Het proces Christiansen
BINNENLANDS NIEUWS
BIM IN „KOMETEN VAN HOLLYWOOD'
De Franse Kabinetscrisis
De staking in Frankrijk
Britse geheimen verstrekt
aan vreemde mogendheid
Het proces
tegen Emmy Goering
Eerste bioscoop voor
reliefffilms
De Franse President, Vincent
Auriol, heeft de Radicale Minis
ter van Justitie in de regering
van Robert Schuinen, André
Marie, verzocht een nieuw kabi
net te vormen.
Marie heeft de opdracht aan
vaard'.
Marie verklaarde te hopen, dat
hij een regering zou kunnen vor
men van alle republikeinen en al
degenen, die van goeden wille
zijn.
In welingelichte kringen te Pa
rijs verwacht men, dat André
Marie, wiens radicale groep de
kleinste is van de partijen der
z.g. derde macht, zal trachten een
kabinet te vormen, dat rechtser
is dan het vorige en ministers uit
de Socialistiche, Radicale, gema
tigde en rechtse partijen zal be
vatten, alsmede uit de M.R.P.
Marie is sinds Januari 1947
achtereenvolgens in vier kabinet
ten Minister van Justitie geweest.
Hij heef in beide wereldoorlogen
het oorlogskruis verdiend. Van
1943 tot 1945 heeft hij wegens
verzetsactiviteit in het concentra
tiekamp Ruchenwald vertoefd.
Hij deed zijn intrede in het parle
ment als Radicaal in 1928
en is sedertdien steeds herkozen.
Toen Marie in November j.l.
werd verzocht een regering te
vormen weigerde hij om gezond
heidsredenen. Hii is een in Bu-
chenwald opgedane longaandoe
ning nog steeds niet te boven.
Re kabinetsformateur is een
vurig voorstander van het plan-
Marshalh Tijdens een rede te
Rouaar, *i'n April van dit jaar be
schuldigde hij de communisten er
van, dat zij aanstuurden op een
burgeroorlog.
Nadat de Franse vakbewegin
gen besloten hadden de staking
van regeringspersonael uit te
stellen totdat er een nieuwe re
gering was, waarmee men kon
onderhandelen, keerden de amb
tenaren van de regeringsbureaux
in de provincie en de meeste
ministeries Woensdag weer naar
hun werk terug.
De ambtenaren van het minis
terie van Financiën, waar de sta
king begon, bleven, echter weg.
De gecretaris van de Brits-Tsje-
cho-Slowaakse vereniging, Frank
Hampt, zal uit het land gezet
worden, omdat zeer waardevolle
geheimen ten nadele van Enge
land een vreemde mogendheid
hebben bereikt, zo heeft Chuter
Ede, de Britse Minister van Bin
nenlandse Zaken tegenover een
deputatie, die hiertegen protes
teerde, verklaard.
Kolonel Wigg, een lid der de
putatie. die uit vier Labour-leden
van het parlement bestond, gaf
tegenover Reuter de volgende
uitleg aan de zaak:
In Februari had een Tsjecho-
Slowaak, die een officiële functie
bekleedde, zich onder de naam
Smith bij Hampl vervoegd en hem
verzocht een brief aan iemand
door te geven. De naam was
kennelijk gefingeerd, doch Hampl
had gemeend, dat een vrouw in
het spel was en had zich niet ver
der hierin verdiept. i
De brief werd achtergelaten,
geadresseerd aan „Mr. Brown",
aan wie d® brief ook overhandigd
werd.
iHlampl werd later door detecti
ves ondervraagd en vertelde wat
hij wist. Hij bood zijn ontslag
aan als secretaris van de vereni
ging. De Minister nam hiermee
echter geen genoegen en besloot
hem het land te doen verlaten.
Volgens kolonel Wigg was de
persoon, die de brief had afge
haald nog steeds op vrije voeten
In Engeland.
Wigg zeide namen te zullen
noemen als hij de zaak in het
parlement bracht, mogelijk vol
gende week.
Hampl, die 10 jaar in Engeland
gewoond heeft, zal binnen 14
dagen moeten vertrekken.
Frau Emmy Goering, weduwe
van veldmaarschalk Goering,
heeft voor de zuiveringsrechtbank
te Garmisch-Partenkirchen Dins
dag verklaard, dat zij haar echt
genoot liefhad en zou liefhebben
tot haar dood, aldus meldt D.P.D.,
het Duitse Nieuwsagentschap in
de Britse zóne. Zij verklaarde,
dat zij nimmer verzocht had om
lid te mogen worden van de nazi-
partij. Na haar huwelijk was
haar echter medegedeeld, dat Hit-
Ier haar een lidmaatschapskaart
van de partij had toegekend.
Zij kon zich niet meer goed
houden toen een getuige verklaar
de, dat zij een Joodse vrouwelijke
arts van de gaskamer van Ausch
witz had gered.
Het hof veroordeelde Emmy
Goering tot een jaar door te bren
gen in een werkkamp. Hierbij
werd' echter rekening gehouden
met de duur van het voorarrest,
hetgeen betekent, dat zij onmid
dellijk wordt vrijgelaten. Verder
bepaalde het hof, dat 30 procent
van haar bezit zou moeten worde >i
verbeurd verklaard en zij voor
een periode van 5 jaar geen vrij
beroep zou mogen uitoefenen
Frau Goering deelde mede, dat.
zij van dit vonnis in beroep zou
gaan.
De publieke triibune van het
zuiveringsgerechtshof te Gar
misch-Partenkirchen in Beieren
is gisteren ontruimd, toen bij de
hervatting van het proces tegen
Emmy Goering, weduwe van
Veldmaarschalk Goering, sympa
thiedemonstraties werden gehou
den.
Te Wenen zal de eerste bios
coop van Europa voor de verto
ning van relieffilms worden inge
richt. De zaal zal in September
worden geopend. De speciale uit
rusting bestaat o.m. uit twee ge
lijktijdig werkende projectietoe
stellen en een gegolfd scherm.
Sneller dan een storm ver
spreidde het gerucht van de zee
slang zich door New York.
„Heb je de zeeslang gezien?"
had de eerste verteller langs zijn
neus weg gevraagd.
„Tien zeeslangen zijn in de ha
ven opgedoken" riep een tweede.
„De haven wordt door honder
den zeeslangen bestormd", luidde
het gerucht tenslotte. Speciale
afdelingen van de politie rukten
uit. Persbureaux en kranten zon
den hun snelste verslaggevers in
nog snellere auto'g naar de haven.
Bim en Mugli, die inmiddels aan
land waren gestapt, werden door
nieuwsgierigen bestormd. Foto
toestellen klikten, filmcamera's
snorden.
Mugli en Bim namen een held
haftige houding aan, zoals bij de
gelegenheid paste.
„Een aardig stadje, dit York",
zei Mugli.
„New York", verbeterde een
krantenman trotg op zijn kennis.
„Oud of nieuw", zei Mugli met
een breed gebaar, „het mag er
wezen".
Voor de zaak Christiansen voor
het Bijzonder Gerechtshof te
Arnhem bestond zeer grote be
langstelling, inzonderheid van de
zijde van de rechterlijke macht,
de advocatuur en militaire auto
riteiten.
Christiansen .gekleed in zijn
slecht zittend colbertje, gaf korte
antwoorden op de eerste formele
vragen van de president, Dr. J. A.
G. Baron de Vos van Steenwijk.
Hij zeide van de Nederlandse
taal „viel davon, doch nicht alles"
te verstaan.
Het eerste punt van de dag
vaarding betrof de zaak Goirle,
te weten het' doodschieten van de
vijf gijzelaars: Mr. R. Baelde,
Chr. Bennekers, Mr. C. E. G.
Graaf van Limburg Stirum, W.
Ruys en A. Baron Schimmelpen-
ninck van der Oye.
Als eerste getuige werd Rau-
ter gehoord.
Het leek er aanvankelijk op, of
Rauter de volledigeverantwoor
delijkheid op de schouders van
Christiansen wilde laden, maar
later draaide hij bij.
Uitvoerig gaat Rauter in op de
samenstelling der lijst van de te
fusilleren personen, welke lijst
door Christiansen aanvankelijk op
20 25 personen was gebracht.
Maar later werd dit aantal tot 5
gereduceerd. Overigens (bleef
Rauter- bij zijn bewering, dat al
leen het öberkommando Wehr-
macht) en Christiansen aanspra
kelijk moeten worden gesteld voor
dez" terechtstelling.
„Waarom hebt u zich dan niet
heftiger tegen deze executies ver
zet?" vroeg de president.
Rauter antwoordt met stem
verheffing, dat hij vóór e.n na
deze terechtstelling er tegen was
en zelfs getracht heeft bij Seys
Inquart te intervenieren. Tegen
het uitdrukkelijk bevel van de
Wehrmacht kon hij zich echter
niet verzetten.
Vervolgens wees hij er op, dat
de dader van de spoorwegaanslag
en communist zou zijn en hij ver
klaarde, dat hij er buitengewoon
door geschokt was later te heb
ben gehoord, dat in plaats van de
communist vijf „bourgois" waren
doodgeschoten.
Schreieder was de tweede ge
tuige, die over het fusilleren van
de vijf gijzelaars werd gehoord.
Hij heeft met Van der Wlaals
een onderzoek ingesteld naar de
treinaanslag en kreeg het spoor
van een der daders te pakken.
Volgens hem inderdaad een com
munist. Hij belde Rauter op en
deelde mede, dat hij de daders op
het spoor was, waarop Rauter
hem vertelde, dat desalniettemin
de executie zou worden voltrok
ken.
Christiansen beroept zich op het
bevel van het O.K.W. Hij ontkent
energiek aangedrongen te hebben
od het doodschieten van twintig
gijzelaars. De Rijkscommissaris
heeft er vijf van gemaakt. Toen
het bevel van het O.K.W. door
kwam heeft hij zich tegen de ad
judant als volgt" uitgelaten:
„Jetzt ist die mordschijjeinerei
im gange".
Tenslotte verklaart hij luid, dat
Rauter gelogen heeft wanneer
deze beweert, dat hij (Christian
sen) direct aansprakelijk moet
worden gesteld voor deze execu
tie. Tenslotte verdedigt Christi
ansen vrij opgewonden zijn beleid
en hij zegt te hebben gesmeekt
deze executie af te lassen. Chris
tiansen houdt vol, dat hij niet
weet, dat men de daders van de
aanslag op het spoor was. O.K.W.
en Seys Inquart noemt hij als de
verantwoordelijke instanties; hij
heeft slechts de gijzelaars moeten
laten arresteren en moeten laten
mer vrijwillig gedaan.
Uitvoerig schetst hij zijn positie
als Wehrmachtsbefehlshaber. De
verhouding tussen de Duitse
legers en de Nederlandse bevol
king was goed, kameraadschap
pelijk zelfs, verklaarde hij onder
enige hilariteit van de aanwezi
gen.
Het initiatief om de Nederland
se krijgsgevangenen in 1940 in
vrijheid te stellen ging van hem
uit.
Wat de latere gevangenneming
van Generaal Winkelman betreft,
hier stond hij buiten. Dit ge
schiedde op persoonlijk bevel van
Hitier. Ook wat de terugvoering
van het voormalige Nederlandse
leger in krijgsgevangenschap be
treft, wijst hij alle schuld van de
hand. Ten aanzien van het twéé
de punt van de ten laste legging
werd Rauter als eerste getuige
gehoord. Het gaat hier om een
represaillemaatregel na het dood
schieten van één Duitse soldaat,
t.w. een Sanitdter op 3jf Jan. '43.
Als represaille werden twee dagen
later tien krijgsgevangenen ge
fusilleerd. Deze maatregel was ge
baseerd op het bevel van het O.K.
W., dat voor ieder lid van de
Wehrmacht, die werd doodgescho
ten 10 burgers moesten worden
terechtgesteld. Rauter werpt thatfs
niet direct dc schuld op Christian
sen doch verdedigt met klem het
recht om represaille maatregelen
te nemen. Hij beroept zich op
gelijkluidende bepalingen in de
Britse en de Amerikaanse straf
gerechten.
Als volgende getuige a charge
wordt de S. D.-chef W. Lages
gehoord. Met zachte, bijna onver
staanbare stem beantwoord de
vroeger zo gevreesd Duitser de
vragen van de president. Zijn
mening is, dat het doodschieten
van 10 gijzelaars te Haarlem een
aangelegenheid van de Wehr
macht is geweest. Overigens is
hij bijna alles vergeten. Fluiste
rend, haast verontschuldigend,
gaat zijn stem door de rechtzaal.
Ook Christansen herinnert zich
van dit geval maar weinig.
Als derde punt van de dagvaar
ding, kwam na de pauze de zaak
Putten aan de orde.
Als eerste getuige verscheen de
man, wiens naam onafscheidelijk
met de Puttense ramp is verbon
den Oberst Fullriede. Hij ver
klaarde, dat hij de opdracht voor
de repressaillemaatregelen met
grote tegenzin en slechts ten dele
had uitgevoerd. Von Wuhlich
had bevel gegeven, maar of hij of
Christiansen het bevel had onder
tekend, wist Fullriede niet meer.
Persoonlijk contact met Christian
sen had hij nimmer gehad, wel
had hij hierna gestreefd. Uit
fragmenten, voorgelezen uit het
bekende dagboek van Fullriede
blijkt, hoe deze Wehrmachtsoffi-
cier over de opdracht dacht.
Otten, de gewezen opperluite-
nant van de Staatspolitie "vertelde
hierna over de ramp van Putten
talrijke bijzonderheden.
Rauter nam hierna de gelegen
heid te baat om, als getuige over
Putten gehoord, zijn verantwoor
delijkheid ter zake zoveel mogelijk
van zich af te gchuiven. De Wehr
macht zou in deze volstrekt zelf
standig hebben gehandeld. Wel
had hij (Rauter) zich bemoeid met
het lot van de gevangen genomen
Puttenaren. Kij was er voor, dat
zij voor de Arbeitseinsatz in
Duitsland bij de Nederlandse
grens zouden worden tewerk ge
steld. Maar de Wehrmacht, In ca-
su Von Wuelisch, vond dit een te
geringe straf en sprak zich uit
voor Neuengamme, dat overigens
volgens Rauter een „mild" kamp
zou zjjn.
De procureur-fiscaal: „Zo mild,
dat van de 400 mensen er 300 niet
terugkeerden.!". Volgens Rauter
was de tragische afloop van het
drama Putten volkomen aan Von
Wuelisch te wijten, wat echter in
tegenspraak is met de inhoud van
een rapport, dat Rauter eens aan
Himmler zond, waarin hij Von
Wuelisch afschilderde als een
„zachtaardige lafaard", een „sa-
ionmens," die te pas en te on
pas met 't Landoorlogsreglement
kwam aandragen. Rauter zeide
nog, dat toen hij hoorde dat Put
ten met de grond gelijk zou wor
den gemaakt, zou hebben voorge
steld slechts 10 of 20 huizen te
verbranden.
Rauter ontkende tenslotte zo
heftig iets met de essentiële oor
zaken van de ramp Putten te ma
ken te hebben, dat de procureur
fiscaal hem toevoegde, „U staat
hier niet als vefdachte".
De geest van Von Wuelisch
kwam steeds de gang van zaken
beïnvloeden wanneer schriftelijke
getuigenverklaringen van wijlen
deze generaal werden voorgelezen.
Zo verklaarde hij ergens, dat
Christiansen na ontvangst van 't
bericht over de aanslag bij Putten
had gezegd: „Das ganze Nest soil
angestochen werden, und die
Maenner gegen die Wand ge
stellt". Hij zou echter de volgen
de dag kalmer over de zaak heb
ben gesproken.
Tenslotte werd Christiansen
over dit derde punt gehoord. Hij
bevestigde de verklaring van Von
Wuelisch aangaande deze actie,
die zijn instemming had, maar
van het bevel zelf herinnert hij
zich vrijwel niets meer al zeide
hij er van overtuigd te zijn, dat
de procedure een normaal verloop
heeft gehad.
Er waren twee scherp geschei
den zaken, aldus Christiansen, de
represaille-maatregelen en de Ar
beitseinsatz van de mannelijke be
volking. Breedvoerig wijdde Chris
tiansen uit over de tot standko-
ming van het fatale bevel. Hij zei
de niets te weten van concentra
tiekampen in Duitsland, niets van
Neuengamme en niets van 't ver
dere lot van de Puttenaren. Hij
ontkent iedere verantwoordelijk
heid voor Putten, in ieder geval
voor de wegvoering van de Put
tenaren, en hij heeft slechts een
twintigtal hulzen laten afbran
den. „Dat is alles", aldus Chris
tiansen. „Wat bent u toch voor
een officier?", vroeg op een ge
geven moment de raadheer Prof.
Dr. Van Eek, „wanneer u zelfs
de belangrijkste berichten of be
velen niet kent, of daar buiten ge
houden wordt". „Daarop kan ik
geen antwoord geven", zeide
Christiansen. „Het zwaartepunt
lag bij de staf", verklaart Rauter
op een vraag van de President,
hoe of het mogelijk is, dat Chris
tiansen buiten alle belangrijke za
ken kon worden gehouden.
Een lid van de Wim-groep hier
na gehoord, die door het Kriegs-
gericht ter dood veroordeeld was,
verklaarde, dat hij en 48 mede
leden dezer groep het leven zou
den hebben te danken aan het in
grijpen van Christiansen. De zaak
werd verdaagd tot hedenochtend
half tien.
DE STAKING IN DE MIJN
ORANJE NASSAU II.
Gistermorgen zijn ongeveer 200
mijnwerkers in de mijn Oranje
Nassau H afgedaald. Onder hen
bevonden zich ongeveer 70 gede
tineerden; deze hebben ook de
voorgaande dagen niet gestaakt.
De normale bezetting van de och
tenddienst bedraagt 450 man.
In de mijn Wilhelmina, waar
Dinsdag overdag slechts veertien
personen het werk hadden neer
gelegd is Dinsdagavond en giste
renmorgen niet gestaakt.
In de mijn Oranje Nassau II
zijn gisteren 90 Van de 300 arbei
ders van de middagdienst aan het
werk gegaan. In de mijn Wilhel
mina is ook gisterenmiddag niet
gestaakt.
KINDJE IN WASKETEL
VERDRONKEN.
Toen mevr. B., wonende te Bus-
sum gisterenmorgen werkzaam
heden moest verrichten op de bo
venverdieping van haar woning,
had zij veiligheidshalve haar 2-
jarig dochtertje naar grootmoeder
aan de overkant gebracht.
In een onbewaakt ogenbiik is
het meisje naar de ouderlijke wo
ning teruggekeerd en gaan spe
ler bij een wasketel met cloor-
water. Het kindje is in de ketel
gevallen en door verdrinking oim
het leven gekomen.
BRAND IN MEUBELMAKERIJ.
Gisteren brak brand uit in de
meubelmakerij van de firma A.
W. Bertina aan de Nieuwe Mol
straat te 's-Gravenhage. In dit
perceel was ook een lakspuiterij
van dezelfde firma ondergebracht.
Waarschijnlijk door kortsluiting
vatte de zeer brandbare vernissen
en lakken vlam en weldra stond
het gehele binnenhuis in lichte
laaie. De brandweer was vlug
ter plaatse en kon door snel han
delen verhinderen dat de belen
dende percelen door het vuur
werden aangetast. Binnen korte
tijd was men het vuur meester.
De schade aan meubilair en ver-
nismaterialen bedraagt naar
schatting 6000. De firma A. W.
Bertina was niet verzekerd.
ZEILBOOT IN AANRAKING
MI7T ELECTRIOITEITSNET.
Dinsdagmiddag omstreeks vier
uur is op de Reeuwrjkse plassen
een zeilboot, die bevaren werd
door drie Engelse vacantiegangers
met de bovengrondse leiding van
het electriciteitsnet aan de Plat-
teweg in aanraking gekomen. De
gevolgen waren noodlottig.
Een van de zeilers hield zich
vast aan de mast, die contact
maakte met de leiding, kwam ón
der stroom te staan en sloeg over
boord. Zijn vriend, die onmiddel
lijk ingreep trachtte hem van de
verdrinkingsdood te redden, en
kwam daardoor eveneens onder
stroom en zag geen kans zich los
te werken. Vermoedelijk was het
hart van het slachtoffer niet sterk
en kon dit de 220-Volt spanning,
die op het net staat, niet verdra
gen, zodat na enige tijd de dood
intrad. Zijn kameraad wist zich
uit het natte element te bevrijden.
Vermoedelijk zijn de buitenlandse
gasten met de toestand ter plaat
se niet voldoende od de hoogte
geweest, hoewel borden met het
opschrift „masten strijken" steeds
de aandacht op het dreigende ge
vaar vestigen. Als tragische hij-
zonderheid zij nog vermeld, dat de
Engelse gasten het verblijf aan de
Reeuwijikse plassen nog met een
dag hadden verlengd om er te
kunnen zeilen. Het slachtoffer,
welks stoffelijk overschot naar
Engeland zal worden overge
bracht, laat een vrouw en twee
kinderen achter.
VIJFTIEN PERSONEN VAN
MOLEN GEVALLEN.
Dinsdagmiddag is een zwicht-
stelling van een korenmolen te
Ruinerwold bezweken, toen een
groep van 24 Friese molenaars
zich hierop bevond. Ongeveer 15
personen, onder wie een Belgisch
meisje dat zich bij het gezelschap
had gevoegd, stortten van zeven
a acht meter hoogte naar hene
den. Sommigen werden bovendien
getroffen door brokstukken van
de zwichtstelling. Vier personen
zijn ernstig gewond naar het
Diaconessenhuis te Meppel ver
voerd Vier andere personen, die
naar het Diaconessenhuis overge
bracht waren,, konden later naar
huis terugkeren.
Het betrof hier een excursie
van de afdeling Friesland van de
Alg. Ned. Molenaarshond. De
molenaars hadden zich op de
zwichtstelling begeven om de ge
moderniseerde wieken van de mo
len in ogenschouw te nemen. De
zwichtstelling was nog pas nage
keken, maar is waarschijnlijk
overbelast geweest.
SCHIP IN MOEILIJKHEDEN
BH HOEK VAN HOLLAND.
In de Noordzee even buiten
de pieren van Hoek van Holland
bevindt zich een nog niet-geïden-
Uficeerd klein schip in moeilijk
heden. Het gaf signalen naar de
wal, waarop om kwart voor tien
gisteravond de reddingboot „Pre
sident Jan Leis" uitgevaren is
voor hulp.
De reddingboot slaagde erin om
contact met het schip te krijgen.
Naar Reuter van gezagheb
bende zijde verneemt, is een nieu
we protestnota van de Westelijke
mogendheden inzake de blokkade
van Berlijn opgesteld, die alleen
nog de goedkeuring van een nieu
we Franse Regering behoeft, om
naar Moskou verzonden te worden.
