worden overgelaten.
De bezettingen konden echter
nog op de stad terugtrekken.
Vanzelfsprekend waren de Span
jaarden ten zeerste ingenomen
met deze winst en een ogenblikje
meenden ze zelfs, dat ze de stad
zelf in handen hadden. Een paar
welgerichte kanonschoten maak
ten hen echter duidelijk, dat ze
zich op dit punt vergist hadden!
Alvorens de eindstrijd te begin
nen, deden de Spanjaarden nog
een poging de stad zonder verde
re strijd te bemachtigen en zij
zonden daartoe een tweetal on
derhandelaars af. De onzen waren
echter blijkbaar nog niet tot pra
ten bereid en maakten dit met
enkele schoten duidelijk! Zo de
Spanjaarden de stad wilden heb
ben, moesten ze haar maar komen
halen.
Nu, deze deden thans wat ze
konden! Allerwegen wercüen bat
terijen opgeworpen en na enkele
dagen begonnen deze zó verwoed
te schieten, dat een ooggetuige
ervan vermeldt: „dat men schoot
met so grote furie alsmen oyt
staende dese oorlogen van ge
schiet heeft horen zeggen!" Men
neemt aan, dat die dag meer dan
4000 granaten op de stad werden
afgevuurd!
dichtbij beschadigde de poort en
de omliggende muren zó erg\ dat
de Spanjaarden, toen ze ever la
ter hier weer stormliepen, kans
zagen zich in één der poorttoren
tjes te nestelen. Echter niet voor
lang, want ogenblikkelijk deden
onze troepen een tegenaanval en
gooiden de vijanden er weer uit!
Gedurende enkele dagen hielden
de Spanjaarden zich nu rustig,
maar men begreep binnen Sluis
wel, dat deze pauze gebruikt
werd om de troepen opnieuw te
groeperen en dat de eindaanval
naderde. Toch hielden de beleger
den nog moed, want, ondanks dui
zend gevaren, was het een koerier
gelukt brieven, waarin hulp werd
beloofd van Middelburg, binnen
de stad te brengen. Op het eerste
gezicht was deze hulp zelfs dicht
bij, want in de mond van het Zwin
zeilden een 80-tal oorlogs- en
transportschepen op en neer.
Jammer genoeg hebben deze
echter niet meer aan de strijd
deelgenomen en de bezetting van
Sluis haar eigen boontjes laten
doppen!
Inplaats van hulp, brachten de
ze schepen echter het einde van
de strijd, want ook de Spanjaar
den zagen deze zeilen, en daar zij
vreesden, dat de stad hun toch
nog zou ontgaan, begonnen zij
nog verwoeder aan te vallen
Weer werd de Westpoort onder
vuur genomen en ditmaal zó
grondig, dat ze in een ruïne werd
herschapen. Na nog enkele dagen
van hevige strijd moesten de on
zen deze ruines prijs geven en
toen konden zij niet meer voor
komen, dat de Spanjaarden zich
van daaruit in de wallen begon
nen in te graven en langzaam,
maar zeker de stad binnendron
gen.
Voor de belegerden was dè toe
stand nu hachelijk geworden.
Hulp van buitenaf daagde niet
op; de schepen in de mond' van
het Zwin hieven daar kruisen en
om de nu zeker komende zware
bestormingen te kunnen weer
staan zou men over veel meer
troepen hebben moeten kunnen
beschikken. Bovendièn waren sol
daten en burgers doodvermoeid
van het vechten en wacht houden
en kreeg men gebrek aan bus
kruit.
Een samengeroepen krijgsraad
erkende dan ook eenparig, dat
verdere tegenstand nutteloos was
en dat men zou trachten op eer
volle voorwaarden de stad over
te geven. Twee naar Parma ge
zonden officieren werden goed
ontvangen en de Spaanse bevel
hebber was bereid op de meest
eervolle voorwaarden de capitula
tie te aanvaarden.
Nog op dezelfde dag 5 Augus
tus 1587 bezetten de Spanjaar
den een grote bres ,in de wallen
en de volgende dag trok het nog
ongeveer 700 man sterke garni
zoen de stad uit! Schamen voor
deze nederlaag hoefden zij zich
zeker niet! Ze hadden oè stad ge
durfde 55 dagen tegen een over
machtige en dappere vijand ge
houden en 1000 Spanjaarden de
aanval met hun leven laten beta--
leiï.
Bii griep, verkoudheid, tegen alle pijnen
enz is CHEFARINE „4" een bijzonder
krachtig maar toch weldadig middel,
want het bevat vier werkzame oestana
delen stuk voor stok in de §ehfle
wereld al beroemd. Eén bestanddeel -
Chefarox - zorgt dat, al is de werking
zeer krachtig, zelfs een gevoelige maag
niet van streek rsakt.
Roman
CHARLES FOWLEY
Vrij vertaald en bewerkt,
dooi Mr. W. d'OBSRON
zoek
geen
heeft uitgewezen, dat zij
men. Onder dat harde stuk gra-
innerliiike kwetsuren heeft, i niet was u trouwens uitstekenu
Jt I «.nnv. furön rvnfi-
1 dereeliike emoties zijn meestal en argronaeu. u" kledï"5
I zeer ernstig, vooral voor zenuw- I hielden wii u eerst voor Chinezen.
Tegen pijnen en griep - 20 tabletten a f 0.79
ten, waarvan wij bet bestaan niet
wisten!
Een silhouet verscheen in de
pening
daglicht.
gouden
.pening van Je U.nt, ln het volle
- - Ben zonnestraal gaf n
58) (Nadruk verboden.)
Leeft juffrouw Flory nog
vroeg Jacques plotseling.
ja, juffrouw Flory is gered,
ivtaar.houd u rustig! Ju«ou^
Flory helnt ons. zij verpleegt de
gewonden. De juffrouw was hier
leer veel bij u toen wij nog voor
uw leven vreesden!"
„Ben ik erg gewond?'
„Uw vraag bewijst, dat u geen
niin lijdt," hernam de oppasser.
,.U heeft enige lichte wonden aan
de benen en vooral was u dodelijk
zwak, maar dat schijnt al wat
beter te zijn!"
„En mevrouw Stone?
.Mevrouw Stone is ook niet ge
wónd; doch is zij veel zwakker
dan u of juffrouw Flory... Iedeae
avond beeft zij koortsaanvallen
en haar gezondheid is over net
algemeen zeer zwak. Het onder
achtige naturen,
„Is zij nu in Stone-House?
„Stone-House werd hij de eerste
aardbeving ontruimd en stortte
onmiddellijk na de tweede schok
in. Men beweerde, dat de steen
groeven niet diep waren! Deze
catastrophe heeft bewezen, dat zij
verbonden waren met de onder
aardse grotten, die precies gelijk
zijn aan de (beroemde grotten van
de Minneapolis..."
,MaarEvelyne Stone
Mevrouw Stone is prachtig ge
ïnstalleerd in een grote tent, die
mijnheer Stone op een apart ter
rein heeft laten zetten. Van daar
uit heeft men een schitterend uit
zicht op de zee en ziet men niets
van de verwoestingen van Kowa!
Jacques liet zich gerustgesteld
weer in de kussens vallen. De op
passer vervolgde: „Bij het oprui
men hebben wij u alle drie be
wusteloos gevonden onder een
stuk rots. U beschermde de twee
vrouwen met uw uitgestrekte ar-
Hier in de ambulance hebben wij
u pas herkend. U bent meer dan
vijftig uren bewusteloos geble
ven, mijnheer Bermond! Een bui
tengewoon geval van catalepsie
,Nu voel ik mij weer uitste
kend! Het is ongelooflijk!"
Uw redding bij de verschrik
kelijke verwoesting van Kowa is
zeker ongelooflijk! De orkaan had
zo'n geweldige kracht, dat de
hoogste gebouwen tot op hun
grondvesten heen en weer ge
schud werden! Rukwinden loei
den over de stad; de regen stortte
plotseling bij stralen naar bene
den. 'In het donker kraakten de
bomen en kwamen de dakpannen
en daken naar omlaag. De schok
ken van de aardkorst deden aller
lei dampen uit de aarde te voor
schijn komen, sloegen enorme ga
ten en kloven en spoten reusach
tige massa's modder en zand de
lucht in. Toen de gaten eenmaal
in de grond waren geslagen,
stroomde al het water in de grot-
Vlaanderoa verspreid, klaar ge
staan en vaak onder zeer moei
lijke omstandigheden.
Ook op maatschappelijk terreiip
neemt Dr. Stavejrman een. voor
aanstaande plaats in. In 1014,
nam hjj het initiatief tot de stich
ting van het ziekenfonds Wal--
cheren en nog steeds is hij voor-
zitteir van het si ekenfonds Jaren
lang was hij d£ leider van de ver-
bandkamer der Kon Mij „De
Sclielde".
Gedurende vele jaren was ttrj
lid van de Provinciale Staten, *an
Zeeland en. van de gemeenteraad
zijner woonplaats voor de Vrijzin
nig Democratische Bond,
Onder voorzitterschap van bur
gemeester Mr. Dr. B. C. Kolf,
van Vlissingen, heeft zich een
comity gevormd om de jubilaris
op 1 November a.s. te huldigen.
TERNEUZEN.
Een Jubileum.
Het was. deze week 10 jaar ge
leden, dat de Zondagsschool van
de heer Van Dijke werd opge
richt en zijn medewerksters, en
medewerkers benevens ouders
neg twee dagen in bed blijven. van kinderen die deze Zondags-
Ondanks de verwoestingen die I schQ0[ bezoeken, meenden deze
hen omringden voelden de twee kerinneringsdag niet ongemerkt
HET VRIJE VERVOER OVER
DE WESTER-SCHELDE.
In verband m.et eventuele plan
nen tot opheffing van het vrije
vervoer over de Wester-Schelqte,
heeft het gemeentebestuur van
Middelburg een brief gezonden
aan de Minister van Verkeer- en
Waterstaat, waarin geconstateerd
wordt, dat. opheffing van het; vrije
vervoer een ernstige achteruit
gang voor Middelburg zal beteke
nen. Er wordt sterk op aange
drongen het vervoer vrij t» laten.
POLDER- EN
WATERSCHAPPEN*.
Tot plaatsvervanger; van de
Dijkgraaf van de polder Nieuw
Beoosten Blij Bezuiden, is be
nt emd de heer A. de Waele ts
Koewacht.
VEERTIG JAAR CHIRURG.
Qp 1 November a.s. zal Dy*. A.
Sstaverman 40 jaar chirurg zijn.
Niet alleen heeft hij voor zjjn pa
tiënten te Vlissingen, maar over
geheel Walcheren en Zeeuws
glans aan het golvende
blonde haar. Jacques stiet een
kreet van vreugde uit: „Ninette!
Terwijl hij haar handen tegen zijn
lippen druikte, herhaalde hij steeds
weer: „Wat een geluk, Nmette,
dat ik je weer zien kan! Nu voel
ik mij weer gezond! Alles is zo
helder en vol zonneschijn om mjj
heen, lieve Ninette!"
Janine kalmeerde hem met
haar zachten blik en beloofde:
„Zodra je beter bent, kom ik je
halen. Samen zullen wij dan mijn
heer en mevrouw Stone gaan be
zoeken."
„Is mevrouw Stone wat beter?
,Neen! Helaas niet! Haar
zwakte neemt voortdurend toe!"
De twee verloofden zwegen;
hun hart was vol droefheid, om
het lot van de arme Evelyne. Ten
slotte ging Janine langzaam heen
en zei; „Ik moet weg, Jacques!
Jij hebt mijn zorgen gelukkig niet
meer nodig... maar zoveel ande
ren wachten nog op mij!"
Jacques moest van de dokter
verloofdeu zich toch zielsgeluK^'B
toen zij eindelijn weer samen m
de heldere zonneschijn liepen.
Wat een heerlijk gevoel was het
voor Jacques om zijn eerste stap
pen buiten de tent te doen, aan
de arm van het meisje, dat hij
boven alles liefhad.
Ninette vermeed bet, Jacques
de verwoestingen te laten zien en
bracht hem onmiddellijk naar de
tent van mevrouw Stone. De be
hoefte aan ruimte, zon en licht,
na al die eindeloze uren in de
kwellende duisternis van de on
deraardse stad, scheen Charlie
hijzonder goed begrepen te heb
ben, toen hij de enorme tent voor
zijn arme Evelyne liet opzetten.
Eén van de zijden der tent was
geheel open en gaf uitzicht op
een prachtige tuin, die Charlie
had laten aanleggen. Achter de
bloemen en planten strekte zich
de oneindige blauwe zee uit,
waarboven kleine witte wolkjes
langzaam voorbijtrokken,
(Wordt vervolgd.)
te mogen laten voorbijgaan.
(Donderdagavond had hiertoe
in „Pro Rege" een feestelijke bij
eenkomst plaats voor de kinderen
der Zondagsschool, die voor deze
avond een aardig programma
hadden samengesteld met toepas
selijke liederen en samenspraken,
terwijl aan de kinderen als her
innering een fraaie tekst werd
uitgereikt en zij voorts op milde
wijze werden onthaald, zodat de
avond veel te vlug omvloog.
Gisterenavond had de herden
king plaats voor de ouders van
de bezoekende kinderen, benevens
voor de leerlingen uit de hoogste
ldasse.
Ook voor deze avond was een
zeer afwisselend programma sa
mengesteld en onder het genot
van verversingen en vele tracta-
ties werd op vele lyijze de dank
baarheid der ouders ten opzichte
van de heer Van Dijke, zijn fami
lie en trouwe medewerkers en
