f I I Verkort Tweede Kamerverslag 1 vs E r - s S „Zij werkten nauwgezet en ijverig" L- in r' i n b Oestadonderdegrond h e in f« ïc 1 r: M v g U 1 r f° re u e: m fjniii l ZIJ EISEN Adres «ran de jeugd aan de Ministerraad De zaak Poos-Slagter e] ijl ■it tin n 51 -e lc 51 >a M wm s. ei éi De Tweede Kamer heeft giste renmiddag o.a. behandeld de be groting 1948 vap het Departe ment van Algemene Zak em, welke in het vorige zittingsjaar niet kon wdrden afgehandeld. De heer Beernink (C.H.) be sprak de kwestie van het nat'o- nale park ,,De Hoge Veluwe". Hij merkte op, dat het practisch een Rijksinstelling is geworden, het geen niet de bedoeling was. Men meende dat de statutenwijziging, welke in 1942 op sterk geforceer de wijze tot stand is gekomen, ongedaan zop worden gemaakt, maar men is te dien aanzien be drogen uitgekomen. De huidige raad van bestuur heeft een zuiver ambtelijke aard. De Regering heeft z.i. onjuist gehandeld door hét huis „Sint Hubertus" te ma ken tot een vacantie- em herstel lingsoord voor ministers en hoge ambtenaren', die er naar hij meen de voor 12 per week kunnen verblijven. De overeenkomst moet naar zijn oordeel zo spoedig mogelijk ongedaan worden gemaakt; er dient op de eerste plaats rechts herstel te komen. Spr. hoopte dat „St. Hubertus" niet lamger als conferentie- en herstellingsoord zal worden gebruikt. De heer Van der Goes van Na- ters (Arb.) gaf te kennen, dat h als rapporteur devragen over pensionprijzen op het randje van wat passend is, achtte. Overigens meende hij dat ons land op het gebied van ontvangst van buiten landse gasten wel wat achter s gebleven, hetgeen moet worden ingehaald. Spr. bleek allerminst gesticht te zijn over wat in de Memorie van Antwoord is gezrgd naar aanleiding van* de vraag hoe het staat met het rechtsherstel van de heer Sanders. De heer Goedhart (Arb.) de centrale veiligheidsdienst bespre kend, melkte op, dat de Kamer nog niets bereikt heeft omtrent het rapport-Wijnveldt inzake het onderzoek naar het bureau natio nale veiligheid. De wijze, waarop in de Memorie van Antwoord over de kwestie-iSanders gespro ken wordt, vond hij allerminst be vredigend. De heer Sanders is in opspraak gebracht en spr. achtte enig openlijk eerherstel nodia Hij vroeg nadere inlich tingen over de Belg Sweerts, die officier bij de S. D. is geweest. De heer Bruins Slot (A.R.) wilde de veiligheidsdienst los van Justitie hemden. Hij verenigde zich met het verzoek van de heer Goedhart om publicatie van het rapport-Wijnveldt. Naar zijn oor deel is de heer Sanders terecht uit het B.N.V. verwijderd. De Min'ster van Algemene Za ken, de heer Drees, verklaarde, dat de opmerkingen van de heer Beernink over de Hoge Veluwe niet in overeenstemming zijn met wat de Regering bekend is. Het leek hem mogelijk na4er te bezien of een andere regeling voor het bestuur getroffen kan worden. Spr. verklaarde voorts, dat het slot St. Hubertus voor het publiek toegankelijk is. Het bedrag van 12 per week is on juist. Er v/ordt f 10 per dag be taald. In dit verband zeide spr. het onjuist stemming te maken op grond van beweringen./Na ge wezen te hebben op het diepgaand verschil tussen het B.N.W en de centrale veiligheidsdiensf ver klaarde spr., dat het rapport- Wiinveldt niet voor publicat'e in aanmerking komt. De voornaamste conclusies zijn medegedeeld. Hij zal nader laten bezien of een gedeelte van het rapport aan de Kamer zou kun nen worden overgelegd. De Mi nister vond het onvrüchtbaar thans nader in te gaan op de kwestie-iSanders. Replicerend vroeg de heer Goedhart (Arb.) nog hoe rechts herstel gedaan zal worden jegens de heer Sanders, waarop de Mi nister zeide, dat dit nader zal kunnen worden bezien. Het begrotings ontwerp werd daarna z.h.s. goedgekeurd. De Kamer heeft tenslotte nog met 52 tegen 13 stemmen goed gekeurd het wetsontwerp tot ont eigening in het belang van de natuurbescherming van enige percelen bouwland, bos, hakbos, veen, heide, water, wal en weg, deel uitmakende van de zoge naamde Zeijer Struben, gelegen in de gemeente Vries. Bij de beraadslagingen heeft de heer Engelbertink (K.V.P.) o.a. «gevraagd of het de bedoeling van het departement is om alle schone gedeelten van Nederland, welke nog in handen van particu lieren zijn, in handen van de Staat te brengen. De Minister van Onderwijs, Kunsten en We tenschappen, de heer Rutten, ver zekerde echter, dat hij geen ont eigeningsmaniak is. Protest van uit Nederland uitgewezen Duitsers. Vertegenwoordigers van uit Nederland uitgewezen Duitsers, die hun toevlucht hebben geno men in de dubbele zone, hebben op een vergadering te Munster (Westfalen) gepleit voor oprich ting van een „Notgemeinschaft" een hulporganisatie voor de uit het Westen uitgewezenen zoals er een bestaat voor de uit het Oos ten uitgewezenen. Zij willen op gelijke voet be handeld worden als laatstgenoem den en eisen dat alle door de Nederlandse regering in beslag genomen papieren en documenten \an de uit het Westen uitgewe zenen worden teruggegeven. Verder werd op deze bijeen komst geprotesteerd tegen de be wering, dat de Nederlandse rege ring alleen Duitsers, die van de Nederlandse gastvrijheid misbruik hebben gemaakt, zou hebben uit gewezen, en werd verklaard, dat talrijken van hen in Nederland zich altijd correct hebben gedra gen. De gezamenlijke Nederlandse Jeugdorganisaties, verenigd in dé Nederlandse Jeugd Gemeenschap, zonden een adres aan de Minister raad waarin zij zeggen te hebben kennis genomen van het voor nemen ingaande 1 October a.s. de tarieven van de luchtpost van en voor militairen in Indonesië in ongunstige zin voor betrokkenen te wijzigen. De Jeugdorganisaties menen, dat een innig contact tussen de in het vaderland aanwezige perso nen en organisaties met de mili tairen overzee zeer gewenst is en dat een drastische verhoging van de tarieven ongetwijfeld een der gelijk contact zeer zal bemoei lijken. De gezamenlijke Jeugd organisaties dringen er bij de Ministerraad met grote klem op aan, op grond van grote morele belangen, dit besluit te willen herroepen. Gistermorgen werd de behan deling van de zaak tegen Poos en Slagter door het Bijzonder Ge rechtshof te 's-Gravenhage in aanwezigheid van talrijke belang stellenden, voortgezet. Nadat het Hof had plaatsge nomen, werd eerst Luit-generaal b.d. W. Roëll door de Procureur- Fiscaal naar voren geroepen om een nadere verklaring af te leg gen over de „verscbaerfte Ver- r.ehmung" van Jhr Schimmelpen- ninck. Generaal Roëll deelde i mede, dat hij in 1943 in de ge- j vangenis van Utrecht met Jhr. Schimmelpenninck gesproken had. Deze had hem toen lidtekens op zijn rug laten zien, sporen van de (.verschaerfte Vernehmung"), dje Poos en Slagter hem hadden doen ondergaan. Verder had hij, aldus Generaal Roëll, ook nog gezefd, dat „de schavuiten bij de huis- zoeking sigaren 'en whiskey had den meegenomen". Poos en Slagter ontkenden. Zij waren er niet bij geweest. Duit sers hadden dat gedaan, zeiden j ze. De omvangrijKe mappen, welke hierna door Mr. Ikman van Burck werd geopend, bevatte een groet aantal schriftelijke verkla ringen over arrestaties in het tweede OD'.-proces. Op een vraag van de President verklaarde Poos, dat hij bij het vervullen van Duit- se opdrachten steeds zo was op getreden, dat men kon merken, wat er ging gebeuren. De ge zochte verzetsmensen had hij niet direct en openlijk kunnen waarschuwen. Dat gaf te veel ri sico, wanneer zij later toch nog gearresteerd werden. „Bij het eerste verhoor sloegen ze al door", zei Poos. De Presi dent en de beide Raadsheren von den deze verklaring echter niet bijzonder geloofwaardig. Het ge bruik van valse namen en het op treden als provocateurs noemden zij niet de aangewezen weg om te waarschuwen. Zo nu en dan moest de Pres'- dent om stilte verzoeken, wan- neer het publiek al te luidruchtig zijn mening te kennen gaf over j uitlatingen van de verdachten. De Procureur-Fiscaal las nog een j verklaring voor van Dr. Harster, j chef van de S.D. in Nederland, :n j welk stuk gezegd wordt, dat Poos j en Slagter nauwgezet en ijverig voor de Duitsers werkten. Voor hun grote verdiensten in het i „England-spiel" had Harster hen op voordracht van Schreieder, die beiden ook hogelijk waardeerde, een onderscheiding toegekend. Naar aanleiding van het fusil leren van de ,72 verzetslieden uit het eerste O.D.-proces hadden Poos en Slagter aan Dr. Haster gevraagd terug geplaatst te wor den naar de Nederlandse recher che, omdat zij, volgens de ver klaring van Harster, bezwaar maakten tegen het arresteren van Nederlanders, die later dood geschoten werden. Op verzoek van Slagter las Mr. Ikman van Burck nog een verkla ring voor van de heer Hazelhoff Roelfzema, waarin deze verklaar de, dat hij in 1941 bij aankomst in Engeland moest constateren, dat de Nederlandse regering m Engeland niet op de hoogte was van het bestaan van een verzets beweging in Nederland en dat er geen contacten met het bezette Nederland bestonden. Hij had zich toen in verbinding gesteld met de Engelse geheime dienst tn had van Koningin Wilhelmina, die zeer verontwaardigd geweest zou zijn over deze situatie, opdracht ge kregen contact met de verzetsbe weging in Nederland te leggen en H. M. voortdurend van de resul taten op de hoogte te houden. Vervolgens werd het tweede punt van de tenlastelegging behandeld: het in de val lokken en in handen spelen van een twaalftal Enge landvaarders in Januari 1942. Van deze .groep zijn er slechts twee levend afgekomen. Een van hen. de heer Brabander, vertelde, het Hof, hoé dit verraad zich had toegedragen. Met twee anderen, Leo en Simon Fontein, had hij het plan opgevat per kano naar Engeland te ontsnappen. Deze poging mislukte. Toen boden twee mannen, „de jongens Storm" noemden zij zich, aan hen naar Engeland te brengen met de Sch. 81, een logger, waarover zij kon den beschikken. Getuige Braban der en de andere overlevende, de heer Korver, waren de enige niet- Joden van de twaalf Engeland vaarders, die in de nacht van 4 Januari 1942 aan boord van de Scheveningse logger gingen. Nau welijks bevonden zij zich daar of een luik ging open en dertig zwaar gewapende Duitsers wier pen zich op de verraste groep. ,,De jongens Storm" waren V- mannen. Poos en Slagter beken den dat zij bij de arrestatie aan wezig waren. Van een andere poging om per schip naar Engeland te ontkomen Roman door CHARLES FOWLEY Vrij vertaald en bewerkt door Mr. W. d'OBÉRON 1 43) (Nadruk verboden.) Het Ya-men was door een muur omringd, waarin twee grote poor ten waren aangebracht. Op de muur bemerkte Jacques een enorme draak met verschrikke lijke klauwen. De grote muil met angstwekkende scherpe tanden was' wijd geopend om een schit terende bol, die de zon moest voorstellen, op te slokken. Dit beeld was het symbool van de oppermacht. De binnenplaats had geen andere versiering dan twee roodgeschilderde palen. Tegen n dezer palen lag een trommel op een grote steen. Op deze trommel," legde de gouverneur uit. „komen diegenen te staan, die vals beschuldigd zqn en vertrouwen, hebben ln mijn rechtvaardigheid!" „Dan zal dat hier wel een onaf- gebroken geroffel zijn!" „Mijn leven lang heb ik de I klank van deze trommel nog niet gehoord!" verklaarde Tao trots. Jacques maakte hieruit niet op, dat het ondergrondse Kowa een zeer deugdzame stad was, maar c!at de Chi rezen een heilzame af schrik hadden van wat Taó zijn rechtvaardigheid noemde Aan de linkerzijde van de bin- nenplaats was de gevangenis, aan de andere kant een lege post voor soldaten. In het wapenrek stonden oude geweren, bamboe stokken, waarin roestige spijkers waren geslagen, en andere wa pens, die op sikkels leken. De voorgevel van het Ya-men had drie deuren 'De grootste in het midden, was bestemd voor plechtige ontvangsten; de kleine deur links was voor ter dood ver oordeelden en de derde aan de rechterzijde was voor de gouver neur en zijn personeel bestemd. In 11e zalen zag Jacques slechts kleine vierkante stoelen en ta- j feitjes, voor het gebruik van thee. De vensters waren bedekt met doorschijnend papier, bij gebrek aan glas. Overal bevonden zich lange ban den met opschriften, die wel ge lezen. maar nooif in practijk ge bracht werden. Het waren spreu ken als: De deugd verbreidt de waarheid! - Alleen het goede kar eeuwige vreugde schenken! Een rein hart schittert als een onblusbaar vuur! Zodra Jacques met Tao alleen was voor een tafel met gerechten die hij verafschuwde, begon hij over .ïa- nine en Evelyne te spreken. Ook deze keer stieten zijn pogingen af tegen de natuurlijke luiheid van Tao, voor wie trouwens een maal tijd een zeer ernstige bezigheid was. Tao was misschien actief ge weest, zolang hij zijn veiligheid en die van alle andere Chinezen in gevaar geloofde, maar nu, ver van het werkelijk Kowa, in het bewustzijn van zijn macht en te midden der Chinezen, genoot hij van de rust en toonde zich zeer langzaam en slap. Daar Jacques begreep dat hij vertelde de volgende getuige, de agent der L. S. K., Reyntjes. Hjj had eerst via België, Frankrijk en Spanje naar Engeland willen oversteken, doch hij ontmoette een zekere Joppe, die in Umui- den wel een schipper kende, die hem met zijn logger naar Enge land zou brengen Op 2Q Mei 1943 zou hij met nog 6 anderen vertrekken. Eén voor één gingen zij aan boord. Daar werden zij opgewacht door een man in schip perstrui. Deze was hen vriende lijk tegemoetgekomen maar nau welijks had hij hen de hand ge drukt of van verschillende kan ten waren Duitsers te voorschijn gekomen. Poos en Slagter gaven toe, dat zijl ook bij deze arresta tie aanwezig waren maar ontken den, dat zij om beurt de rol van verwelkomende schipper hadden gespeeld. „Ik was zo zeeziek, dat ik niets kon doen", verklaarde Slagter. (Luid gelach). De President be greep niet waarom zij eerst een verklaring hadden afgelegd, die geheel klopte met die van ge tuige Reyntjes en nu ontkenden. Bovendien kon hij zich niet voor stellen, dat Slagter op een prach tige lentedag in een rustige bin nenhaven zeeziek geworden zou zijn. Waarom heeft u dan schip perstruien aangetrokken? vroeg, hij de verdachten. Deze verklaar den, dat het gebeurd was om hun kleding te sparen. De kloppende hamer van de President maakte een einde aan het gelach. Dadedlijk daarop schorste Mr. Ikman van Burck de zitting tot des middags. In de middagzitting kwam ter sprake een verklaring van de Duitse S.D -er Bartels. Hierin werd o.m. gesproken over de jour nalist F. J. 'Goedhart uit Am sterdam. die met Koos Vorrink in 1941 het blad „Parool" op richtte. Volgens deze verklaring heeft de heer Goedhart na zijn arres tatie vrijwillig en zonder dwang eel verklaard en ook namen ge noemd, o.m. de kopleiding van de ..ParooF'-groep en Lans, Gerten- bach en Tello. Hij zou ook gezegd hebben waar het „Parool" in Zand voort gedrukt werd. Poos en Slagter vertelden dat zij naar dit adres in Zandvoort eegaan zijn. Daar arresteerden zij de drukker Ger- tenbach met diens medewerkers P. Paepe en Y. de Jong. Poos voegde hier neg aan toe dat de heer Goedhart hem vrijwillig een getekende schets van de drukkerij in Zandvoort had meegegeven op dat de Duitsers daar niet zouden behoeven te zoeken. In Heem stede werd later de heer Tello gearresteerd \^)lgens dezelfde verklaring heeft de heer Lans, die in Den Haag de uitgifte van „De Vrij heid" verzorgde, na zijn arresta tie de naam van de drukkerij en de drukkers genoemd. Deze laat- sten werden kort daarop door Poosen Slagter gearresteerd. Toen verscheen Schreieder ten tonele, wederom in een bruin ge verfde battle-dress. beleefd én zoals altijd zeer beslist in zijn ver klaringen. Hij vertelde, hoé Poos en Slagter hem opgevallen waren Bij de O.D.-processen kwam ook spionnage ter sprake en Schreie der, chef van de Duitse contra- spdonnage in Nederland za» in Poos én Slagter, die 'n belangrijk aandeel hadden in het oprollen van de O.D. bruikbare mensen voor zijn dienst. Bij de aanvang van het „England-spiel" zocht hij betrouwbare Nederlanders, Poos en Slagter werden hem als zodanig door hun Duitse chef aanbevolen en kwamen op deze wijze onder zijn bevelen. De volgende getuige, mej. Trix Terwindt, vertelde van' haar sprong uit een Engels vliegtuig od een stormachtig nacht in 1943 boven Drente. Zij was uit Néder- land naar Engeland gevlucht e1" had daar een speciale opleiding genoten bü de Engelse geheime dienst, om later boven Nederland „gedropt" te kunnen worden. Zii had een code van buiten geleerd en een code meegekregen, die zij aan het ontvangst-comité moest geven bij aankomst. De aanwij zingen van het ontvangst-comité geen bevredigend antwoord van Tao zou krijgen, voordat deze aan zijn eetlust voldaan had, wachtte hij ongeduldig het einde van de maaltijd af. Toen deze eindelijk was afge lopen, scheen de gouverneur zeer vermoeid. Hij strekte zich op een stapel kussens behaaglijk uit, t rookte zijn pijp en verviel in een doffe apathie, half wakend, half slapend. Bermond wist, dat de Chinezen een zeer diepe slaap hebben en dat zij na hun slaap een onover winnelijke behoefte hebben aan het roken van enige pijpen opium. Bij de gedachte, dat er die avond niets voor de bevrijding der vrouwen zou worden onder nomen, werd Jacques hoedend. Hij drong op een beslissing aan. ...Waar wacht u op? Als u niet weet waar juffrouw Flory en me vrouw Stone in deze stad verbol gen zijn, laat ze dan. zoeken! Ais gouverneur heeft u hier toch zeker wel een politiechef en agen ten tot uw beschikking! Geef de nodige orders!" meest zij, zo was haar in Enge land verteld, zoveel mogelijk op volgen, maar zij behoefde met alles te vertellen. Haar komst was het ontvangst-comité be kend. Mej. Terwindt kon zich niet herinneren of Slagter of Poos haar hadden opgewacht. Ook Schreieder wist het niet meer. Hit kon zich nog wel herinneren, dat hij Slagter verteld had van de komst van een vrouw en hem daarom 'had opgedragen zich als een „kavalier" te gedragen. In grote stilte en vol aandacht luisterde het publiek vervolgens naar het relaas van de res -eerste- luitenant H. Lauwers, die op ver zoek van de resident zeer uitvoe rig vertelde over zijn lotgevallen in Nederland van zijn dropping bij Ommen op 7 November 1941 tot zijn arrestatie od 6 Maart 1942. Toen Luit. Lauwers „ge dropt" werd, bestond er nog geen ontvangstcomité. Hij had op dracht berichten naar Engeland te zenden en mocht zich naar een aangegeven adres in Den Haag begeven. Luit. Lauwers verklaarde ver der, dat de Duitsers ten tijde van zijn arrestatie reeds het een en ander wisten van de geheime diensten in Engeland: „Wieder einer von Derksema", zeiden ze bij de huiszoeking. Hij was ech ter niet door de Nederlandse dienst van Derksema,. doch door de Engelse geheime dienst uitge zonden. Tien dagen na zijn arres tatie had Obérst Hermann Giskes hem gevraagd voor de Duitsers naar Engeland te seinen. Hij ha a dit gedaan om Engeland op de hoogte te brengen van zijn toe stand. Op zeer opvallende wijze sein de hij naar Engeland, gebruik makende van de mogelijkheden, die de Security Check bood, om in zijn telegram te waarschuwen. Luit. Lauwers verklaarde er volledig voor in te staan, dat door zijn manier van seinen Engeland gewaarschuwd moest zijn. Engeland had de waarschuwing ook begrepen, verklaarde luit. Lauwers. Dit bleek uit het niet verschijnen van een agent Deze is later om onbegrijpelijke rede nen toch nog gezonden. Poos verklaarde, dat hij op zeer goede voet stond met de agent Jordaan, die Lt. Lauwers in Ha ren behulpzaam was bij het door geven van waarschuwende be richten aan Engeland. Jordaan zou hem alles over deze bericht geving verteld hebben en hij had d° Duitsers niet" gewaarschuwd. Schreieder werd ook nog ge vraagd of hij dacht, dat de gear resteerde agenten alles, dus ook hun security check, aan hem had den prijsgegeven. Hij antwoord de dat hii dit inderdaad gelpofd had, omdat de verbinding met Engeland normaal bleef functio neren. Het kon natuurlijk zijn, dat van Engelse kant een tegen spel aan de gang was. „Dus toch een Engels tegen- spel?" vroeg de Proc. Fiscaal. „Het is mogelijk", zei Schreie der, we hebben het onderzocht, maar er geen bewijzen voor ge vonden. Na een korte onderbreking ver volgde Mr. Ikman van Burck met het negende punt van de tenlaste legging. Dit belhelst de beschul diging dat Slagter van 1942 tot 1944 is opgetreden als V-man en provocateur in een voor de Geal lieerden werkende spionnage- groe^ te HengeloEnschede. Hij gaf zich uit voor een illegaal werker, Hans Zwart genaamd, die een weg wist en over verbin dingen beschikte om berichten naar Engeland overgebracht te krijgen. Ook hier had hij succes. Verschillende mensen werden ge arresteerd en doodgeschoten. Ook werd nog behandeld de arrestatie van enkele Joden. Volgens de getuigenverklaringen was Slag ter daarbij zeer hardhandig op getreden. Na het horen van de laatste getuige, de sigarenhandelaar Martens, uit Haarlem, wilde de Proc. Fiscaal hierna nog Schreie der horen, doch de president meende, dat het niet steeds nachtwerk mocht worden en schorste tegen zeven uur de zit ting tot hedenochtend kwart over tien. Nu eens dreigend, dan weer overredend, voegde Jacques daar alles aan toe, wat Tao kon doen besluiten. In gedachten noemde Tao zijn gast een „Tsao-fau" (op roerige barbaar!) en wenste hem naar alle verre oorden. Maai' daar hii begreep, dat Jacques hem niet met rust zou laten voordat hij de nodige maatregelen had genomen, liet hij tenslotte de politiechef o? „tipao" roepen. Achter éen scherm verborgen, hcorde Bermond het gesprek aan. De tipao begreep heel vlug, waarover het ging een bewijs, dat gouverneur en ondergeschikte volkomen op de hoogte waren, van l>et avontuur. De politiechef beloofde, dat hij de „Ya-teou" of 'slavinnen- zo spoedig mogelijk naar het Ya-men zou brengen. Ondanks deze vernederende be naming vatte Jacques weer hoop en liet de mandarijn aan zijn opium over. Een Chinese bedien de geleidde hem stilzwijgend naar het voor hem bestemde vertrek en trok zich weer onhoorbaar terug. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1948 | | pagina 2