Raad van Ministers van Buitenl. zaken uiteen
Beleid Nederl. diplomatieke ambtenaren
tegenover Nederlandse vluchtelingen.
Verklaring van de Republikeinse Regering
WOENSDAG 17 DECEMBER 1947.
Nederlandse reactie op
Republikeins Memerandum.
rrankering bij Abonnament - leraemen
w EERS V E RW A< ;i ITI N G
medegedeeld door het K.N.MI.
te De Bilt, geldig tot Woens-
üR avond.
Wisselende bewolking.
Wisselende bewolking met hier
en daar een enkel licht buitje.
Zwakke tot matige wind uit
Noordelijke richtingen. Iets
kouder dan gisteren
ZEEUW
Advertentieprijs
4de Jaargang No. 685.
per mm 10 ct.;
per advertentie 11J»
Inzending advertenties
tot des namiddags 4, no&
Rubriek kl. advertentie»
5 regels 6ü ct.iedere
regel meer 12 cent. Ver
melding: Brieven on'1"-
nr. Bureau van <üt BieU
10 cent meer.
Verschijnt dagelijks - Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande
Terneuzen Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Het besluit om de conferentie
voor onbepaalde tijd te verdagen
werd genomen, nadat Marshall
had verklaard, dat „alleen de
Sovjet-Unie weigert accoord te
gaan" met een regeling ten aan
zien van de betwiste kwestie der
Duitse herstelbetalingen. Geen
enkel „nuttig doel" zou worden
gediend met het voortzetten der
besprekingen over andere punten
op de agenda.
Marshall stond afwijzend tegen
over het Vrijdag door Molotof
gedane voorstel, dat de herstel
betalingen zullen worden verricht
uit Duitslands lopende productie
Hij bracht de besprekingen op
de herstelbetalingen terug, nadat
Molotof de bijeenkomst geopend
had met' het voorstel om het ver
zoek van het „congres van het
Duitse volk", om door de Grote
Vier te worden gehoord, in over
weging te nemen. De andere
Ministers konden hiermee niet
accoord gaan.
Molotof bracht tevens nog
nieuwe voorsteden ter oplossing
van het probleem van het Oosten
rijks vredesverdrag naar voren.
De Sovjet-Unie zou twee derden
van de olieproductie van Oostelijk
Oostenrijk ontvangen, in plaats
van negentig procent, die nu als
Duits activum wordt verlaagd.
Marshall zeide, dat men een
fundamenteel verschil van inzicht
heeft ten laanzien van de kwestie
der herstelbetalingen. „Wij heb
ben geen overeenstemming kun
nen bereiken over het verdrag
voor Oostenrijk, omdat de Sovjet-
Unie bezittingen en speciale
voorrechten in Oostenrijk eist
welke in hoeveelheid en omvang
elke gerechtvaardigde ets verre
overtreffen wat een vrij Oosten
rijk kan verschaffen. Indien de
Sovjeteisen worden ingewilligd
zou dit ten koste gaan van de
Oostenrijkse onafhankelijkheid en
een overtreding betekenen van de
vorige overeenkomst. De Sovjet-
Unie heeft geweigerd inlichtingen
te verstrekken, die van vitaal be
lang zijn.
Deze practijken der Sovjet-Unie
m Oo.st-Duitsland hebben verhin
derd, dat Duitsland zijn rol in het
herstel van Europa speelt, aldus
Marshall. Zelfs hebben zij de
noodzaak voor hulp van de V. S.
en Engeland, om West-Duitsland
in staat te stellen te leven, zeer
vergroot.
De Sovjet-Unie vraagt voor
zichzelf en Polen herstelbetalin
gen ter waarde van tien milliard
dollar tegen de waarde van 1938,
hetgeen neerkomt op vijftien mil
liard dollar thans. Deze eis kan
op practische economische gron
den onmogelijk worden ingewil
ligd.
Bidault (Frankrijk) verklaar
de, dat de Franse regering het
Sovjetverzoek om herstelbetalin
gen uit de lopende productie niet
rechtstreeks heeft afgewezen
maar dat zij geen beslissing kan
nemen zonder cijfers.
Indien herstelbetalingen uit de
lopende productie een verhoging
van de Duitse productie betekent,
kan de Franse delegatie haar in
stemming niet betuigen.
Engeland, de V. S. en Frankrgk
staan het herstel van Duitsland
in de weg door het niet toestaan
van herstelbetalingen uit de lo
pende productie, verklaarde Mo
lotof.
Bevin meende te mogen aan
nemen, dat de Sovjet-Unie reeds
voor een waarde van zeven mil
liard dollar aian de Sovbjet-zone
had onttrokken. Engeland heeft
niet één onderneming uit zijn
zóne weggevoerd al wordt het
hiervan herhaalde malen beschul
digd. Wij wensen nog steeds ant
woord op de vraag: „Wordt bet
wegvoeren van Duitse onderne
mingen uit de Sovjet-zone ge-
stsEikt
Toen Marshall had voorgesteld
de zitting te verdagen, zei Molo
tof dat het duidelijk was, dat
Bevin en Marshall volgens één en
hetzelfde plan te werk gingen
De S. U. kon niet dulden, dat
de besluiten inzake herstelbeta
lingen niet werden uitgevoerd.
Als de industriële productie
van de Westelijke zónes tot 70
procent van het peil van 1938 was
verhoogd, waren er wel producten
YQor herstelbetaling beschikbaar
gCD^eSRaad van Ministers van
Buitenlandse Zaken moet, aldus
Molotof:
1 De economische en politieke
eenheid van Duitsland herstellen.
2. Het zuiver zonale bestuur
afschaffen.
3. Het vredesverdrag met
Duitsland voorbereiden en
4. Onmiddellijke centrale Duit
se departementen in het leven
roepen.
Over het verdagen van de zit
ting zei MoLotof: „Dit kan
slechts worden beschouwd als
een besluit om op dezelfde een
zijdige wijze te handelen als tevo
ren, maar als de drie andere
delegaties er vóór zijn, zal ik er
ook mede accoord moeten gaan.
Het is echter voor hun eigen ver
antwoording. Men kan niet tegen
de Sovjet-regering spreken als
tegen 'de huidige Griekse rege
ring."
De Ministers van de Grote Vier
beëindigden toen de zitting. Het
was de honderd acht en vijfstigste
vergadering der Ministers sedert
Juli 1945, toen te Postdam tot
het op deze wijze regelen der
vredesprobleem werd besloten.
CONFERENTIE VAN DRIE?
In officiële kringen te Washing
ton veirwacht men, dat het ver
dagen van de conferentie der 4
Ministers zal worden gevolgd door
een conferentie van drie (Frank
rijk, Engeland en de Ver. Staten)
om de thans onstane toestand te
bespreken.
MARSHALL KEERT TERUG.
De „Heilige Koe", de particu
liere DC-4 Skymaster van Presi
dent Truman, heeft gisteren op
dracht gekregen naar Londen te
vertrekken om Minister Marshall
te halen.
REACTIES op het besluit
VAN DE MINISTERS.
Het verdagen van de conferen
tie der Ministers van Buitenland
se Zaken heeft niemand te Was
hington verrast, zo verklaart men
aldaar in politieke en diploma
tieke kringen. Sinds Zaterdag
staat het particuliere vliegtuig
van Truman al gereed om de
Amerikaanse delegatie uit Londen
te halen. In welingelichte kringen
te Washington zegt men, dat
Marshall te een de jaarswisseling
terug zal zijn en misschien al vóór
Kerstmis, en dat hij over de radio
een belangrijke verklaring zal af
leggen.
In Duitsland is het bericht
uiteraard met grote teleurstelling
ontvangen, al had men een derge
lijke afloop verwacht.
Radio Moskou heeft Maandag
avond geen commentaar geleverd
op de verdaging van de conferen
tie der vier Ministers van Bui
tenlandse Zaken.
BYRNES WIL U.S.S.R. DES
NOODS UITSLUITEN.
James Byrnes, de vorige Ame
rikaanse Minister van Buitenland
se Zaken, heeft te Washington
verklaard, dat Engeland, Frank
rijk en de Ver. Staten onmiddellijk
een 40-jarig non-agressiepact te
gen Duitsland moeten opstellen cn
een vredesconferentie van alle
landen, die een „belangrijk" aan
deel in de strijd tegen Duitsland
hebben gehad, hijeen moeten roe
pen om de vredesverdragen met
Duitsland en Oostenrijk op te stel
len. Desnoods moeten deze be
sprekingen zonder de U.S.S.R.
worden gehouden, doch de deur
moet open blijven, aldus Byrnes.
AMERIKAANSE REACTIE.
De New York Times schrijft,
dat de raad van Ministers van
Buitenlandse Zaken moet worden
opgeheven en alle toekomstige
onderhandelingen moeten worden
gevoerd door- de algemene vredes
conferentie, bijgewoond door alle
voormalige oorlogvoerende mo
gendheden, met inbegrip van de
Grote Vier. Het mislukken te
Londen is meer dan de mislukking
van een conferentie: Het was de
laatste kans om de kaarten op
tafel te leggen.
De gehele politiek van Jalta en
Potsdam is, zowel wat inhoud als
procedure betreft, ineengestort.
De New Yctjk Herald Tribune
schrijft: „De aeuw van Jalta is
voorbij en wij zien ons thans voor
twee werelden geplaatst. Het is
foeter het feit te accepteren dan
het nog langer te doen voorko
men alsof het niet bestaat.'
Het onmiddellijke gevolg van
het afbreken der onderhandelin
gen, aldus het blad, zal zijn, dat
het ijzeren gordijn verdubbeld zal
worden. Dit zal ons de gelegen
heid geven het systeem van de
westelijke mogendheden met zijn
eigen hulpmiddelen te laten func-
tionneren.
MOLOTOF OP TERUGREIS
De Sowjet-Russische Minister
van Buitenlandse Zaken, Molotof,
is Dinsdag per vliegtuig uit Lon
den naar Berlijn vertrokken op
terugreis naar Moskou.
Molotof en zijn staf zijn in dme
vliegtuigen vertrokken. Het ge
zelschap was zeer vrolijk en
schertste en lachte met Lord Pa-
kenham, de Britse Minister ver-
antwoordelijk voor de ibezettings-
zóne van Duitsland, die het uit
geleide deed.
In haar rapport zegt de com
missie zich niet te vleien met de
gedachte, dat zij volledigheid
heeft bereikt. Het drama der
uitgewekenne is er een geweest
met honderden, zoo niet duizen-
den medespelers, waarvan nood-
zakelijkerwijze de meesten on-
verhoord moeten blijven.
Daarbij een ieder, die bekend is
met rechterlijk werk, weet uit
De Republikeinse regering heeft
Dinsdag een verklaring uitge
geven, waarin gezegd wordt, dat
de vorming van de staten Oost-
Indonesië en West-Borneo in strijd
is met Linggadjati, terwijl de vor
ming van de andere staten en
speciale gebieden binnen en buiten
het defacto gezagsgebied van de
Republiek in strijd is met het
recht en met de wet.
De verklaring vervolgt met te
zeggen, dat de momenteel gehou
den conferentie in West-Java
tevens vooruitloopt op de taak van
de Commissie van goede diensten.
„De bijeenroepers van de confe
rentie van West-Java zijn niet er
kend als leiders van het volk".
Gelijktijdig is een andere ver
klaring uitgegeven door de Repu
blikeinse Minister van Voorlich
ting. Daarin wordt gezegd, dat het
thans duidelijk is, dat naar demo
cratische maatstaven de conferen
tie van West-Java ten doel heeft
een deel van de Republiek af te
scheiden, in dit geval de Pasoen-
dan.
Vervolgens zegt de verklaring,
dat de bevolking bij deze Pasoen-
dan-beiweging van de Nederlanders
niet in staat wordt gesteld haar
mening en haar wensen vrijelijk
te uiten in democratische geest.
De Republikeinse regering, aldus
de verklaring, doet een beroep op
de bevolking van de Pasoendan en
op de Indonesische bevolking om
voorzichtig te zijn en elke poging
tot afscheiding af te wijzen
Toelichting op Persconferentie.
De Republikeinse Minister van
Binnenlandse Zaken, Mohammed
Roem, heeft gisteren op een pers-
conferentie de bovenstaande ver-
klaring toegelicht.
Hij herhaalde wat in de verkla
ring'staat, n.l. dat vestiging van
nieuwe staten in strijd is met
Linggadjati en dat dit na de poli
tionele actie een vooruitlopen is
op de taak van de Commissie van
goede diensten. De Republiek, zo
voe°de hij hieraan toe, zou geen
bezwaren hebben, indien door ple
bisciet zou blijken, dat de bevol
king van Wtest-Java een eigen
staatsvorm wenst. De vestiging
van een staat West-Java zou voor
alsnog door de Republiek niet be-
schuwd worden als een reden om
de besprekingen op de „Renville''
af te breken.
Roen zeide voorts, dat Oost-
Indonesië en alle andere staatkun
dige eenheden buiten de Republiek
niet op democratische wijze tot
stand zijn gekomen.
In antwoord op de opmerking
dat ook in de Republiek geen ver
kiezingen zijn gehouden, zeide
Roem, dat de dessa-admimstraties
door verkiezingen tot stand zijn
gekomen evenals andere bestuurs
lichamen, doch dat alleen de cen
trale regering niet verkozen was.
Een ontwerp vO°r verkiezingen is
echter, aldus Roem, hij het werk
comité van het m.N.I.Pin behan
deling!
Roem besloot met de medede
ling, dat de Republiek bij de Vei
ligheidsraad eep plebisciet voor
geheel Indonesië zou aanvragen,
indien de onderhandelingen op de
„Renville" zouden mislukken.
tróle-regelingen noodzakelijk. Er
had een regelmatig vervoer plaats
van wapenen en munitie tussen de
verschillende eilanden, terwijl meJj
enkele plaatsen in het buitenland
een ruilhandel plaats vond van In
donesische goederen tegen wa
pens. Tevens hadden er militaire
infiltraties plaats ap Bali, Celelbes
en de Zuider- en Ooeter afdeling
van Borneo.
INDONESIË.
Op1 26 November overhandigde j
gelijk gemeld de Vice-Pre-
mier der Republiek, Setiadjit, aan
de Commissie voor goede diensten
een memorandum over de econo
mische positie der Republiek, die
naar het daarin heette
„wordt aangetast door ongewet-
tigde militaire actie van Neder
landse zijde".
De Nederlandse delegatie, die
aan de onderhandelingen op de
„Renville" deelneemt, heeft hierop
heden een antwoord ingediend,
eveneens gericht tot de Commissie j
van goede diensten, waaraan het
volgende wordt ontleend:
De Republikeinse regering i
tracht aan de ene kant met haar
verzoek de onderhandelingen te
belemmeren en te vertragen en is
er anderzijds op uit haar economi- j
sche positie te versterken met de
bedoeling eveneens door economi
sche maatregelen tegenstand te
bieden aan de pacificerende actie
van Nederlandse zijde.
De Republiek heeft zich niet ge
houden aan de afspraak de door
de Nederlanders bezette gebieden
van rijst te voorzien in ruil voor
bepaalde hoeveelheden textiel.
Niettemin deed in dezelfde tijd de
Republiek, bij monde van de heer
Sjahrir, haar bekende aanbod
voor de levering van 700.000 ton
rijst aan Voor-Indië.
Het Republikeinse aanbod had
kennelijk de propagandistische be
doeling de buitenwereld de indruk
te geven, dat er op Republikeins
gebied, in het bijzonder op Java,
voldoende voedsel aanwezig was.
Enkele maanden later publiceerde
Gani te Malang pessimistische cij
fers over de oogstopbrengst op
Java en Madoera, zulks met het
oog op de binnenlandse propa
ganda en als motief tot weigering
van de voedselverstrekking aan
de Nederlandse gebieden."
Het antwoord vermeldt dan ver
der, dat de bemiddeling van gene
raal Stopford, destijds comman
dant van -de Geallieerde strijd
krachten voor geheel Indië, werd
ingeroepen om te trachten de Re
publiek zich aan haar beloften te
doen houden, doch dat ook deze
stap geen resultaat had, integen-
deeel, de T.R.I. een voedselblok-
kade voor de Nederlandse gebie
den instelde.
De verslechtering der voedsel
positie na de politiionele actie was
een gevolg van de vernielingen en
de oP de bevolking uitgeoefende
terreur van Republikeinse zijne.
Zo werden na de politionele actie
nog 177 rijstpellerijen vernield en
werd nieuwe aanplant door ter
reur belemmerd. Aan de daardoor
OD het stuk der voedselvoorziening
ontstane moeilijkheden kan door
invoer slechts gedeeltelijk het
hoofd worden geboden. Derhalve
is het volstrekt onmogelijk de Re
publikeinse gebieden te helpen
met rijst uit de Nedrlandse gebie
den.
Herstel handelsverkeer.
In het huidige stadium behoort
herstel van het verkeer over land
tot de onmogelijkheden,
gaat met haar aanmoediging van
terreur en intimidatie, is een ont
wikkeling van het normale han
delsverkeer tussen de onderschei
dene districten op Java en Suma
tra onmogelijk. Zulk een verkeer
zou de Republikeinen de kans bie
den tot het vervoer van extremis
tische elementen naar Ned. gebied
met het doel, de weerstand van
„Zo lang de Republiek voort-
zwervende henden in deze gebie
den te stimuleren."
ervaring, hoè voorzichtig men
moet zijn met getuigenverklarin-
gen.
(De commissie is verschillende
keren gestuit op uitlatingen, die
onderling volkomen tegenstrijdig
zijn; dezelfde ambtenaar wordt
in dezelfde omstandigheden door
de een geprezen, door de ander
gelaakt.
Ook het gedrag der uitgewe
kenen blijkt niet steeds vlekkeloos
te zijn geweest. Met een aj te
gerede aanvaarding van wat uit
hun kringen stamt moet men dus
voorzichtig zijn.
De opdracht aan Harinxma
thoe Slooten.
Opheffing contröle.
Van een „Nederlandse economi
sche blokkade is geen sprake.
Geconstateerde illegale handel wa-
penvervoer en de uitvoer van
deren, waaraan het land zelf een
bittere behoefte heeft, maken con-
In verband met de zich destijds
in het Zuiden van Frankrijk op
hopende vluchtelingen stelde de
Minister van Buitenlandse Zaken
de 16e Augustus aan H. M. de
Koningin voor de zorg voor de in
Zuid-Frankrijk vertoevende vluch
telingen tijdelijk orp te dragen aan
de heer Van Harinxma thoe Sloo
ten.
Uit een uiteenzetting van de
Minister van Buitenlandse Zaken
van 29 Januari 1943 blijkt, dat
hierbij alleen was gedacht aan
legale evacuatie.
De commissie laat de juistheid
van deze zienswijze in het mid
den; zij wijst er thans alleen op.
dat van hoger hand de opdracht
aan de heer Van Harinxma zich
niet tot illegale evacuatie uit
strekte. De bevordering der ille
gale evacuatie schijnt eerst van
Londen uit te zijn bevolen, toen
in Augustus 1943 de Overste
Warners naar Lissabon kwam
De repartiëring van Nederlan
ders, die naar Nederland wensten
terug te keren werd aanvankelijk
klaarblijkelijk door de Regering
aangemoedigd, vermoedelijk ten
einde een belasting der huiten
Nederland vertoevende organen
met voor de oorlogvoering nutte
loze elementen te voorkomen. Op
20 Juni 1940 b.v. seint de Minis
ter van Buitenlandse Zaken aan
de consul te Bordeaux: „Wil als
algemene richtlijn zoveel moge
lijk vluchtelingen via Duits bezet
gebied naar Nederland zenden."
Zij, die niet naar Nederland
wilden keren, zouden worden
geregistreerdhiermee werd be
last de heer Van Lennep te Mar
seille.
Portugal wilde slechts visa
geven voor hen, van wie vast
stond, dat ze spoedig verder zou
den kunnen trekken, naar andere
landen, waarvoor Nederlands-
Indië in de eerste plaats in aan
merking kwam.
Tot December 1941, verliep de
evacuatie vrij geregeld, tot door
de oorlog met Japan Indië als
einddoel uitviel. Er trad daarop
een stagnatie in; eerst na gerui
me tijd konden weer enige groe
pen worden overgebracht naar
Curagao en Suriname.
Aan alle egale evacuatiemoge
lijkheden kwam definitief een ein
de door de algehele bezetting van
Frankrijk in November 1942.
Einde 1942 werd de heer Van
Harinxma ontboden naar Londen
voor 'n andere betrekking, waar
door zijn vluchtelingenwerk een
einde nam.
Een rapport van de heer Van
Harinxma over zijn werkzaam
heden heeft deze aan de Regering
uitgebracht op 24 Februari 1943;
er blijkt uit, dat door zijn zorgen
tussen September 1940 en einde
1942 1596 personen uit Frank
rijk naar buiten zijn geholpen.
Het zenden van pakketten
aan N.S.B.-ers.
Toen de heer Van Harinxma
pakjes naar Nederland begon te
zenden, deed hij dit, naar hij heeft
verteld, aan de hand van een lijst,
die hij uit Londen had gekregen,
hij nam aan, dat hij hierop kon
vertrouwen.
Toen de heer Maas Geesteranus
aan de hand van het Lissahonse
kaartsysteem van vergissingen
merkte, heeft hij dit aan Londen
gerapporteerd.
De slechte verstandhouding
tussen de heren Maas Geestera
nus en Van Harinxma die ten
slotte de samenwerking volko
men onmogelijk maakte, is de
commissie slag op slag gebleken.
Tot welke betreurenswaardige
gevolgen zij kon leiden en inder
daad leidde, toont het op zichzelf
vrij onbetekenende voorval van
2 of 3 verkeerde pakjes.
