H. M. DE KONINGIN
HET GEVANGENEN TRANSPORT
Beleid NederL diplomatieke ambtenaren
tegenover Nederlandse vluchtelingen»
ere-doctor v. d. Leuvense Universiteit
DINSDAG 16 DECEMBER 1947.
De GROTE VIER uiteen.
Uitbreiding
Regering Qe Gasperi
van Bondowoso naar Soerabaja
Prijszones
in de Sovjet-Unie
FRANS VAN CAUWELAERT
over de Koningskwestie
Verschijningen bij Chinon
De financiële toestand in
België
Radar als afweer tegen
atoombommen
Joden zullen terugtrekking
van Arabisch legioen eisen
Protestnota van de
Sowjetuni.
De Nederlandse veriiszen
Zeerovers trachtten
Nederlands schip te kapen
Afscheiding van C. G. T.
in Noord-Frankrijk
TVaiil van zeeland
naar Batavia vertrokken
S ronkerlng tiij Abomi«ment - T«meuzen
^ERSVEUtWAGHTINiG
medegedeeld door het K.iN.M.1.
te De Bilt, geldig tot Dinsdag
avond.
Plaatselijk enige regen.
Meest zwaar bewolkt met
plaatselijk enige lichte regen
of motregen. Zwakke tot ma
tige, langs de Waddeneilanden
tijdelijk vrij krachtige Noor
delijke wiiyi. Weinig verande
ring van temperatuur.
4de Jaargang No. 684.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minima»
per advertentie J
Inzending advertentie
tot des namiddags 4 uur..
Rubriek kl. advertentie»,
■5 regels 6Ü ct.; led*r*
regel meer 12 cent. Ver»
melding: Brieven ©aflas
nr. Bureau van dit BuC)
10 cent meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Als blijk van erkenning van en
waardering voor Haar grote ver
diensten in de verdediging van
recht en rechtvaardigheid tijdens
de jongste oorlog, heeft de uni
versiteit van "Leuven H. M. de
Koningin het ere-doctoraat in de
rechtsgeleerdheid aangeboden.
Daze aanbieding en de overrei-
king van de bul geschiedde Maan
dagmiddag om half één m de
rode eetsalon van het Koninklijk
Paleis te Amsterdam door een
delegatie van Leuvense hoog
leraren Deze delegatie bestond
uit Mgr. H. van Wayenbergh.
rector-magnificus, Mgir. F. Litt,
vice-rector, Prof. L. van der Els-
sen, secretaris-generaal der uni
versiteit, Prof. F. Collin en Prof.
P. Rousseau, resp. decaan en
secretaris der rechtsfaculteit,
Prof. J. Dalbin en Prof. E. van
Dievoet, de beide oudste hoog
leraren. Deze delegatie bestond
R. Schockaert voorzitter van de
Raad van Beheer van het Aca
demisch Hulp- en Bemdddelings-
comité, de Nederlandse Prof. H.
Florin, die in Leuven mathemati
ca doceert en de secretaris van
het comité Pater H. L. van
Breda O.F.M.
Verder waren bij de plehtigheid
aanwezig de heer L. C. Nemry,
ambassadeur van België in Ne
derland, rectors magnifici van de
Vrije- en van de Amsterdamse
Gemeenteuniversiteit, de Profes
soren P. A. Diepenhorst en G. C.
Heringia, Jkvr. C. E. B. Roell,
hofdame van H. M., de opper-
ceTemoniemeester Mr. G. C. D.
Baron van Hardembroek, de waar
nemend hofmaarschalk Kapt. G.
C. van Zinnicq Bergmann, de ad
judant van H. M. Kapt. JC.
Buhrmann, Drs. M. Kohnstamm,
particulier Secretaris van de Ko
ningin, de intendant van het
Koninklijk Paleis Jhr. Ir. P. F.
O. R. Sinckinghe en de adjudant
in Algemene Dienst Kapt. G.
Rutten.
Om half één kwam de Koningin
De Raad van Ministers van
Boitenlandse Zaken is Maandag
avond voor onbepaalde tijd ver
daagd.
Marshaal (Ver. Staten) stelde
aan het eind van de bijeenkomst
van Maandag de verdaging voor.
Men is algemeen van mening,
dat tijdens de huidige bijeen
komst de kaarten op tafel zijn
gekomen, na de bittere discus
sies, die Vrijdag over de Duitse
herstelbetalingen zijn gehouden.
De- Ministers besloten tot de
verdaging na de langste bijeen
komst van de huidige Conferen
tie.
Hun plaatsvervangers zullen
heden echter vergaderen ter be
spreking van het Vredesverdrag
met Oostenrijk.
de zaal binnen en werd door de
heer Nemry aan de delegatie
leden voorgesteld. H. M. was ge
kleed in een zwart zijden robe,
afgieizet met een lichtgroene sjerp,
de delegatielleden w.aren allen in
vol ornaat met alle aan hun
waardigheden verbonden onder-
sche'dingstekenen.
Na redevoeringen van Mgr.
Van Wayenbergh, Prof. Collin en
H M., nam de Leuvense rector-
magnificus, thans gedekt met zijn
rode bonnet, opnieuw het woord
ter voorlezing van de in Latijn ge
stelde pramotiebul. De in wit
kalfsleer gebonden bul werd daar
na aan H. M. overhandigd, tege
lijk met de tekenen van het ere
doctoraat, een wit-blauw zijden
lint aan de uiteinden afgezet met
stroken hermelijn.
Na beëindiging der plechtig
heid onderhield de Koningin zich
r.ctg enige tijd met de Belgische
ambassadeur, Mgr. Van Wayen
bergh en Prof. Collin, waarna
het gezelschap in de Mozeszaal de
lunch gebruikte.
Na een algemene staking
van twee dagen zijn te Rome alle
arbeiders gisteren aan het werk
gegaan.
De Italiaanse eerste Minister,
'De Gasperi, heêft President En
rico de Nicola bezocht en hem bij
die gelegenheid meegedeeld, dat
de door hem gevoerde besprekin
gen ter verbreding van de basis
zijner regering' gunstig zijn ver
lopen, 'aldus de Zwitserse radio-
omroep.
De radio voegde eraan toe dat de
socialistische (minderheids) partij
van Giuseppo S aragat en de re
publikeinse partij an de coalitie
zullen deelnemen. Beide par
tijen zullen een vice-premier aan
wijzen. De socialisten van Sa-
ragat zouden voorts de porte
feuille van industrie en nog een
portefeuile krijgen, terwijl de
republikeinen de portefeuille van
landsverdediging zouden ontvan
gen. Tot dusver waren deze
portefeuilles in handen van
Christen-democraten (Kath.)
Het Sovjet-ministerie van Han
del heeft bekend gemaakt, dat
met ingang van heden, wanneer
de distributie is opgeheven, de
burgers van de Sovjet-Unie in
drie geografische zones zijn inge
deeld wat betreft de prijzen voor
levensmiddelen.
Zóne één omvat de Oekraïne,
de Baltische republieken, de
Krimi, Kaliningrad en Stalingrad.
Zone twee wordt gevormd door
Moskou en Leningrad, terwijl de
Noordelijke en Oostelijke kust
gebieden onder zóne drie ressor
teren. Voor prima tarwebrood in
de eerste zóne betaalt men 6,02
roebel, in de derde zóne is de
prijs 7.80 roebel. De prijs voor
wodka bedraagt 60 roebel in alle
zones. Ook de prijzen voor bier,
thee, kaviaar en roomijs zijn in
alle zónes gelijk. In de steden
Wen een paar schoenen 26-0 roe-
en op het platteland 288 roe
bel kosten.
De „Prawda" acht de geldsane-
ring en de afschaffing van de
distributie onmisbare factoren
voor de ontwikkeling van de Sov
jet-Russische economie en de op
voering van de levensstandaard
in de Sovjet-Unie.
Het Ministerie van Buiten
landse Zaken heeft thans vergun
ning gegeven over te gaan tot pu
blicatie van het eerste rapport der
„Commissie tot onderzoek naar de
houding van Nederlandse diplo
matieke en consulaire ambtenaren
tegenover Nederlandse uitgeweke
nen" (commissie-Cleveringa)Dit
eerste rapport raakt de huidige
Ambassddeur te Brussel, Mr. B.
Ph. Baron van Harinxma thoe
Slooten.
Omtrent de arbeid van de heer
Harinxma zijn een aantal klach
ten ingekomen, waarvan de be
langrijkste voorkomen in een aan
de commissie ingezonden „rapport
over het beleid van enige Neder
landse diplomatieke en consulaire
ambtenaren tijdens de oorlog op
grond van eén onderzoek, inge
steld vanwege het dagblad
„Trouw". Het zijn deze klachten,
die allereerst een bespreking ver
dienen. In het bovengenoemde
rapport worden zij als volgt gefor
muleerd:
„Baron van Harinxma thoe
Slooten- zetelde te Lissabon als
„hoge commissaris voor de vluch-
telingenaangelegenheden". De
grote aanklacht tegen hem is
eveneens: Wat heeft deze functio
naris wel gedaan ter vervulling
van zijn taak?
In het bijzonder komen voor
zijn rekening:
a. het zenden van pakketjes
aan N.S.B.-ers;
b. instructies, om Engeland
vaarders niet te helpen;
c. het ontvangen van geregel
de remises uit bezet Nederland
en, wellicht in verband daarmede,
verdachte manipulaties met de
viezen;
<1. onbevredigend beleid .inzake
de verzorging van Engelandvaar
ders in het kamp Praia des
Macctcs
e. ontoelaatbaar optreden in
een spionagezaak, waarin zijn
secretaris de hoofdfiguur was;
f. het persoonlijk weigeren van
hulp aan Engelandvaarders.
Alvorens in een beschouwing
over deze klachten te treden acht
de commissie het zaak iets te
zeggen over de herkomst en over
de vertolkingswaarde ervan.
Om met het eerste te beginnen,
het rapport zelf voorspelde reeds,
dat de commissie bij haar onder
zoek zou „stuiten op de figuur van
Mr. Maas Geesteranus, van Maart
1941 tot December 1943 hoofd van
de „Nederlandse inlichtingen
dienst te Lissabon".
Liet dit een en ander reeds ver
moeden, dat de in het rapport op
genomen klachten over de heer
Van Harinxma hun oorsprong von
den bij de heer Maas Geesteranus;
dit vermoeden werd bevestigd door
diens verhoor.
Ervaringen hebben gemaakt,
dat de commissie ietwat huiverig
is geworden al tc snel te koersen
op het kompas van de heer Maas
Geesteranus. Wat zij verder er
voer omtrent zijn persoonlijkheid
van anderen en uit eigen waarne
ming sterkte haar in het besef,
dat zij goed deed ten deze met
enig voorbehoud tc werk te gaan.
iZri stelt voorop, dat zij ervan
overtuigd is geraakt, dat de heer
Maas Geesteranus in zijn Lissa-
bonse diensttijd! van geestdrift
voor de zaak van zijn volk vervuld
is geweest en zich hieraan heeft
gewijd met een ijver, die hem in
dank verdient te werden afgeno
men.
De Commissie heeft zich niet
ios kunnen maken van het gevoe
len, alsof de heer Maas Geestera
nus in zijn ijver tot het bevorde
ren van wat hem goed dacht en
daarmee in het bloot leggen van
wat verkeerd was, misschien on
willekeurig wel eens te ver is ge
gaan en daardoor klachten heeft
opgeroepen of versterkt.
De commissie gaat in haar rap
port, waaroD wij in ons volgend
nummer nader zullen terugkomen,
voorts nader in op de boven ge
formuleerde klachten, voor zover
deze haar aangaan (hetgeen met
verschillende ervan niet het geval
is) of het haar om bijkomstige
redenen doelmatig dunkt.
De dienst legercontacten heeft I
het volgende perscommuniqué
uitgegeven
„Naar aanleiding van de publi
catie inzake het gebeurde met
bet transport van gevangenen
van Bondowoso naar Soerabaja.
zoals deze luidde in de ochtend
emissie van Aneta d d. 6 Dec.en
de daarop gevolgde perscommen
taren, dient te worden geweizen
op het volgende:
Er bestaat geen „rapport-Van
V rede nburch-IS poor-Abdoelk adi r
De legercommandant begaf zich
op vier December naar Soera
baja teneinde zich op de hoogte
te stellen van de achtergrond der
feiten en de vorderingen van het
onderzoek door de terzake inge
stelde commissie. Generaal Spoor
werd hierbij vergezeld door de
heren Albdoelkadir, Van Vreden-
burch en Ritman van de Rege
ringsvoorlichtingsdienst.
Over zijn bevindingen te Soera
baja heeft de legercommandant
een vertrouwelijk rapport aan de
Landvoogd ingediend.
De berichtgeving over het ge
beurde, zoals deze o.a. geschiedde
in vorengenoemde Aneta-emis-
sie, vond plaats buiten mede
weten van de legercommandant
of de heren Albdoelkadir en Van
Vredenlburch, die daarvoor dan
ook generlei verantwoordelijkheid
op zich kunnen nemen, terwijl er
evenmin sprake is van een rége-
ringspulblicatie in enigerlei vorm
Het commissoriale onderzoek
is thans beëindigd, zodat nu het
stadium van gerechtelijk^ vervol
ging is genaderd."
In een lezing, die de Belgische
Minister van Staat, Frans van
Cauwelaert, Zondag te Heist op
den Berg heeft gehouden, ver
klaarde hij o.a. dat de Katholieke
Volkspartij niet de illusie heeft ge
koesterd, dat de socialisten hun
verzet tegen de terugkeer van de
Koning zouden opgeven. Van de
Katholieken, zo zeide hij verder,
mag men echter niet verwachten,
dat zij hun trouw aan de Koning
zullen verzaken. Zij zijn ervan
overtuigd te handelen in het be
lang van het land en van de dy
nastieke instellingen en niemand
hef ft het recht hen te beletten
deze opvattingen in het open
haar te verdedigen.
Het vrouwenstemrecht is voor
de Katholieke Volkspartij een
zaak van beginsel, zo merkte Van
Cauwelaert nog op. Het kan niet
het voorwerp uitmaken van poli
tieke manoeuvres om op kunst
matige wijze een samenwerking
tussen Katholieken en socialisten
te onderhouden. De Katholieke
Volkspartij zou zich hiertoe niet
kunnen lenen.
Op 8 December j.l. zouden vier
meisjes te Bouchard, bij Chinon,
in het Franse departement Indre
et Loire volgens hun zeggen in de
dorpskerk een verschijning gehad
hebben van „een in het wit ge
klede dame". De verschijning zou
verklaard hebben, dat zij „de
Maagd Maria" was, de kinderen
verzocht hebben, een grot te
bouwen en hun .beloofd te hebben
dat er „een groot wonder" ge
schieden zou. Volgens de kinde
ren zou de verschijning ztch op
volgende dagen des namiddags te
dertien uur herhalen.
Tengevolge van de verklaring
der kinderen is er een grote be
langstelling voor „de plaats der
verschijning" ontstaan. Zondag
j.l. had zich op het aangegeven
uur een 2000-tal mensen bij de
plek verzameld. Naast de kerk is
men een grot gaan bouwen.
Naats.de Belgische Minister van
Financiën, Eyskens, tijdens een
toespraak verklaarde, zal de be
groting voor 1948 geheel in even
wicht zijn. Een speciale commis
sie heeft op deze begroting een
bezuiniging verwezenlijkt van 10
milliard frs.
De heer Eyskens deelde verder
miede, dat binnenkort een ont
werp zal worden opgesteld ter
doorvoering van een structuur
hervorming van de Nationale
Bank van België en de Nationale
Maatschappij voor Krediet aan de
Nijverheid. f>
Voleens de correspondent van
het Zondagsblad „The People" op
Nieuw-Zeeland heeft een groep
Engelse geleerden aldaar op het
gebied van radar een opmerkelijke
ontdekking gedaan, die een ant-
woord kan worden op het gevaar
van de atoombom. Op grond van
1 deze ontdekking zou radar in toe-
I komst zelfs tegen raketbommen
en raketvliegtuigcn gebruikt kun-
i nen worden. Hun nadering zou
namelijk op 800 kilometer afstand
i reeds op een scherm gesignaleerd
j worden, zodat men de tijd zou
hebben om met radar bestuurde
projectielen af te schiten.
Een woordvoerder van het
Joodsbureau heeft Maandag
medegedeeld, dat binnen 24 uur
door Joodse vertegenwoordigers
te Jeruzalem, Londen en Was
hington een verzoek zal worden
gedaan tot bet doen terugtrek
ken van bet Arabische legioen,
zoal niet uit geheel Palestina,
dan toch tot binnen de Arabische
gebieden in het Heilige land; dit
naar aanleiding van de gebeurte
nissen van Zondag, waarbij een
twaalftal joden door manschap
pen van het Arabische legioen is
gedood en een tiental anderen
gewond.
Starikof, de eerste secretaris
op de Sovjet-ambassade te Parijs
heeft meegedeeld, dat Vrijdag te
Parijs minstens vier Sovjet-bur
gers zijn gearresteerd, n.l. de
vroegere commandant van het
Russische repatriëringskamp te
Beauregard, een lid van de Sov
jet-repatriëringsmissie en twee
chauffeurs van die missie.
Aneta tekent hierbij aan, dat
zijn bericht van 6 December een
„bevoegde zijde te Batavia" als
bron vermeldde en zich niet aan
diende als „rapport van Vreden-
burchJSpoor-Abaoelkadir' noch
als een regeringspublicatie, zo
dat de berichtgeving van Aneta
door dit communiqué van de
dienst legercontacten niet word*
aangetast.
Van officiële zijde wordt mede
gedeeld, dat de Nederlandse ver
liezen gedurende het afgelopen
weekeinde één gesneuvelde en vier
gewonden hebben bedragen
Naar vernomen wordt hebben
als .passagiers vermomde zee
rovers Zondagmiddag ter hoogte
van de Zuid-iChinese kust in de
buurt van Swatow zonder suc
ces gepoogd een Nederlands schip
te kapen. Het betreffende sohip.
de 5.000 ton metende Van Heutz,
keerde naar Hongkong terug,
waar de politie aan boord gpng.
Nadat de „Van Heutz" te Hong
kong was teruggekeerd, werd
vernomen, dat de zeerovers het
schip tien uur lang in hun macht
hadden toen het zich 128 km ten
Noorden van Hongkong bevond
Zes passagiers eerste klas werden
gevangengenomen. Hierna verwij
derden de zeerovers zidh in eer:
motorboot-
De „Van Heutz" vertrok Zon
dagochtend uit Hongkong Op een
teken van vermomde handlangers
aan boord voeren de zeerovers
des nachts in hun jonk langszij.-
Zij waren tot het aanbreken van
de dag heer en meester van het
schip, fouilleerden de passagiers
en roofden op hun gemak wat van
hun gading was. De 6 gevangen
genomen passagiers, die medege
voerd werden, zijn alle vooraan
staande Chinese functionarissen
en kooplieden.
De niet-communistische mijn
werkers en metaalarbeiders in de
Noord-Franse departementen Va
lenciennes en Samibre hebben gis
teren besloten zich af te schei
den van het door de communisten
beheerste algemene vakverbond
(C. G. T.) en een eigen vakver
eniging op te richten.
De niet-communistische min
derheid van de C. G. T„ onder
leiding van Léon Jouhaux, heeft
verzocht om een spoedbijeenkoonst
van de algemene vergadering
tegen Donderdag aanstaande ten
einde de situatie te bespreken.
De heer Paul van Zeeland, lid
der commissie van drie in Indo
nesië, is gisterochtend ofti 11 uur
met de Constellation Fh-Tdf van
het vliegveld Schiphol naar Bata
via vertrokken, nadat hij Zondag
avond uit Parijs in de hoofdstad
was gearriveerd.
De "neer Van Zeeland werd uit
geleide gedaan door Mr. J. Vis
sers, chef van het kabinet, direc
teur van het protocol van het
Ministerie van Buitenlandse Za
ken. In gezelschap van de heer-
Van Zeeland maken Majoor T.
Deciders en Kapitein P. Abe de
reis naar Indonesië mee.
De heer Van Zeeland deelde
mede van de Nederlandse rege
ring geen opdrachten te hebben
gekregen voor de besprekingen
op de „Reiwille", Waarbij hij tij
dens zijn afwezigheid wordt ver
vangen door de consul-gieneraal
van België te Batavia, de heer
Van der Stichelen.
Tijdens zijn verblijf in Europa
heeft de heer Van Zeeland een
maal persoonlijk contact gehad
met onze Minister van Buiten
landse Zaken, voor het overige is
telegrafisch van gedachten ge
wisseld.
In Parijs heeft de heef Van
Zeeland internationale kwesties
besproken en contact gehad met
het „Comité de coordination des
Mouvements pour l'Union Eluro-
peen". Paul van Zeeland hoopt
op een spoedig gunstig resultaat
van de .besprekingen in Indonesië.
