Dr. VAN MOOK In Nederland
De toestand in Indonesië
('Wereldnieuws J
**?T
De opstand in Ecuador
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1947.
Indrukken van
Minister Neher
Prinses Juliana en Prinsesjes
bezoeken vuurwerk
NEDERLANDS
Legercommuniqué
Generaal Kruis
zal manoeuvres in
Zwitserland bijwonen
De toestand in de Pendsjaab
BELGIË
IN COMMISSIE VAN DRIE
Zes October
de Plaatsvervangers bijeen
Consuls-Géneraal te Batavia door Republiek
officieel uitgenodigd
Joodse emigranten naar
Zuid-Amerika.
Persstem
over Regeringsverklaring
TRUMAN IN RIO
SPANNING IN PERU
71
iüfHc
H ,fc 'r'|rc
f -H
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld-door het K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Woens-
dgavond.
Weinig bewolking.
Vrij zonnig en droog weer.
Geleidelijk iets oplopende tem
peratuur. Zwakke, tijdelijk ma
tige, wiftd uit Noordelijke rich
tingen.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 595.
Verschqnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs:
per mm 10 ct.; minUnMal
per advertentie 1JX5,
Inzendingen advertentie»
tot des namiddags 4 our.
Rubriek kl. advertentieas
15 regels 60 ct.; ieder®
regel meer 12 cent. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Ben grote mensenmenigte be
groette Dinsdagmiddag de Luit.-
Gouverneur-Generaal van Neder-
lands-Oost-Indië, Dr. H. van
üook. die om half drie, na een
voorspoedige reis uit Batavia op
Schiphol landde.
Enkele ogenblikken na zijn
aank mst stond hij een groot aan
tal verslaggevers te woord, die
hem met vragen bestormden. Op
verscheidene daarvan weigerde
hij een antwoord te geven. Naar
bekend is Dr. Van Mook naar
Nederland gekomen om met de
Nederlandse Regering overleg te
plegen over de verdere gang van
zaken in Indonesië.
„Het zal wel duidelijk zijn", zo
zeide Dr. Van Mook, ,,dat het de
vraagstukken zijn waarvoor wij
ons in Indonesië geplaatst zien,
die een direct overleg noodzake
lijk hebben gemaakt."
Voorts deelde de landvoogd
mede, dat zijn beeoek aan Neder
land waarschijnlijk niet langer
dan drie of vier dagen zal duren.
Hij heeft zijn reis naar Nederland
gemaakt op verzoek van de Mi
nisterraad. Op e^n vraag hem
gesteld hoe hij over de interven
tie van de Veiligheidsraad dacht,
antwoordde Dr. Van Mook glim
lachend: „Dat heeft de zaak
niet gemakkelijker gemaakt, laat
ik het daarbij laten."
Met hetzelfde vliegtuig is ook
de Minister van Wederopbouw,
L. Neher, die 14 dagen geleden
naar Batavia vertrok, in ons land
teruggekeerd.
Aanvankelijk wilde de Minister
nog enige tijd in Indonesië blijven,
doch daar hij het noodzakelijk
achtte aanwezig te zijn bij de be
langrijke besprekingen, die Dr.
Van Mook met het Kabinet zal
voeren, nam hij het besluit gelijk
tijdig met de Landvoogd naar
Nederland te komen.
Na zijn aankomst gaf hij een
beknopt beeld van enkele zijner
voornaamste indrukken.
Sinds mijn vorige bezoek in
1946 zijn er belangrijke verbete
ringen te bespeuren. Het leven
in het algemeen is er veel orde
lijker geworden. Er is uit de aard
der zaak bij de Nederlandse ge
meenschap In Indië een grote
spanning waar te nemen en een
gevoel van onzekerheid. Maar
zowel bij de Nederlanders als 'hij
de Javaanse bevolking bestaat
naar mijn mening in de meeste
groepen een vast vertrouwen, dat
na verloop van enige tijd de moei
lijkheden uit de weg zullen wor
den geruimd."
Dr. Van Mook werd voorts in
het vliegtuig vergezeld door de
Racomba voor West-Java Abdoel
Kadir en Mr. Dr. J. Ozinga, hoofd
R.V.D. in Batavia, die heiden bij
de besprekingen aanwezig zullen
zijn.
Ter begroeting waren op Schip-
Heel stilletjes zijn Prinses Ju
liana en haar drie oudste dochter
tjes Maandagavond naar 't Sche-
veningse vuurwerk gekomen.
Vlak voor het begin van dit
laatste vuurwerkfestijn van dit
seizoen reed een hofauto voor het
Kurhaus aan het Gevers Deijnoot-
plein en vrijwel ongemerkt gin
gen de Prinses en. de Prinsesjes
door het hotel naar het terras,
vanwaar zij het kleurige vuur-
spattende feest goed konden vol
gen. Slechts enkele van de vele
duizenden, die zich in 't overvolle
Soheveningen bevonden hebben
iets van dit Prinselijk bezoek ge
merkt. Het behoeft nauwelijks
verteld te worden dat de Prinses7
jes Irene, Beatrix en Margriet
zeer genoten hebben. Een wit
olifantje, dat oranjevuur uit jzijn
bewegende slurf spoot en vrolijk
met zijn staart wapperde, bleek
een der grootste attracties tussen
de vele gekleurde stukken en de
talloze vuurpijlen. Het sluitstuk,
een portret van H.M. de Koningin
in wit vuur met een oranje-ver
siering aan weerszijden werd,
door de Prinsesjes direct als beel
tenis van Haar Grootmoeder her
kend. Het publiek gaf met luid
applaus uiting aan zijn waarde
ring voor dit slotstuk. Snel en
vrijwel ongemerkt zijn Prinses Ju
liana en Haar drie oudsten na af
loop van het vuurwerk weer uit
Scheveningen verdwenen.
hol aanwezig de Minister-Presi
dent Dr. L. J. M. Beel, de Minis
ter van Buitenlandse Zaken, Mr.
C. W. H. van Boetzelaer van Oos
terhout, Prof. W. Schermerh'irn
en de heer Max van Poll. De
beide laatsten vulden Dr. Van
Mook aan, toen deze op enkele
hem door de journalisten gestel
de vragen niet kon antwoorden.
Een daarvan was: „Komt Mr.
Van Kleffens nog naar Neder
land?" Zowel Prof .Schermer-
horn als de heer Van Poll zeiden,
dat dit zeker niet het geval zon
zijn, temeer daar thans immers
Mr. J. H. van Royen, Nederlands
ambassadeur in Canada, die de
besprekingen in de Veiligheids
raad heeft meegemaakt, Maan
dagavond reeds is gearriveerd.
Onder grote belangstelling van
het publiek stapte het gezelschap
vervolgens in de gereedstaande
wagens en vertrok naar Den
Haag, begeleid door een groot
aantal marechaussée's op moto
ren.
Het Nederlands-actie commu
niqué van Dinsdag meldt, dat
sedert het bevel tot staken van
de vijandelijkheden de Nederland
se verliezen bedragen: 103 ge
sneuvelden, 283 gewonden en 6
vermisten. De hierbij inbegrepen
verliezen van de laatste twee
dagen bedragen 5 gesneuvelden
en 11 gewonden.
In het gebied van Medan werd
Pematang Siantar tot tweemaal
toe docr Republikeinen aange
vallen, terwijl een poging tot
brandstichting werd geconsta
teerd. De vijand richtte mortier
en geweervuur op Poerwokerto in
Midden-Java.
Verder meldt het communiqué,
dat wederom Nederlandse pa
trouilles, posten en kampementen
onder vuur genomen werden.
Volgens een aanvullend com
muniqué hebben Nederlandse
troepen 47 Chinezen aan de Zuid
kust van West-Java bij Pasir
Dalang bevrijd.
Uit Tjibeurcum bij Tasikma-
laya werden drie Chinezen door
Republikeinen ontvoerd. In een
kampong ten Zuiden van Garoet
(West-Java) werd een pamflet
gevonden, waarin de bevolking
wordt meegedeeld, dat de ge
heime dienst van de Republiek
reeds een lijst bezit, waarop de
namen van personen voorkomen,
die zaken doen met de Nederlan
ders. In het pamflet wordt ge
waarschuwd, dat krasse maat
regelen tegen die personen zullen
worden genomen.
De Chef van dc Generale Staf,
Luitenant-Generaal Mr. H. J.
Kruis, heeft een uitnodiging ont
vangen van de Zwitserse regering
om de in September "te houden
manoeuvres van het Zwitserse
leger als gast der Regering bij te
wonen.
Volgens berichten uit Lahore,
bewegen zich een millioen vluch
telingen in twee stromingen naar
het oosten en het westen door
Lahore. Per trein, vrachtauto,
ossenkar en te voet komen zij uit
de Pendsjaab. Volgens het Maan
dagavond te Lahore uitgegeven
legercommuniqué zijn in de afge
lopen 36 uur meer dan 100.000
niet Mohammedanen oostwaarts
de Soetlej overgetrokken. Nog
steeds worden zowel Mohamme
daanse- als Hindoese vluchtelin
gen aangevallen.
Gemechaniseerde strijdkrachten
van het leger van Ecuador en het
garnizoen van Guayaauil, de voor
naamste haven van Ecuador, heb
ben zich Maandag aangesloten bij
de opstand, die" Zondag te Rio-
bamba tussen Guayaquil en de
hoofdstad Quito is uitgebroken.
De regering van kolonel Carlos
Mencheno. die verleden week die
van President Ibarra heeft omver
geworpen, heeft in geheel Ecua
dor de staat van beleg afgekon
digd.
Ook de militaire basis San An-
tona, waar gemechaniseerde troe
pen liggen, het ganizoen van Toel-
can, ten noordoosten van Quito,
en de burgerwacht hebben zich bij
de opstandelingen aangesloten.
Tengevolge van de censuur en het
verbreken der verbindingen be
schikt men niet over betrouwbaar
nieuws uit de centra van de op
stand.
De voornaamste regeringsauto
riteiten te Guayaquil hebben de
wijk genomen. De opstandelin
gen weigeren -de regering van
kolonel Manchenos te erkennen
en willen Dr. Ibarra terug.
Nader wordt vernomen, dat het
garnizoen te Guayaquil zich neer
legt bij het aanblijven van Man-
cheno, terwijl de wetgevende ver
gadering wordt bijeengeroepen.
De Belgische Kabinetsraad is
Maandagavond bijeengekomen on
der voorzitterschap van eerste-
Minister Spaak.
De heren Struye, Orban en Du-
vieusart, resp. Ministers van
Justitie, Landbouw en Economi
sche Zaken en Middenstand, wa
ren afwezig.
Na de Kabinetsraad heeft de
heer Vermeylen, Minister van
Binnenlandse Zaken, de journa
listen volgend communiqué voor
gelezen:
„De eerste-Minister heeft de
Raad in kennis gesteld van de
beslissingen van de Veiligheids
raad inzake het conflict tussen
Nederland en Indonesië en voor
namelijk van de resolutie van 25
Aug. waarin de Veiligheidsraad
zijn goede diensten aanbiedt om
te trachten een einde te maken
aan het conflict.
„De eerste-Minister heeft de
Kabinetsraad ter kennis gebracht,
dat de Nederlandse regering ge
vraagd had of België bereid was
Nederland te vertegenwoordigen
in de drieledige commissie, welke
krachtens deze beslissing dient te
worden samengesteld. De rege
ring heeft besloten bevestigend te
antwoorden op dit verzoek."
Een woordvoerder van het Brit
se departement van Buitenlandse
Zaken heeft medegedeeld, dat de
herfst-bijeenkomst van de plaats
vervangers der Ministers van
Buitenlandse Zaken van de Grote
Vier over het vredesverdrag met
Duitsland op zes October aan
staande te Londen zal aanvangen.
De Sowjet-Unie, Frankrijk en
de Verenigde Staten hebben be
vestigend geantwoord op de vraag
van de Britse legering, of de
datum van 6 October convenieer
de. Groot-Brittannië had oor
spronkelijk 1 October voorgesteld,
doch deze datum kwam niet goed
uit voor Frankrijk.
De plaatsvervangers zullen op
nieuw moeten proheren tot over
eenstemming te komen over de
wijze van onderhandelen over het
vredesverdrag met Duitsland ter
voorbereiding vcor de in Novem
ber aanstaande te Londen te hou
den bijeenkomst van de Raad van
Ministers van Buitenlandse Za
ken. De aanvangsdatum van deze
laatste bijeenkomst is nog niet
vastgesteld.
Woensdag 3 September ver
trekt met het s.s. „Johan de
Witt" van de Mij. Nederland .een
groep van 32 joden via Curagao
naar verschillende landen in Zuid
en Midden-Amerika. Deze emi
gratie staat onder auspiciën van
de Hias, de Hebrew Immegrant
aid Society, een organisatie die
reeds meer dan 60 jaren hulp
verleent bij de emigratie van
joodse pers nen naar alle landen
der aarde. De Hias heeft 53 kan
toren in 22 Europese landen en
heeft als primaire doelstelling
het herstellen van het familie
verband door gezinshereniging.
In het eerste half jaar van 1947
emigreerden onder auspiciën van
de Hias 13.047 personen, waar
van naar de Ver. Staten 3527,
naar Australië 1000. naar Zuid-
Amerika 3435, naar Afrika en
naar Palestina 3000, terwijl de
overige 1635 naar de lstnden van
herkomst werden gerepatrieerd.
Volgens het Republikeinse pers
bureau Antara heeft de Republi
keinse Regering thans de consuls-
generaal van Amerika, Engeland,
Australië, China, Frankrijk er:
Belrië te Batavia offic'e.l uitge
nodigd zo spoedig mogelijk een
bezoek aan Djogjakarta te bren
gen om ingevolge het besluit van
dc Veiligheidsraad een nderzoek
in te stellen naar de toestand in
Indonesië na de afkondiging van
het besluit tot staken van het
vuren. De Republike.nse Rege
ring zegt voorts overtuigd te
zijn, dat het bezoek van de con
suls-generaal bij zal dragen tot
het dienen van de waarheid en
het recht, alsmede van het ge
wone fatsoen; dit in verband met
de afbraakcampagne, die tegen
de republiek gevoerd wordt.
Tenslotte vraagt de Republi
keinse Regering, aan de .consuls-
generaal datum en tijdstip van
hun aankomst te Djogja te wil
len opgeven.
Het te Batavia verschijnende
ochtendblad „Nieuwsgier"', tekent
bij de jongste officiële Nederland
se Regeringsverklaring o.m. aan
dat hef „zonder meer duidelijk is,
dat de betekenis der Nederlandse
Regeringsverklaring, het zich
voegen naar de wensen van de
Veiligheidsraad, in belangrijke
mate wrdt bepaald door de
tegelijkertijd gestelde voorwaar
de, dat de Republiek van nu af
aan alle vijandelijke activiteit in
woord en daad zal staken.
De Regering accentueert haar
voorwaardelijke bereidverklaring
door te herinneren aan haar uit
eindelijke verantwoordelijkheid
voor de veiligheid in Indonesië.
Het dunkt ons, dat de Regering
haar vrijheid van handelen zal
hernerften, wanneer mocht blijken
dat het hevel om de vijandelijk
heden te staken aan Republikein
se zjjde niet gehandhaafd wordt
er. het kan daarbij in het midden
worden gelaten of dit een gevolg
is van onmacht of van onwil, of
van allebei.
Nog Maandagavond bereikte
ons het bericht van een oproep,
welke uitging van de Sobsi, welke
oproep werd gébroadcast doir
radi -Moskou. Daarbij Werden
a.le kameraden over de gehele
wereld opgewekt om zich te scha
ren onder de vanen van de strij
ders tegen het Nederlandse kolo
nialisme en voorts werd b.v. ver
wijdering van alle Nederlandse
troepen uit geheel Indonesië ge-
eist. Het spreekt vanzelf, dat de
De President van de Verenigde
Staten, Harry Truman, is op
enthousiaste wijze in de Brazili
aanse hoofdstad ontvangen.
Onder een kleurige regen van
confetti werd hij, geëscorteerd
door Braziliaanse troepen en in
een van kogelvrij glas voorziene
auto, tussen twee hagen van jui
chend publiek door over de hoofd-
j boulevard gereden.
Naast hem was gezeten de Pre
sident van Brazilië, Dutra. De of-
ficiële ontvangst had plaats op de
Amerikaanse ambassade. Er heb-
ben zich geen incidenten voorge
daan, ofschoon de communisti
sche pers sprak van ,,het bezoek
van een vertegenwoordiger van 't
fascisme". Wel werden enkele af-
fiches, waarop Truman was afge-
i beeld, afgescheurd of met een
hakenkruis besmeurd.
De President van Peru heeft
Maandagavond in een .radio-toe
spraak medegedeeld, dat hij de in-
dividuële en constitutionele waar
borgen heeft opgeschort. Hij
noemde de huidige stakingen in
Peru „louter politiek" en ver
klaarde, dat hij vastbesloten was
de economische toestand van het
land niet te laten aantasten .door
ongeregeldheden.
A.F.P.' meldt, dat de President
Dinsdag ternauwernood aan een
aanslag ontkomen is. In/gen ver
trek, gelegen naast een biblio
theek, waarin hij zich bevond,
ontplofte namelijk een bom.
Nederlandse Regering geen reke
ning zal kunnen houden met de
mogelijkheid, - dat dergelijke op
wekkingen tegen de wil van de
Republiek de wereld in worden
gez nden. In de gegeven om
standigheden zal zij moeten vast
houden aan de eis, dat alles, wat
het tot stand komen van een sfeer
waarin „goede diensten" zouden
kunnen gedijen, verhinderd, moet
worden geweerd.
Is deze interpretatie juist, dan
kunnen wij het besluit van Dgn
Haag niet alleen billijken, maar
ook toejuichen. De regering zal,
nu zij meteen Dr. Van Mook en
Mmister Neher naar Den Haag
opriep, gelegenheid hebben zich
rechtstreeks te oriënteren op het
oordeel van mannen ter plaatse,
welk oordeel wij overigens wel
kunnen raden: indien Dj3kja niet
radicaal overstag gaat, wordt een
brmiiogelijke toestand gehand
haafd.
Men kan van mening verschil
len over de vraag of het waar
schijnlijk is, dat Djokja radicaal
overstag zal gaan. Hier te lande
heerst, om het zacht uit te druk
ken, geen twijfel, dat Djokja dat
niet kan en niet wil.
Maar door Djokja uit deferentie
voor de Veiligheidsraad nog een
kans te geven, wordt in ieder ge
val dit gewonnen, dat komt vast
te staan, dat het uiterste werd
ondernamen olm tot een vreed
zame oplossing te geraken.",
Aldus de „Nieuwsgier
In het Zuidelijk deel van de
staat Michigan (V.S.) heeft een
cycloon gewoed, welke in een ge
bied van ongeveer 1000 vierkante
km verwoestingen heeft aange
richt. Detroit en omgeving staan
onder watei, terwijl de bliksem
verscheidene, branden heeft ver
oorzaakt, welke echter niet ern
stig zijn. Ruiten zijn verbrijzeld,
bomen ontworteld en gewassen
vernietigd. Tot nu toe is geen
melding gemaakt van slachtof
fers.
32 Km ten Oosten van Win
nipeg (Canada) zijn twee treinen
op elkander gelopen en in brand
geraakt. Men gelooft, dat 12 per-r
sonen zijn gewond.
Gistermiddag Is op het mili
taire vliegveld te Etterbeek een
Spitfire van de Belgische lucht
macht neergestort. De piloot
werd hierbij ernstig gewond.
Waarschijnlijk heeft hij getracht
©en noodlanding te maken als ge
volg van een defect aan de motor.
Nader wordt gemeld, dat de
piloot kort na zijn aankomst in
het ziekenhuis aan de bekomen
verwondingen is overleden.
2,6 Amerikaanse boeren zul
len een tocht door Europa maken
om kennis te nemen van de voed
selsituatie en de economische- en
politieke toestanden, teneinde te
overwegen wat hun organisatie
voor de bevordering van de goede
verstandhouding onder de volken
zou kunnen doen. Zij zullen ook
Nederland bezoeken.
Philip Murray, de voorzitter
van het C. I. O. één der grote
Amerikaanse vakverbonden, heeft
verklaard: „De verenigde Staten
worden bedreigd door een econo
mische crisis, oneindig ernstiger
dan de vorige". Volgens Murray
kan die crisis alleen vermeden
worden door uitroeiing van de
huidige tendentie naar winstver
meerdering, welke de koopkracht
doet verminderen."
Het Sowjet-Russisehe pers
bureau Tass meldt uit de Sowjet
zóne van Korea dat majoor
Foelfsky die op 1 Juli j.l. tijdens
het baden in zee door de stroom
is meegesleurd en in de Ameri
kaanse zóne aan land zou zijn ge
spoeld, nog steeds do r de Ame
rikaanse autoriteiten wordt vast
gehouden.
De Amerikaanse bevelhebber in
Korea heeft op een brief hierover
van de Sovjet-Russische bevel
hebber geantwoord, dat majoor
Foelfsky in het geheel niet in de
Amerikaanse zóne is gezien, al
dus Tass.
:rt
nn
-- ri
10
