f
(i
l
I
Het vuren staken
De Indonesische kwestie
kf
t.
RADIOREDE Dr. VAN MOOK
i
fcL
■4
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1947.
Officiële verklaring
van Regering der Republiek
Indonesia
Slachting
Chinezen
onder de
Veiligheidsraad stelt arbitrage voor
ós
rfc
feès
ri
aril
'V>
of
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door het K.NjM-1.
te De Rilt, geldig tot Maan
dagavond.
Veranderlijke wind.
Op enkele plaatsen ochtend
mist, overigens wisselend be-
wokt met hier en daar een en
kel liciht buitje. Ongeveer de
zelfde temperatuur als giste
ren. Veranderlijke wind.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 570.
Verschijnt dagelijks Drukkerij N.V. Firma P. J. van de Sande Terneuzen
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimum
per advertentie 1,50.
Inzendingen advertenties
tot des-namiddags 4 uur.
Rubriek kl. advertenties:
15 regels 60 ct iedere
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blad
10 ct. meer.
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Van officiële zijde wordt mede
gedeeld
In opvolging van het besluit
van de Ministerraad van Zater
dag kan worden verwacht, dat
de Luitenant Gouverneur-Gene
raal Zondagavond de order zal
uitgeven de vijandelijkheden te
staken en dat Mr. Van Kleffens
de Veiligheidsraad van het be
sluit in kennis zal stellen.
MAANDAG 4 AUGUSTUS TE
24 UUR EINDE VAN DE
POLITIËLE ACTIE.
Luitenant-Gouvemeur-Gene-
raal Dr. Van Mook heeft in een
radio-rede bekend gemaakt, dat
bevel is gegeven om de Neder
landse actie in Indonesië van 4
op 5 Augustus te middernacht
te beëindigen.
Een politieke meidewerker van
het AN.P. schrijft naar het bo
venstaande bericht, te mogen
veronderstellen, dat de Neder
landse Regering het besluit tot
het staken der politiële maatrege
len op Java heeft genomen, hoe
wel zij zich op het standpunt stelt,
dat de Veiligheidsraad eigenlijk
niet bevoegd is geweest, de Indo
nesische kwestie te behandelen.
Voorts meent hij te mogen ver
onderstellen, dat de Nederlandse
Regering de beslissing van de
Veiligheidsraad in zoverre heeft
toegejuicht dat deze beslissing
thans de hoop wettigt, dat de Re
publiek onder de druk van de we
reldopinie al datgene zal doen,
waartoe de Republiek, ondanks
alle aandringen van Nederlandse
OOST-INDONESIE TEGEN
INTERVENTIE VAN DE
VEILIGHEIDSRAAD.
De Ministerraad van Oost-Indio-
nesië heeft 'zich uitgesproken te
gen interventie van de Veilig
heidsraad betreffende het Neder
lands-Indonesische conflict, aldus
heeft de Oost-Indonesische Minis
ter van i^rliohting Zondag op
en persc^Hfcrentie te Makassar
medegedeeld. De Ministerraad
achtte een spoedige oplossing van
het conflict noodzakelijk, maar
was van mening dat de oplossing
in eigen boezem moet worden ge
zocht. In dit verhand is een uit
voerig telegram aan de Neder-
lands-IndisjtoRegerine- gezonden
met het H|k aan de Neder
landse en de Veiligheids
raad dit telegram te willen voor
leggen
7 RldÉfcjBLIKEINSE LEIDERS
VRIJGELATEN.
Zondagf^RRig zijn vooraan
staande Republikeinse leiders te
Batavia, die onder Nederlandse,
bewaking waren gesteld, vrijge
laten. Tot de vrijgelatenen beho
ren Dr. A. K. Gani, de Republi
keinse Vice-Minister-President,
Dr. Mohammed Tamzil, Vice-Mi-
nister van Buitenlandse Zaken, en
Mohammed Natsir, voormalig Mi
nister van Voorlichting. De Ne
derlandse bewakers van de voor
malige residentie van Dr. Soetan
Sjahrir te Batavia, waar de Indo
nesische leiders we*den gevangen
gehouden, zijn- teruggetrokken
De Republikeinse burgemeester
en plaatsvervangend burgemees
ter van Batavia izvjn thans de
endge belangrijke Republikeinen,
die nog gevangen worden gehou-
zijde en darmede overeenstem- den. Het telegram van de Veilig-
mende vriendschappelijke raadge
vingen van de kant van verschei
den mogendheden, niet heeft wil
len besluiten.
In een officiële verklaring, die
door de radio-omroep te Djokja
karta is bekend gemaakt, heeft
de Regering der Indonesische Re
publiek verzekerd, dat zij alles in
het wenk wil stellen om gevolg
te geven aan het beroep van de
Verenigde Naties aangaande het
staken der vijandelijkheden.
De Republikeinse Regering ver
zocht om arbitrage in het Indo
nesische conflict door een com
missie van diverse landen, be
noemd door de Veiligheidsraad.
De Commissie zou zowel door
Nederland als door de Republiek
aanvaard moeten zyn.
De Republiek stelt het thans ge
nomen besluit van de Veiligheids
raad zeer op prijs. Qfficicieel
heeft de Republiek de beslissing
van de Veiligheidsraad nog niet
onder de ogen gehad. Zij hoopt
haar spoedig te ontvangen.
Naar aanleiding van haar erva
ringen in de laatste twee jaar,
acht de Republiek het van het
grootste belang, dat de Neder
landse troepen uit de gehele Ar
chipel worden teruggetrokken.
Teneinde een vlotte en juiste
behandeling voor de Veiligheids
raad te verkrijgen acht de Repu
bliek het nodig, dat een vertegen
woordiger van de Republiek ge
hoord wordt en volledig in de ge
legenheid is het Republikeinse
standpunt uiteen te zetten. De
Republiek doet een beroep op al
le naties, die een vrede verlangen
gebaseerd op het recht van de
mens om vrij te zijn, een beroep
om alles in het werk te stellen
een einde te maken aan de kolo
niale agressie" der Nederlanders.
De verklaring zei tenslotte, dat
naar de mening der Republiek
(beëindiging der vijandelijkheden
alleen nuttig effect kon hebben,
als aan beide zijden de gewapende
machten zouden terugtrekken
achter de demarcatielijnen, door
partijen vastgesteld in October
1946.
Het Italiaanse kabinet heeft
Vrijdag, met onmiddellijke inwer
kingtreding, de koers van de Ita
liaanse lire verlaagd. De koers
is nu 350 lire tegen een Ameri
kaanse dollar. Deze maatregel
betekent automatisch een waar
deverandering tegenover het pond
sterling (1400 lire tegen 'n pond)
en tegenover andere munteen
heden.
heidsraad der V.N. aan de Repu
blikeinse Regering, waarin wordt
verzocht het vuren te staken, is
door Dr. P. J. Koets, hoofd van
het Kabinet van Dr. Van Mook,
aan Dr. Gani overhandigd, kort
nadat deze was vrijgelaten
(Dr. Koets heeft aan Dr. Gani
eveneens een nota van Dr. Van
Mook overhandigd, waarin deze
verklaart, dat de Nederlandse Re
gering bereid is het telegram van
die Veiligheidsraad, indien Dr.
Gani dit wenst, per radio aan
Sjarifoeddin, de Indonesische Mi
nister-President, te Djogjakarta
te doen toekomen. Dr. Gani be
loofde het Nederlandse aanbod
morgen te beantwoorden en ver
klaarde later in een interview, dat
het mogelijk is, dat hij Engeland,
de V.S., Australië of Voor-Indië
zou verzoeken hun tussenkomst te
verlenen bij het overbrengen van
de boodschap van de Veiligheids
raad
Volgens het Franse persbureau
A.F.P. willen Dr. Gani en Dr.
Tamzil zich niet naar huis hege
ven, vóórdat zij weten, waarom
de burgemeester en plaatsvervan
gend burgemeester van Batavia
niet zijn vrijgelaten.
De „Nieuwsgier" haalt het
Chinese blad „Sinpo" aan, waar
in gezegd wordt, dat in Tjilimoes
ten Zuiden van Oheribon de
tweede grote slachting van Chi
nezen na Tangerang heeft plaats
gehad: kort na de aankomst der
Nederlandse troepen aldaar wer
den twee tot driehonderd Chine
zen vermoord. „Hoewel de ver
houding tussen de Indonesiërs en
Chinezen te Tjilimoes altijd goed
geweest is, zette de bond van Is
lamitische jongeren in critieke
dagen de moordpartij op touw
Hierbij fungeerden twee hadjis
(MeK rcagangers) als beul."
Door de Veiligheidsraad werd
een resolutie ter kennis gebracht
der Nederlandse Regering, luiden
de: ,,De Veiligheidsraad, met be
zorgdheid kennis genomen heb
bende van de in gang zijnde vijan
delijkheden tussen de strijdkrach
ten van Nederland en van de Re
publiek Indonesia, doet een be
roep op beide partijen:
a. Om de vijandelijkheden te sta
ken, en
b. Om hun geschil te beslechten
door arbitrage of door vreedzame
middelen, en om de Veiligheids
raad op de hoogte te houdn van
de voortgang van deze beslech
ting. Tegelijkertijd werden door
de Regering der V.S. aan de Ne
derlandse Regering haar goede
diensten aangeboden ter beslech
ting van het geschil, welke goede
diensten door de Nederlandse Re
gering gaarne weiden aanvaard.
Ofschoon de Nederlandse Rege
ring overtuigd is, dat in deze aan
gelegenheid ten onrechte de tus
senkomst van de Veiligheidsraad,
overeenkomstig art. 39 van het
Charter der V.N., werd ingeroe
pen genoemde raad, en deze reso
lutie, zijn bevoegdheden te buiten
ging door zich te mengen in een
interne aangelegenheid van het
Koninkrijk, zo heeft zij niettemin
besloten om het daarin vervatte
beroep gehoor te geven. Zij wil
daardoor nogmaals tonen, dat zij
geen mogelijkheid voorbij wil la
ten gaan om de actie, die noodza
kelijk was geworden om aan een
De Veiligheidsraad heeft met
acht stemmen vóór, terwijl Bel-
gie, Groot-tBrittannië en Fankrijk
zich van stemming onthielden,
besloten een beroep op Nederland
en de republiek te doen om het
Indonesische geschil „door arbi
trage of op andere vreedzame
wijze" te doen slechten.
Vrijdagavond heeft Dr. Van
Kleffens in de vergadering van
de Veiligheidsraad het volgende
verklaard: „Niemand zou zich
meer verheugen dan de Neder
landse regering, indien de vijan
delijkheden werden gestaakt en
wij zijn bereid dit zo spoedig mo
gelijk te doen. 0<p het ogenblik
kan ik niet meer zeggen".
De resolutie, welke zoals reeds
gemeld met acht stemmen werd
aangenomen luidt als volgt: „De
Veiligheidsraad, met bezorgdheid
kennis nemend van de no<r voort
gang hebbende vijandelijkheden
tussen de gewapende machten
van Nederland en de republiek,
doet een beroep op beide partijen
le de vijandelijkheden terstond te
staken; 2e. het geschil door mid
del van arbitrage of op een an
dere vreedzame wijze te slechten
en de Veiligheidsraad hiervan op
de hoogte te houden
Gromyko hield vast aqn zijn
amendement, waarin voorgesteld
wordt, dat beide partijen zich
zouden terugtrekken op de posi
ties, welke zij vóór het uitbre
ken der gevechten innamen,
waarop Mr. Van Kleffens ver
klaarde: „Indien onze troepen
terugtrekken, dan zullen er ver
schrikkelijke vergeldingen be
gaan worden, wanneer de repu
blikeinse benden terugkeren". Hij
waarschuwde de Veiligheidsraad
zeer ernstig tegen het voorstel
van de Russische afgevaardigde.
Het amendement werd verwor
pen; slechts Polen en Sovjet-Unie
stemden voor.
De voorzitter Faris Al Choery
(Syrië) deelde mede, dat de Ne
derlandse regering en de Indone
sische republiek in kennis gesteld
zouden worden van de beslissing
van de Veiligheidsraad en ver-
zocht daarom daaraan onmiddel
lijk te voldoen.
Bij de stemming over de reso
lutie gold de onthouding van
Groot-iBrittannië n i e t als een
veto. Frankrijk en België geven
als reden voor hun onthouding
op, dat zij er nog aan twijfelden,
of de Veiligheidsraad in deze
kwestie wel competent is. De ver
gadering werd tot Maandag ver
daagd. De Griekse kwestie zal
dan worden behandeld
Na het besluit.
Nu de veiligheidsraad besloten
heeft een beroep te doen op Ne
derland en de Indonesische repu
bliek tot staking van de vijande
lijkheden en het doen slechten
van het geschil door arbitrage,
heeft men thans te kampen met
de moeilijkheid, hoe men zich in
verbinding kan stellen met beide
partijen, opdat aan deze uitspraak
gehoor zal worden gegeven.
Er heerste algemeen voldoe
ning onder de gedelegeerden, dat
de Veiligheidsraad thans voor de
eerste maal in staat was geweest
een zo snelle beslissing te nemen.
Men twijfelde echter, in hoeverre
de betrokken partijen in staat
zouden zijn de beslissing uit te
voeren.
Mr. Van Kleffens weigerde te
zeggen, of de Nederlandse rege
ring aan het beroep gehoor zou
geven. Hoge V. N.-autoriteiten
kwamen er rond voor uit, dat het
voor hen een probleem was, hoe
zij de verantwoordelijke Indone
sische autoriteiten snel konden
bereiken.
De Indische afgevaardigde B.
R. Sen verklaarde na afloop der
vergadering „de kwestie van het
terugtrekken der wederzijdse
troepen naar de posities van voor
het begin der vijandelijkheden is
nog niet opgelost en wij behou
den ons het recht voor daarop
terug te komen. Niettemin ver
heugen wij ons er over, dat de
Veiligheidsraad er in geslaagd is
deze stap zo snel te nemen, het
geen veel tot zijn aanzien bij
draagt.
onhoudbare toestand van bedrei
ging en wetteloosheid een einde
te maken, zoveel doenlijk te be
perken. Bovendien wil zij aan
Djokjakarta nog maals de gele
genheid geven de houding van
agressie en ophitsing te laten va
ren en tot een werkelijke uitvoe
ring van de overeenkomst van
Linggadjati te komen. Zij wil ten
slotte de Regering der V.S. de
ruimst mogelijke gelegenheid ver
schaffen om de aangeboden goede
diensten te effectueren. Daarom
is bevel gegeven de actie uiterlijk
te middernacht van 4 op 5 Augus
tus af te sluiten. Daarbij zal, zo
dra de binnengekomen rapporten
zulks mogelijk maken, duidelijk
worden aangegeven in welke de
len van Java en Sumatra de Ne
derlandse Regering de recht
streekse zorg voor orde en veilig
heid, als gevolg van de actie,
heeft overgenomen en verder zat
dragen. Zij moet hierbij met het
oog op de in die streken aange
troffen toestanden en op de van
Republikeinse zijde verrichte han
delingen en geuite bedreigingen
met nadruk verklaren, dat zij
haar verantwoordelijkheid en haar
verplichtingen ten aanzien van de
Veiligheid van persoon en goed
en voor het herstel en de hand
having van recht en orde in die
streken ten volle en met alle haar
ter beschikking staande middelen
zal blijven vervullen, teneinde
daar zowel de wederopbouw, als
de uitvoering van het programma
van Linggadjati mogelijk te ma
ken.
Terwijl haar zelf iedere ge
dachte aan politieke vergelding
vreemd is, wenst zij aan allen, die
onder haar rechtstreekse bescher
ming staan, de verzekering te ge
ven, dat zij tegen iedere vorm van
zodanige vergelding of wraak,
van welke zijde ook, op die be
scherming kunnen blijven rekenen.
Indien en voor zover in die stre
ken ordeverstoringen plaats vin
den, of voortgang vinden, zal zij
daartegen met kracht en beslist
heid optreden, dn nauwe samen
werking met de burgerij en de
organen van bestuur en politie.
De Regering zal nu afwachten,
of de Republiek eveneens gevolg
zal geven aan het beroep, dooi
de Veiligheidsraad gedaan. Zij:
wil daarbij, in dit stadium alleen
verklaren, dat een staking van de
vijandelijkheden, nadr haar oor
deel, mede omvat een staking van
vernielingen, van gewelddadighe
den tegen verschillende delen van
de bevolking in Republikeins ge
bied en van de vijandige propa
ganda, die in de laatste tijd zelfs
aansporingen tot massamoord
heeft omvat. Nogmaals, wij willen
geen middel, dat tot een voed
zame, eervolle en redelijke oplos
sing van het conflict kan leiden,
onbeproefd laten en zijn daarbij,
onzerzijds door generlei gevoe
lens van wraak of vijandschap
bezield. Onze troepen hebben,
overal waar zij kwamen, blijk ge
geven van geestkracht en kalmte,
van een zin voor recht en orde,
en van barmhartigheid voor en
medeleven met allen, die bedreigd,
beroofd of in nood waren. Door
die houding heb ik de zekerheid,
dat zij de thans gegeven bevelen
juist en verstandig en met de ze
kerheid, een goede zaak te die
nen, zullen uitvoeren. Ook ben ik
er zeker van, dat in de streken,
waar zij de rechtsorde bescher
men, de gehele burgerij rustig
aan de arbeid kan gaan en blij
ven om met ons de grondslagen
te leggen voor de vrije Verenigde
Staten van Indonesië Het zal nu
in de eerste plaats afhangen van
de besluiten van Djogja, en van
de uitvoering daarvan in het Re
publikeins gebied, of de vijande
lijkheden ook aan die zijde worden
gestaakt en een hernieuwde mo
gelijkheid van samenwerking ge
schapen wordt. Ik behoef niet te
COMMISSIE-GENERAAL IN
NEDERLAND TERUG.
Precies kwart over vier landde
Zaterdag op het vliegveld Schip
hol een K,L,M.-vleigtuig uit Ba
tavia met de leden van de Com
missie-Generaal aan bcord.
Toen ziji uit het vliegtuig stap
ten, werden zij bestormd door een
leger persfotografen en journa
listen. Nadat de leden van ie
Oommissie-Generaal ook door hun,
familieleden begroet waren, had
den de journalisten nog even ge
legenheid voor een kort onder
houd.
,,Wat is uw mening over de
ontwikkeling in Indonesië in de
laatste dagen?"
„Wij weten niets, wij komen
hier om te luisteren. Wij hebben
drie dagen lang in het vliegtuig
gezeten U weet waarschijnlijk
meer dan wij."
„Aan Prof. Schermerhom werd
de vraag gesteld of hij, nog iets
te zeggen had op de verklaringen
van Frans Goedhart, na diens te
rugkomst uit de Oost.
„U weet, dat de Regering deze
verklaring gedementeerd beeft.
Ik hoef er dus niets over te zeg
gen."
„U dementeert de verklaring
dus ook?"
„Zeker doe ik dat, dat heb ik
ook tegenover verslaggevers van
A.N.P. gedaan."
De heer Max van Poll zeide nog:
„Het is van groot belang, dat
men in Nederland weet, dat er
op 15 Juli in feite overeenstem
ming was bereikt met Sjarifoe-
din en Setyadjit. Er is hier in
Nederland niet genoeg aandacht
op gevestigd. De voorstellen wa
ren toen door allen als redelijk
erkend, doch zij werden in Djok-
ja niet aanvaard. Het ging hierbij
niet om een bepaald punt. doch
om de gehele opvatting van Ne
derlandse zijde. Thans moeten wij
hier de situatie geheel opnieuw
bekijken."
„Denkt u, dat er nog een weg
open is om elkander door middel
van onderhandelingen te vinden?"
De heer Van Poll antwoordde
hierop: „Er bestaat altijd een
mogelijkheid nog te onderhande
len, indien men ook van Repu
blikeinse zijde dit in de juiste
geest wil doen."
zeggen, hoe een ieder dit hoopt
en steeds gehoopt heeft. Maar ik
behoef evenmin te verklaren, dat
het alleen op een grondslag van
werkelijke veiligheid, van demo
cratische vrijheid en van goede
trouw ten aanzien van het geen
werd overeengekomen, mogelijk
zal zijn. Nog een enkel persoon
lijk woord tot slot. Een persoon
lijk woord vooral tot al die mede
burgers, welke leven in de gebie
den, waar door onze actie veilig
heid werd en zal worden gebracht.
Voor u is de tijd van vrees, van
onzekerheid en van vijandschap
voorbij, of zal hij spoedig voorbij
zijn, zodra de nog rondzwervende,
gewapende groepen tot de orde
zijn geroepen of in de maatschap
pij zijn teruggebracht. Voor u is
de tijd van positieve arbeid aan
gebroken, ondanks hetgeen ver
blinde landgenoten in en laatste
vlaag van vernielzucht nog heb
ben "kapot gemaakt. Vbor u kan,
na een benauwde droom, het rijke
en vrije leven weer beginnen. Wel
verre 'van te zijn vol strijd en vij
andelijkheden, zoals men dat aan
de wereld wil voorstellen, is in het
gebied, waar onze troepen kwa
men, de vrede eindelijk aange
broken. Wel verre van een gevaar
op te leveren voor de wereldvrede,
heeft onze actie die gebieden we
der voor de wereld opengezet en
de kunstmatige afsluiting, door
Djogja in stand gehouden, opge
heven. Wel verre van een nieuwe
verdrukking te brengen, hebben
wij gezamenlijk de druk opgehe
ven, die op het land lag. Wij heb
ben in deze streken niets te ver
bergen en aanvaarden niet in de
laatste plaats daarom van harte
het Amerikaanse aanbod. Overal
begint de arbeid en het verkeeT
weer op te leven. Spoedig zal
ieder vrij zijn plaats kunnen in
nemen en zijn aandeel kunnen bij
dragen tot de opbouw van een
werkelijk vrije en sterke Indone
sische natie, waarin ook voor
iedere niet-Indonesiër van goede
wil plaats zal zijn. Dit is de be
tekenis van het herstel van orde
'en veiligheid, de onmisbare grond
slag van de echte vrijheid. Wij
zullen daarvan met kracht en
voortvarendheid gebruik maken
voor de opbouw, wat er ook ge
beuren mag. En wat er ook ge
beuren mag, wij zullen ons de
gewonnen veiligheid en vrijheid
niet meer laten ontnemen.
i.dv
ter
>er:
ir.
0
ieiï
ch'
Röj
e:
bj
of;
te
Drv
)it
o
itej
ie
V
'SC.
V
t i
tai
gr*
dij
b'-'l,
latF
lrtei
ti K
DU*'
I neri
iet»)
iel
e
f e
.ncL
;otii
inr|
f/e'I
id tl
n
leifi
inf
go'
x )1
0)01
hi\
iüh
env
I
erT'
atr
/od*
imf
n<»
-ri
rd
dé'
3rd
DO
01
uj
u
,s
