Dr. Van Mook naar de V. S. vertrokken
wereldnieuws;
U
m
ijl
a
i
Riitoer fl. H. de Koninoin
door de Residentie
Beschietingen van Nederlandse
patrouilles
Interview Sultan van Pontianak
r
v.
If
S'«
-Yl
Australië in de Gom. van Drie
Ti'
iki
e! II
efi
[f
MAANDAG 8 SEPTEMBER 1947.
Geruchten over burgerstrijd
in Joego-Slavië
Delegaties uit Amerika
vertrokken
I
De verdwijning van Dr Paul
Vloedgolf in Okinawa
Taak der Consuls
Griekse guerilia-strijders
willen^ zich naar V.tN. laten
afvaardigen
Observatorium v. Greenwich
l*""""' wordt verplaatst
De Palestijnse kwestie
m
ai
r ï«l
P
lie
ïi r H
>n 8
d
F'
>r >|p|
re.
ifTr „d
m va
E" I
f! Fl feil
filiate
HeU ro|
irw ;er
PL fl
!t( I tr|
r
34
F
'V
n
vv
sf
V
~s
Frankering bij Mmnnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Maan
dagavond.
Weinig afkoeling.
In de loop van de dag tijde
lijk wat toenemende bewolking
met enkele verspreide buien.
Weinig wind; ongeveer dezelf
de temperatuur als gisteren.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 599.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; miniimjal
per advertentie J 1,09,
Inzendingen advertentie»
tot des namiddags 4 mar.
Rubriek kl. advertentie^
15 regels 60 ct.; iedere
regel meer 12 cent. 'Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Zaterdag maakte H.M. de Ko
ningin een rijtoer door de Resi
dentie,, waarbij Zij door talloos
vele Hagenaars werd toegejuicht.
De Koningin was gekleed in grij
ze mantel en witte hoed. Zij nam
naast de chauffeur plaats, terwijl
zich achter in de auto bevonden
Mevrouw L. de Beaufort geboren
Van Hardenbroek, Dame du Pa
lais, en Kapitein J. C. Buehr-
mann, Adjudant van de Koningin.
In de stoet reden voorts mee de
Burgemeester van Den Haag, Mr.
W. A. J. Visser, de waarnemend
hoofdcommissaris, de heer G. "W.
Valken, vergezeld van hoofdin
specteur J. F. E. Hopman. Een
erewacht van Indische padvinders
had zich vopr het „Huis ten
Bosch" opgesteld.
Vóór het vertrek van Hare Ma
jesteit wuifden van achter een
venster de Prinsesjes Margriet en
Irene de verzamelde menigte toe.
Langs de weg die de Koningin
nam, werd druk gevlagd. Op de
Schenkkade stonden bij de Rooms-
Kathcljeke kerk dé oi4derwijzJe-
ressen van de Zusterschool met
de leerlingen opgesteld. Op het
Oranjeplein bood een klein meis
je, op de arm van haar moeder
gezeten, de Koningin een bou
quet aan.
In net Ziekenhuis Zuidwal ver
drongen zich de patiënten en ver
pleegsters voor de» ramen, toen
de stoet arriveerde, en een aantal
patiënten was in rolstoelen naar
buiten gebracht.
Een uur nadat de Koningin was
uitgereden, keerde Zij op het
„Huis ten Bosch" terug en groet
te, alvorens naar binnen te gaan,
de mensenmenigte, die Haar
luide toejuichte, zeer hartelijk.
Op onze administratie
liggen voor belanghebben
den ter inzage de passa
gierslijsten van het m.s.
Nieuw-Holland"
NED. ACTIE-COMMUNIQUE.
Het Nederlandse communiqué
van Zaterdag meldt, dat Republi
keinse strijdgroepen door het op
werpen van wegversperringen en
de beschieting van Nederlandse
patrouilles trachten de pacifica
tie van de bevrijde gebieden te
bemoeilijken.
In West-Java leed een gewa
pende sabotage-groep, die bij
Ramlbetan betrapt werdi bij het
vernielen van een brug, gevoelige
verliezen. 12 km ten Noord-
Oosten van Boemiajoe Midden-
Java) werd belftige tegenstand
van een groep van 200 Republi
keinen gebroken. In verband
met deze actie worden aanzien
lijke verliezen van de Republikei
nen gerapporteerd. Het commu-
niiqué meldt wederom tal van be
schietingen, waartegen door de
Nederlandse troepen is opgetre
den en waarbij de Republikeinen
veelal verliezen leden.
In bet communiqué van 3 Sep
tember worden als Nederlandse
verliezen nog opgegeven: 5 ge
sneuvelden en 28 gewonden.
Aan het officiële legercommu
niqué wordt nog het volgende
ontleend. Sinds de opgave van 3
September zijn 5 Nederlandse
soldaten' gesneuveld en 28 ge
wond. In West-Java verjoeg een
Blijkens een bekendmaking
van Radio Djokjakarta, heeft
Soekarno Zaterdagmorgen aan
Charles - Eaton de consul-gene
raal van Ausltpralië, medegedeeld
dat de regering van de Repu
bliek besloten heeft zich in de
commissie van drie door Austra
lië te doen vertegenwoordigen
Nederlandse patrouille vijf sabo
teurs nabij Soekamanah, 8 km ten
Zuiden van Serpong. Tjibatoe en
Bajongbrong ten Zuidwesten van
Garoet werden door republikei
nen beschoten. 10 Kilometer ten
Noorden van Wangon leden Re
publikeinen die een Nederlandse
patrouille met mortieren en mi-
trailleurvuur beschoten, aanzien
lijke verliezen.
Te Poewokerto, Poenbalingga,
Poerwaredja werd gevochten; het
gebied ten Noordoosten van De-
mak en Tempet werd gezuiverd.
Bij zuiveringsacties ten Noord
oosten van Salatiga werd op
enige tegenstand gestuit. Bij zui
veringsacties ten Noordoosten in
Oost-Java, 8 km ten Noordwesten
van Loemadjang werd een Neder
landse patrouille beschoten met
mortieren én geweren. Te Pa-
soeroean werd een kazerne be
schoten. Op Madoera werd 5 km
ten Noorden van Pamekasan een
Nederlandse patrouille onder
vuur genomen. Op Sumatra werd
Habandjahe in het gebied van
Medan met mortieren beschoten.
Voorts hadden acties van sluip
schutters plaats. Ten Westen
van Bindjai werd met mortieren
geschoten. In het gebied van
Palembang vond te Sekrjoe een
zuiveringsacti^plaats. Ten Wes
tell van L^^Bwerd opgetreden
tegen teruj^pFende Republikein
se terror! stem
De Milaanse krant „Corriere
Lombardo" publiceert berichten
die via Triest uit Belgrado af
komstig zouden zijn en welke
handelen ever een beweerde strijd
van anti-Tito-partisanen in Joego
Slavië. Kolonel Palosevacs, de op
volger van Generaal Michailo-
witsj, zou aan het hoofd staan
van 20.000 man in Zuidelijk Joe
go-Slavië en 50.000 man in Kroa
tië en zou beschikken over „zwa
re artillerie en andere zware wa
pens".
Vergezeld van het hoofd van de
Regerings-voorlia|htingsdienst te
Batavia, Mr. Dr. J. Ozinga, is Za
terdagavond om 19.15 uur de Lui-
tenant-Gouverneur-Generaal van
Nederlands Oost Indië, Dr. H. J.
van Mook, van Schiphol per K. L.
M.-vliegtuig naar New York ver
trokken. Vlak voor zijn vertrek
deelde de Landvoogd aan enkele
journalisten op 't vliegveld mede,
dat hij van plan is slechts enkele
dagen in Amerika te blijven. Hij
heeft althans zijn retourbiljet
voor Zaterdag a.s. geboekt. Hij
zegde de journalisten toe na zijn
terugkomst in Den Haag een vrij
uitvoerige verklaring te zullen
afleggen. Tenslotte ligt het in Dr.
Van Mook's bedoeling drie dagen
daarna weer naar Batavia terug
te keren.
Gevraagd naar het doel van zijn
reis, antwoordde de Gouv.-Gen.
omzichtig, dat dit in hoofdzaak
voor het plegen van overleg was
met de Nederlandse Ambassadeur
in de V.S., Mr. Van Kleffens, die
hij in verband met het door deze
Nederlandse vertegenwoordiger ;bij
de Veiligheidsraad te voeren be
leid ten opzichte van Indonesië
persoonlijk volledig op de hoogte
wenst te stellen. Voorts hoopt
Dr. Van Mo]pk besprekingen te
voeren met de Amerikaanse Mi
nister van Buitenlandse Zaken!
De Oost-Indonesische en West-
Borneose delegaties, zomede Dr.
Koets zijn met een K.D.M.-vlieg
tuig van het vliegveld Laguardia
naar Amsterdam.vertrokken.
Naar zij aan Aneta mededeel
den, keerden zij met gemengde
gevoelens terug omdat zij niet ge
hoord waren door de Veiligheids
raad. Zij waren echter tevreden
over de besprekingen, die zij in
Amerika gevoerd hadden. Presi
dent Soekawati zeide: „Het be
zoek heeft onze zaak geen scha
de gedaan." De Sultan vin Pon-
tiar.ak deelde mede, dat hij per
soonlijk tevreden was.
Generaal Marshall en met Sir
Herbert Evatt, de Australische
vertegenwoordiger bij de Veilig
heidsraad en tevens Australisch
Minister van Buitenlandse Zaken.
„Het is moeilijk voor mij u hier
tot uw algehele voldoening te
woord te staan", zo voegde de
Landvoogd de verslaggevers ver
volgens toe, „omdat ik niet over
de besprekingen van de afgelopen
dagen mag uitwijden, daar dit
hoogstens tot de competentie van
de Regering behoort. Wel kan ik-
u zeggen, dat er een zeer grote
mate van overeenstemming is be
reikt." Voor het overige zal het
Nederlandse publiek eerst de ver
gadering' in de Kamer van de vol
gende week dienen af te wachten.
Dr. Van hjlook ontkende ten
stelligste, dat er plannen zouden
zijn tot vervanging van de over
eenkomst van Linggadjati door
een nieuwe overeenkomst, die dan
onder de ogen van een door de
Veiligheidsraad aangewezen com
missie zou worden getekend. „In
grote lijnen" zo zeide hij, „blijft r
Linggadjati de basis waarop de
Regering haar politieke gedrags
lijn bouwt." Hij geloofde niet in
direct contact met de TJ.N.O. te
zullen komen; wel was hij van
plan het Amerikaanse publiek via
pers en door persoonlijke redevoe
ringen voor Amerikaanse radio
stations op de hoogte te stellen
van de huidige stand van zaken.
Niet op eigen voorstel, doch op
verzoek van de Ministerraad heeft
Dr. Van Mook deze reis naar
Amerika aanvaard. „Maar ik vind
het wel leuk," voegde de Land
voogd, die zeer vrolijk gestemd
was, er lachend aan toe. Over 't
onderzoek der Consuls, dat thans
in Indonesië wordt ingesteld, kon
hij weinig zeggen. Verwacht
wordt, dat zij 30 September a.s.
hun rapport zullen indienen. „Wij
zijn er zeer op gesteld dat het zo
vlug mogelijk geschiedt," zo be
sloot Dr. Van Mook 't interview.
Ditmaal deden geen Ministers
of leden van de Oommissie-Gene
raal de Landvoogd uitgeleide.
Slechts zijn vrouw en dochter en
enkele zijner vrienden haddien hem
naar Schiphol vergezeld.
In een bijzonder onderhoud met
het conservatieve blad ,,De New-
York Sun" heeft de Sultan van
Pontianak de; Indonesische kwes
tie uitvoerig besproken. Twee
derde deel van de bevolking van
Indonesia, die in haar geheel on-
geveer 75 millióen zielen telt, al
dus de Sultan, is bitter tegen de
Republiek gekant, die onder
sterke invloed staat van door
Moskou opgeleide revolutionnai-
ren. De Sultan "verklaarde, dat
de meerderheid der Indonesiërs
hoopt op de vorming van een
federale unie, gelijk aan die vah
de Verenigde Staten. De Sultan
besprak vervolgens de haat van
het overgrote deel van de bevol
king tegen de Republikeinen en
voegde daaraan toe: „Als de Ne
derlanders de strijd niet voortzet
ten, zullen zij zulks doen."
Het z.g. Indonesische leger, al
dus de Sultan, gebruikt Japanse
uitrusting en koopt ammunitie
tegen betaling van rubber, dat in
Singapore wordt verkocht tegen
betaling met geweren, die door
Chinese communisten daarheen
zijn gesmokkeld. Het Republi
keinse leger werkt op vastgestel
de uren, zoals blijkt uit een pro
clamatie, destijds te Djogja uitge
geven, waarin de werkdagen voor
militairen zijn bepaald en wel op
alle dagen behalve Zondag, ter
wijl vacanties door de Republiek
zijn erkend. Er wordt dan ge
werkt van 8 uur des morgens tot
des middags 2 uur behalve Vrij
dags, waarop slechts van 8 tot 11
De verdwijning van de Minister-
President van Thüringen, Dr.
Paul, is nog steeds onopgehel
derd. Wel heeft de „Hessische
Nachrichten", onder aanhaling
van een bericht uit de Sowjet-
zöne, gemeld, dat de auto van Dr.
Paul met kapot gesneden banden
gevonden is door de Sowjet-Rus-
sische grenspolitie te Eichenberg
bij de grens van de Amerikaanse
zóne.
Het Amerikaanse militaire be
stuur van Beieren heeft medege
deeld, dat, wanneer Paul in de
Amerikaanse zóne aangetroffen
wordt, nader door de rechtbank
beoordeeld zal worden of hem il
legaal overschrijden van de grens
ten laste gelegd moet worden.
Zou Paul kunnen bewijzen, dat
hij bij terugkeer in de Sowjet-
zóne aan politieke redenen ver
volgd izou worden, dan zou de
rechtbank geen voorgeleiding be
hoeven te gelasten.
Marine-autoriteiten van Groot-
Brittannië en de V.S. hebben
langs radiografische weg, zo ver
mogelijk, alle schepen gewaar
schuwd, die zich nabij het Zuide
lijk deel van Okinawa in zee be
vinden. Een Brits R.A.F.-vlieg-
tuig heeft namelijk een vloedgolf
waargenomen, die in staat is een
schip van vijfduizend ton te doen
kapseizen. De Britse marine-auto
riteiten hebben het Sowjet-Consu-
laat-Generaal te Sjanghai ge
waarschuwd ten einde de „Iljitsj",
die met ruim 1200 repatriërende
Sow jet-burgers de haven heeft
verlaten, op de hoogte te stellen.
uur wordt gewerkt. De Sultan
verklaarde verder, dat Soedirman
zijn opleiding in Rusland heeft
ontvangen. In de Republikeinse
steden vindt men overal afbeel
dingen van Lenin en Stalin aan
geplakt.
Zuid-Borneo, West-Borneo,
West-Java, Sumatra en de Soen-
dalanden verlangen onafhanke
lijkheid, zo besloot de Sultan,
maar die onafhankelijkheid is ner
gens te bereiken zonder de tech
nische bekwaamheid en het geld
der Nederlanders.
De Franse en Australische con
sul-Generaals, Raux en Eaton, zijn
tijdens hun bezoek aan Djokja
door Antara geïnterviewd, waar
bij Eaton, volgens dit Republi
keinse persbureau o.a. verklaarde,
dat hij verwachtte, dat het rap
port der consuls in twee maanden
klaar zou zijn. Beiden achtten hun
besprekingen met Soekarno zeer
belangrijk en zij meenden, dat het
Republikeinse probleem spoedig
zou kunnen worden opgelost. Op
een vraag naar het Australische
standpunt antwoordde Eaton nog,
dat „Australië graag ziet dat In
donesië een gelukkig land wordt."
Het Bataviasche ochtendblad
„Nieuwsgier" tekent hier o.a. bij
aan, dat men inmiddels hoe lan
ger hóe meer de indruk krrjgt, dat
de heren het niet gemakkelijk zul
len hebben, al was het alleen
maar omdat we allen met dezelf
de woorden over verschilende din
gen praten. Het blad wijst er op,
dat de afbakening der demarca
tielijnen niet door de Republiek
wordt erkend. Deze houdt staan
de, dat de Nederlanders slechts
enkele steden en tussenliggende
verbindingswegen bezet houden,
terwijl daarbuiten van bezetting
geen sprake is, juridisch nog fei
telijk. Vandaar het enorme aantal
Nederlandse bestandschendingen,
dat de Republiek voortdurend pro
duceert, want ook de in de Neder
landse communiqué's genoemde
zuiveringsacties worden door haar
als zodang betiteld, naast de vele
gefingeerde.
Een mooi voorbeeld van achter
haalbaar gebleken fantasie al
dus de „Nieuwsgier" is het vol
gende; Het nieuwe beroep van
Djokja op de Veiligheidsraad om
toch maar een onderzoekingscom
missie te zenden, bevat o.a. de be
wering dat de gehele bevolking
van Salatiga op 27 Juli door de
Nederlanders op poene van dood
straf werd gedwongen tegen de
Republiek te vechten, terwijl een
gezelschap Nederlandse en bui
tenlandse correspondenten, die de
stad de volgende dag bezochten,
een uiterst vredig beeld waarnam,
dat alleene door de platgebrande
en geplunderde Chinese wijk werd
verstoord. Deze wijk werd twee
dagen later door de Chinese con
sul-generaal geïnspecteerd, zodat
dit geval dus buiten alle Neder
landse insinuaties om te contro
leren valt. Wanneer er van Ne
derlandse zijde op wordt ge\vezen,
dat de Republiek het herhaaldelijk
en officieel erkende verlangen
van de Veiligheidsraad om het vu-
'ren te staken volledig in de wind
slaat aldus gaat de „Nieuws
gier" verder dan gesphiedt dit
juist met dien verstande, dat men
er van uitgaat, dat de Republiek
de Nederlandse demarcatielijn fat
soenshalve zou moeten erkennen,
Zij doet dat echter niet en daar
mee komt de kwestie, niet van
onze kant maar van die der con
suls bekeken, in een ietwat ander
licht te staan.
Het Joegoslavidbhe persbureau
Tanjoeg deelt mede, dat de staf
van bet leger der Griekse gueril
ia-strijders verzoeken zal bij mon
de van een vertegenwoordiger ge
hoord te worden door de Alge
mene Vergadering der, V.N. te
Lake Success ten einde ,,'t stand
punt van het Griekse volk over
de staat van zaken in het land"
uiteen te zetten.
Vrijdag is men begonnen met
het verplaatsen van het koninklijk
observatorium van Greenwich
naar* het kasteel Hurst-Monceux
in Sussex. Het werk zal vijf jaar
duren en meer dan een half mil-
J!ioen pond-sterling kosten.
Toen het observatorium in 1675
te Greenwich werd opgericht,
was 'Greenwich nog een dorp,
doch de sterke uitbreiding van
de stad Londen nadert de plaats
van het observatorium met het
gevolg, dat de lucht door de rook
minder helder wordt, terwijl de
gloed van de stadsverlichting
tijdopnamen bij het fotograferen
onmogelijk maakt.
De Franse Unie van haven
arbeiders heeft haar leden verbo
den om suiker, bestemd voor
Duitsland, op Rijnaken te laden.
De Unie noemde de verscheping
van 2000 ton, welke kort geleden
plaats heeft gehad, „schandalig."
Een millioen landarbeiders
van de Povlakte dreigen met sta
king, indien hun eis tot verbete
ring der arbeidsvoorwaarden niet
wordt ingewilligd.
De Londense „Newschroni-
cle" meent, dat de Europese
luchtlijnen in de komende winter
de keus hebben tussen het riske
ren van mensenlevens en het op
grote schaal sluiten van lucht
lijnen, daar de grond-navigatie
signalen in slechte staat zouden
verkeren.
Zaterdag verzamelden zich
duizenden demonstranten op het
Champs de Mars te Parijs om te
protesteren tegen de verlaging
van het broodrantsoen en het stij
gen van de kosten van het levens
onderhoud. Zij marcheerden naar
de Prefectuur en boden daar
schriftelijke protesten aan.
Een legeröpslagplaats van
springstoffen in de nabijheid van
Alcala de Benares (Spanje) is
ontploft. Een fabriek werd ver
woest en ongeveer 20 personen
raakten gewond.
Lord Strabolgi, een lid van de
Labourpartij, heeft, pleitende voor
een ver gaande vermindering van
de Britse troepen overzee, het
voorstel gedaan, Palestina over
te dragen aan de illigale Joodse
verzetsorganisatie Haganah, wel
ke dan, met de morele steun van
de Verenigde Naties, de orde in
Palestina zou moeten handhaven.
ZANKOFF GEAISrESTEERD.
Het Oostenrijkse Ministerie van
Binnenlandse Zaken heeft .beves
tiging gegeven van berichten, dat
Ferdinand Zankoff, voormalig
Minister-President van Bulgarije,
zich in een Amerikaanse gevan
genis, te Salzburg bevindt.
■A dl
I: ej
5 M
1 =j
OÉ
it
11
dl
1 d<
ej
il-ai
1
a|!
I
jlslu
stjhji
I
D\
jfr t
- o|
t ra
ie
r:- fa
fljf
nc
ir
it
re
'f:
j-ev.n
>x'
aigiiif
AMd
|:e I
"n Lp 3r I
1 >1,1
3