Prinses JULIANA
SOW JET-UNIE
Prof. Schermerhorn naar Ver. Staten
Legercommuniqué
WOENSDAG 15 OCTOBER 1947.
beëdigd als Regentes van
het Koninkrijk
Plechtigheid in de
Ridderzaal
Toespraak van de Voorzitter
De eedsaflegging
steunt aanbevelingen van meerderheida
rapport over Palestina
Vliegtuig daalde in zee
Os Belgische havens en
Nederland
DE TRANSPORTSTAKING
TE PARIJS I
Regeringsjubileum van
Koning Gustaaf
Britse regering [eventueel
naar Afrika?
Officiële Duitse steun voor
Joden
NEDERLANDS
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WE ERSV UKW A 'IiTI N G
modegèdeeld door het K.N.MI.
te De Bilt, geldig tot Woens
dagavond.
Weinig verandering.
Over 't algemeen vrij veel be
wolking met slechts hier en
daar enige lichte regen of mot
regen. Weinig /Verandering1 van
temperatuur. Zwakke, tijdelijk
matige, wind uit Westelijke
richtingen.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 631.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
A d verter. tieprjjo
per mm 10 Ct.; miTtiTiMmq
per advertentie 1,80.
Inzending advertenties
tot des namiddags 4 uuTj
Rubriek kl. advertenties!
5 regels 60 ct.; ieders
regel meer 12 cent. Ver
melding Brieven onder
nr. Bureau van dit Blsfi
10 cent meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
H.K.H. Prinses Juliana der
Nedterlanden, ingevolge de wet
„toepassing van artikel 43 van de
Grondwet", welke tijdelijk neer
leggen van de uitoefening van het
Koninklijk Gezag regelt, benoemd
tot Regentes van het Koninkrijk
voor het tijdvak van 14 October
tot 1 December .1947, zulks over
eenkomstig het. Om. besluit van
11 October 1.1., is in een verenigde
zitting van de beide Kamers der
Staten-Generaal in de Ridderzaal
gisterenmiddag plechtig als zoda
nig beëdigd.
In gezelschap van Haar Gemaal
heeft H.K.H. zich Dinsdagmiddag
voor deze plechtigheid tegen drie
uur van het Paleis Noordeinde
naar het Binnenhof begeven,
waarbij de stoet dezelfde route
volgde als gebruikelijk is bij de
plechtige opening der Staten-Ge
neraal, n.l. Noordeinde, Heulstr..
Lange Voorhout, Toumooiveld,
Korte Vijverberg.
Bij het Paleis aan het Noord
einde was een erewacht opgesteld,
gevormd door een detachement
van het corps Mcrüsiers, ter sterk
te van 100 man. Bij het vertrek
van H.K.H. deed de Mariniers
kapel, o.l.v. van Gijb. Nieuwland,
zich horen.
De stoet werd geopend door
vijf motorrijders van het regiment
Huzaren van Bareel, onder wie
een officier-canmimandant. Daar
na volgde een jeep, waarin geze
ten was de_ commandant van het
regiment Huzaren van Boreel met
een Ritmeester-Adjudantvervol
gens een jeep met de standaard
van het regiment met officier
commandant standaardwacht, als
mede een adjudant-onderofficier-
standaarddrager.
Deze jeep werd geëscorteerd
door twee motorrijders van het
regiment Huzaren van Boreel.
Hierop volgde een escorte van
21 motorrijders van hetzelfde
regiment, o.w. de officier-com
mandant, die voorop reed, gevolgd
door 20 manschappen. Dit escorte
ging de auto's van het Prinselijk
Paar en zijn gevolg waarvan
deel uitmaakten de opper-ceremo-
niemeester van H. M. de Koningin
MJr. G. C. D. Baron van Harden-
broekde Chef van «het Militaire
Huis van H. M., Schout bij Nacht
M. A. Rost van Tonningen en de
Adjudanten Kapitein C. Bühr-
mann en Luitenant ter zee der le
klasse P. Steinmetz vooraf. Ter
weerszijden van de auto van de
Prinses gingen 4 officieren-
motorrijders van het regiment
huzaren van Boreel. De stoet werd
gesloten door een escorte van 25
motorrijders van het regiment
huzaren van Boreel; de officier
commandant reed voorop en werd
gevolgd door 24 manschappen.
Langs de weg, welke de stoet
volgde, hadden velen zich een
plaatje gezocht. Bij het passeren
van de auto met het Prinselijk
Paar weerklonk overal gejuich.
Bij de Ridderzaal was een ere
wacht van 70 man van het Regi
ment Prinses Irene opgesteld.
Inmiddels hadden zich in de
Ridderzaal met de leden der beide
Kamers van de Staten-Generaal
en groot aantal autoriteiten ver
enigd, zodat de zaal nagenoeg de
zelfde aanblik bood als de ver
enigde vergadering, waarin H.M.
de Koningin de troonrede pleegt
uit te spreken. Met de leden van
het KaJbinet en de leden van de
Raad van State hadden vóór het
voorzittersgestoelte tevens plaats
genomen het staatshoofd van W.-
Borneo, Sultan Hamid II van Pon-
tianak, Dr. P. Kasteel, gouverneur
van Curagao en de heer Da Costa
Gomez, vertegenwoordiger van
Curagao in Nederland.
Verder waren o.a. aanwezig vele
leden van het corps diplomatique
en leden der hofhoudingen.
Vóór de aanvang der plechtig
heid heeft de voorzitter Prof. Mr.
Kranenburg, voorzitter der Eer
ste Kamer, de verenigde vergade
ring geopend en de leden der com
missie van in- en uitgeleide van
de vorstelijke personen aangewe
zen.
Tegen drie uur begaf deze
commissie zich naar 'de ingang
dier Ridderzaal om HJC.H en Haar
gezelschap te ontvangen. Toen de
Prinses met Haar Gemaal had
plaats genomen, hield de voorzit
ter, Prof. Mr. Kranenburg de vol
gende toespraak:
„Koninklijke Hoogheid,
Namens de verenigde vergade
ring der Staten-Generaal heet ik
Uwe Koninklijke Hoogheid en
Haren Gemaal welkom in dit
plechtig ogenblik.
De omstandigheden, die hebben
geleid tot de wet, waarbij aan
Uwe Koninklijke Hoogheid de
waarneming van het Koninklijk
Gezag als Regentes werd opge
dragen, hebben de Staten-Gene
raal met leedwezen vervuld, en
ik spreek de hartgrondige wens
uit, dat die omstandigheden spoe
dig tot bet verleden zullen be
horen.
Een reden tot grote dankbaar
heid is het echter, dat het Neder
landse volk vol vertrouwen de
waarneming van het Koninklijk
Gezag aan Uw handen ziet toe
vertrouwd. Uwe Koninklijke
Hoogheid heeft de liefde en aan
hankelijkheid van ons volk ver
worven door Haar persoonlijkheid
en door Haar warm menselijk
meeleven met zijn wel en wee,
met zijn leed en met zijn geluk.
Ons volk is diep overtuigd, dal?
Uwe Koninklijke Hoogheid zal
j worden geleid bij de uitoefening
van dat Gezag door het hoge
voorbeeld van H. M. de Koningin
en door de nobele tradities van
Haar roemrijk geslacht, dat in de
verwerving en handhaving van
de vrijheid en rechten van ons
volk een zo groot aandeel heeft
gehad.
Van harte verheugt de volks
vertegenwoordiging er zich daar
om over, dat Uwe Koninklijke
Hoogheid aan haar eenparige
roepstem gevolg heeft willen
geven.
Als haar voorzitter neem ik
thans de vrijheid Uwe Koninklijke
Hoogheid eerbiedig te verzoeken
de door de Grondwet van de Re
gent gevorderde eed in mijn han
den te willen afleggen".
H. K. H. Prinses Juliana legde
vervolgens in handen van de
voorzitter de in artikel 44 van
de Grondwet voorgeschreven eed
af, waarvan de tekst luidt als
volgt:
„Ik zweer trouw aan de Ko
ning; Ik zweer, dat Ik in de
waarneming van het Koninklijk
Gezag zolang de uitoefening van
het Koninklijk Gezag is neerge
legd, de Grondwet zal onderhou
den en handhaven;.
„Ik zweer, dat Ik de onafhan
kelijkheid en het grondgebied
van de Staat met al Mijn ver
mogen zal verdedigen en bewa
ren.; dat Ik de algemene en bij
zondere vrijheid en de rechten
van alle des Konings onderdanen
en van elk hunner zal bescher
men en tot instandhouding en
bevordering van de algemene
en bijzondere welvaart alle mid
delen aanwenden, welke de wet
ten te Mijner beschikking stel
len, gelijk een goed en getrouw
Regent schuldig is te doen.
„Zo waarlijk helpe Mij God
Almachtig".
Na deze plechtige beëdiging
zeide de voorzitter nog het vol
gende:
„Mogen aan Uwe Koninklijke
Hoogheid de kracht en de wijs
heid geschonken worden voor de
vervulling van Haar hoge taak
en moge Gods Zegen op Hare ar
beid rusten".
De plechtigheid was hiermede
ten einde. Uitgeleide gedaan
door de leden der commissie ver
lieten de Prinses-Regentes, Prins
Bernhard en Hun gevolg daarna
de Ridderzaal.
De stoet reed daarna langs
dezelfde route naar het Paleis
Noordeinde. Onderweg werden
de Vorstelijke personen ander
maal door de saamgestroomde
menigte opnieuw hartelijk toege
juicht.
Tsarapkin, de Sowjet-vertegen-
woordiger in de commissie voor
Palestina der V.N., heeft ter com
missie-vergadering verklaard, dat
men „de Joden het recht niet kan
ontzeggen in Palestina hun eigen
staat te stichten", weshalve de
Sowjet-Unie in beginsel de aanbe
velingen uit het meerderheidsrap
port van de commissie voor Pale
stina der V.N. zou steunen: verde
ling van Palestina tussen Arabie
ren en Joden.
Tsarapkin legde .er de nadruk op,"
dat het Palestijnse probleem niet
alleen met behulp van academi
sche en juridische redeneringen is
op te lossen. Historische rechten,
waarbij honderden, ja duizenden
jaren moet worden teruggere
kend, beslissen volgens hem niet.
De Arabieren zowel als de Joden
hebben het recht vrij in hun eigen
staat te leven. In verband met
hetgeen de Joden in Europa heb
ben moeten doorstaan, is de stich
ting van een Joodse staat „een
volkomen rijpe en spoed-eisende
kwestie" geworden. De zaak moet
op een brede politieke basis ge
steld worden.
Wat betreft de aanbevelingen
van de meerderheid in de commis
sie voor Palestina: Tsarapkin
meende wel, dat sommige punten
niet zonder amendering door de
Sowjet-Unie aanvaard zouden
worden. Op al deze kwesties (o.a.
de grens tussen de beide staten,
de status van Jeruzalem) wilde
Tsarapkin echter thans niet in
gaan.
De huidige gebeurtenissen in
Palestina waren naar zijn mening
het gevolg van de ineenstorting
van het mandaat-systeem. Met die
aanbevelingen, welke door alle le
den van de commissie waren on
dersteund, was spreker het geheel
eens: 1. zo spoedig mogelijke be
ëindiging van het mandaat. 2. zo
spoedig mogelijke onafhankelijk
heid van Palestina.
Het voorstel van de minderheid
in de commissie (een gecombi
neerd Arabische-Joodse staat)
had volgens Tsarapkin zeker ver
diensten maar kon, zo zei hij, on
der de huidige omstandigheden
niet verwezenlijkt worden.
Tsarapkin was voorstander van
de economische eenheid tussen de
twee Palestijnse staten.
Indien de algemene vergadering
van de V.N. accoord gaat met een
verdeling van Palestina, zo ging
Tsarapkin verder, dan rijst de
vraag op welke wijze het Brits
mandaat moet eindigen, voorts
hoe het plan uitgevoerd moet wor
den. Als het mandaat eindigt,
moet hierover meteen beslist wor
den, meende Tsarapkin.
Op New Foundland is bericht
ontvangen, dat een vliegboot van
het type Boeing in het Noorde
lijke gedeelte van de Atlantische
Oceaan in zee gestort is. Vermeld
wordt, dat dc vliegboot door ge
brek aan benzine gedwongen was
te dalen; zij had getracht dat te
doen in de nabijheid van een
weerkundig observatieschip. Er
bevonden zich 69 passagiers aan
boord.
Volgens een nader bericht van
Reuter is de Boeing, die het
eigendom is van de American In
ternational Airlines, er in ge
slaagd een nooddaling te volvoe
ren. De vliegboot is op eigen
kracht naar het observatieschip
getaxied.
De Belgische Minister van
Openbare Werken heeft een com
missie ingesteld, die in het kader
van de Nederlands-Belgische sa
menwerking het probleem der
havenwerken moet bestuderen.
Vertegenwoordigers van Ant
werpen, Luik en Gent, alsmede
ambtenaren van het Belgische
departement van Verkeer, Buiten
landse Zaken en Buitenlandse
Handel maken van deze commis
sie deel uit.
De commissie is met haar werk
zaamheden begonnen en heeft de
wens geuit dat de regering tege
lijkertijd de gehele havenpolitiek
in studie zal nemen.
Gisteravond om half acht ver
trok de K.L.M.-Constellation
„Venlo" naar New-York, met aan
boord Prof. Br. W. Schermerhorn
en de heer J. Th. Verstellen, tech
nisch expert op het gebied der
luchtkartering.
Voor zijn vertrek deelde Prof.
Schermerhorn nog een en ander
mede over het doel van zijn reis
naar de Ver. Staten. De Neder
landse Regering heeft de Ver.
Staten toegestaan bepaalde typen
luchtopnamen te maken in het
Indonesische gebied, welke lucht
kartering als onderdeel van een
groot programma voor Zuid-Oost
Azië en andere delen der wereld,
dat door Amerika wordt uitge
voerd.
De directe aanleiding tot dit plan
is het feit, dat men voor de navi
gatie der vliegtuigen over onvol
doende gegevens beschikt. Dit
heeft er toe geleid, dat men op
vrij drastische wijze poogt de
„World Aeronautical Charter"
op te heffen. Ook voor andere
doeleinden zal van de resultaten
dezer kartering gebruik worden
gemaakt, deelde Prof. Schermer
horn mede. Ook de R.A.F. heeft
in de periode tot 1 December
1946, toen de ,,Seac" het feitelijk
gezag in Indonesië uitoefende,
van vrij grote gebieden opnamen
gemaakt van zeer bijzondere
kwaliteit.
Onze taak, aldus de Prof. zal
er in bestaan, uit dit kostbare
materiaal een voor Indonesië zo
nulttig mogelijke keuze te doen en
bovendien de werkzaamheden van
Engeland, Amerika en Nederland
op dit gebied te coördineren.
De Franse Minister-President
Ramadier, heeft gisterenmorgen
naar aanleiding van de staking
bij de Metro, zich per radio tot
de Parijse bevolking gericht. Ra
madier zette uiteen, dat het alge
meen vakverbond van de Metro
Maandag een ultimatum richtte
tot de regering om het uitvaar
digen van een regeling, welke
eerst Vrijdag aanstaande door
een commissie in bespreking ge
nomen zou worden. De afgekon
digde staking, vijf dagen voor de
datum der gemeenteraadsverkie
zingen, heeft het aanzien van een
politieke manoeuvre, aldus Ra
madier. Hij verzocht de bevolking
kalm te blijven, verklarende, dat
door dit arbeidsconflict de repu
bliek zelf bedreigd werd.
De Parijzenaars vonden giste
renmorgen de stations van de
Metro gesloten. Bij de ingangen
stonden póli tie-agenten en pos
ers. Ook de autobusdiensten,
welke door de „Metropolitain"
worden verzorgd, waren stopge
zet. Het departement van open
bare werken heeft aangekondigd,
dat tussen de hoofdstations nood-
verbindingen per autobus zullen
worden ingelegd en dat, voorzover
de mogelijkheid daartoe zal De-
staan, later ook andere nood
diensten zullen worden ingesteld.
(Het publiek maakt verder ge
bruik van voertuigen van parti
culiere ondernemingen en taxi's.
De Parijse pers is ten aanzien
van de staking in twee kampen
verdeeld. De linkse pers verklaren
de regering voor de staking ver-,
antwoordelijk, terwijl de rechtse
bladen de communisten beschuldi
gen van het zaaien van onrust
of het door de communisten be
heerste algemeen vakverbond
zwakheid van houding verwijten
wegens het steunen van de oor
spronkelijk door de Metro-em-
ployé's begonnen staking.
Op 8 December aanstaande
hoopt Koning Gustaaf van Zwe
den zijn veertigjarig regerings
jubileum te vieren. Geen andere
vorst uit de meer dan duizend
jaar oude historie van het Zweed
se Koningschap heeft een rege
ringsperiode van dergelijke lange
duur bereikt.
(De 16e eeuwse Koning Gustaaf
Vasa regeerd# 38 jaren, de vader
van de huidige monarch, Koning
Oscar de Tweede, stierf in 1Ö07
na een regering van 35 jaren
Koning Gustaaf. die „de demo
craat op de troon" genoemd
wordt, geniet ondanks zijn hoge
leeftijd een uitstekende gezond
heid.
Over de rol van Nederland zeide
Prof. Schermerhorn, dat het vast
staat, dat dit luchtkarteringswerk
straks ook van Nederlandse zijde
ter hand zal kunnen worden ge
nomen. De K.L.M. voert reeds de
kartering van Suriname uit en
heeit grote opdrachten in Vene
zuela.
De Nederlandse reputatie van
voer de oorlog op dit gebied is er
waarborg voor, dat ons land aan
deel zal nemen in dit zeer lang-
duirge en kostbare werk, dat voor
de economische ontplooiing van
de» betrokken gebieden onontbeer
lijk is.
Prof. Schermerhorn deelde ten
slotte mede, dat de duur van zijn
verblijf in de Ver. Staten nog niet
vast staat.
In een hoofdartikel van de
„Chicago Tribune" wordt gezegd,
dat Groot-4Bri ttannië plannen in
voorbereiding heeft om zijn rege
ring in eventueel noodgeval- naar
Oost-Afrika over te brengen, na
melijk wanneer „Sovjet-Russische
faketten het in Engeland onhoud
baar zouden maken". Volgens de
Chicago Tribune, die geen bron
voor dit bericht aangeeft, zou een
en ander bevestiging vinden in 't
aanleggen van een Britse leger
basis in Oost-Afrika en zou de
Amerikanen gevraagd zijn dit
strategisch plan financieel te
steunen.
(Het kabinet van de staat Hes
sen in de Amerikaanse zóne van
Duitsland heeft eenstemmig be
sloten een som van vijfentwintig
duizend mark ter beschikking te
stellen voor hulpverlening aan de
Joodse emigranten van de „Exo
dus 1947", die 10 September j.l.
te Hamburg aan land gebracht
zijn. Christian Stock, de Minister-
President, zeide dat deze geste,
naar bij geloofde, de eerste was
in haar soort voorzover gedaan
door een officiële Duitse instan
tie.
Het Hessjsche blad de „Wies-
badener Kurier" meldde tegelij
kertijd, dat ingevolge een door
de redactie gedane oproep reeds
meer dan 34 duizend mark voor
hulpverlening aan de Joden van
de „Exodus" was binnengekomen.
Het Nederlands communiqué
van Dinsdag meldt, dat volgens
de tot dusverre binnengekomen
berichten de Nederlandse ver
liezen op 13 October bedragen 2
gesneuvelden en 5 gewonden.
Een aantal Nederlandse posten
en patrouilles werden beschoten.
West-Java: Aan de Wijnkoops
baai had een botsing met Repu
blikeinen ten Noordwesten van
Pelaboean Batoe plaats.
Midden-Java: Enkele kampong
complexen ten Zuiden van Sala-
tiga werden gezuiverd. Hierbij
werd door onze troepen lichte
weerstand ondervonden.
Ten Zuiden van Gombong, ten
Zuiden van Tegal en ten Zuid-
Oosten van Demak werd tegen
rondzwervende benden opgetre
den.
Oost-Java: Schermutselingen
vonden plaats bij Banjoewangi,
ten Oosten en ten Westen van
Bondowoso, ten Oosten van Be-
soeki, ten Westen van Djember
en in de omgeving van Loemad-
jang. In het gebied van Medan
werd ten Wiesten van Tandjong
Balai een bende verdreven.
Communiqué der Marine
Voorlichtingsdienst.
Volgens een communiqué van
de Marine Voorlichtingsdienst van
13 October, lag H. M. „Banekert"
voor de rede van Lhosumaweh
(Oostkust van Atjeh) op 1500
meter van de wal voor anker,
toen tegen de middag het
schip vanaf de wal werd bescho
ten, waarschijnlijk door mortier-
vuu. Nadat het schip stoom-
klaar was gemaakt liet de com-
mamlant het vuur beantwoorden,
waarna dit tot zwijgen werd ge
bracht. Aan boord van de tor
pedojager werden geen verliezen
geleden. Evenmin liep bet schip
enige schade op.
