beantwoording van haar Aide-mémoire.
Aardenburg herdenkt de „berenning"
•i
I
Het rapport over de Belgische Koning
Eerste opvoering van
„Helpt IJ self, so helpt U God
VRIJDAG 27 JUNI 1947.
INDONESIË
NEDERLANDSE REGERING verwacht
Sjahrir dreigt met aftreden
Sjahrir biedt zijn
ontslag aan
De houding van de
Sajap Kiri
het
President Truman en
plan Marshall
De Nicola herkozen
De dood van Generaal
Sikorski
De „aanval" op Helgoland
Radiotoespraak van Spaak
Noodregeling financiële
verhouding en grotere zelf
standigheid van Gemeenten
Een Dollar-crisis op komst?
De stad in feestgewaad
ït ui
ntfs J
een
twil|
'■Z
)OG
'ia
Pl9ï
BE
JOP
3Z
I
r'l
Frankering bij Abonnement - Temeuzen
WEERSVERWACHTING
medegedeeld door bet K.N.M.I.
te De Bilt, geldig tot Vrijdag
avond.
Onweerskansen.
Aanvankelijk zonnig. Later
op de dag toen. bewolking met
op vele plaatsen onweersbuien.
Nog warm. Zwakke of matige
wind tussen Oost en Zuid.
DE VRIJE ZEEUW
3de Jaargang No. 538.
Verschijnt dageljjks Drukker*) N.V. Firma P. J. van de Sande
Advertentieprijs
per mm 10 ct.; minimaal
per advertentie l.öC
Inzendingen advertenties
tot des namiddags 4 MOK,
ujhr-.-k ki iidvertentieai
15 regels 60 ct.; led «re
regel meer 12 ct. Ver
melding brieven onder
nr. Bur. van dit Blal
10 ct. meer.
Temeuzen
Abonnementsprijs 3,25 per kwartaal.
Gebleken is, dat in verschil
lende kringen misverstand is
ontstaan door het elkaar krui
sen van het aide-memoire, na
mens de Nederlandse Rege
ring door de Lu.-Gouverneur-
Generaal aan de republikeinse
regering overhandigd, en de
laatste brief, door de heer
Sjahrir als voorzitter van de
republikeinse delegatie aan
de Commissie-Generaal ver
zonden.
Van bevoegde zijde wordt,
in aansluiting op de mede
deling van de Regeringsvoor
lichtingsdienst in dit verband
de aandacht er op gevestigd,
dat de la,atste brief van de
heer Sjahrir het Nederlandse
aide-memoire In i e t onge
daan heeft gemaakt of heeft
achterhaald.
De Nederlandse Regering
verwacht een eigen antwoord
op de aide-memoire. Daar het
aide-memoire rechtstreeks is
gericht tot de republikeinse
regering, zal het antwoord op
ditzelfde niveau verwacht
kunnen worden.
Resolutie van de linkervleugel.
De Sajap Kiri heeft een reso
lutie aangenomen, waarin zij zich
tegen de compromis-voorstellen
verklaart, welke vervat zijn in de
jongste correspondentie tussen
Sjahrir en de Commissie-Generaal.
In de resolutie wordt de mening
uitgesproken, dat deze voorstel
len onvoldoende garantie geven
van eenheid tussen de Republi
keinse regering en het volk.
Sjahrir heeft om nadere ophel
dering van deze resolutie ge
vraagd en daarbij verklaard: „In
dien de resolutie betekent, dat
mijn Ibeleid wordt veroordeeld,
treed ik af".
Soetan Sjahrir, premier der
Indonesische Republiek, heeft
zijn ontslag aangeboden, tenge
volge van critiek op zijn conces
sies aan de Nederlanders van de
zijde van zijn linkse aanhangers,
aidus wordt Donderdagavond te
Djocja vernomen,
De President der Republiek,
Soekarno, heeft zich zijn lieslis-
sing ten aanzien van het aan
vaarden van de ontslagaanvrage
voorbehouden, hangende het
overleg met de partijleiders.
Het besluit van Sjahrir volgde,
nadat de linkse politieke groep,
met inbegrip van zijn eigen so
cialistische partij een vorige re
solutie, waarin zijn concessies
aan de Nederlanders in de hui
dige politieke crisis worden ver
worpen, had bevestigd.
De nationalistische partij heeft
de concessies ook verworpen,
hetgeen betekent, dat alle be
langrijke republikeinse partijen
tegen de politiek van Sjahrir
zijn.
De houding van de Sajap Kiri,
waarvan het voortbestaan van het
kaibinet-Sjahrir kan afhangen, is
nog volkomen onduidelijk.
Na afloop van een vergadering
Dondermiddag, welke des avonds
zou worden voortgezet, verklaar
den enige bestuursleden, dat men
beraadslaagd had „ter bepaling
van een standpunt".
Intussen is een bekendmaking
uitgegeven, waarin de Sajap Kiri
zich tegen de compromissen in de
laatste briefwisseling uitspreekt,
wegens het ontbreken van garan
ties voor de eenheid van regering
en volk. Handhaving van de ant
woordnota wordt in deze bekend
making aanvaard als mogelijk
heid tot beslechting van het con
flict tussen Nederland en Indo
nesië op vredelievende wijze.
De bekendmaking bevat verder
een beroep op het volk om op alle
eventualiteiten voorbereid te zijn
en zij verlangt versterking van de
regering, opdat meer eenheid zal
ontstaan tussen regering en volk.
Tenslotte wordt een beroep ge
daan op de wereld en speciaal op
het Nederlandse volk om het pro
bleem vredelievend op te lossen.
MISHANDELING VAN
EEN GEWONDE.
De „dienst Legercontacten"
deelt mede, dat na een overval op
een Nederlandse patrouille te
Tjiandoer op 16 Mei een soldaat
ziekenverpleger vermist werd. Na
telefonisch contact met de T.R.I.
kregen de Nederlanders de mede
deling, dat zij de volgende dag
het stoffelijk overschot aan de
demarcatielijn in ontvangst kon
den nemen. Daar ter plaatse
troffen de Nederlanders een lijk
aan, dat geheel naakt was en op
afschuwelijke wijze was verminkt.
Het medisch onderzoek bracht
aan het licht, dat de ongelukkige
een schotwond in het bovenbeen
had gekregen, welke wond echter
beslist niet dodelijk kon zijn ge
weest. Hij was door gruwelijke
mishandeling ter dood gebracht.
Men heeft op de protesten, bij
de Republikeinse autoriteiten in
gediend een onbevredigend ant
woord ontvangen. Op 19 Juni zijn
aan de demarcatielijn enige
eigendommen van het slachtoffer
overhandigd, doch omtrent zijn
kleren, bewapening, munitie enz.,
alsmede omtrent eventuele maat
regelen, door de Republikeinse
autoriteiten genomen, om de
schuldigen te (bestraffen, heeft
men nog niets vernomen.
President Truman der V. S.
heeft tijdens een persconferentie
verklaard, dat hij het „volkomen
eens" is met Marshall, de Minister
van Buitenlandse Zaken, ten aan
zien van de plannen voor toekom
stige hulp aan Europa.
Deze persconferentie was bij
eengeroepen om het standpunt
der regering ten aanzien van het
plan van Marshall nader uiteen
te zetten en de onzekerheid, nage
laten door de Verklaring, die de
Minister van Financiën, John
Snyder, Woensdag aflegde, weg
te nemen.
De Kamerfractie der Belgische
Katholieke Volkspartij heeft in
zake het rapport over de gedra
gingen van de Koning tijdens de
bezetting als haar mening te ken
nen gegeven, dat dit rapport er
in belangrijke mate toe zal bij
dragen de Koningskwestie op te
lossen. De fractie doet een be
roep op alle Belgen zich te ver
heffen boven alles, wat kan ver
delen en te trachten een recht
vaardige oplossing te vinden.
Senator de Dorlodot heeft de
heer Gillon. voorzitter van de Se
naat, verzocht de Senator Hans
om inlichtingen te verzoeken om
trent de door hem in 1945 in de
Senaat afgelegde verklaring, dat
de Koning zich tijdens de bezet
ting naar het kasteel te Seneffe
heeft begeven. De heer Dorlodot
beroept zich op het rapport van
de commissie van onderzoek,
Enrico de Nicola, die Woens
dagavond om gezondheidsredenen
afgetreden is als president van
Italië, is Donderdag door de na
tionale vergadering te Rome met
405 tegen 26 stemmen tot presi
dent herkozen.
Onmiddellijk na de stemming
heeft de voorzitter De Nicola van
de uitslag op de hoogte gesteld.
Men wacht nu op het antwoord
van De Nicola.
De Nicola heeft aan de voor
zitter van de Italiaanse nationale
vergadering medegedeeld, dat hij
als voorlopig president in functie
zal blijven.
Naar de Warschause corres
pondent van het Britse blad „The
Times" meldt, heeft de militaire
gouverneur van Warschau, luit.-
gen. Paszkiewicz, die tijdens de
oorlog bevelhebber van de Poolse
troepen in Schotland was, in het
parlement verklaard, dat het
vliegtuigongeluk op Gibraltar,
waarhij de Poolse opperbevelheb
ber en minister-president gene
raal Sikorski, en zijn dochter
meer dan drie jaar geleden het
leven lieten, met opzet veroor
zaakt is.
Paszkiewicz verklaarde, dat de
vroegere Poolse opperbevelheb
ber in Italië, generaal Anders,
het plan had Sikorski „uit de weg
te ruimen" en hem (Paszkiewicz),
een uur voor het vliegtuigongeluk
gebeurde, gevraagd had om aan
het plan deel te nemen.
waarin de leden van deze commis
sie tot de conclusie zijn gekomen,
dat de beweringen van de Socia
listische Senator Hans van iedere
grond zijn ontbloot.
Ook het onafhankelijke Belgi
sche blad „Le Soir" heeft thans
stelling genomen met betrekking
tot het door de commissie van
juristen uitgebrachte rapport over
de gedragingen van Koning Leo
pold tijdens de bezetting. Hoewel
het zich in voorzichtiger bewoor
dingen uit dan het socialistische
blad „Le Peuple" dit enige dagen
geleden deed, komt het eveneens
tot de conclusie, dat het uitge
brachte rapport een eenzijdig ka
rakter draagt. Verder zou de
commissie van onderzoek, aldus
het blad, haar taak om „eenvou
dig informatie te geven hebben
overschreden, en zou het rapport
niet objectief en onpartijdig zijn.
Volgens „Le Soir" zal dan ook het
doel, dat de commissie zich ge
steld had, n.l. verzoening en een
dracht te bewerkstelligen, niet
worden bereikt.
Het Britse Ministerie van
Luchtvaart heeft medegedeeld,
dat 40 Lincolns en Lancasters
van de R.A.F. het eiland Helgo
land in de nacht van Maandag op
Dinsdag (1 Juli) zuilen bombar
deren. Elk toestel zal een exer
citie-hom van 250 kg afwerpen.
Mosquito's zullen de bombarde
mentstoestellen voorafgaan en
het doelwit in kleuren aftekenen.
De aanval op het doelwit begint
te 00.59 uur (1 Juli). Twee gol
ven bommenwerpers zullen op
18.000 voet hoogte over het doel
wit vliegen.
Bij negen scheepswerven van
de Bethelem Steel Company aan
de Amerikaanse Oostkust zijn
40.000 arbeiders in staking ge
gaan.
„Wanneer zullen wij inzien, dat
de vrede een zelfs belangrijker
doel is dan de overwinning en
dat om deze te bereiken elke po
ging waard is beproefd te wor
den", aldus Paul Henri Spaak, de
Belgische premier, die voorzitter
is geweest van de eerste zitting
van de algemene vergadering der
V. N., in een radio-toespraak ter
gelegenheid van de tweede ver
jaardag van het tekenen van het
Handvest der V. N.
„Het is niet te laat, maar het
is wel tijd de methoden om arg
waan uit te bannen te veranderen
en eindelijk een ware geest van
begrip en een waar verlangen
naar samenwerking te tonen."
Het is nog te vroeg een eind
oordeel over de V. N. uit te spre
ken, maar waarom zou men de
desillusies, die deze twee jaar heb-
gebracht, verbergen, zo vroeg
Spaak. Ondanks haar tekort
komingen moeten de V. N. ech
ter een vreedzame wereld schep
pen, waar wijze oplossingen zul
len zegevieren.
Aan het slot van deze rede zei-
de Spaak: „Laat ieder op deze
verjaardag van het tekenen van
het Handvest zijn geweten onder
zoeken, laat lieder zichzelf vragen,
waar en wanneer hij wellicht niet
geheel trouw is geweest aan de
grote edele principes, welke hij
aanhing, en laat hij boven alles
zichzelf heioven zijn fouten niet
te herhalen."
Tijdens een gemeenschappelijke
maaltijd, die de congressisten van
de Vereniging van Nederlandse
Gemeenten Woensdagavond in
Hotel Krasnapolsky te Amster
dam nuttigden, heeft de Minister
van Binnenlandse Zaken, Dr. Beel
o.a. medegedeeld, dat, naar hij
mocht vernemen, binnen enkele
dagen als eerste resultaat van het
werk der commissie-Oud een ont
werp noodregeling met betrekking
tot de financiële verhouding tus
sen rjjk en gemeenten aan hem
zal worden aangeboden. Boven
dien is aan de colleges van Gede
puteerde Staten een rondschrijven
gericht, waarin wordt medege
deeld, dat het toezicht op de be
grotingen van noodlijdende ge
meenten tot 20.000 zielen weer
volledig bij Gedeputeerde Staten
zal komen te berusten.
Het Amerikaanse Departement
van Handel verklaarde Donder
dag, dat zich mogelijk reeds voor
het einde van dit jaar een dollar
crisis zal voordoen. Tot dusverre
hadden zowel de regering als de
deskundigen voorspeld dat een
acuut tekort aan de middelen om
de aankoop van Amerikaanse voe
dingsmiddelen en andere goede
ren te betalen zich niet eerder zou
ontwikkelen dan in de loop van
1948, doch in genoemde verkla
ring van het Departement van
Handel werd opgemerkt, dat de
verschillende landen hun dollars
in een zodanig tempo uitgeven,
dat er reeds voor het einde van
dit ja.ar van een dollar-tekort
sprake zal zijn.
Volgens het Departement zal
dit onvermijdelijk een verminde
ring van de omzet der Ameri
kaanse exporteurs betekenen. De
waarde van de Amerikaanse ex
port in de eerste helft van 194.7,
zo vervolgde de verklaring,
kwam, uitgedrukt in dollars,
slechts overeen met die van de
goederen, welke de V. S. onmid
dellijk na de invasie in Norman-
dië in 1944 naar Europa en het
Verre Oosten verscheepten. Daar
de prijzen thans minstens 30 Vo
hoger zijn, is het volume van de
export in werkelijkheid veel klei
ner.
99
Aardenburg staat in het teken
der „berenning". Het roemrijke
feit, dat vóór 275 jaar, in het
rampjaar 1672, de stad, met be
hulp van een handvol soldaten,
burgers en, burgeressen weer
stand bood aan een 30-voudige
Franse overmacht, wordt óp
waarlijk grootse en indrukwek
kende wijze herdacht.
Het stedeke zelf, door de jong
ste krijgsverrichtingen zo zwaar
getroffen, is ondanks alles, her
schapen in een waar feestoord.
En men kan dan ook het organi
serend comité, onder leiding van
de populaire burgervader, Sjef
van Dongen, slechts hulde bren
gen voor alles wat hier met ge
ringe hulpmiddelen en onder de
moeilijkste omstandigheden tot
stand werd gebracht!
Aardenburg is zwaar geschon
den. Nog ontwaart men achter
de fraaie gevels in de hoofdstra
ten, vaak lege ruimten, doch
met dezelfde doortastendheid en
samenwerking waarmede eens, in
1672 toen alle hoop verloren
scheen, de „Rodenburghse" bevol
king de dreigende ondergang van
haar stad wist te voorkomen, zal
straks een nieuw Aardenburg her
rijzen, schoner wellicht dan het
ooit te voren ware!
En hiervan gewaagde Woens
dagavond ook Burgemeester Van
Dongen in zijn openingswoord hij
de eerste opvoering van het his
torische openluchtspel: „Helpt nu
U self, so helpt U God", in het
z.g. „Verloren Kostje".
De heer Van Dongen verwel
komde vooreerst in het bijzonder
de Commissaris der Koningin Jhr.
Mr. Quarles van Ufford en bracht
daarna hulde aan de organisato
ren en medewerkenden, die met
de primitiefste hulpmiddelen alles
tot stand hefbben gebracht.
Spreker trok een parallel tus
sen de benarde omstandigheden in
1672 en die van heden en wees
er op, dat thans, nu de wederop
bouw op toeren begint te komen,
door onderlinge samenwerking
veel tot stand kan worden ge
bracht.
De heer Van Dongen besloot,
met de titel van het openluchtspel
als het motto voor het werk in
de toekomst te noemen, opdat ook
spoedig een herdenking van de
wederopbouw van Aardenburg zal
mogen worden gevierd.
Neemt het boek in handen,
Volk der Nederlanden,
waarin Uw geschiedenis
Eeuwen lang beschreven is.
Aldus vangt de proloog aan van
het door mevr. E. J. van den
Broeckede Man geschreven ge-
denkspel „Helpt nu U self, so
helpt U God".
De naam van de schrijfster
stond er reeds borg voor, dat hier
iets gebracht zou worden, hetwelk
ruimschoots de toets der critiek
zou kunnen doorstaan.
En zelfs de hoogst gespannen
verwachtingen werden niet be
schaamd 1
Mevr. Van den Broeckede
Man, die zelve het stuk als het
ware „droeg", heeft iets gewrocht,
dat zowel uit kunstzinnig als his
torisch oogpunt bezien zelfs de
meest verfijnde kunstkenner vol
komen zal hebben bevredigd en
alleen reeds de wijze, waarop zij
via de microfoon de proloog
en de verbindende teksten ten
gehore bracht, schonken de toe
hoorders enkele uren van onge
ëvenaard kunstgenot.
En men mag de bevolking van
West Zeeuws-Vlaanderen en van
Aardenburg in het bijzonder, dan
ook gelukkig prijzen, dat een
kunstenaresse van dit formaat in
haar midden vertoeft!
En nu wat de uitvoering van
het openluchtspel betreft.
Gezien de moeilijke omstandig
heden, waaronder moest worden
gewerkt en het feit, dat men in
een kleine gemeente als Aarden
burg nu eenmaal is, niet met één
slag een 200-tal „ras-artisten" uit
de grond kan stampen, is deze
alleszins zeer bevredigend te noe
men. Men „speelde" spontaan en
ongekunsteld en alle medewerken
den hefbben hun beste beentje
voorgezet, om de uitvoering te
maken tot wat zij geworden is:
een groot succes!
En hieraan kan het feit, dat
men enkele overigens bij een
volgende opvoering te herstellen
anachronismen te aanschouwen
kreeg, weinig of niets veranderen.
Doch enjge „Franse strijders"
doen beter hun polshorloges
voortaan thuis te laten en voorts
leken de bevelen gegeven aan af
delingen soldaten, niet bijzonder
gelukkig gekozen en ontleend aan
de excercitievoorschriften anno
1939. En zo was er nog wel een
en ander.
Al met al echter hebben de tal
rijke toeschouwers ten zeerste ge
noten en het was dan ook een
ieder uit het hart gegrepen, toen
na afloop burgemeester Van Don
gen, mede namens de Commis
saris der Koningin, zijn grote
dank en, diepe erkentelijkheid uit
sprak jegens Mevr. Van den
Broeckede Man en alle mede
werkenden.
Rest nog te vermelden, dat de
schrijfster en regiseuse bloemen
werden aangeboden, dat het open
luchtspel in een wel bijzonder
fraaie en geschikte entourage
werd opgevoerd en dat het zeer
talrijke publiek nog laat in de
avond de Aardenburgse straten
bevolkte, waarbij de schitterende
illuminering enz. werden bezich
tigd en van de diverse attracties
een druk gebruik werd gemaakt
idfvlij
2r
zen{
A
F
P<
P'
Ir
tc
't'
R)
Rul
IZ
U33
313,
sqji
dl
91
